Catalog

SAĞNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU Yazarımız yıllık izninin bir bölümünü kullana- cağından yazılarına bir süre ara vermiştir. 18 AĞUSTOS 2009 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B OTEL ve APARTSIFIR TURUNÇ - - - Tüm Odalarda Çift Çanak_Dijital Receiver_Uydu TV www.diplomathotel.com.tr 252-476 7145 veya 537-825 7979 Derya Yılankaya ile Cemil Yavaş evlendiler. Genç çifte mutluluklar dileriz. SPOR SERVİSİ ÇALIŞANLARI Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. SİNAN ÖZCAN Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. RAMAZAN KURT Seçimi ilk turda kazanmasõ zora giren Afgan Devlet Başkanõ, Özbek savaş ağasõna kucak açtõ Karzai Dostum’a sarõldõDış Haberler Servisi - Afganistan’da perşembe günü yapõlacak devlet başkanlõğõ seçimini ikinci tura kalmadan kazanmak isteyen Hamid Karzai’nin, Türkiye’de sürgünde bulunan Özbek General Raşid Dostum’un dönüşüne izin vermesine ABD ve BM’den tepki geldi. Afganistan’õn başkenti Kâbil’deki ABD Büyükelçiliği’nden yapõlan açõklamada, “Sayın Dostum’a günümüz Afganistanı’nda, özellikle de bu tarihi seçimler aşamasında rol verilmesinden ciddi bir kaygı duyduğumuzu, Afganistan hükümetine açık bir dille bildirdik” denildi. Kâbil’deki BM sözcüsü Aleem Siddique ise “ülkenin ileri gitmesi için daha çok ehil politikacılara ve daha az savaş ağasına gerek olduğu” görüşünü dile getirdi. Abdullah’ın yükselişi Reuters’in haberine göre, Karzai anketlerde yüzde 45 oy oranõyla açõk ara önde gözükmesine karşõn, başlõca rakibi eski Dõşişleri Bakanõ Abdullah Abdullah’õn özellikle kuzey bölgelerde kalabalõk seçim mitingleri düzenlemesi dikkat çekti. Tacik kökenli Abdullah’õn yüzde 25 civarõnda oy oranõna sahip olduğu kaydedilirken, Karzai’nin oylarõnõn bir kõsmõnõn, kendisi gibi Peştun kökenli olan, eski Maliye Bakanõ ve Dünya Bankasõ çalõşanõ Eşref Gani’ye kayacağõ ifade edildi. Taliban’õn 2001 sonunda Amerikan müdahalesiyle devrilmesinin ardõndan başa geçen Karzai’nin, seçimin ikinci tura kalmasõnõ istemediğinden, kuzeydeki Özbek azõnlõğõn yüzde 10’luk desteğini almak amacõyla Dostum’un dönüşüne izin verdiği belirtildi. 2 bin Taliban militanõnõn topluca katledilmesinden sorumlu tutulan Dostum’un, hakkõndaki soruşturmalarõn dondurulmasõ karşõlõğõnda, 1 yõldõr Ankara’da sürgünde bulunduğu belirtiliyordu. Karzai önceki akşam televizyon programõnda iddialõ rakiplerinden Eşref Gani ve Ramazan Beşardost ile karşõ karşõya geldi. Beşardost, eski güvenlik sorumlusu Muhammed Fehim’i kastederek “savaş ağalarıyla mücadele ettiklerini söyleyip, bugün kampanyalarında esas rolü savaş ağalarına verenler var; üstelik birinci başkan yardımcısı adayları da onlardan biri” derken, Gani de “hiçbir savaş ağasına bakanlık, valilik veya Afganistan’ın bir parçasını vaat etmediğini” vurguladõ. Karzai ise eleştirilere karşõlõk olarak, “Eğer ulusal çıkar, ilerleme, ulusal birlik ve savaşı engellemek için lazım olan bir şey varsa bunu yine yaparım. Bin kere daha yaparım” diye konuştu. Afganistan’õn kuzey bölgelerinde rakibi Abdullah’õn (üstte) önünü kesmek isteyen Afgan Devlet Başkanõ’nõn, yüzlerce Taliban üyesinin katledilmesinden sorumlu tutulan General Dostum (solda) ve diğer savaş ağalarõyla ittifak kurmasõ ABD ve BM’nin de tepkisini çekti. (AFP/AP) Şeriat, mürekkepli parmakları kesecek Dış Haberler Servisi - Afga- nistan’da Taliban’õn seçim kar- şõtõ tehdit kampanyasõnõn son halkalarõndan biri “oy kulla- nacakların parmağını kese- cekleri” oldu. Devlet Başkanlõğõ seçimleri için geri sayõmõn sürdüğü ülkede, güneydeki bir köyde Taliban mi- litanlarõnõn halkõ “oy kullandık- larını gösteren mürekkebe ba- tırılmış parmakları kesecekle- ri” yönünde tehdit ettiği belirtil- di. Amerikan New York Times gazetesinde yer alan habere göre, Taliban militanlarõnõn geçen haf- ta yaklaşõk 50 ailenin yaşadõğõ Ta- rakay köyünde pazaryerinde mü- rekkepli parmaklara yönelik teh- didi üzerine bölge sakinleri san- dõk başõna gitmeme kararõ aldõ. Gazetenin muhabirine konuşan Hikmetullah isimli Afgan oy kullanamayacaklarõnõ şu ifadelerle anlattõ: “Biz sadece çiftçiyiz, Taliban’a karşı bir şey yapa- mayız.” Bölgede yaklaşõk 10 bin ABD askerinin bulunduğuna dik- kat çekilen haberde halkõn Tali- ban’dan korktuğu ve Amerikan güçlerinin kendilerini korumasõ konusunda şüpheleri olduklarõ belirtiliyor. Abdülrezzak isimli bir Af- gan, ABD güçlerini ve gazeteci- leri işaret ederek kaygõsõnõ şöyle dile getiriyor: “Siz buradan ay- rılınca geceleyin Taliban gele- cek ve bize sizle neden konuş- tuğumuzu soracak. Eğer işbir- liği yaparsak bizi öldürürler.” Güneyde altyapı oluşturulamadı New York Times gazetesinde- ki haberde ayrõca ülkenin yakla- şõk yüzde 40’õnõ oluşturan Peş- tunlarõn yoğun yaşadõğõ doğu ve güneydeki birçok bölgede oy kullanõlmasõ için gerekli altyapõ- nõn oluşturulmadõğõna, Taliban’õn tehditlerinin de halkõ sandõktan uzak tutacağõna dikkat çekildi. Beş yõl önceki seçimlerde Peş- tunlarõn birçoğunun yeniden adaylõğõnõ koyan halihazõrdaki Devlet Başkanõ Hamid Kar- zai’ye destek verdikleri ifade edilerek bu seçimlerde Peştunla- rõn katõlõmlarõyla ilgili soru işa- retleri bulunduğu belirtildi. Haberde, Taliban’õn geçen se- çimlerde halkõn yoğun ilgisini göz önüne alarak ters tepki do- ğurmamasõ için seçimlere yöne- lik geniş çaplõ boykot çağrõsõ yap- madõğõ ancak bu kez taktik de- ğiştirdiği ifade edildi. Taliban’õn 2005’ten sonra yeniden güçlen- diği, Karzai’nin ise geçmişe göre daha az desteği olduğu kaydedilen haberde Taliban’õn halka yönelik seçim boykotu çağrõsõnõ daha güçlü dile getir- mek için gerekli zemini bulduğu dile getirildi. Afganistan’da seçimleri boykot çağrõsõ yapan Taliban, halkõ “oy kullandõklarõnõ gösteren mürekkebe batõrõlmõş parmaklarõ kesecekleri” yönünde tehdit etti Taliban’ın tehditlerine rağmen seçim hazırlıkları devam ediyor. Başkentin kuzeyindeki Baba Ali köyündeki Afgan çocukları eşeklerle seçim sandıklarını taşıyor. (Fotoğraf: AP) ESKİ DÜNYA BANKASI ÇALIŞANI Batı eğitimli rakip: Gani MUSTAFA K. ERDEMOL ABD ve müttefikleri için her geçen gün içinden çõkõlmasõ zorlaşan bir bataklõğa dönüştüğü bilinen Afganistan, tarihinin en kritik seçimlerinden birini gerçekleştirecek. Kayõtlõ 17 milyon seçmen, perşembe günü 7 bin merkezde oy kullanõp 40 aday arasõndan ülkenin yeni cumhurbaşkanõnõ seçecek. Seçim sonuçlarõnõn haftalar sonra açõklanacağõ tahmin ediliyor. Seçimler müttefik güçler açõsõndan 2001 yõlõndan beri en ölümlü ay sayõlan, 70 yabancõ askerin öldürüldüğü temmuzdan hemen sonra gerçekleşmiş olacak. Yõlõn başõndan beri bin sivilin yaşamõnõ kaybettiği ülkenin güney bölgesindeki 700 oy merkezinin Taliban tehdidi yüzünden kapatõlacağõ belirtiliyor. Cumhurbaşkanõ Hamid Karzai’nin, bu seçimlerin de favorisi olduğu belirtilmesine rağmen, rakipleri arasõnda bulunan eski Maliye Bakanõ Eşref Gani tarafõndan zorlanacağõ belirtiliyor. Eski bir Dünya Bankasõ çalõşanõ olan Gani de Peştun kökenli ve Karzai’nin oylarõnõ bölebilecek bir rakip. Karzai’nin diğer ciddi rakibi de 80’li yõllarda Sovyetlere karşõ savaşan eski bir mücahit ve dõşişleri bakanõ Abdullah Abdullah. Karzai oylarõn yarõsõnõ alamazsa, ikinci turda ciddi sõkõntõ yaşayabilir. Ülkesi dõşõnda en çok tanõnan “saygın” isimlerden biri olan Gani, adaylõğõna gerekçe olarak yolsuzluklarõ gösteriyor. Amerikan gazetesi New York Times’a yaptõğõ açõklamada, “Bugünkü yönetim Taliban’dan daha tehlikeli” diyen Gani, Karzai’yi, Batõ eğitimli Afganlõlarõ tasfiye edip, yerlerine kabile yapõsõndan gelen kişileri atamakla suçluyor. Pusula başına 20 dolar Uluslararasõ Saydamlõk Listesinde yolsuzluğun yaygõn olduğu ülke sõralamasõnda 176. sõrada bulunan Afganistan’da mahkeme dosyalarõndan oy pusulalarõna kadar satõn alõnamayacak şey olmadõğõna dikkat çekiliyor. İddiaya göre, seçimde oy pusulalarõnõn tanesine, istenen seçmene oy verilmesi koşuluyla 20 ABD Dolarõ ödeniyor. Dünyanõn önde gelen afyon üreticilerinden biri olan Afganistan’da yõllõk ortalama 7 bin ton afyon üretiliyor. Bu rakam ülkenin gayrisafi milli hasõlasõnõn yarõsõnõ oluşturuyor. Afyon ticaretinde Karzai’nin ailesi de var. Karzai’nin üvey kardeşi Kandahar Eyaleti Meclis Başkanõ Ahmed Veli Karzai, büyük miktardaki eroini geri çevirmeleri için polise emir vermekle suçlanõyordu. Tüm dinamiklerin kabile kültürü üstüne kurulu olduğu Afganistan’da bu olgu, Afgan politikasõ için de geçerli. Karzai, ülke nüfusunun yüzde 40’õnõ oluşturan Peştunlara mensup. İsmailiye tarikatõnõn Afganistan’daki lideri de oylarõnõn Karzai’ye gideceğini açõkladõ yakõnlarda. Kazanõrsa, Eşref Gani’ye kabinesinde görev teklif edeceği de belirtilen Karzai, ülkenin “her dönem ayakta kalabilen” tek adamõ olarak unvanõnõ korumaya devam edecek gibi gözüküyor. ARŞİV BELGESİ NixonBrezilyaile darbeyigörüşmüş Dış Haberler Servisi - Eski ABD Başkanõ Richard M. Nixon’õn soğuk savaş sõrasõnda Latin Amerika’daki sosyalist hükümetleri devirmek için Brezilya ile işbirliği içinde olduğu ortaya çõktõ. ABD Ulusal Güvenlik Arşivi önceki gün, dönemin ABD Başkanõ Richard M. Nixon ve Brezilya Devlet Başkanõ General Emilio Medici’nin 9 Aralõk 1971 tarihli Oval Ofis’te gerçekleştirdikleri görüşmenin ayrõntõlarõnõ yayõmladõ. Buna göre ABD ve Brezilya, Amerika kõtasõnda seçimle işbaşõna gelen ilk sosyalist hükümet olan Şili’deki Salvador Allende hükümetini devirmek için anlaşmõşlardõ. İki devlet aynõ zamanda zamanõn Küba Devlet Başkanõ Fidel Castro’yu da devirme çabasõ içindeydi. Belgeye göre, Allende hükümetinin General Augusto Pinochet tarafõndan 11 Eylül 1973’te devrilmesinden 2 yõl önce gerçekleşen görüşmede, Başkan Nixon, “ABD’nin yapamayacağı, bir Güney Amerika ülkesi olarak sadece Brezilya’nın yapabileceği şeyler var” diyerek Latin Amerika’daki sosyalist hükümetleri devirmek için Brezilya’ya işbirliği önerdi. Medici de Şili ordusunun Allende’yi devirebilecek güçte olduğunu söyledi. Medici’nin, Kübalõ mültecilerin Castro’ya karşõ destekleme görüşü üzerineyse Nixon, “Destekleyemeyeceğimiz bir işe bulaştırmadığımız ve işin içinde olduğumuz anlaşılmadığı müddetçe destekleyebiliriz” yanõtõnõ verdi.