Catalog

4 MAYIS 2003 PAZAR CUMHURİYET SAYFA kultungcumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAY AKIN Affan Efendi unutulmadıT^k ursa'nın, şıfalı sulanyla ün- / 3 lü kaplıcalanndan bırinde, F \ AhmetCevdetPaşaıleKe- £ •* çecizade Fuat Bey yıkan- nnaktadırlar îstanbul'dan gelen ıki ar- kıadaşın su dolu kurnada yüzen ha- rnam tasıyla oynadığını görenler, bu d»iruma bır anlam veremezler Koca gövdelı ıkı adam, çocuklargibi oyna- yarak, tası bırbirine ıtmektedirler Hamamda yıkananlar, Ahmet Ce\ det Paşa ve Keçecızade Fuat Bey'ın, Is- tanbul Bogazı'nda taşıma yapacak b i r şırket lcurma karannı aldıklannı v e tası da. aralanndakı kumanın su- yıonda "Şirket-i Hayriye"nın ılk va- puruymuş gıbı yüzdürdüklennı bıle- mezlerdı elbette. Ilfc arabalı vapur Boğazın ıkı yakası arasında hay- vanlann ve atlı arabalann taşınması ihtiyacı doğduğunda, Hüseyin Haki Efendi ve Hasköy fabnkasının ser- miman Mehmet Usta, denızcıhk ta- rihinuı ılk araba vapurunu tasarlar- lar. Her ıkı yanına çark konulan bu vapurun baş taraflannda, kıyıya indı- rilen kapaklann olması gerektığı dü- şünülür Onü arkası olmayan vapu- run gö\desının de genış tutulmasına karar venlır. Bu düşüncelerin ışığı al- tında, dunyanın ılk araba \apurunun Londra'da yapımına başlanılır. 1871 yılında suya ındırilen vapur, Şırket-ı Haynye'ye 26 baca numarası ve "Su- hulet" adıyla kaydedılır Ingılte- re'den yola koyulan Suhulet, Akde- nız'de bırkaç kez batma tehlikesi at- latır ama, araba vapurunun ılk çalış- tığı yer olan Istanbul Boğazf na ulaş- mayı başanr sonunda. Ağabeyim ve ben, îstanbul'dan dö- nen babamın bavulunu ehnden alır ve hemencecık orada, kapının önün- de açardık. Her seferinde, babamın eşyalan arasından oyuncaklann çık- tığı bavulu öylesine severdim kı, bo- şaltıldığında bıle açar, içini oyuncak dolu olarak düşlerdim. Oyuncak araba vapuruyla ilk kez orada, babamın tıraş takımının yarun- da karşılaştım. Beyaz renklı, plastik \ apunı elıme aldığımda, altında bır tane daha olduğunu gördüm. 0 da, benden bır yaş büyük olan ağabeyı- me alınmıştı Ama o gece, doyasıya oynayamadım araba vapurumla. Ba- bam yol yorgunu olsa da, misafırlığe gıtmıştık bır eve. Geçmek bılmeyen saatler sonunda, araba vapuruna sa- nlarak uykuya dalmadan önce, öpüp kokladım onu uzun süre. Derim ya, Istanbul'da doğanlar, gözJennı dün- yaya Anadolu'da açanlar kadar seve- mezler bu kentı. 0 gece öpüp kokla- dığım Istanbul'du aslında 1 Istanbul'a taşındığımızda, Ha- rem'de bır e\e yerleştık Otogaraba- kan setüstünden, Sırkecı'ye kalkan araba vapurlannı seyrederdım her ak- şamüstü Hepsı de benım oyuncağım- dı, onlan ben getırip götıirüyordum, Boğaz'ın ıki yakası arasında.. Şııri- me şu dızelerde gıren oyuncakçı dük- kânı, evımizin çok yakınındaydı. Her akşamüstü oyuncakçı camekânından çocuk ellerinin izterini siler Affan Dede'nln dükkânı istanbuTun oyuncak tarihine gıren Affan Dede'nın dükkânı da Selımı- ye'dedır. Mevlevı dervişi olan yaşlı oyuncakçı hakkındakı bılgıler, Ru- şen Eşref in "Affan Dede" adlı öy- küsünde ulaşır bizlere. "Dükkânı evinin altında idi. Fakat öyle dar bir dükkân ki, Affan Efendi ötebe- ri vermek için tümseğinden ayağa kalktığı zaman sikkesi ta\ana asılı Ey\üp beşiklerine, kavnana zırıltı- larına değerdi. Esasen yerinden pek de az kımüdardı ya!" Affan Efendi attardır aynı zaman- da. Oyuncaklann üstüne tarçın, zen- cefıl, karanfil ve hindistancevizi gi- bı baharatlann kokusu sinmıştir bu yüzden Affan Dede'nin varlığından bızı haberdar eden de, Reşat Ekrem Koçu'dur. Yazann "İstanbul Ansik- lodepisi"nde yer verdiğı Affan Efen- dı'yı, Ruşen Eşref ın kaleminden ta- nımaya devam edelim. Bu bilgiler, 1900'lü yıllann başlannda, fstan- bul'dakı bır oyuncakçı dükkânınm yerleşıminj ıçermesı bakımından çok önemlıdır ve bu konuda elımızdekı tek öraektir:"Yaftalarının yazısı si- linmiş beş on esmer baharat kutu- suyla, beş on tane kök kavanozu, yirmi oruz tane çıngıraklı teneke düdükle, sekiz on tane toprak kumbara, tavana asıü dört beş Ey- yüp salıncağıyla, beş altı kaynana- zınltısı, beş altı da kursak düdük oyuncakçı Affan Dede'nin bütün sermayesi idi. Öyle taş bebekti, kurşun askerleri, zilli çengileri, dü- düklü lastik köpekleri filan sat- mazdı. Gayet Müslümandı. Suret namına bir Karagöz bulundurur- du. O da zannederinı, Karagöz biz- de teamül olduğu için mahzursuz görürdü. Şarkın nesillere neşe ve- ren mudhik kahramanı, camekân- da sarkar, her gün akşama kadar Karacaahmet Mezarlığı'na getiri- len tabutları, harmanlığa talime cı- kan askerleri, Haydarpaşa ile Üs- küdar arasında işleyen arabaları seyrederdi." 'Nasip bu kadarmış!..' Zaman ıçınde yeni bır oyuncakçı açılır Selımıye'ye. Dükkânı hem da- ha genış, oyuncak çeşıdi de daha zen- gındır. Çocuklann düşlerini artık "Ligor"un dükkânındakı oyuncak atlı tramvaylar, pıyanolar süslemek- tedır. Harem ıskelesinde yolcu alan araba vapurundan da çoktan kalkmış- tır çark' Affan Dede, elden ayaktan düşün- ce, dükkânındakı tüm oyuncaklan Karacaahmefı zıyarete giden sünnet çocuklanna dağıtır bır gün. Hayır du- ası eden annelenne de şunlan söyler: "Bizden artık geçti, nasip bu ka- darmış!.." Unutulur gıder Affan Dede .. On- dan genye, Istanbul'da çok az sayıda ınsanın anımsadığı şu manı kalıryal- nızca: Affan Dede'yepara saydtm Sattı bana çocukluğumu Ne güzel dönüyor çemberim Hiç bitmese horoz şekerim ESINTILER ZEYNEP ORAL Yazarımız yurtdışında olduğundan yazısını ya- yımlayamıyoruz. Borusan Rlarmoni'den konser • Külrür Servisi - Genel Müzık Dırektörlüğünü ve daımı şeflığını Gürer Aykal'ın yaptığı Borusan Istanbul Fılarmonı Orkestrası, 8 Mayıs Perşembe günü saat 20.30'da Türkıye Aıle Sağhğı ve Planlaması Vakfi (TAP)yarannabır konser verecek. Şışh Grand Cevahır Otel'de yapılacak konserin solısrı ünlü viyolonsel sanatçısı Alexander Rudın. Konserde Rudm, Çaykovskı'nın 'Bır Rokoko Teması Czenne Viyolonsel ve Orkestra için Çeşitlemeler'i, Saınt Saens'ın'Op 33 La minör viyolonsel konçertosu' ve Çaykovski'nin "Romeo ve Juliet Orkestrası için Fantezi Uvertürü'nü seslendırecek (0 216 454 15 55) TÜPk asıllı Alman yönetmenlep : • Külrür Servisi - Son yıllarda Alman sınemasında önemlı bır yer edınmiş olan Türk asılh genç Alman film yönetmenlennın yapıtlan- yanndan ıtıbaren 8 Mayıs'a dek Alman Kültür j Merkezı'nde ızlenebilecek. Bugün Fatıh Akın'ın! 'Getürkt', Ayşe Polat'ın 'Yurtdışı Turnesı', yann', Kutluğ Ataman'ın 'Lola ve Bılıkıd' ıle 'Sevda Aşk Demektir', çarşamba günü Idil Üner'in 'Otel Osman'daki Âşıklar', Thomas Arslan'ın 'Dealer', perşembe günü ıse Ayşe Bademsoy'un 'Alman Polısler' ve Fatıh Akın'ın 'Gen Dönmeyi Unuttuk' adlı filmlen göstenlecek. Fılmlenn başlama saati 19 00 (0 212 249 20 09) www.peroreklam.com.tr • (0212) 293 89 78 ıpo'nun oniEnemez vüKseuşiÇocuk Oyunu Yaran Zeytwp Avcı ? Yonctcn I^ıl Kjflpoğlu Kutiı Tisaruıı KaraaCbc» O>ruy*nUr Taasu Bıçcr Sıbe1 Alıuı Guliz ö4Ma«-Pazan 15.30' Tcl 0212 585 S9 3S >tma>crtumpan>a8<upgronluıc ^o 6. İSTANBUL ULUSURARASI ÜLKER KUKLA FESTİVALİ /\+\ FESTIVAL PROGRAMI FahlWtr«ih 5Jjf r5 00 KaMÖT HaMun TalKf Sah. k C«cuk Ti>ansa ! 00 (evre Tiyansı 7UKK:r- tah Kıiftaîa ;:,!• I f- rımsEmKİI Mrk I2HIVKNİUTBI 10 HtyiSCUHMTBI öifC Dtcklealef• Seun « rıım i Tmka saat u «Unııt miONYA r««r Ithaka S Vtelnam Kariç. TDm |*stefiler 6.000.000- U . dir jlanlarınız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.com.tr perareklam@superonline.com www perareklam com fr 6. Istanbul Uluslararası Ülker Kukla Festivali 7-15 Mayıs Festîvalımıze bu yıl Vıetnam, Isveç Isvıçre Bulganstan, Rusya, Ispanya. Italya, Polonya ve Turkıye'den 9'u yabancı 8 ı yerlı toplam 17 grup katıhyor ve bırbırınden guzel göstenlen ızleyıalenmıze stınuyor Turkıye den semaver Kumpanya. TEM Yapım, Tiyatro Tempo, Akbank Çocuk Tiyatrosu Akbank Karagöz ve Kukla Tiyatrosu, Tiyatro Pembe Kurbağa Istanbul Şehır Tiyatroları ve Cengız Ozek Golge Tiyatrosu'nun katıldığı festıval Taksım de Akbank Kültur ve Sanat Merkezı Kadıkoy de Şehır Tiyatroları Haldun Taner Sahnesı Bakırköyde Yunus Emre Kultur Merkezı'nde ve Enka Odıtoryum Sahnesı nde perdetennı açıyor Bu yılın özel gosterısı tûm dünya başkentlerınden sonra ılk kez Istanbul'a gelen Vıetnam Su Kuklası 17 kışılıkdev kadrosuyla Vietnam Su Kuklası dev bır havuzun ıçınde sızlerı beklıyor Hem buyuklen hem de kuçüklerı festrvalımıze beklıyoruz Gelın hep bırlıkte festıval şenlığını daha da guzelleştırelım Geniş bilgi için: Tel: 0212 291 51 96 TiyatroStüdyosu YASMINAREZA YAŞAMIN ÜÇ YÜZÜ (Troıs versıons de la vıe) CEVIREN CETIN İPEKMYA YÖNETEN AHMET LEVENDOĞLU 0YNAVANL4R ÖMER COLAKOĞLU MEHLİKA BALKAN MUTLU GUNEY YASEMİNALKAYA •' t İS SANAT KÜLTUR MERKE2İ YASAMIMJİ • -" Ş MAYIS 12 MAYIS •AZARTESİ • 2% MAYIS CAP.SAMIA 5ON5UZCOI,r 20 MAYIS SALI SA^T l»:30 www.liyatrostudyosu.com HUGH VVHITEMORE SONSUZDÖNGÜ (Breakıng the Codel CEVIREN VE rONETEN AHMET LEVENDOĞLU OVNAYANUR MEHMET ALİ KAPTANLAR OZGURERKEKLI ZEYNEP EFSER ERKEKLI SERDAKONDELERAKTUNA MURAT KJLIC • EMRAH ELCİBOĞA 0216İ5Ü5 55 emın ıgus bu dünya bir pencere CD VE K A S E T 'DereJer akar gıder Taşlan yıkar gıder Bu dunya bır pencere Her gelen bakar gıder 1İSVİCREHASTANESİ İlanlannız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam com.tr perareklam@superonline.com www perareklam com tr ayatı Değiştirm Etkinlikleri BORUSANKültür ve Sanat Istıklal Cad No 421 34433 Tunel-Beyoglu-lstanbul Tel. 0212 292 06 55 Faks 0212 252 45 91 www boaısansanat com onser 13 mayıs 2003 14 mavıs 2003 Lırtfi Kırdar Konser Salonu Kadıköy Halk Eğitim Merkezi şef : Gürer Aykal Solistier : TOfTlOhİrO Okumura (keman) Program: F. Suppe : Hafif Süvari Uvertüriı S. Prokofiev: Keman Konçertosu No. 2 sol mınör op. 63 Üç Koşeh Şapka Orkestra Suıtı, I. ve II. Suit Kuttur ve Sanat M«rKszı Muzık Kutjphanes pazar harç rwrgur ioOO-19-OCsaatien arascıda tum muzıltseverienn Borusan htantsul FİanDon Orfcestrssı konesrlon dqtrKWo har turiû sanat «öanl^nder jcretsa taydatanabihramz. ayatı Değişti Etkinlikleri Yuncmistan sınema günleri BORUSAlsfcûltür ve Sanat 5 mayts 2003 Pazartesi 6 mavıs 200319:00 "Pıazzola'dan Glass'a İTU MIAM Oda Müzığı Sınrfı Şef- Ken VVahckı Yer Schneıdertempel 15 00-18.00Panel "Beyaz Perdede Turk - Yunan llışkileri Ebedı Dostluğa Dogru" Yöneten TuncaArslan Yer Borusan Kültur ve Sanat Merkezi anat galerisi 7 mayıs 2003 Çarşamba 1700 "Aktıf öğretımın Temelınde Muzık Eğıtımı" Pınar Başbuğ Yer Borusan Kültur ve Sanat Merkezi 18 nısan - 31 mayıs2003 "Belırsız Sınırlar" Kurator Sanıa Papa Sanatçılar Una Theodorou, Fotını Kanotakı, Sıa Kynakakos, Dımıtra Lazarıdou, Jenny Marketou Bonjsan Kultur ve Sanat Merkezj Muzık Kutuphanesı pazar hanç her gun 10 00-19 00 saatlen arasında tûm mûzfkseverienn hızmetndedır Bofusan Istanbul Fıtarmonı Orkest7as* kons«rien Aşındata her turiü sanat ucfetstz faydalanabılırsınız İ U K I I I I BÖYÛK8EHtR İ E I . E İ İ V E S İ CEMAIı RfSlT REY • KONSER SALONU TATARISTAN MUZIK VE DANS GUNLEftt 8 • 9 Mayıs 2003,19.30 TATARİSTAN DEVLET MÜZİK VE DANS TOPLULUĞU Genel Sanat Yanetmem; Rinat Valîyev Orkestra Sefı: Resit Mustafin 11 -: Rahîle Garîpova 10 Mayıs 2003, Cumartesi 20.00 İSUNBUL BUyÜKŞEHİR IELEOİYESİ CRR OPERA, ORKESTRA VE KOROSU Selman Ada Ask-ı Memnu Ofeıt, 2 ttıit) Lıtreiit: Tarık Gûnersel «usmsdi: Sçlnun Ada «*»: Dr. Otm İpekkaya www.crrks.org GOLDEN TfUP ERESNTOPKAPIHOTa P R E S S Çağn Mtrkezi: 0216 454 İS 55