Catalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 2.9140 3.2140 10.66 77.683 1 kuruş 0.8 kuruş 0.02 puan 189 puan 8 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY Tepeden tırnağa borç ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 793.62 4.62 lira 118.55 75 kuruş Çarşamba 9 Mart 2016 Geciken yapısal reformlar hem bireysel hem de ticari kredilerde batık miktarını şişirdi. Bankalardaki tasfiye olunacak krediler ocak sonunda 48.5 milyar liraya ulaştı Yapısal reformların gecikmesi ve Türkiye’nin Bankaların borçları devrettiği varlık yönetim şirketlerince tah giderek üretimden sil edilemeyen mik uzaklaşması farklı sek tar ise son verilere göre törlerdeki şirketlerden PELİN yurttaşa herkesi tepe ÜNKER 23.2 milyar TL. Buna göre toplam batık krediler den tırnağa borç bata 71.7 milyar lirayı bulu ğına çekti. Enflasyon yor. Varlık yönetim şir ve işsizlikte beklentileri aşan ketleri yılın ikinci yarısında artışlar bireysel borç ödemele bankalardan satışların artaca rine yansırken, ticari krediler ğını düşünüyor. Ekonomistler de de yapısal reformlardaki ge de yapısal reformlar daha faz cikmeler borcu katladı. la geciktiği takdirde, yani ya 71 milyarı geçti tırımlara ağırlık verilmediği, tüketim ve devlet harcaması Türkiye Bankalar Birliği odaklı büyüme yerine kaliteli (TBB) Risk Merkezi verilerine bir büyümeye geçilmediği sü göre bankalardaki toplam tas rece borçluluk oranının artaca fiye olunacak krediler Ocak ğına dikkat çekiyor. Bu da icra 2016’da 48 milyar 485 milyon ları ve şirket iflaslarını berabe 118 bin liraya ulaştı. Haziran rinde getirebilir. 2014’te 31 milyar 868 milyon lira olan bankaların tasfiye olu Yüzde 36 pay nacak kredilerinin (batık kre TBB verilerine göre banka diler) toplamı, Haziran 2015’te lardaki toplam nakit krediler 1 40 milyar 90 milyon liraya çık trilyon 713 milyar 825 bin lira. tı. Batık krediler 2015 yılını 47 Batık kredilerin nakit kredile milyar lirayla kapattı. Buna gö re oranı ise yüzde 2.82. re bankalardaki ticari, bireysel Borçluluk oranlarına bakıl kredi ve kredi kartı borçların dığında bireyselin ağırlığı dik dan oluşan batık miktarı Hazi kat çekiyor. Bireysel krediler ran 2014’ten beri 16.6 milyar de tasfiye olunacak kredi mik lira, son bir ayda ise neredeyse tarı 17 milyar 474 milyon 770 1.5 milyar lira arttı. bin lira. Bu rakam batık kre diler içinde yüzde 36’lık paya denk geliyor. Bankaların bireysel nakit kredi miktarı 388 milyar 247 milyon lira iken, batık kredilerin oranı yüzde 4.5’e ulaşıyor. Bireysel krediler içinde batık miktarında ise kredi kart ları başı çekiyor. Verilere göre batık kredi kartı miktarı toplam batık içinde yüzde 16.6 paya sahip ve 8 milyar lirayı geçiyor. Batık krediler, konutta 569 milyon lira, otomobilde 180.5 milyon lira, diğer kredilerde ise 8.6 milyar lirayı buluyor. Toptancılar BATTI Batığın en fazla olduğu sektör 8.4 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret. Toptan ticaret ve komisyonculukla uğraşıp kredi alanlar 5 milyar 20 milyon liralık borcunu ödeyemedi. Toptan ve perakende ticareti ise inşaat, tekstil ve tarım takip ediyor. İnşaatta batık kredi 4 milyar 899 milyon TL. Tekstilde ise 1 milyar 858 milyon lirayı buluyor. Tarımda 1 milyar 479 milyon liralık batık kredi bulunurken, otel ve restoranlarda batık miktarı 1 milyar 660 milyon liraya ulaşıyor. Elektrik, gaz ve su kaynakları sektöründe ise 1 milyar liralık kredi batık. Nakit kredilerde batık oranının en fazla olduğu sektörler ise yüzde 3.58 ile inşaat, yüzde 3.48 ile toptan perakende ticaret, yüzde 3.3 ile tekstil, yüzde 2.85 ile turizm ve yüzde 2.41 ile tarım şeklinde sıralanıyor. Mehmet Ali Akarca Fiber denizden geçecek SEVİNÇ ALTUNKAYA Singapur’dan Bangladeş’e, Birleşik Arap Emirlikleri’nden Mısır’a, İtalya’dan Fransa’ya kadar, toplam 17 ülkeyi deniz altı fiber hattı ile birbirine bağlayan sistem SEAMEWE5 Kasım 2016’da hizmete girecek. Türk Telekom uluslararası denizaltı fiber kablolama sistemine Marmaris istasyonunu ekledi. Veri kullanımını karşılayabilmek için sadece karadan değil, deniz altından da yurdu dört bir yandan fiberle sararak talebi karşılamayı hedefliyor. 2016 yılı sonunda hizmete girecek olan sistem, Asya’dan Avrupa’ya 20 bin kilometreden uzun bir mesafede Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 17 ülkeyi birbirine bağlayacak. Türk Telekom olarak 40 bini yurtdışında olmak üzere toplam 253 bin km olan fiber altyapılarının olduğunu söyleyen Türk Telekom Kurumsal İş Birimi üst düzey yöneticisi Mehmet Ali Akarca, “Bu proje, AvrupaAsya hattında kurulan ilk fiber deniz altı bağlantısı olmasının yanı sıra en kaliteli ses ve veri trafiğinde en az gecikme oranı ile de oldukça üst düzey bir teknolojiye sahip” diye konuştu. İyi fırsat Türk Telekom International Üst Yöneticisi Cengiz Öztelcan da, “Türk Telekom, Avrupa’daki fiber altyapısına ek olarak Afrika ve Asya’ya da uzanarak Türkiye’yi bir telekomünikasyon köprüsü haline getirecek ve yeni fırsatlar yaratacaktır” dedi. l Ekonomi Servisi Akbank’tan finansın geleceğine yatırım Sabancı Üniversitesi ve Akbank’ın ortak projesi Finans Mükemmeliyet Merkezi, reel sektör, akademisyen ve öğrenciler arasında köprü olacak Eğer kota kalkarsa AB’ye yılda en az 100 bin ton makarna satılabilecek. Şu an 17 milyon Avro seviyelerinde olan ihracat 85 milyon Avro seviyesine çıkabilecek. Makarnada ‘market’ baskısı iflaslara davetiye çıkarıyor Raflarda 85 kuruştan satılan yarım kiloluk makarnanın 1.15 lira olması gerektiğini savunan sanayici, iflas öngörüsünde bulundu. Dünya makarna üretiminden yüzde 10 pay alan Türkiye’de sanayiciler, marketlerin fiyat baskısı nedeniyle zor günler yaşıyor. Sektör temsilcileri düşük kâr marjları nedeniyle önümüzdeki dönemlerde şirket satın almaları, birleşmeleri ve iflasların yaşanabileceği uyarısında bulundu. Makarna üreticileri, bu ihtimallerin gerçekleşmemesi için taban fiyat uygulanmasını istiyor. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, iç ve Türkiye’de 20 faal üretici ile 30 bin istihdam yaratan sektörün 150 ülkeye ihracat yaptığını kaydetti. Külahçıoğlu, sektörün üretim kapasitesinin 30 milyon ton olduğu bilgisini verdi. Yüzde 60 Türkiye’nin makarnanın hammaddesi olan durum buğdayında kaliteli mahsulü olan önemli bir üretici olduğunu dile getiren Külahçıoğlu, durum buğdayının maliyetine rağmen makarna fiyatlarının olması gerekenin çok altında seyrettiğine dikkat çekti. Şu an makarnanın yarım kilogramı en az 85 kuruştan raflarda yerini alıyor. Külahçıoğlu’na göre, bu rakam en az 1,15 TL olmalı. Sektörde fiyatların gereğinden düşük olmasının altın da yatan sebep ise marketlerin üreticileri fiyat rekabetine zorlaması. Külahçıoğlu, “İç pazarda talebin az olması nedeniyle Türkiye’de makarna üretim kapasitesinin yüzde 60’ı kullanılıyor” dedi. Kârsızlık nedeniyle satın alma, birleşme ya da iflasların görülebileceğine işaret eden Külahçıoğlu, “Maliyet baskısı artarsa firmalar batabilir” dedi. Fiyat baskısı dışında sektörün bir diğer sorunu ise AB’nin Türkiye’ye koyduğu kota. Şu an Türkiye, AB’ye yılda 20 bin ton makarna satabiliyorlar. Türk makarnacılar bu rakama yılın yarısına gelmeden ulaşıyorlar. l Ekonomi Servisi Sabancı Üniversitesi, Akbank’ın kurucu sponsorluğunda “Finans Mükemmeliyet Merkezi”ni (Center of Excellence in Finance CEF) faaliyete geçirdi. Merkez, reel sektör ve finans dünyası temsilcileri, piyasa düzenleyicileri, akademisyenler ve öğrenciler arasında bir köprü olacak. CEF’in Danışma Kurulu’nda Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer, Massachusetts Institute of Technology (MIT) Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, eski Deutsche Bank Üst Yöneticisi (CEO) Josef Ackermann, eski Birleşik Krallık Ticaret ve Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı Lord Stephen Green, Harvard Business School Yönetim Bilimleri Profesörü Dante Roscini, eski ABD Hazine Bakanı Robert Rubin, eski ABD Hazine Bakanı ve Harvard Üniversitesi’nin eski rektörü Larry Summers yer alıyor. Üç alana odaklandık Kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarında eğitim, girişim cilik ve kültür sanat alanları na odaklandıklarına işaret eden Akbank Yönetim Kurulu Baş kanı Suzan Sabancı Dinçer, “Bu tarz sürdürülebilir proje lerin en büyük mirası mız olacağına inanı yoruz” dedi. CEF’te hem üniversite öğ rencileri ve genç profesyonellere dö nük hem de üst düzey finans yöneticileri ve reel sek tör lider leri için dersler gerçekle şecek. l Ekonomi Ser Suzan Sabancı Dinçer visi Kamu garantisi ipotektir 3.köprüde, devletin müteahhit firmalara, günlük 135 bin araç geçişi garantisi verdiğini aktaran yazım geniş ilgi gördü. Aslında, yepyeni bir şey yazmamıştım orada. Dört yıl önce, adeta davul çala çala herkese açık yapılan ihaleyi hatırlatıp bu ihaleyi kazanan İçtaşAstaldi’ye sağlanan garantilerden söz etmiştim. (Epeyce teşekkür geldi, herkes sağ olsun.) Fakat 135 bin aracın altındaki her eksik için müteahhide 3 USD ödeneceği bilgisini hatırlatmam, bazı AKP taraftarlarını ziyadesiyle rahatsız etti. Terbiye sınırlarını aşanlar bir kenarda dursun, eğlenceli olanları burada paylaşayım: O köprüden bitince ben geçmemeliydim. Tabii ki bu garanti verilecekti. Bu “eser”i ben yapamıyorsam neden rahatsız olup yazıyordum? Kaldı ki, iki köprüden geçen araç sayısı 135 binin çok üzerindeydi, 135 bin araç bu köprüden geçmesindi? Bunu yazmanın ne gereği vardı ki? Vatan haini miydim, yoksa terör örgütü mensubu mu? HHH Garanti meselesine devam ediyoruz. Etmeliyiz; çünkü yapısal olarak pek çok projede kamu garantileriyle iç içe geçmiş Hazine garantisi meselesi, çocuklarımızın geleceğini ipotek altına alacak riskler içeriyor. Düşünün ki, Hazine nakit dengesi ve bütçede yol açtığı sorunlar nedeniyle 2001 krizinin ardından kaldırılmış; fakat “ben sana mecburum” tadında zorunluluğa dönüşen, iktidar/sermaye ilişkisiyle yeniden yasalaşmış bir düzenlemeden söz ediyoruz. Bu arada “Hazine garantisi” kavramının tarihsel arka planını gayet iyi hatırlayan “kurmaylar” göz boyamak için bu işin adını bazı projelerde “Borç Üstlenimi” diye değiştirdilerse de devletin üstleneceği fatura açısından, sonuç fark etmeyecek. Borç üstlenimi de nitelik olarak “Hazine garantisi”dir. HHH Hazine garantisi, kamu kurumlarının, aldıkları dış borçların geri ödenmesinde sorun çıkarsa, Hazine’nin ödeme taahhüdü vermesi. 3. köprü vesilesiyle gündeme taşıdığımız kamu garantilerinde ise yine devlet bu kez şirketlere doğrudan o borcu bulmasını kolaylaştırmak için tarife, gelir ve alım garantisi sağlıyor. Köprüyse, oradan geçecek araç sayısı; havalimanıysa oraya ayak basacak yolcu sayısı, hastaneyse, o hastaneye yatacak hasta sayısını, şirkete garanti ediyor. “Ey müteahhit” diyor: “Şu kadar araç geçmezse, şu kadar yolcu inmezse, şu kadar kişi hasta olup hastaneye yatmazsa aradaki farkı sana ben ödeyeceğim.” Peki “ben” dediği kim? Tabii ki siz, biz... Tıpkı Cumhurbaşkanı’nın Anayasa Mahkemesi’ne veryansın edip, AİHM tazminatını öderim derken kendi banka hesabını değil, bizlerin vergilerinden oluşan bütçeyi kastettiği gibi; ihaleyi yapan bakanlar da bütçenin parasını müteahhide taahhüt ediyor. Nasıl bir taahhüt? Yapİşlet, YapİşletDevret, YapKiralaDevret modelli bu ihalelerin ardından imzalanan sözleşmelerde belirlenen bu tarife, nedense hiçbir zaman TL üzerinden olmuyor. Ya USD, ya Avro üzerinden bir sözleşme imzalanıyor. Hazine dışında herkesin kendini garantiye aldığı, hayli “milli” bir tarife. Milli anayasa gibi milli. HHH Kalkınma Bakanlığı’nın “Dünyada ve Türkiye’de Kamu Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler” raporuna göre, söz ettiğimiz garantileri içeren sözleşme büyüklüğü 2015 yılı fiyatlarıyla 115 milyar doları geçti. Peki 3. köprüden şehir hastanelerine, 3. havalimanından gar, liman projelerine kadar, devletin proje niteliğine göre verdiği bu garantiler Hazine’ye yıkılmadan sorunsuz yürüyebilecek mi? Cevabı başka bir yazıda. KISA... KISA... l IMF Birinci Başkan Yardımcısı David Lipton, küresel ekonomik toparlanmanın devam ettiğini ancak küresel ekonominin hassas bir durumda olduğunu ve ekonominin rayından çıkması riskinin büyüdüğünü belirtti. Lipton, dün Washington’da yaptığı konuşmada, “Şimdi ekonomik aktiviteyi kararlı şekilde destekleme ve küresel ekonomiyi güçlü şekilde ayaklarının üzerine kaldırma zamanı” dedi. l Ülker’in rakibi oyuna sert girdi. Godiva’nın en büyük rakibi Lindt, 2020’ye pazar lideri olarak girmeye hazırlanıyor. Lindt & Spruengli AG, her yıl ortalama 20 ila 30 mağaza açmayı hedefleyen şirketin hisseleri, son dönemde yüzde 10 artış göstererek Bloomberg tahminlerini de aşıp (750 İsveç Frangı) 800 Frang üzerinden işlem gördü. C MY B