Catalog

SAYFA CUMHURİYET 28 ŞUBAT 2014 CUMA 12 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Jones Lang LaSalle Ülke Başkanı Avi Alkaş: Gayrimenkul telebinde bekle gör sürecine girdik Bekle gör dönemi endişelendiriyor ALB Menkul Değerler Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut, inşaat sektörünün bankalara olan 85 milyar liralık borcunun Türk ekonomisi için risk taşıdığını söyledi. Karabulut, konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada şu değerlendirmelerde bulundu: * Merkez Bankası verilerine göre inşaat sektörünün bankalara olan kredi borcu 2004’te 4 milyar 638 milyon TL seviyesindeyken bu miktar 2013 yılı sonunda 85 milyar TL’ye yükseldi. * İnşaat sektörünün borçluluk miktarının yüksekliği büyük risk oluşturuyor. 200’den fazla sektörü etkileyen bu sektörde yaşanabilecek sıkıntı, Türkiye’de bankacılık ve reel sektörde kriz çıkmasına neden olabilir. * İstanbul’da yeni konut fiyatlarının 2010’dan bu yana yüzde 63.4 arttığına işaret eden Yeliz Karabulut şöyle devam etti: 4 sene önce 100 bin liraya satılabilen bir daire bugün 163 bin 400 lira. Bu dönemde enflasyon incelendiğinde ise birikimli enflasyon yüzde 34 (01.201012.2013) yani yeni konut fiyatları enflasyonun üzerinde yüzde 29.4 değer kazandı. * 2014’te siyasi gerilim ve faizlerdeki yükseliş nedeniyle bu sektörün büyümesinin önemli derecede etkileneceği aşikâr. Son dönemde sıkça gördüğümüz konut kampanyaları da bunun açık bir göstergesi. Önlem Almak Niçin plan yapılır, çeşitli varsayımlara göre ekonomik senaryolar yazılır, stres testleri yapılır? Gelişmeleri önceden görüp düzeltici önlemleri gecikmeden almak için. Olay geliştikten, alevler görülmeye başlandıktan sonra önlem almanın maliyeti çok yüksek oluyor. FED’in örtülü nominal çapa “Implicit Nominal Anchor” uygulaması bu anlayışa dayanır: Olayı önceden görüp önlemlerle olayın gerçekleşmesini engellemek. HIV virüsü, radyasyon bizi etkilemez mantığı ile ekonomi politikası yürütülemez. Tıbbın kanser için geç teşhis uyarısı, ekonomi için de geçerlidir. Türkiye ekonomisinin kırılgan olduğu, bu kırılganlığın krizle sonuçlanacağı önceden ülke içinden uyarılmıştı. Daha sonra bu tanıya dış çevreler de katıldı. Tüm bu uyarılara, göstergelere karşın ciddi önlem alınmamış, oluşma nedeni olarak da Gezi olayları, yolsuzluk dosyalarının açılması gösterilmeye çalışılmıştır. Türkiye ekonomisi türbülanstan geçiyor alalamasıyla ciddi kriz göstergelerini görmezlikten gelemeyiz. Başarısızlığı kabul etmek güç, kamuoyunda panik yaratmamak gerek, ama yine de önlem almak zorunlu. Türkiye’nin 2014 yılı için 55 milyar USD, GSYH’nin (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) yüzde 6.4’ü kadar cari işlemler açığı vermesi hedefleniyor. Bu düzeyin altında bir cari işlemler açığı Türkiye’yi daha büyük ekonomik sıkıntılara sokar. Büyüme hızını çok daha aşağılara çeker. Cari işlemler açığı hedeflemek, bu açığın bir şekilde finanse edileceği anlamına gelmez. Türkiye, bir de yıllık döviz bütçesi yapması, açığın ne şekilde fonlanacağını planlaması gerekir. Faizler yükseltildi, döviz kuru da USD=2.20 TL, AVRO= 3.00 TL düzeylerinde sabit tutulursa, Türkiye’ye yine de faiz arbitrajından yararlanmak için en az 20 milyar USD gelir, 67 milyar USD de yabancılara gayrimenkul satışı ve doğrudan yatırım olarak sağlanır, geri kalan 2530 milyar USD kısa ve uzun süreli borçlanma yolu ile bulunur türünden yavan varsayımlara dayanmak ciddi döviz bütçesi yapmak değildir. Türkiye, mega proje, asrın projesi diye tanıtılan aslında kaynak israfına yol açan, fayda maliyet oranı düşük, alternatif maliyeti yüksek, dışsal zararları büyük boyutlu, gösterişçi, rant yaratmaya yönelik yatırımlar yerine, ekonominin enerji, girdi, ana malı gereksinimini karşılamaya yönelik, verimliliği artırıcı üretken yatırımlara öncelik vermesi gerekir. Düzenli ve kendini besleyen bir büyüme ve cari işlemler açığının azaltılması için yatırımların sektörel ve dengeli dağılımına özen göstermek zorunlu. Türkiye’nin kalifiye işgücü, yönetici ve girişimci açığının en azından bir orta vadede kapatılması gerekir. Paradoks gibi gelir ama bir yandan, eğitimli yüksek işsizlik oranından yakınıyor, öte yandan işe uygun yetenekli işgücü bulamıyoruz. İşletmeler bu çelişkiyi yaşıyorlar. Ne yazık ki gerek kamuda, gerek özel kesimde liyakatlı, gereken niteliklere sahip yönetici sayısı da çok az. Özür dilerim, övgü, övünme, yüksekten atma, makyaj bol, buna karşın nesnel ölçülere göre başarı ya yok ya da çok sınırlı. Bir ekonominin başarısını sonuçta, mikro birimlerin, işletmelerin başarısı belirler. Makro büyüklükler, işletmelerin faaliyet sonuçlarının toplanması, konsolidasyonudur. Günümüzde makro iktisat, gelişmeleri işletmelerin başarımına (performansına), yönetimine dayanarak açıklamak eğiliminde. Başarılı olmayan, kaynaklarını etkin kullanamayan, katma değer yaratamayan, rant peşinde koşan, politik desteklerle kârlı gözüken, yenilik getiremeyen, işletmelerle başarı kazanmak olanaklı değildir. Türkiye’nin 1970’li yıllara benzer uygulamalarla, 24 Ocak türü kararlarla, günümüzün gösterişçi politikalarıyla bir yere gitmesine olanak yoktur. Orta gelir tuzağından yakınılıyor, ama orta gelir tuzağını kendimiz yaratıyoruz. Lafa değil ciddi önlemlere, politika değişikliğine ihtiyaç var. Yıllar boşuna akıp gidiyor. 85 milyar TL borç Jones Lang LaSalle araştırma departmanı tarafından hazırlanan ve Türkiye’de perakende, ofis, lojistik ve otel sektörünün değerlendirildiği “Türkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü Şubat 2014” raporuna göre dövizde dengeyi sağlamak için faizlerin artırılması gayrimenkul sektörünü olumsuz etkileyecek. Jones Lang LaSalle Ülke Başkanı Avi Alkaş, yönetici direktörü Nilgün Dil Erman ve da T ürkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü Şubat 2014 raporuna göre mevcut politik kargaşanın ekonomi ve TL üzerindeki olası etkileri, yatırımcılar için endişe yaratıyor. nışmanlık hizmetleri yardımcı direktörü Burçin Sezen tarafından açıklanan Türkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü raporunda şu tespitlere yer verildi: 4 Yatırımcılar ortam biraz durulsun diye bekliyor. Yatırımcılar bu dönemde gayrimenkul yerine vadeli mevduata kayacak. Konut satışlarında bir hız azalması, bu alandaki yatırım kararlarının gözden geçirilmesi söz konusu olacak. 4 Kur dalgalanmalarının gayrimenkul pazarını 2014 yılında fiyatlama anlamında yeni bir dengeye yönlendireceği öngörülüyor. 4 Ofis ve perakende pazarındaki kiracılar kira teşvikleri talep etmekte, bu teşvik ler döviz kuru sabitlemesi şeklinde gerçekleşmekte. Kur sabitlemesi Avro için 2.70, dolar için 1.90 oldu. 4 Yatırım aktivitelerinin politik belirsizliğin ortasında yavaşladığı gözlemleniyor. Ancak bu durumun Mart 2014 seçimlerine kadar geçici bir süreç olduğu ve mal sahiplerinin satmaya istekli olması halinde, bu durumun satın alma fırsatları yaratacağı düşünülüyor. 4 Ekonomideki durgunluğa, politik belirsizlikten direkt olarak etkilenen benzin fiyatları ve döviz kurlarına rağmen, perakende sektörünün diğer sek A vi Alkaş: Yaşanan kargaşa gayrimenkul sektörüne olumsuz yansıyacak. Gerek yatırımlarda gerek mağazalaşmada ve kiralarda Türkiye’ye yeni yatırımcı gelişi azalacak. törlere oranla daha dirençli olması beklenmektedir. 4 2016’ya kadar 77 yeni alışveriş merkezi açılacak. Bunların 11 tanesi İstanbul’da olacak. Tamamlanan yeni stokla beraber toplam alışveriş merkezi stoku 2014 yıl sonunda 11.38 milyon m2’ye ulaşacak. 4 Son yıllarda kira ve hava parası değerlerindeki artışın 2014’te artan perakende talebine rağmen, kurdaki dalgalanmalara bağlı olarak sabit kalması bekleniyor. 4 İstanbul ofis pazarında şu anda yaklaşık 1.9 milyon m2 inşaat halinde ofis stoku bulunmaktadır ve bu arzın 2016 yıl sonuna kadar pazara girmesi bekleniyor. 77 yeni AVM geliyor Ali Kantur Süleyman Çetinsaya Erhan Boysanoğlu Her gün 400 kişiye tanıtım Dekorasyonunda Gönye Mimarlık ile çalışılan Tema İstanbul örnek dairelerinde, ankastre ürünlerle birlikte yerli ve yabancı ürünler kullanıldı. Tema İstanbul için ayda ortalama 400 müşteriye bire bir tanıtım gerçekleştirilerek görüşmeler yapılıyor. Projede, lansman tarihinden bu yana 7 ayda sözleşme ile gerçekleştirilen kesin konut satış rakamı ise 1792 adet oldu. Mesut Arslan kamunun oldu YapıEndüstri Merkezi’nin hazırladığı Türk Yapı Sektörü Raporu’nda özellikle 2013’te inşaat sektörünün gösterdiği büyüme performansında, kamu inşaat harcamalarındaki sıçramanın üstlendiği rol dikkat çekti. Rapora göre, Türkiye’de inşaat sektörü 2010’da yüzde 18.3 ve 2011’de yüzde 11.3 gibi yüksek hızlarla büyüdükten sonra 2012’de sadece yüzde 0.6 oranında büyüme gösterdi. Ekonomik yavaşlamaya bağlı olarak inşaat sektörünün büyüme performansında da önemli bir yavaşlama ortaya çıktı. Ancak 2013’te inşaat sektöründeki büyüme özellikle kamu inşaat harcamalarındaki önemli sıçrama ile yeniden hızlandı. 2013’ün ilk dokuz ayında inşaat sektörü yüzde 7.4 oranında büyüme gösterdi. Aynı dönemde kamu inşaat harcamaları reel olarak yüzde 38.8 oranında büyürken özel sektör inşaat harcamalarının yüzde 3.5 oranında küçülmesi dikkat çekti. İnşaatta aslan payı Tema İstanbul görücüye çıktı İstanbul’un en önemli projelerinden biri olan Tema İstanbul’da 7 ay içinde 1792 daire satıldı. Toplamda 3 bin 614 konuttan oluşan projede yüzde 1 KDV oranı uygulanıyor. Mesa, Artaş, KanturAkdaş Konsorsiyumu tarafından İstanbul Halkalı’da inşa edilen toplam 3 bin 614 adet konutun yer aldığı Tema İstanbul’un örnek daireleri görücüye çıktı. Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, Artaş Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, KanturAkdaş Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kantur ve Tema İstanbul Genel Müdürü Mesut Arslan’ın ev sahipliğinde düzenlenen basın toplantısında projeyle ilgili şu bilgiler verildi: 4 2013 Temmuz’da satışa ve inşaata başladık. Hem satışlar hem de inşaatlar gayet iyi gitti. 3 bin 614 konutluk projeyi 24 ayda tamamlayacağız. 4 850 bin metrekarelik inşaat alanımız var. Önemli olan vatandaşların niteliksiz yapılardan kurtulup bir an önce bu konutlarda oturmasıdır. 4 1+1, 2+1 ve 3+1 olmak üzere üç farklı büyüklükte hazırlanan projede 1+1 örnek daire 72 metrekare büyüklüğünde tasarlandı. 2+1 örnek daire 121, 3+1 daire ise 151metrekare olarak tasarlandı. 2013 yılı başında yürürlüğe giren yüzde 18 KDV oranına karşın, projede konutlar daha önce ruhsat alındığı için yüzde 1 KDV ile satılıyor. 4 Proje içinde yer alacak eğlence parkı Tema World, bir bölümü yabancı olmak üzere yılda 3 milyon ziyaretçi çekecek. 4 Tüm fonksiyonlarıyla birlikte yaklaşık 16 bin kişinin yaşayacağı bir proje olacak. Konut stoğunda artış olacak TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, konut kredisinde faiz oranlarının yükselmesiyle, konut balonunun tekrar gündeme geldiğini söyledi. TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, konut sektöründe 2014’ün bir önceki yıla göre daralma yılı olacağını öngördüklerini söyledi. Maya düzenlediği toplantıda şu bilgileri verdi: * Bu yıl, yüzde 20’ler civarında bir daralmanın olabileceğini düşünüyoruz. 2014’te siyasetin ekonominin önüne geçecek bir yıl olma ihtimali giderek güçleniyor. Konut piyasasının da en önemli tetikleyicisi olan gösterge faizler tekrar ne zaman 2013 yılı 2. çeyreğindeki düzeye iner tahmin etmek şu an için güç görünüyor. Bu durum konut balonunu ortaya çıkarır mı sorusunu akla getiriyor. * Son beş senenin konut satışı ortalaması ve yapı ruhsatı ortalamasına baktığımızda, kafa kafaya gittiklerini görüyoruz. 2013’teki sıçrama önemli, ancak bunu sürdürülebilir kılamazsak konut KDV’nin yükselmesi kayıt dışılığı artırır İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) yeni yönetimi yol haritasını belirledi. Nazmi Durbakayım’ın başkanlığında bir kez daha yola devam kararı alan İNDER, Tüketici Kanunu ve kentsel dönüşümde daha aktif olmaya hazırlanıyor. İNDER, konut ve gayrimenkul konusundaki diğer derneklerle ortak çalışma yaparak bir konfederasyon kurulmasına da çalışacak. Toplantıda konuşan İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım, günümüzde yüzde 10 kâr marjıyla çalışan sektörün üzerindeki vergilerin yüksekliğine işaret ederek “Bugün KDV yüzde 18, alım satım vergisi yüzde 4, noter yüzde 1.5, damga vergisi yüzde 1.5 olmak üzere sektörün üstlenmesi gereken vergi yükü yüzde 25’i buluyor. Bu durum merdiven altı denilen kayıt dışı firmalarla aramızda haksız rekabet yaratıyor” dedi. Makbule Yönel Maya stokunda artıştan söz etmeye başlayabiliriz. * 2008’de konut kredisi kullandırımında İstanbul, Ankara ve İzmir illeri tüm Türkiye’nin yüzde 60’ını oluşturuyorken, 2013’te üç büyük ilin dağılımdaki payı yüzde 55’e kadar geriledi. * Türkiye’de toplam yatırımların neredeyse yüzde 50’si inşaat sektöründen kaynaklanıyor. Bunun da yüzde 75’i konutla ilgili yatırımlardan geliyor. K I S A . . . * TÜİK verilerine göre 2013’te bir önceki yıla göre, belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen yapıların, bina sayısı yüzde 11.9, yüzölçümü yüzde 10, değeri yüzde 15.6, daire sayısı yüzde 8.4 arttı. * Onduline Avrasya, çatı ve cephe kaplamaları için geliştirilen seramik Onduser’i tanıttı. Onduser, özel seramikler ve bunların montajını sağlayan sistemle birlikte herhangi bir harç veya yapıştırıcı kullanılmadan eğimli çatılara ve cephelere uygulanabiliyor. * Bakyapı’nın, 160 milyon lira yatırımla hay K I S A . . . ata geçirdiği Bakyapı Prestij Modern’de, aralık ayından bu yana lansmanı yapılan 918 konutun 700’ü sahibini buldu. Toplamda 13 bloktan oluşacak projede 2+1 ve 3+1 daire seçeneğine yer veriliyor. Projede daire fiyatları 159 bin TL ile 259 bin TL arasında değişiyor. * Büyükçekmece Gölü kıyısında Gölmahal Villaları’nı yapan Yalçınlar Group, aynı bölgede 2. projesi için geri sayıma başladı. Pelican Hill’in 4.etabı olarak yapılacak olan BatıMahal’de toplam 150 villa yer alacak. V E F A T Baromuzun 9768 sicil sayısında kayıtlı SERBEST PİYASA ALIŞ ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 2.2280 3.0480 3.7030 2.4950 95.05 624.33 AVUKAT SATIŞ 2.2320 3.0520 3.7190 2.5090 95.45 637.92 FEYZULLAH SIRRI ERGÜN 26.02.2014 tarihinde vefat etmiştir. Aziz meslektaşımızın cenazesi 28.02.2014 Cuma günü (bugün) Şakirin Camii'nde kılınacak öğle namazını müteakip, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilecektir. Merhuma Tanrı’dan rahmet, kederli ailesine ve meslektaşlarımıza başsağlığı dileriz. İSTANBUL BAROSU BAŞKANLIĞI MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ 2.2342 1.9894 0.40819 3.0508 3.7114 2.5021 0.34051 2.0049 7.8840 0.36789 0.59573 2.1857 SATIŞ 2.2382 2.0023 0.41019 3.0563 3.7307 2.5182 0.34404 2.0139 7.9872 0.37036 0.59680 2.2001 28 ŞUBAT 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.2326 1.9802 0.40790 3.0487 3.7088 2.4983 0.34027 1.9975 7.7657 0.36763 0.59126 2.1776 SATIŞ 2.2416 2.0143 0.41113 3.0609 3.7363 2.5220 0.34483 2.0216 8.1070 0.37121 0.60128 2.2085