Catalog

Ooof off line Tanol Turkoğlu (TanolT@yahoo com) Turing Günleri ve DNA Bilişimi 1314 Mayıs 2005 gunlerınde Istanbul Bilgi Üniversitesi Turing Günleri O5'ı duzenledı Bu yılın ana konusu ıse DNA Bılışımı ıdı Oncelıkle organizasyonun kalitesinden dem vurmam gerekır Bu tur organızasyonlarda genellıkle organızasyonun en basıt halkaları dıkkate alınmaz Orneğın gıttığınız bına ıçınde hangı salona gıdeceğınızden tutun da, bına gırışındekı gorevlılerın organızasyondan bıhaber olmasına, sıze gelen davetıye her ne kadar pmfesyonelce hazırlanmış olsa da salonun onune gıttığınızde dıleyenın dıledığı gıbı gırıp çıktığına kadar Ancak doğrusu Bılgı Unıversıtesı'ndekı bu organızasyon bu olumsuzlukların tamamından arınmıştı dıyebılırım Bına kapısından gırerken zıyaret sebebımı soran gorevlılerı "DNA Computıng"ı nasıl anlatırım dıye duşunurken, "bılgısayar şeysı" fafımı daha bıtırmeden benı bır kaç metre otedekı masaya yonlendırmelerı ıle sıradışı bır kalıte ıle karşı karşıya olduğumu anladım Masadakı gorevlı gençler, o kadar cıddı bır şekılde, kağıda çızmış oldukları krokı uzerınden salonu bana tarıfettıler kı, doğrusu gozum korktu ve krokıyı zıhnıme yerleştırmek ıçın bırkaç sanıye fazladan bakma gereğı duydum Meğer ne gam1 Bır mesafe zaten çok kısaymış, ıkı her koşeye zaten yonlendırıcı levha asmışlar Etkınlığın ılk gunune katıldım ve doğrusu 16 sene once mezun olduğum bılgısayar muhendıslığı dalında gelışmelerın hangı sınırlara gelıp dayandığını gormek açısından, ılk gunku sunumlar benı muthış keyıllendırdı (her ne kadar salondakı gençlerın algıladığı düzeyde algılayamadıysam da konunun ozundekı mantığı yakaladığımı sanıyorum) Oncelıkle etle tırnak halıne gelmış bilişim kavramı ile elektronik kavramını ayırmak gerekıyor Bızım bılışım ya da bılgı teknolojilerı dedığımız kavram aslında başında hep bır gızlı ozneyı banndırıyor elektronik bilişim, elektronik bilgi teknolojileri. Oysa bılışım kavramı, elektronik halı ortaya çıkmadan once de vardı Bu alandakı en onde gelen kışılerın başında da Alan Turing gelıyordu Turing'ın arıtmetık ışlemler ıçın duşunduğu cıhazlar, elektronıklıkten uzak, mekanık duzeneklerı baz alıyordu Ama bılışımdı Benzer şekılde, sonyıllarda ortaya çıkan bırbaşka bılışım turu de DNA molekullenne bağlı olarak ortaya çıkan DNA Bilişimi. Elektronik bılışımde elektrık akımlarının urettığı bırlerı sıfırları burada molekuller ve bunlardakı enzımler ustlenıyor Bır başka deyışle elektronik devrelerın yerıne bırbırı ıle temas halınde olan organık bıleşenlen, enzımlerı, molekullerı duşunun Bu enzimler, molekuller, programlanabiliyor. Programlanma deyınceyanlış anlaşılmasın, bılgısayar programı değıl Daha zıyade bu bıleşenler, bırbırlerıne oyle bır şekılde bağlanıyorlar kı, onceden belırlenmış bır grup ışlevı yerıne getırebılıyorlar Orneğın Columbıa Unıversıtesı'nden katılan Prof Mılan Stajonavıc araştırma ekıbıyle bırlıkte boyle bırzıncır kurarak unlu TıkTak Toe oyununu oynayan bır duzenek oluşturmuş 3x3 dokuz gozlu bır karede yatay, dıkey ya da dıagonal olarak uç haneyı ışaretleyenın kazandığı bu oyunda enzımler, rakıp hangı kareye oynarsa, buna gore tetıklenerek, hangı kareyı ışaretledıklerını ışıma ıle bellı edıyor Bu tur bır etkı tepkı durumunun pratıkte kazandıracağı şey ne olabılır? Bu soruya enyalın cevabı Weızmann Enstıtusu'nden Prof EhudShapiro verıyor Bu tur bır donanımla yuklenmış enzım zıncırının ınsan vucudunun ıçınde dolaştığını duşunun Zıncır, tık tak toe oynamak ıçın değıl de hastalanan hücreleri iyileştirmek ıçın programlanmış olsun Buna gore zıncırın ınceleyeceğı hucrenın zıncıre ıleteceğı mesa], zıncırı tetıkleyecek ve bu tetıkleme sonucunda zıncır hucrenın neye gereksınım duyduğunu tespıt edebılecek Eğer gereksınım duyulan şey bır ılaç ıse, hucreye o ılacın verılmesı sağlanacak Tıpta her ne kadar muthış gelışmeler kaydedılmekteyse de henuz kesıp, bıçme donemınden kurtulabılmış değılız Ne zaman kı kanserın tedavısı ıçın kemoterapı ıle hucre oldurmeyeceğız, ne zaman kı yetmezlık çeken bır bobrek hastasına verılecek bır ılaç vucutta yenı bır bobreğın doğup, buyuyup eskısının yerını almasını sağlayacak, ışte o zaman tıp gerçekten kuantum sıçraması yapmış olacak DNA Bılışımı belkı de bu sıçramanın yapı taşını oluşturacak http.//cs bilgi.edu tr/pagesAuringdays/ Aykırı Serüven Irtan Unutmaz Noktakıtap Yayını Irfan Unutmaz, bızım dergının ılk kuruluş yıllarında bızımle beraber çalışan, ıflas olmaz bır gezgıncıydı 0 zamanlar daha çok arkeolojıye, Anadolu nun zengın tarıhsel mırasına, ama bunun yanı sıra Anadolu'da bılım ve bılıme yakın bır dızı konuya ılgı duyardı Çok sayıda haberı yazısı dergımızde yer aldıktan sonra, Atlas dergısınde ve daha sonra da Focus Dergısfnde çalışmaya başladı ve orada da çok guzel çalışmaları yayımlandı Unutmaz, masasında oturan bır ınsan değıl, o sureklı gezsın, hep ver elını Anadolu durumundadır Arkeologlarla beraberdır, bırjeolojıkılgınçlığı fotoğraflamaktadır veya bır laboratuvarda bılım ınsanlarının çalışmalarını ızler bulursunuz onu Gezgın bır bılım gazetecısı ve yazarı Şımdı 15 yılı aşkın devam eden bu seruvenınden seçmelerı, yenıden suzgecınden geçırerek olgunlaşan bakışıyla ılgınç yonlerıyle yazdı ve "Aykırı Seruven, Bır gezıde bılgının de ıçınden geçmek" adıyla kıtaplaştırdı Irfan Unutmaz soru sormayı ve olayların ıçlerıne boylece nufuz etmeyı bılen ve ısteyen bır kışılığe sahıp Soru sormak, derınleşmenın adıdır aynı zamanda Turkıyenın neredeyse butununun arkeolojik bır sıt alanı olduğunu iarkettığınde, heryerı daha sıstematık ve başka bır gozle gezdı Yazıları Anadolu'nun bugunu ıle geçmışının bır harmanlanmasından oluşuyor Yer yer de ılgılı konulara kısa tarıhsel ve gunumuz bılımınden okuma parçaları koyarak, kıtabın ılgınçlığını arttırıyor Onsozunde dıyor kı Bınlerce antık kent Farklı kulturler ve ınsanlar farklı çağlar, farklı coğrafyalar ve farklı tarıh bu kentlerı bılınçlı bır açıdan ve sıstemlı gorev duygusuyla gezıp ıncelemek, ne kadar da gorkemlı bır deneyımmış Bır bılım adamı gıbı çalışıp duşunmek ama bır gazetecı gıbı yorumlayıp yazmak ve bır felsefecı gıbı eleştırmek Evet ışın puf noktası tam da buydu' Kıtabını 21 bolumden oluşturmuş Konu başlıkları Turkıye'de Paleantropolojı kazıları Anadolu ve evrım, Insanlığın gızlı tarıhının yazıldığı taş Obsıdıyen Gızemlı bır başlangıç ıle gızemlı bır son arasında Hıtıtler Geç Hıtıt donemı açık hava heykel ışlığı Yesemek Bır su muhendıslığı anıtı Vandakı Urartu Şamram Su Kanalı Bodrumun ılk sakınlerı Lelegler Anadolu'nun pıramıtlerı Bıntepeler, Lıdya Kral mezarları Mezarında yaşayan ulke Lıkya Su yolundakı gızem Efes Anadolu'nun batılı barbarları Ankara'yı ılk kez Galatlar Başkent yapmıştı Antık çagda bır kulturoğesı Tıyatro bıletlerı Anadolu da denız tıcaret yolları Kazılar, barajlar ve hatalar Allıanoının gerçek yuzu Arkeolojık vandallık oykulerı Roma'dan Osmanlı'ya Kalelerle orulen sınırlar Savaş yollarının kavşağı Edırne Hazar ımpataroluğunun Kırım'dakı torunları Yahudı Karay Turklerı Kımlıklerını arayan Mıngreller Tatarların Kırım a gerı donuşu DatçaveBoz burunnda ınsan manzaraları yarımadalardan yarı masallar Yılanlı Tedavı llkel çağlara donuş BİLİŞİM VE ELEKTRONİK BEDENİÇİNDEDOLAŞANENZİMZİNCİRİ Ulkemızde bılım tarıhının ozel konularına ya da donemlerıne eğılen bılım tarıhı dergılerı bulunmakla bırlıkte bılım tarıhı konusuna genel olarak yaklaşan bır dergı uzunca bır sureden berı yoktu Işte Bılım Tarıhı Araştırmaları, bu alandakı boşluğu doldurmak uzere yayın hayatına atılmış bulunuyor Dergının yayın yonetmenı Erkan Baş, "bılım tarıhsel, dınamık ve devrımcı bır guçtur" tanımlamasını yaptıktan sonra, Bılım Tarıhı Araştırmaları 'nın en onemlı gorevlerınden bırısının, bılımsel gelışmelerı sahıplenerek tanıtmak ve bılımı toplumun genış kesımlerınce anlaşılır kılmak olduğunu belırtmektedır Bılım Tarıhı Araştırmaları dergısı, başlangıç sayısıyla bırlıkte çok onemlı bır gırışımı de başlatıyor, bılım tarıhının buyuk onem taşıyan orıjınal metınlerının çevırılerını sunmak Bu sayıda, Eınsteın'ın 1905 yılında yazmış olduğu "Hareketlı Cısımlerın Elektrodınamığı Uzerıne" başlıklı unlu makalesının çevırısı sunuluyor Bırıncıl kaynak bılgılerının çok yetersız olduğu ulkemızde bu gırışımın yararlarından soz etmek gereksızdır Uç ayda bır yayınlanacak olan Bılım Tarıhı Araştırmaları dergısının başlangıç sayısında şu yazılaryeralmaktadır Erkan Baş, "Başlarken" Yavuz UnatAyten Aydın Koç, "Eınsteın Hayatı, Çalışmalan" A I be rt Eınsteın, 'Hareketlı Cısımlerın Elektrodınamığı Uzerıne" C ıhan Yucel, "Fızıkte 1905 Devrımı" Meltem Akbaş, '19201ı Yıllarda Turkıye ve Gorelılık Kuramı" Feza Gunergun, "Bılım Tarıhı Çalışmalan llerlıyor" Yurı Gagarın, "Butun Hayatım Tek Bır Güzel Anı Gıbı " Muzaffer Tekın, "Yurı Gagarın'ın Yaşamından Notlar" Y Gagarın V Lebedev, "Kozmonot ve Insan" Yavuz Aksoy, "Matematığı Yeterınce Tanıyor muyuz?" Atılla Bır, Endustrı Oncesı Muzık Çalgıları" Vladımır Dudıntsev, Bır Yılbaşı Oykusu Bılım Tarıhı Araştırmaları dergısıne yayın hayatında başarılar dılerız Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi 954/22 2 Temmuz 2005