Catalog

SON ARAŞTIRMALAR OO MAMUTLARIN ÖLÜMÜ İKLİMİ DEĞİŞTİRMİŞ Amerikalı bilim insanlarına göre Kuzey Amerika'da ölen mamutlar geçmişte iklim değişimine yol açmış. 13.000 yıl önce hay- vanlann cesetlerinden atmosfere yayılan metandan sonra soğuk bir dönem başlamış. Kuzey Amerika'da yaklaşık olarak 13.000 yıl önce çok sayıda büyük metneli yaşıyordu. Mamutlar dışmda dev tembelhayvan ve mastodon gibi hayvanlar da vardı. Fakat bir buçuk bin yıl sonra önemli bir kısmı yok oluş. Arkeolojik kalıntılardan bilindiğine göre, aynı tarihlerde insan da Kuzey Amerika'ya geldi. New Mexico Üniversitesi araştırrnacısı Felisa Smith, mamutların yok oluşundan insanların sorumlu olduğunu söylüyor. Biyolog, Nacure Geoscience der- gisindeki yazısında insanların fauna ve çevre üzerindeki etkilerini kanıtlamaya çalışıyor. Amerika'da yaşamış olan büyük memeliler yılda 9,6 milyon ton metan ga- zı saldıkları için küresel metan salınımın- da önemli bir faktördü diyor araştırmacı. Grönland'dan alınan karot örnekle- rinden anlaşıldığı üzere küresel metan yo- ğunluğu 13.000-12.000 yıl önce birdenbi- re azalmış. Bu tarih Amerikan faunasının dünya sahncsinden silinmesiyle aynı dö- neme denk gelmekte. Smith'e göre insa- noğlu büyük otçul hayvanlan tüketerek, at- mosferdeki metan oranının düşmesine ne- den oldu. Bu da, "Erken Tundra Devri" ve- ya "Erken Dryas" olarak isimlendirilen so- ğuk dönemi başlattı. 12.700 yıl kadar önce özellikle de kuzey yarımkürede buz devrinin bitmiş olmasına rağmen, büyük alanlarda buzullanmaya ne- den olacak soğuklar meydana gelmişti. Kötü iklim şartları yüzünden tskandinavya'da iğne yapraklı ağaçiar yok olmuş bunun yerine tundra florası yayılmıştı. Buz devrine benzer bu iklim koşullan bin yıl kadar devam etmiş. Smith'in hesaplanna gö- re 20ppb'lik metan azalması, sıcaklığı bir de- rece kadar düşürebilmekte. Erken Dryas'taki metan oranı 180ppb azaldığına göre hava sıcaklıkları dokuz derece kadar düşmüş ol- malı ki bu da geçmişe ait iklim verileriyle örtüşüyor. NASA: "PHOENİXM ÖLDÜ! Amerikan uzay ajansı NASA, üç ayak- lı Mars uydusu "Phoenix"in artık devre dı- şı kaldığını ve uyduyla iletişim çabalannın tamamen başansız olduğunu açıkladı. 25 Mayıs 2008'de Mars'ın kuzey kutbu yakın- larına inen Phoenbc, o tarihten sonra beş ay, yani planlanaıidan iki ay daha fazla ça- lıştı. Bilim insanlan uydunun, Mars'taki kış mevsimini atlatmasını beklemiyorlardı ama yine de sinyalleri dinlemeye devam ettiler. Daha sonraları Mars'ın etrafında dönen "Mars Odyssey" uydusundan alınan fotoğ- raflarla, Phoenix uydusunun güneş yel- kenlerinden birinin buzlanma nedeniyle kı- rıldığı anlaşıldı. EVDEKÎ KÎTAPLAR ÇÇCUĞUN EĞİTÎM DÜZEYÎ ÜZERİNDE ETKİLÎ Uluslararası bir araştırma sonucuna gö- re evlerinde anne babalarına ait kitap bu- lunan çocuklar, kitapsız evlerde büyüyen ço- cuklara kıyasla daha yüksek cğitim düzeyi- ne sahip oluyor. Uzun vadeli araştırmanm sonucu, sosyal ve kültürel çevre dikkate alın- madan elde edilmiş. Çocukların hangi eğitim düzeyine ula- şabilecekleri her şeyden önce ailenin du- rumuna bağlıdır. Mesela yüksek öğrenim görmüş anne babanın çocukları büyük bir olasılıkla yüksek öğrenim göriirler. Oysa da- ha ait sosyal tabakadan gelen çocukların üniversiteye gitme olasılığı daha düşüktür. Nevada Üniversitesi sosyologu Mariah Evans ve ekibi, yirmi yıllık araştırmayla, ki- tapların da eğitim düzeyi üzerinde et- kili olup olmadığını araştırdı. 27 ülkede- ki 70.000 aileyi in- celeyen araştırma- cılar, kitaplann ger- çekten de etkili ol- duğunu görmüş. Kitapsız evde büyü- yen çocuklar ve or- talama olarak beş yüz kitaph bir evde büyüyen çocuklann eği- tim düzeyi arasındaki fark, yüksek öğrenim görmüş aileler ve hemen hemen hiç eğitim görmemiş ailelerin çpcuklarının eğitim dü- zeyi kadar farklı diyor. Evans kitaplann olumlu etkisi en çok da düjük eğitim düzeyli anne babanın çocuklarında ortaya çıkıyor. Bu çocukların evlerinde sadece yirmi kitap bile bulunsa eğitim düîeylerinde hafif bir dü- zelme görülmekte. Çin gibi bazı ülkclerde kitabın etkisi daha belirgin bir sekilde or- taya çıkıyor. Kitaplar, çocuklarımızın ge- leceği için uzun vadede en etkili yatınmdır diyor araştırmacılar. YETERSİZ BESLENMEYE RAĞMEN SAĞLIKLI BÎRHALK Kcnya'da yaşayan Masai halkı, tek yön- lü ve yetersiz beslenmesine rağmen sağlık- lı bulundu. Alman bilim insanlan tarafın- dan gerçekleştirilen araştırma sonucunda, Masai insanlarının alyuvarlarının hücre duvarlan önemli Omega 3 yağ asiderini ba- nndırmakta. Oysa bu besleyici maddeler al- dıkları gıdalarda bulunmuyor bile. Sonuçların şaşırtıcı olduğunu söyleyen Jena Üniversitesi beslenme fizyologu Gerhard Jahreis'a göre araştırma, insan or- ganizması- nın muaz- zam uyum yetisini ka- nıtlıyor. Araştırma öte yandan, beslenmey- le ilgili bir- çok basma- kalıp bilgi- nin Masai insanlan için geçerli olmadığını da gösteri- yor. Tarihsel belgelerin aksine bu insanlar daha çok et ve kan tüketmiyoriar. Aldıklan besinlerin yüzde ellisinden fazlasını bitki- ler oluştunnakta. Masai halkı kahvaltıda iyice tatlandı- rılmış süt içiyor. Gün içinde ve akşamlan alınan besinlerin temeli de mısır ve sütten oluşuyor. Bilim kadmı Nadja Knoll, ara;- tırmanın kurak dönemde yapıldığmı, so- nuçların kısa süren yağmur döneminde farklı çıkabileceğine de dikkat çekiyor. Nitekim hayvanlar bu dönemde daha faz- la süt veriyorlar. Masailer bu artı ürünü, ay- rana benzer bir içecek olarak fermente ediyor. Et çok az tüketiliyor. Masai halkı sa- dece törenlerde veya bayramlarda hayvan kesiyor diyor Knoll. GEZEGENLERÎNİ YUTAN YILDIZ Bir yıldız şu sıralar galaksimizin en kız- gın gezegenini yutmakla meşgul. Astronomlar, gezegenin tamamen yutul- masının on milyon yıl kadar süreceğini söy- lüyor. Baltimore Space Telescope Science Enstitüsü bilim insanlan bu müthiş göste- riyi Hubble uzay teleskopuyla yakaladı. Enstitünün açıklamasına göre WASP- 12b gezegeni, yıldızına, etrafını sadece 1,1 gün içinde çevreleyecek kadar yakında bu- lunuyor. 1.500 derece ısınan gezegen eni- ne doğru uzamaya başlamış ve atmosferi Jüpiter'in üç misli çapına ulaşmış. Gezegenin etrafında gördüğümüz dev bir madde bulu- tu yakında yıldızı tarafindan yakalanacak gi- bi duruyor diye açıklıyor araştırmayı yöne- ten Open Üniversitesi araştırmacısı Carole Haswell. Gezegenin üzerinde, güneş siste- mimizin dışındaki bir gezegende daha ön- ce görülmeyen kimyasallar bulunuyor. WASP-12 yıldızı, dünyamızdan yaklaşık ola- rak 600 ışık yılı uzaklıktaki arabacı takım- yıldızında yer alıyor. Nilgün Özbaşaran Dede Araştırma Y0KSA ALZHEİMER BULAŞICI Ml? Amerika'da on beş yılda tamamlanan bir araştırma, alzheimerhastası eşlerine bakan kişilerin aynı hastalığa yakalanma olasılı- ğının ait misli fazla olduğunu gösterdi. Bazı uzmanlar buna neden olarak on yıllar boyu aynı yaşam koşullarının paylaşımını gösteriyor. Diğerlerine göre ise yaşlı in- sanlarda bu hastalığa enfeksiyon ve ilti- hapların yol açabileceğini gösteren kanıt- lar var: Bazı bakteritürleri ve uçuk virüsleri beyin hücrelerini öldürmekte ki bu da alz- heimer hastalığının en önemli belirtilerinden biri olan demansa (bunama) yol açıyor. Alzheimer hastalarının genç yakınlannda ve- ya bakıcılarında aynı hastalığın ortaya çıktığını gösteren kanıtlar bulunmamış. Kimi bilim insanlan ilginç so- nuçlara rağmen, alzheimer hastalığının bulaşıcı olduğunu kabul etmiyor. Mesela Münih Üniversitesi Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi'nden Melanie Meyer, farelerle gerçekleştirmiş olduğu araştır- mada, alzheimerin sadece beyinlerine be- ta amiloyid proteinleri aşılanan, hastalığa kalıtsal olarak eğimli olan hayvanlara bu- laştığını tespit etmiş. Amerika'da gerçek- leştirilen son araştırma Journal of the American Geriatrics Society dergisinde yayımlandı. Araştırma çer- çevesinde 1221 çiftin sağlık durumu on beş yıl takip edilmiş.