Catalog

Putin Sibneft genel müdürü ile birleşme öncesinde görüşmede. The Guardian 14 Eylül The Independent 29 Eylül O dönemde Rusya, söz konusu cumhuriyetler üzerindeki politikasını bu cumhuriyetlerin enerji ihracatını kendi topraklarından geçen boru hatları aracılığıyla kontrol edilmesi üzerinde kurmuştur. Hazar havzası devletlerinin bağımsızlığı, Sovyet döneminde oluşmuş ulaştırma ağı tarafından sınırlandırılmıştır. Yabancı enerji şirketlerinin salt ekonomik çıkarlarla hareket etmeleri nedeniyle alternatif boru hatlarının geliştirilmesi gecikiyordu. Ancak dünyada enerji açlığının artması, enerji fiyatlarının yükselmesi, alternatif kaynakların önem kazanması gibi gelişmeler özellikle ABD ve Çin’in Hazar havzasındaki enerji oyununa aktif olarak katılmalarına neden olmuştur. ABD’nin Hazar havzasına yönelik politikasının değişmesiyle yıllardır konuşulan BaküCeyhan boru hattının hayal olmaktan çıkıp somutlaşmasına sebep olurken, Çin’in Hazar havzasındaki faaliyetleri sonucunda Kazak petrolünü Çin’e taşıyacak boru hattı da neredeyse tamamlanma aşamasına gelmiştir. Üstelik Çin sessiz sedasız Hazar havzasındaki diğer ülkelerle de enerji işbirliğini geliştirmektedir. Sonuç olarak Rusya artık Hazar havzasının enerji kaynaklarının ihracatını tek başına kontrol eden bir devlet değildir. Yeni konjonktür Rusya’nın politika değişikliğine gitmesine sebep olmuştur. Enerji şirketleri aracılığıyla Rusya daha aktif olarak eski Sovyet ülkelerinde enerji sektöründeki özelleştirmelere katılmaya, söz konusu ülkelerle uzun vadeli enerji anlaşmalarını imzalamaya yönelmiştir. Rusya için sadece kendi topraklarından geçen enerji akımlarını kontrol etmek yeterli olmaktan çıkmıştır. Artık Hazar enerji kaynaklarının keşfini, işletimini, ulaş Türkiye için çıkarımlar azar enerji oyununda ABD’nin bir sonraki adımı Azerbaycan seçimleri üzerinde kilitlenmiştir. Buna ek olarak Orta Asya enerji kaynaklarını Rusya’yı bypass ederek Batı pazarlarına ulaştırma amacı da devam etmektedir. Bunun için de en azından Kazakistan’ın BaküCeyhan’a bağlanması gerekmektedir. Perspektifte siyasi gelişmelere (bir şekilde ABD’nin Türkmenistan veya İran üzerinde kontrol tesis etmesi durumuna) paralel olarak Türkmen gazı için tartışılan gaz boru hatları seçenekleri ve/veya Kazak petrolü için İran rotası söz konusu olabilecektir. Her halükarda hem kendi enerji kaynakları açısından hem de alternatif Orta Asya enerji kaynakları açısından İran oldukça önemliyken, bugünkü durumda alternatif kaynakların Batı pazarlarına ulaştırılması açısından transit ülke olarak Türkiye’nin kilit önemi de ortadadır. ABD için diğer bir sorun, bu coğrafyada sadece Türkiye ve İran’ın önemli birer jeopolitik merkez olma potansiyeline sahip olmalarıdır. Uzun tarihi geçmişleri, köklü devlet gelenekleri ve uluslaşma yolunda katettikleri mesafeden dolayı Türkiye ve İran yabancı güce karşı alternatif oluşturma, kendi çözümünü üretebilme ve meydan okuma potansiyeline sahip iki devlettir. Bu açıdan Türkiye ve İran için üretilen içten çökertme planlarının sebepleri anlaşılır hale gelmektedir. H International Herald Tribune 4 Ekim International Herald Tribune 12 Ekim usya yönetimi, güçlü firmalarla arama, işletme, ayrıştırma ve taşıma işlemleriyle enerji kaynaklarına bir bütün olarak yaklaşmayı planlıyor. Bununla da yetinmeyen Rusya, elektrik enerjisini de kattığı projesiyle eski Sovyet coğrafyasındaki ülkeler üzerinde etkinliğini korumak istiyor. R tırmasını direk yerine giderek kontrol etmek hedef haline gelmiştir. Rusya’nın Orta Asya cumhuriyetleriyle enerji alanında geliştirdiği ilişkiler sadece Rusya’nın Orta Asya üzerindeki nüfuzu demek değil, aynı zamanda başta Ukrayna olmak üzere üçüncü ülkelerle olan ilişkilerinde de kozları elinde bulundurması demektir. Rusya’nın özellikle Lukoil ve Gazprom gibi şirketlerin Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve hatta çok az miktarda doğal gaza sahip olan Kırgızistan’da bile enerji kaynaklarının ve enerji boru hatlarının işletilmesine direk olarak katılmaları Rusya’nın yeni uluslararası konjonktüre olan cevabıdır. C S TRATEJİ ÇİZGİLİ DÜNYA 15