Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
re
ot izm
beyinde
gelişimsel
hasarın
OTIZM
Toplumsal Bellek
beceıiler
Yönetimselişlev
(karmaşıkedimlerin
tasarlanması)
Merkezibütünlük
(dahageniş
açıdanbakmak
Müzikalperdelen
tanıma
Görsel-uzamsalbecenler
(çizim,3boyutlubiçimlerin
zihinseldönüşümü,bloklar
üzerindekifarklıbiçimlerin
birarayagetirilmesi)
Peki, bugörüşbirtakımgerçtklerigözdenkaçırıyorolabilir
mi?
Dawson,ana akımgörüşemeydanokurkenönceotizm
ile düşükIQ arasındakihağlantıyadikkat çekti. Montreal
Universitesi otizm araştırma programı başkanı Laurent
Momon ilebirlikteyaptığıve2007yılındayayımlanan
araştırmaotistikbirkişininIQdüzeyininuygulanandeneyegöre
değiştiğiniortayakoymaktaydı.En yaygınsınamayöntemi
olanWeschlerZekaTestiuygulandığında,otistiklerindörtte
üçiinün70yada daha düşükpuanaldıklarıgörüldü.Buda,
DünyaSağlıkOrgütü’nünölçütlerinegöre,zihinselözürlü
olduklarıanlamınageliyordu.Ancaktoplumsalbilgiyedahaaz
yerverenRaven GelişimMatrislerigibifarklı,
ancakbiro kadargeçerliIQ testiuygulandığındaçoğunun
onlarıbusınıflandırmanındışındatutacakpuanlarelde
ettiklerigörüldü. Dahaönce yapılanbinlercearaştırmave veriyi
yenidengözdengeçirenDawsonolumsuzgörüşlerinkafaya
takılmasıyüzündengizlikalmışoristikbecerilerleilgili
deneyselkanıtlariçerenonlarcaaraştırmayatanıkoldu.
AYRİNTIYAÖZENGÖSTERMEK
Yeniaraştırmalarda otizminüstünlüklerinigidereksu
yüzüneçıkartıyor.Buüstünlüklerdenbirtanesiuzunsüre
temeleksikliklerdenbiriolarakgörülengüçıü:merkezi
bütünlüktenkaynaklanıyor.Ağaçlardanormanıgöreınemekgibi
birbeceriksizliğinolumluyönüağaçlarıgönnekonusundaçok
amaçokbecerikliolmaktır.
Ruhhilimcilerbilgiyibirarayagetirmeyada ayrıştırma
yeteneğinideneklere,sözgelimievgibi,nesneçizimleri
gösteriponlardanbu nesneleriniçineyerleştirilmişüçgen,
dikdörtgengibibiçimlerihulmalarınıistemeksuretiyle
inceliyorlar.Çoksayıdaaraştırmaotistikkişilerinbuişlemleriçok
daha hızlıvedoğruyaptıklarınıortayakoyuyor.Ustelikbu
becerininsaltresimlerlesınırlıkalınayıp,müziktedegeçerli
olduğugörülüyor.
Butür araştırmalaryapanUtrecht Universitesiçocuk
ruhhilimuzmanıMarethadeJongemerkezibütünlük
hağlamında“güçıüzlüğün”mutlakagündelikyaşamınniteliksizliği
anlamınagelmediğine,bu durumundışarıdangelenve
dikkatidağıtanuyarılarınfikredengeçirilmesineyardımcı
olabileceğinedikkatçekiyor.
Otekiotistiközelliklerinherhangibirbiçimdekusur
olarakdeğerlendirihneleridaha da güç.Orneğin,araştırmalar
otistiklerinmüzikalperdeleriranımadaçokdahabaşarılı
olduklarınıgösteriyor.Görselaçıdan,sondereceyetenekli
sanatçılarolduklarıbilinenotistikdehalarolmaklabirlikte,son
araştırmalarotizmdegörsel-uzamsalbecerilerinsanıldığından
çokdahayaygınolduğunuortayakoyuyor.
Otistiklerinüçboyutluçizimleıdedahabaşarılı
oldukları,örneğin,üzerlerindefarklıhiçiınlerolanbloklarıbiraraya
getirmekgibiişlemleridahakolayyaptıklarıgörülüyor.Beyin
taramalarıotistikkişilerinbeyningörselbölgelerindekiateş-
leyiciguçtendaha iyiyararlandıklannıortaya
koyuyor.
YOĞUNDÜNYASENDROMU
KURAMI
Kimi araştırmacılarotistik kişilerin
görüntüveseslerededahaduyarlı
olduklarınıöne sürüyor.2007yılındaIsviçre
FederalTeknolojiEnstitüsü’ndenKamila
Marksamile HesuyMarham tarafından
yapılanbiraraştırmadaneldeedilen
bulgulardanyolaçıkılarakortayaatılan
“yoğundünya sendromu”kutanıına göre
otizm,gündelikduyusaldeneyimleri
yoğunlaştıranhiperaktifbirbeyinden
kaynaklanıyor.Otopsihulgularıotistikkişilerin
beyinlerindekikorteksbölümündeyapısal
farklılıklarbulunduğunu,bukişilerde
minikolonlarınyaklaşık100sinirhücresindenoluşanvekimi
araştırmacılaragörebeynintemelişlemcibirimleri
işlevınıgorenobeklerın-sayıcadahaçok,ancakdaha
kur’
çükolduğunugösteriyor.
Otistiklereüstünlüksağlayanötekibilişselbeceriler
arasındabir de daha mantıklı karar alma yetisiyer alıyor.
Otistiklerinöznelyadaduygusalunsurlarakarşıdahaaz
duyarlıolduklarıönesürülüyor.Bugörüşhenüzkesinolarak
kanıtlanmışolmasa bile, giderek yaygınlık kazanıyor.
Kaliforniya’dakiTED (Teknoloji,eğlence,tasarım)
konferansındasözalanvekendisideotistikolanhayvanbilim
uzmanıTempleGrandin,otizrnolmasaSilikonVadisi’ninde
olamayacağınışakayolludilegetiriyor,teksiolojiile
uğraşanlarınbirolasılıkla“otiznigenleri”iledoluptaştıklarınadikkat
çekiyordu.
Gerçektende,otistiklerarasındaçokbaşanlı
mühendislere,bulaşıkmakinesiniboşaltmayıbeceremeyenmüzik
dahilerine,konuşmaktanyoksunmatematikbilginlerineve
yetenekileyeteneksizliğinbirliktevarolduğuböylesidaha
nicebileşimleretanıkoluyoruz.
Ne varki, otizminüstünlüğükavrıımınıntümdünyada
kabulgörmediğinideönemlebelirtmekgerekiyor.Kimi
araşnrmacılarveanababalar,otistikkişilerinyaşadıkları
güçlüklertoplumtarafındanhafifealınırve yeterincedestek
verilnıezkorkusuyla,bu durumaözgüüstünlüklerinaşırı
vurgulanmasındankaçınıyorlar.Otizıninyararlıbirdurum
olabileceğinisöylemek,kendibaşınayeıneğiniyemekten,yada
nıvaletegitmektenyoksunçıxuğuiçinçalışıpdidinenanneya
dababalarasinirbozucuve inciticigelebilir.
Ote yandan,kimianababalardaçocuklarının
olumsuzluklarıylailgiliyorumlarıdinlemektenhıkmışolabilir.Bu
durumdaen iyiçözüm,ikisiarasındabir dengekurulmasıdır.
Otizmihemolumlu,hemolumsuzyönleriyle
değerlendirebilenleryaşamınsağladığıolanaklardançokdahaiyi
yararlanabilir.
RitaUrgan1Mayıs2010NewScientist
Yeni H. Yücel’e
giokomçalışmaları
nedeniyle ödül
TorontoÜniversitesiOftalmolojiveGörme
BilimleriBölümü’ndenProf.Dr.Yeni
H.Yücel,glokomkonusundakiçalışması
nedeniyle2010LewisRudinGiokom
Odülü’nelayıkgörüldü.
New YorkTıp Akademisi
(NYAM),YeniH.Yücel’c
Experinıen ta!Eye Research isimli
bilimdergisininKasım2009tarihli
sayısındayeralan glokomçalışması
nedeniyleödüllendirdi.30 Ekim
2009sayılıdergimizde“YeniHasan
YücelGözdeYeniBirDolaşım
SistemiBuldu”haşlığıaltında yerbulan bu
insangözündedaha önce bilinmeyenbirdolaşım
sistemiolduğunuortayaçıkartmıştı.Bubuluşun,
körlüğünen birincinedenlerindenbiri olan glokom
hastalığınıntedavisineyolaçnhileceğiilerisürülüyor.
RudinGlokomOdül KomitesiBaşkanıDr. David
Abramson,Yücel’inbu çnlışmasınışöyle
değerlendiriyor:“Buçnlışmaglokomunnedenleri ve tedavisinin
daha iyianlaşılmasınısağlıyor.BuödülDr.Yücel’in
kritikçalışmasınılayıkolduğudereceyeçıkartıyorve
giokomteravisiile ilgiliyeniçıılışmalıırınyolunu
açncak.”Yaklaşıkyüzyıldırgözdelenf damarlarının
bulunmadığısanılıyordu.Lenfdamarlarılenfsıvısı
taşıyanince duyarlıdamarlardır.Gözünbu sıvıyı
yeterincedışarıatamamasıglokomhastalığmayolaçnr.
Bugündünyada66 milyoninsanıetkileyenglokom,
geriyedönüşüolmayankörlüğünen önemli
nedenlerindenbiri.
NYAM’ınLewisRudin OlokomOdülü 1995
yılındaNewYorkkentinin sorunlarınaçözümgetirmek
için çolışmalaryapanLewisRudin adınakondu.
Çalışmanıntam kopyası:www.sciencedirect.com
TeleskopYapmaYarışmasıTürk AstronomiDerneği,NanoManyetikBilimsel
CihazlarSan.Tic.Ltd.Şirketitarafındankonulan100011.
ödüllüTELESKOPYAPMAYARIŞMASIdüzenlemekte.
Yarışmanınamacıülkemizdeastronomiyevefiziğeilgi
duyançocuk,genç,yaşlıherkesi,elleriilebirşeyler
yapmayaözendirmektir.Yarışmasıkuralları:
Teleskopmerceklerleyapılacaktır
Büyütmeen azxlOolacaktır
Oluşangörüntütersolmamalıdır
Yarışmacılarteleskoplarını31Aralık2010tarihine
kadarTürkAstronomiDerneği(ArzuKıraneliyle)Sabancı
Universitesi,Orhanlı,Tuzla,34956,İstanbuladresine
ulaştırnıalıdırlar.Teleskopilebirlikteyapımvetasarım
aşamalarınıanlatanençok2sayfalıkbirmetinveistenirse
fotoğraflargönderilmelidir.
TürkAstronomiDerneğiveNanoManyetikBilimsel
CihazlarSan.Tic.Ltd.Şirketikatılanteleskoplarısergileme
ve hakkınasahiptir.Dahasonrateleskoplar
yarışmacılaragerigönderilecektir.Kargosırasındaoluşabilecek
zararlardanTürk AstronomiDerneğive NanoManyetik
BilimselCihazlarSan.Tic.Ltd.Şirketisorumlututulamaz.
Jurı yeleri:ProLDr.AhmetOral(SabancıUniversitesi
veNanoManyetikBilimselCihazlarSan.Tic.Ltd.Şirketi),
Prof.Dr.ZeynelTunca(EgeUniversitesi),Prof.Dr.Ali
Alpat(SabancıUniversitesi,TADBaşkanı),Doç.Dr.Ersin
Göğüş(SabancıÜniversitesi),Uğurlkizler(Amatör
astronomveteleskopyapımcısı).
lmgelemgücü
Zihinkuramı
(başkainsanlarınfarklı
görüşveinançlan
olabileceğianlayışı)
Mantıklıkararalma
(duygusalunsurlaradahaaz
duyarlılık)
Aynntılaraözen
göstenne
bir
göstergesi.
c
c
L
c.
C
c
C
t.-.
t-.
ttc
C
tc
c
(-
tttttttc
c
t-.
ttttttc
tt.
tt.
t.
(-.
ttt.tttt-.
t.
ttt-
±
1
c.’J
0
10)
(0
(Il’
c’J