Catalog

SAYFA CUMHURİYET 5 EKİM 2005 ÇARŞAMBA 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Unions Verlag ve Bosch Vakfi işbirliğiyle Almanya'da 20 ciltlik Çağdaş Türk Edebiyatı Dizisi yazınlarayönelişÖNERCtRAVOĞLU Benmerkezci Kuzey A\rupa 'dan yaratıcı ya- zınlara yöneliş: Böyle özetliyor Alman konuk- lar, Türkedebiyatmın seçkin yapıtlarım basma karannı. Onlara göre Kuzey Avrupa 'da artık benmerkezci bir anlayış egemen. Buna karşılık 1900'lerden buyana edebiyatın ana temaları- nı oluşturan trajediler, dramlar çevre ülkeler- de, Asya'da,Afrika'dave Latin Amerika 'da ya- şanıyor. Asılyaratıcılık da bu ülkelerde ortaya çıhyor. îşte bunun ilk örneklerini Türkiye den Leyla Erbil ileAhmet Ümit verdiler. Birçokya- zarımız da birer öyküleriyle Tevfik Turan 'ın der- lediği özel bir seçkide buluştular. Dizinin damşmanı olan öğretim üyeleri ve yayınevi yöneticisiyle Taksim'de,Marmara Ote- li 'nin lobisinde buluştuk. Ortamı nazik çeviri- leriyle sıcak tutan îdil Hanım 'ın çabalanyla anlaşmaya çalışıyoruz. Öncelikle çağdaş Türk edebiyatını Türkiye Kitaphğı adıyla Almanya 'da ve Almanca konuşan ülkelerde tanıtma girişı- mi için Bosch Vakfi 'nı, Unions Verlag 'ı kutla- dığımı belirtiyor ve hemen sorulara geçiyorum: Hazırlayanlar Türk yazını uzmanı - Üniversitede görevtisiniz_ Kaç yıldır bu gö- revi yapıyorsumız? Türk edebiyaüna ilginiz na- sıl doğdu? Bu girişimi "keDeyi kottuğa almak" olarak nitetemiştiııiz basm toplanüsında-. ERIKA GLASSEN - Öğrenciliğimde biraz Arapça, Farsça ve Türkçe öğrenmiştim. Türk edebiyatına ilgim öğrencilik dönemimde başla- dı. Yıllar içinde ilgim arttı. Bir süre îstanbul'da da bulundum. Öğrencilerimle Türk edebiyatı üzerine seminerler yaptım. Halide Edty ve Sa- bahattin Ali üzerine çalıştık.Sonunda çağdaş Türk edebiyatı asıl ilgi alanımı oluşturdu. PROF.JENS PETERLAUT-Şu anda Freiburg Üniversitesı'nde öğretim görevlisiyim. Yıllarca Türk edebiyatı üzerinde araştırma yaptım. Asıl ilgi ve çalışma alanım tslamlık öncesi Türk ede- biyandır. Orta Asya yani... Daha sonra Musta- fa Kemaldönemi ve Türk dil devrimi üzerine ça- lıştım. İlgi çekici olan ve odaklahdıgun asıl ko- nu, eski Türk edebiyatı ile çağdaş Türk edebi- yatı arasındaki benzerlik ve farklıhklardır. Bu arada Unions Verlag 'ın sahibi Lucien Le- itess 'eprojenin son durumunu soruyorum: LUCİEN LEITESS - Şu anda 20 ciltlik bir yayın programı hazır durumda. Bunlann üçü- nü yayımladık. Biliyorsunuz yayınevi olarak dahaönceFazılHüsnüDağlarca.FeritEdgü,Zül- fü Lrvaneti, Aziz Nesin, Celil Oker, Latife Tekin ve Mehmed Uzun'dan yapıtlar yayımlamıştık. En önemli sonınlardan biri Türk edebiyat ya- pıtlannı Alman dılıne aktarmada karşılaşılan zor- îuklarve çevirmenbulunamaması... Şıınu da ek- lemek isterim ki Türkiye Kitaphğı dizisinin Al- manlara Türk edebiyatını tanıttığı kadar, Al- manca konuşulan ülkelerdeki ikinci, üçüncü kuşak Türklere kendi edebiyatlannı Alman di- linde görme ve tanıma olanağını sunuyor olma- sı da önemli. l-ErikaGfessen 2- Jens Peter Laut 3- Lucien Leıtess Y. - Kitaplar kaç kopya basıhyor sizde? LEITESS - 3000-5000 arasında. Eh, hiçyoktan iyidir, diyorum içimden. Avru- pa da ülke edebiyatlarının basım sayısının he- men her ülkede bu kadar olduğunu öğreniyo- rum. Leitess, Prof. Laut ve Prof. Glassen, Türkiye Kitaphğı 'nın tamtımı için birçok ülkede, çok savıda afiş ve broşür dağıtıldığını, çeşıtli rad- yo programlarına katıldıklannı ve çeşitli kita- bevlerineyönelikyanşmalı kampanyalar düzen- lediklerini de ekliyorlar. Sevindirici bir haber de, bu dızide yer alan ve alacakyazarların ya- kında okuma günleri için Almanya 'ya davet edilmeye başlanacağı... Türkiye Kitaphğı dizi- sindeyer alan yapıtlardan Almanya okullann- da ders gereci olabilecek metinlerin seçilmesi- ni de amaçladıklarını belirtiyor konuklar. Türkiye'de yaşam savaşları var Prof. Laut'a ise bu diziye nasıl cesaret ettik- lerini soruyorum. LAUT - Bu tasan aslında bir denemedir. Biz bir risk aldık bu diziyle... Ileride sonuçlannı hep birlikte göreceğiz. Lucien Leitess 'e son olarak en can alıcı so- ruyu yöneltiyorum: - Yayıncüık anlayışınız nereye odakiamyor? apıt seçimini Türk ve Alman uzmanlann birlikte yaptığı bildirilen 'Türkiye Kitaphğı'nda 6 seçki ve 14 roman yer alıyor. Seçkilerin biri şiire, ikisi öyküye aynlmış. Diğer üç seçki Türk edebiyatı tarihi, Türkiye tarihi ve halk edebiyatı konulannda inceleme ve denemelerden oluşuyor. Roman dizisinde ise Halit Ziya Uşaklıgil'den Murat Uyurkulak'a kadar, Türk edebiyatının değişik dönemlerini ve gelişimini simgeleyen 14 yapıt seçilmiş. Hangi tür edebiyata ilgi duyuyorsunuz? LETTESS - Küresel bir dünyada yaşıyoruz. Ama biz tam tersine, bu küresel dünyanın, met- ropollerin dışındaki bölgelenn edebıyatlanyla il- giliyiz. Yani gerçek dünyanın dörtte üçü olan böl- gelerin... Benmerkezci Kuzey Avrupa'da birkaç yıl öncesine kadarhiç dikkate alınmamış bu böl- gelerin edebiyatlan... Biliyorsunuz, edebiyat ko- nusunda büyük çıkışlar artık Avrupa'dan, Ame- rika'dan gelmıyor... Daha kıyılardan, Asya'dan, Latin Amerika'dan geliyor. Örneğin Türkıye'den... Çünkü Türkiye'de büyük yaşam savaşian var. Krizler, sancılar, farklı kültürler var. Edebiyatı besleyen kaynaklar bunlar... TürkiyeKitaphğı 'nda lümler var? Yayımlanan kftaplar Tuhaf Bir Kadın/ Lejia Erbü Sis ve Gece/ Ahmet Ümit Istanbul'dan Hakkâri'ye Öykülerle bir Gezi / Seçki Yayımlanacak kttaplar Kült Şiirler Aşk, Yalan veHayaletler / Öykü seçkisi Belgelerle Türk Edebiyatı Tarihi Belgelerle Türkiye Tarihi Anadolu Halk Edebiyatında Geleneksel Konular Aşk-ı Memnu / Halit Ziya UşakhgU Memorien / Halide Edip Adıvar Ayaşlı ıle Kiracılan ' Memduh Şevket Esendal Içimizdeki Şeytan ' Sabahattin AH AylakAdam YusufAülgan Ölmeye Yatmak / Adalet Ağaoghı Bir Bıhm Adamının Romanı Oğuz Atay Doğu Sarayı Murathan Mungan Gölgesizler' Hasan Ali Toptaş Kırmızı Pelerinli Kent' Ash Erdoğan Tol / Murat l yurkulak Resimdeyenüikçi açüımlar Galeri x-ist'inyeni sezondaki ilk sergisi üç genç sanatçının yapıtlarından oluşuyor Kültür Senisi - Galeri x-ist yeni sezonu farklı disiplinlerden üç genç sanatçının yapıtlarından oluşan 'Intersection' sergisiyle açıyor. SedaHepsev'in resim, Erkut Tertiksiz ın resim/kolaj ve Meüsa Önel'ın fotoğraflannın bir araya geldiği sergi, 22 Ekim'e kadar sürecek. Seda Hepsev, pop-art'ı çağnştn-an konulanyla yeni bir tuval dilini araştınrken yalınlaşan çizgiler ve boya kullannnıyla tuvalin bir grafik dile doğru yaklaşabileceğini gösteriyor. Hepsev, bize sunduğu yalınlıkta, boyanın ötesinde, sürüş diline ve Erkut Tertiksiz bir renk yapısına fazla takıhnadan daha derinlere inmemize olanak tanıyor.' Erkut Terliksiz, grafikten ve genel bir grafik anlayışından daha ileriye giderek yapı bozucu, içinde 'bad painting' ve 'cut-up' öğeleri banndıran, daha çiğ çözümlemelerle resmi daha üst boyutlara iterek bu sergideki yerini alıyor. öner'ln fotoğrafları sıradan renkll fotoğrafiarın dışında Yapıtlan, sade-günlük yaşamın mikroskobik kesitlerini, en taze ve en dışavurumcu şekliyle temsil etmeye çahşıyor. Renkli fotoğrafın ülkemizde fazla kullanılmayan ve soyutlama olanağı veren tonlann kullanımıyla Melisa Önel'in fotoğraflan bir anda sıradan renkli fotoğrafların dışına çıkıveriyor. Melisa'nnı yeni işlerinde de belli bir öykünün varlığı söz konusu, ama bu fotoğraflar tek başlanna da ayaklan üzerinde durabiliydl-. İSTANBUL'U BİR DE BİENALLEGÛRÜN! Küratörler: Charles Esche, Vasıf Kortun Mekânlar Deniz Palas Apartmanı > Refik Saydam Cad. No: 191, Şışhane, Beyoğlu Carantı Bınası > Bankalar Cad. Yanıkkapı Sok. No' 1-3, Karaköy Antrepo No 5 > Meclıs-ı Mebusan Cad. Lıman Işletmelen Sahası, Karaköy Tûtun Deposu > Lulecı Hendek Cad Koltukçular Çıkmazı, No ı.Tbphane Bılsar Bınası > Meşortıyet Cad No. 164 Şışhane. Beyoğlu Platform Carantı Guncel Sanat Merkezı > Istıklal Cad. No 276, Beyoğlu Carıbaldı Bınas: > Istıklal Cad Deva Çıkmazı. No: 2, Beyoğlu Tum mekânlar Pazartesı harıç, 11.00 -19.00 Antrepo No 5, Perşembe gunierı saat 20.00'ye kadar açıktır. Biletler: Sınırsız 9B ve bıena' bıletleri, www.biletix.com, BiletiK satış noktaları, Biletix Çağr: Merkezı (216 556 98 00) ve bıenal mekânlarında satışta SINIRSIZ 9B 25 TTL (Bıenal Rehberı dahıldır.) TAM BILET. 15 YTL / 20 kışı ve ustündekı grupfar ıçın 7 YTL (Bienal Rehberi dahıldır.) İNDIRIMLI BILET: 7 YTL (Bıenal Rehberı dahildir) 20 kışı ve ustündekı gruplar ıçın 4 YTL Rehberii Turiar RehDerl' turlar her gün Garanti Bınası, Deniz Palas ve Tötün Deposu'ida saat 11 00 13 30, 15 00,16.30 saatlerınde Indınmlı bılet ve reibeHı tur fiyatlarından öğrencıler, 65yaş üstü kişiler, öğretmenler ve Uiuslararası Plastık Sanatlar Derneğı Uyelerı yararlanabilır Istanbul Kultur Sanat Dostları, Bıenal bıletlerinde % 20-25 oranmda indirımden yararianabilırler "Sınırsız 9B" bıletlerinde IKSD öyelerının ındırım oranı % 10'dur. wwwıstanbuldostlan org ü ABDİ AYGAZ TURKCELL DEFNE GOLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Van Lütfi Özgûnaydın'ın geçen mayıs ayında açılan sergisıni görememiştim ama sergide yer alan fotoğ- raflaria, bu fotoğrafları çektiği sıradaki izlenimlerini an- lattığı 'Dörve Döne Van Gölü' (Fotografevi Yayınlan) adlı kitap, o günden beri elimden düşmedi. Çevresi dört bin metreyi bulan yükseklikte dağlaria çevrili, binlerce yıllık tarihin tanığı bu doğa mucizesi- nin çevresinde üç yılı aşkın süre dolaşarak bu fotoğ- raflan çekmiş sanatçı. Göl, dağlar, insanlar, hayvanlar, tarihsel yapılar, oluşturduktan bütünlükle belgesel bir film tadında sunuluyor. Fotoğrafiara baktkça, bulunduğunuz çevreden uzak- laşıyor, onlann sizi taşıdığı başka bir dünyaya ulaşıyor- sunuz. Bu dünya hem günümüze ait, bugünün insanlannın, bugünün sorunlannın dünyası, hem de binlerce yıllık tarihin, geçmişin dünyası. Yalnız Van için değil, Ana- dolu'nun pek çok yeri için de söyleyebiliriz bunu. Fo- toğraflardan yansıyan dünyaya baktıkça insan, ken- dini bu dünyanın bir parçası hissediyor. Biryanda çağdaşlık atılımlanna, aydınlanmaya, ge- lişmeye gereksinim duyan, öte yanda biriktirdiği bin- lerce yıllık geleneksel kültür içinde yaşayan birtoplum. Bu ikisinin bileşimi nasıl gergekleşecek? Bir arkadaşım, Eğitim Gönüllüleri Vakfı'nda çalışır- ken Van'a gidip bir süre oradakı eğitim çalışmalanna katılmıştı. Durup durup hayatının en güzel günlerini orada geçirdiğini söyler. Yaşar Kemal'e sorsanız, Van üstüne anlatacakla- nnın sonu gelmez. Ister, 'Bu Diyar Baştan Başa' ad- lı kitabında 1951 tarihli 'Dünyada Van' adlı röportajı- nı okuyun, ister son romanlanndan 'Kanncanın Su Iç- tiği'nden, Birinci Dünya Savaşı'nda Van'ın boşaltılmış durumunu anlatan unutulmaz sayfalannı. "Gördüğüm yerterarasında Van kadarhiçbiryeri se- vemedim. Insanı sanveren, kucaklayan birsıcaklığı var Van'ın," der röportajında. Aynı kitapta, *Van Gölün- den' başlıklı 1957 tarihli bir başka yazısında ise tuma- lanndan ovalarına, dağlanndan şafağına dek uzun uzunbetimlerVan'ı. Kitap, kitaba götürüyor. Oradan Ara Güler neler çekmiş Van'da diye düşünerek açtım Yüzlerinde Yer- yûzü adlı kitabını. Iki fotoğrafa rastladım: Biri Süphan Dağı Eteklerinde Bir Köy ve Traktör, 1983'te çekilmiş; öteki yine aynı yılda Gürpınar ilçesinde çekilen, Cep- kenli Petrol Araştırma Kuyusu ve Akşam Namazını Kı- lan Bir Işçi. Her iki fotoğrafta da görkemli olduğu ka- dar zorlu doğa koşullan egemen olmuş görüntüye. Bir başka sanatçı Nursen Karas da, 'Fotoğraf Çek- tiğim Dağlarda' adlı kıtabının 'Van Mavisi' adlı bölü- münde, 1970'lerden yöredeki izlenimlerini hem yaa hem de fotoğrafiarla içe işleyen bir duyarlıkla aktanr. Bu fotoğraflann, yazılann hepsi ulusal kimliğimiz ve kültürümüz için çok önemli. Gelişme, geçmiş kültürü unutturursa bütün insanlık için büyük bir kayıp olacaktır. Öte yandan geleneksel yaşam biçimlerinin de kaçınılmaz biçimde çağdaşlaş- ması bir zorunluluk. Bu yüzden toplumumuzun hızla değiştiği süreçte sa- natçılann düştükleri kayıtlar daha da önem kazanıyor. Edebiyat, fotoğraf, müzik, resim gibi sanat ürünleri, bu bileşimini önceden yaparak topluma yol gösterebilir. Van'ı belki herkes gidip göremez ama. sanat ya- pıtlan onu herkese anlatabilir. Tanyeri atanda Nemnıda karşı Biryanın çığ tutar, Kafkas ufkudur Biryanın seccade Acem mülküdür Doruklarda buzullann salkımı Firar? güvercinler su başlannda Ve karaca sûrûsû, Keklik takımı... (Ahmed Arif) turgay@fisekci.com Arama liyatrosu oyuncıM kurstan • Kültür Senisi - Arama Tiyatrosu 2005-2006 sezonuna Mıchael Ende'nin 'Kâbusyiyen', Adalet Ağaoglu'nun 'Evcilik Oyunu' ve Ayşe Başkut Garcin'in 'Kırmızı Başhklı Kızım' adlı oyunlan ile başhyor. Aynca Roland Schimmelpfennig'in 'Geçmişten Gelen Kadın' ve Tank Günersel'in 'Yaşasın Delilik' ile 'Bok Sosyolojisi' oyunlannın provalan yapılıyor. Ozkan Schulze öncülüğünde kurulan Arama Tiyatrosu çeşitli yaş gruplanna oyunculuk eğitimi veriyor. Kişilik gelişimi ile çok yönlü sanat ve genel kültür donanımı temel hedefler arasında. Egitmen kadrosunda Ayşe Başkut, Tank Günersel, Ozkan Schulze, Akın Yılmaz ve Levend Yılmaz gibi isimlerin olduğu kurslar 8-14,18-24 ve 20-30 yaş gruplan için düzenleniyor. Aynca sinema- TV oyunculuğu kursu da bulunuyor. Oyunculuk kurslan için 8 Ekim gününden önce başvurmak gerekiyor. (0 212 244 24 05) K Ü L T Ü R İ Ç İ Z İ K K A M Î L M A S A R A C I MARÜÎÂR\