Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
şijBAT20Q3 ;ARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Körfez Savaşı sonrasında Saddam Hüseyin rejiminden fiilen kopan Kuzey Irak'ta nefesler tutuldu
ınınmızdakikaynayankazanM A H M U T C R A L
»İYARBAXIR - Körfez Savaşı
sortrasTkia Sa4dam Hüseyin rejimin-
d e ı resrnen omasa da fiilen kopan
Kuzey [rai'ta ki önemli siyasal mer-
kez bu.unuyo: Bunlardan biri Kür-
distaa Democratik Partisi'nin de
(KDP) aym zananda yönetim mer-
kezmi oluşturm Etbil, diğeri ise Kür-
distan ^irtseva-ler Birliği'nin (KYB)
yönetiın rnerlezı Süleymaniye. tki
kent Kazey Inktaki iki önemli si-
yasal gicün cxak noktasını oluştur-
maila sirlikte aynı zamanda bu iki
gücıin etkin »duğu coğrafı alanla-
nn merte-zler konumunda. Erbil,
Behdinan KLiut Bölgesi'ni, Süley-
maniye ise Scran Kürt Bölgesi'ni
bûnyesınde baindınyor. Işte bu iki
bölgenin toplanı Türkiye'nin "Ba-
ğnnsız KüıHkvteti" kurulacağı en-
dişesınj taşıdıö Kuzey Irak Bölgesi
coğrafyasuıı okışturuyor.
Kuzey Iraklı Kürt gruplar hazırla-
dıklan laritalaıda bu bölgeyi "Kur-
distan Rcgion Irak-Irak Kürdistan
Bölgesi'" olarak adlandınyor. Genel
itibanyla Mesud Barzani'nın lider-
lık eftijgı KDP. kuzeydoğudan gü-
neybatiyı kesen iCüçük Zap Suyu'nun
batısında yer alan ve Behdinan diye
adlandınlan bö geyi kontrol ediyor.
CdaJ Tartabani'ıin KYB'si ise Küçük
Zap Sujıı'nun doğusunda bulunan
Soran aclı bölgtyi yönetiyor. Behdi-
nan'da Türkiyt'deki Kürt kökenli
yurttaşlanr) kcnuştuğu Kürtçenin
"Kunnançi'" leöçesi ağırlıklı olarak
konuşulurken Soran bölgesinde ise
Iran Kürtlennındiyalektiğineyakın
olan "ScnuM" tehçesi konuşma dili
olarak kullanılıyor.
KYB deneturandeki Soran bölge-
sinde, Kuzey Irak'ın diğer bölümü-
ne oranİ£ aşıret örgütlenmesinin da-
ha az olduğn bılniyor. Talabani ön-
derligindeki Soran bölgesinde Ziya-
ler, Zengene, Tdaban ve Havrazmi
adlı Kürt aşiretleri önde gelenler ola-
rak gösteriliyor. Barzani'nin elinde-
ki Behdinan bölgesindeyse Berzen-
ci, Barzani. Zebiri, Surçi, Herki, Se-
livan, Sündi, Brirkan, Ziyai, Metini,
Mirani, Hernavent, Havrani ve Bo-
taru gibi güçlii aşretler bulunuyor. Her
iki bölgede yaygrjı durumda olan tek
aşiret ise Pışter işireti.
Geçmişte iki bilgede bulunan aşi-
rederarasındald anlaşmazlıklar. KYB
ve KDP arasındaki çatışmalara ça-
nak tutan bir olgu olarak süregeldi.
Bu aşiretlerden Berzenciler, Hz. Mu-
hammed soyundan geldiklerini, do-
layısıyla da Arap kökenli olduklan-
nı belirtiyorlar. Berzenciler, 1991 'de-
ki Körfez Savaşı na kadar Bendinan
bölgesindeki dığer Zebanler, Surçi-
lerve HerkileTgibi Saddam hüküme-
ti yanlısı politikayürüttüler. Bu aşi-
retler merkezı hükümetten kopuş ya-
şanana kadar Bağdat'a korucu sağ-
ladılar. Irakın genelinde çok sayıda
Türkmen aşıreti oimasına karşın bun-
lann en önemlısi "Bayat aşJretT An-
cak Irak'ta çok sayıda Arap aşireti,
tüm mensuplan Türkmen oimasına
karşın Bayatlann ken-
dilerinden çıkan .Arap
kökenli bir aşiret oldu-
ğu görüşünü savunu-
yor. Bu iddia Sad-
dam'ın, Türkmenleri
Araplaştırma polıtika-
lannın bir üriinü olarak
algılaruyor.
Bunun yanı sıra böl-
gesel güç olmalan ve
kalabalık bir nüfus ba-
nndırmaları nedeniyle
aşiret olarak algılanan,
ancak özünde bölgenin
önemli ve köklü aile-
lerinden olan topluluk-
lar da bulumıyor. Bun-
larm en önemlileri Sin-
cari ve Kazzaz olarak
biliniyor.
Soran ve Behdman
bölgelerinde egemen
olan tarikat ve mezheplere bakıldı-
ğında ise tüm Kuzey Irak'ta Şafîi
mezhebinin ağırlıklı olduğu dile ge-
tiriliyor. Barzani aşiretinden gelen
tüm KDP liderleri Nakşibendi tari-
katım öteden ben sahıpleniyor ve bir
aşiret geleneğinden geldiklerini red-
detmiyor. KYB lideri Celal Talaba-
ni ise bunun tersine Talaban aşiretin-
den gelmesine karşın hiçbir zaman
bir aşiret partisi ya da geleneğinden
söz etmiyor.
ABD 'nin Irak operasyonunda önemli bir cephe niteliğine kavuşacak olan Kuzey Irak, aşiretlerin, etnik
siyasi grupların ve azınhkların birbirine karıştığı girifi bir siyasalyapıya sahip. Yaldaşık4 milyon kişinin
yaşadığı bölge, muhafazakârı, komünisti, Islamcısı, sosyalistiyle "bağınısız bir Kürt devleti" çabasının
verildiği karanhk bir kuyu gibi. PKK'nin en önemli kamplanmn bulunduğu Kuzey bölgesi, Irak'ayönelik
saldırı sonrasında Kürt grupların ezeli çatışması nedeniyleyeni kargaşalara gebe.—
saopi
KDP AŞİRETLERİ AİLELERİ
SEÜVAN
BRtFCAN
ZİYAİ
TÜRKMEN AŞfRETi
BAYATHEMAVNET
HAYRANİ
BOTANl KYP AŞtRETLERl
TALABAN
ZIYALE
ZENGENE
1. SİNDİ ve MİRANİ AŞİRETL£Rİ
2. BAMERNİ: TSK kontrolûndekı havaalanı
3. MEHDİNAN DAĞLARI: 500 dolayında PKK
mıhtanının ve kamplanmn bulunduğu kesım
4. BRADOST AŞİRETİ BÖLGESİ ve KASABASI
5.HİZBULLAHİ ŞOREŞGER - DEVRİMCI
HİZBULLAH: Lıder Ethem Barzani
6. DUSKİ AŞİRETİ ve BÖLGESİ: Aynı bolgede 1 no'lu
Lejant <e Bamernı havaalanı da bulunuyor
7. MİZURİ AŞİRETİ ve BÖLGESİ
8. ATRUŞ KAMPI: Turkıye den göç eden, BM
gozetmındeyken yerieşıler kamp Kamp daha sonra
PKK denetımıne geçınce BM çekddı, kamp dağıldı
Şımdı askerı eğıtım alanı olarak kullanılıyor.
9. SURÇİ AŞİRETİ ve BÖLGESİ
10. BERZENCİ, ZEBARİ, HERKİ AŞİRETLERİ:
Kurdıstan Muhafazakârtar Partısj'nın güçlü olduğu
bolgeler Saddam donemı korucuları (Musteşarlar)
11. ŞEYHAN BÖLGESİ
12. MUSUL YAKINLARINDA ATRUŞ'tan aynlan bir
grubun kaldığı kamp Aynı bolgede PKK mdrtanlar da
bulunuyor
13. BRİRKANİ AŞİRETİ
14. KDP'nın merkez karargâhı ve Mesut Barzani'nın
Şere Reş Sarayı (Selanattın)
15. SİNCARİ ÂŞlRETt
16. ERBİL - KÛRDİSTAN PARLAMENTOSU, TÜM
SİYASİ PARTİ TEMSİLCİLERİ ve merkezlerı
17. KDP BÖLGESİNDEKİ KOMÜNİST VE
SOSYALİST partilerın guçlu olduğu bolge
18. BAMERNİLER - BAMERNİ KASABASI - TSK
Havaaları bulunuyor (No 2)
19. Isiamı Hareket'in doğduğu ve büyudûğu yer. blamı
Hareket 1991 (Rabut'ul AJerrai IslamO knzmın ardından
"Suudı Arabıstan" kokenlı "Rabrta' orgutûnun desteğı
ılebuyudu üden Şeyh Osman öldukten sonra böundü.
20. TALABAN AŞİRETİ: Tum KYP bölgesinde yaygın
olan Celal Talabanı'nın aşıreti
21. Islam Derneğı - Bırlığı (Komala Islamtl
22. Ensar El Islam
23. KYP Bolgesı Komunıst ve Sosyalıst Partıler
24. İRAN topraklanndakı PKK'lıler Toplam 5 bın kadar
Söeymaniye
De*enf/>ar>âi
A: KDP bölgesi (Behdinan) \ jjo"*
1
\ * B '
B: KYP bölgesi (Soran) '
(Erbil doğusunda kesik çızgı ıle bölundü)
JLİL. u. uzey Irak'îa iki önemlisiyasal merkez var:
Kürdistan Demokmtik Partisi 'nin (KDP) aynı zamanda
yönetim merkezini oluştunm Erbil ile Kürdistan Yurtseverler
Birliği 'nin (KYB)yönetim merkeziSüleymaniye. Bu ikiparti
ve Ensar El Islam örgütünün dışında kalan çok sayıda siyasi
parti veya aşiretin elinde alan kontrolüyapabilecekleri
toprakbıdıaunuyor. Bölgede 90 bin dolayında Türkmen, 60
bin dolayındaAsuri (Süryani), 10 bin dolayında Asuri
kökenli olan Keldani ve Arami, 300 bin dolayında da etnik
olarakKürt olmaHa biriikte dinsel bahmdan kendüerini
azınlık olarak tanımlayan Yezidiyaşryor.
nıdığı KDP, KYB ve Ensar El Islam.
Kuzey Irak'ta bu 3 grup dışındaka-
lan çok sayıdaki siyasi parti veya aşi-
retin elinde alan kontrolü yapabile-
ceklen topraklar yok. Ancak bu grup-
lar nüfus bazında bazı yörelerde üs-
tünlük kurabilıyorlar. Bölgenin en
önemli Kürt gücü KDP, Kuzey Irak'ta
hareketin öncüsü olan MoDaMıısta-
fa Barzani'nın hedeflediği bağım-
sızlık için onlarca yıldır mücadele
venyor. Bölgenin en köklü ailelerin-
den olan Barzanıler, Kuzey Irak'ın
da en güçlü siyasal örgütü. YıIIarca
"düşnıankardeşkrinsa\aşı" olarak
adlandınlan çatışmalarla bölgenin
diğer en büyük Kürt gücü KYB ile
karşı karşıya geldı. Çıkan çatışma-
larda her iki taraf da on bınlerce ka-
yıp verdi. Ancak son yıllarda ABD
ve bazı ülkelerin girişimiyle bu ça-
tışmalar son buldu. 1992yılındase-
çimle işbaşına gelen parlamento ge-
çen yıl yeniden toplandı. Söz konu-
su parlamento 51 KDP, 49 KYB ve
5 de azınlık statüsündeki Asuri üye-
den oluşuyor.
Parlamentoya girebilmek ıçin böl-
gede yapılan seçimlere katılmak ve
yuzde 7'lik barajı aşmak gerekiyor.
Asuriler azınlık olduİdanndan bu ba-
raj onlar içın uygulanmıyor. Kon-
tenjanlan bulunuyor. Asuriler sürek-
li KDP'ye yakınlıklan ile biliniyor.
Öncekı yıl öldürülen Erbil Valisi
Fransua Harriri, Asurilerin en önde
gelen kişilerindendi. Harriri, tran
destekli bir Islami grubun düzenle-
dıği bir saldın sonucu öldürüldü.
Harriri geçmişte Molla Mustafa Bar-
zanı'nin danışmanlığını yapmakla,
yakın çalışma arkadaşı olmakla bi-
İiniyordu.
Pevrlmcl Hlzbullah
Yıne Türkıye'ye yakın olan bir
bölgede, sınır hattına dikey olarak
70 kilometrelik bir uzaklıkta, Barzan
ve Hacümran kasabalannın bulundu-
ğu yerde "HizbuDahi Şoreşger-Dev-
rimci HîzbuDah" adlı bir örgüt sayı-
sal olarak üstün durumda. Bu parti-
nin liderliğini Mesud Barzani'nin
amca çocuklanndan Ethem Barza-
ni yürütüyor. Hizbullahı Şoreşger'ın
bin dolayında silahlı mensubu bulu-
DÜŞMAN KARDEŞLER
Mesud Barzani lidertiğindeki KDP ile
Celal TaJabaninin KVB'si yıllarca
'düşman kardeşler' olarak
lûtelcndirildL Çıkan çanşmalarda
her iki taraf da on binlerce kayıp verdi
Ancak özelükle Körfez Savaşı'ndan
sonra, ABD ve bazı ülkelerin girişimiyle
bu çaoşmalar son buldu ve 1992
yıfanda işbaşına gelen parlamento,
geçen yıl yeniden toplandı. Kuzty Irak
Parlamentosu 51 KDP, 49 KYB ve
5 azınlık statüsündeki Asuri
fiyeden oluşuyor.
Demografik yapı karmaşık
İslamcılar
Kuzey Irak'ta siyasal ya da askeri
güce dayanarak "alaıı kontrolü" ya-
pabilen 3 ana öğe bulunuyor. Bun-
lar Türkıye kamuoyunun yakından ta-
3 miryon 700 bin ile 4 milyon kişinin yaşadığı
belirrilen Kuzey Irak'ta, Kürt grupların
açıkladıklan demografik yapıya göre 90 bin
dolayında Türkmen, 60 bin dolayında Asuri
(Süryani). 10 bin dolayında Asuri kökenli olan
Keldani ve Arami, 300 bin dolayuıda da etnik
olarak Kürt olmakla biriikte dinsel bakımdan
kendüerini azınlık olarak tanımlayan Yezidi
buJunuyor. Ancak Türkmenler, Kürtlerin
açıkladjğı bu demografik yapıya karşı çıkıyorlar.
Irak genelinde nüfusun yüzde 25'ini kendilerinin
oluşturdugunu savunan Türkmenler, Kuzey Irak'ta
300 bin dolayında nüfus varhklan olduğunu
belirtiyorlar. Türkmenler, genellikle- Mesut
Barzani yönetimindeki Kürdistan
parlamentosunun da bulunduğu Erbil kentinde
yoğunlaşırken Asuriler, hemen bölgenin her
kentinde, kasabasında dağuuk bir yaşam sürüyor.
Bölgede 300 bin dolayında bir kitlesi olan
Yezidiler ise inanışlannın haccı olarak kabul
edilen Türkiye'den yaklaşık 100 kilometre
uzaklıktaki Laleş, Şeyhan ve Sincar sınırlan
ıçinde yoğun olmakla biriikte tüm Kuzey Irak'a
yayılmış durumdalar.
nuyor. Ancak bu grup Barzani ile
olan akrabalıklan nedeniyle bugüne
kadar muhalif bir çıkış yapmadi.
Amacının Islami motıfleri ön plana
çıkarmak olduğu belirtilen örgüt,
bölgedeki diğer gruplarla hiç çatış-
madı.
Belli bir alanda sayısal üstünlüğü
olan bir başka yapı ise "Kürdistan
Muhafazakârlar Partisi" Kuzey
Irak'ın Türkiye'ye yakın olan üst ke-
simlerindeki Akra ve Erbil arasında-
ki 70 kadar köyde sayısal üstünlüğü
olan grup genellikle Surçi aşiretıne
bağlı bireylerden oluşuyor. Bu aşi-
ret geçmişte Türkıye'dekı koruculuk
sıstemine benzer bir sistemle. Sad-
dam Hüseyin için "müsteşar" olarak
tanımlanan bir görevle çalıştı. Bun-
lar dönemdeki işlevleri nedeniyle di-
ğer gruplar tarafindan sevilmeyen
grup olarak tanıtıhyor.
Elinde binlerce silahlı elemanı olan
Muhafazakârlara bağlı olan insan-
lardan bir kısmı Kürtçenin Kurman-
çı, bir kısmı da Sorani lehçesini ko-
nuşuyor. Grup siyasal olarak Mu-
sul'un özerk olduğunu ıddia eder-
ken Kerkük'ü de içine alan bir böl-
geyi "MusulEyaleti" olarak görüyor
ve bunun özerkliği için uğraş ven-
yor. Bunun için son gınşimleri 1995-
96 dönemınde "Musul Konseyi"
adıyla îngiltere desteği ile bir toplan-
tı düzenlemek oldu. Orgüt belirrilen
alanda bir referandum yapılmasını ve
Musul'un özerk olmasını istiyor. Ay-
nı alanda yine geçmişte Saddam Hü-
seyin'e korucu sağlayan. ancak fiilen
merkezı yönetimden kopma yaşan-
masının ardından Kürt gruplar ile
biriikte hareket eden Berzencı, Her-
ki ve Zebari aşiretleri de bulunuyor.
Kuzey Irak'ta silahlı güçlenn dışın-
da bir de siyasal güç ya da gruplar
bulunuyor.
Komünistler
Bölgenin karmaşık yapısı içinde sü-
rekli yeni oluşumlar, kopmalar, itti-
faklar yaşanırken genel olarak tüm
siyasal yapılarda Kürt unsurunun ön
planda olduğu göriilüyor. Liderliği-
ni Kerim Ahmet'in yaptığı Saddam
dönemınden gelen Irak Komünist
Partisi bunlardan bin. Başlangıçta
Irak aduıı taşıyan parti, daha sonra
Saddam rejiminden kaçan aydınla-
nn katıhmıyla Kürdistan Komünist
Partisi olarak faaliyetinı sürdürdü.
Irak Komünist İşçi Partisi ise ba-
ğımsız bir Kürdistan'a karşı çıkan en-
der siyasi örgütlerden bıri. îşçi suıı-
fi iktıdan ve bölünmemiş bir Irak'ın
komünist rejimle yönetılmesini he-
defleyen parti tabanı genellikle genç
üniversıte öğrencileri ile bazı ıde-
alistlerden oluşuyor. Kuzey Irak'ta
yeni partılerin kurulması-
na yol açan oluşumlardan
biri de Mahnıut Osman'ın
geçmişte Molla Mustafa
Barzani'den aynlıp kurdu-
ğu "Kürdistan Sosyalist
Partisi''. Mahmut Osman
bir süre Molla Barzani ile
biriikte hareket ettikten
sonra bu partiyi kurdu. An-
cak daha sonra yeniden
KDP ıle birleşme karan
alındı. Bu karan benimse-
meyen birtakım partili ko-
pup "Kürdistan Sosyalist
Demokrat Partisi"nı kur-
du. Yapılan kongrede KDP
ıle bu"leşme sonrasındaki
görevlerinden memnun ol-
mayanlardan oluşan bir
grup küskün de HameHa-
cı Mahmut önderliğinde
"Kürdistan Sos>^nst Par-
tis"ni kurdu. Bu partinin yandaşla-
n KYB denetimindekı Süleymaniye
yakınlannda bir ilçede bulunuyor.
Kuzey Irak'taki bir grup aydının
kurduğu başka bir parti ise "Partiya
Zahmetkeşan-Emekçi Partisi'
1
Bu
parti içinde nüfuzlan olmayan bazı
aydınlar ve yerel kanat önderleri bu-
lunuyor.
Adını KADEK olarak değiştiren
PKK'nin de Kuzey Irak'ta kurduğu
birpartisi var. "PartiyaÇareseriyaDe-
mokratika Kurdistan-KürdJstan De-
mokratik Çözüm Partisi" adındaki
parti PKK tarafindan Kuzey Irak'ta
kamuoyu oluşturmak veyandaş top-
lamak amacıyla oluşturuldu. Ancak
bölgedeki etkin Kürt gruplan
PKK'nin bu partisini dikkate almıyor.
11 DEĞÎŞtK PARTlLERl VAR
IrakTürkmen Cephesi Başkanı Sanan Ahmet
Aga geçen günlerde Türktye'vi zharet etti.
Türkmenler
Kuzey Irak'taki en dağınık yapı
Türkmenlerde göze çarpıyor. Erbil kentinde
yoğunlaşan Türkmen nüfûs, Türkiye, KDP ve
KYB tarafindan desteklenen birçok siyasal
gruba bölünmüş durumda. Zamanla siyasal
tercihieri böiünen Türkmenler içinden 11
değişik parti veya cephe çıktı. Yine de
TürlonenJer Kuzey Irak'ta askeri varlığı olan
topluluklardan biri. Türkmenlerin Erbil"de
400 dolayında silahlı askeri, eğitim tesisleri,
televizyonlan, radyo ve gazeteleri bulunuyor.
Türkmenler yine kendi eğitim, sağlık,
güvenlik, askeri ve sosyal politikalannı
yürütmek için "daireter" adıyla birçok kurum
oluşturmuş durumda. Erbil'de kendilerine ait
okullan da bulunan Türkmenler, yakın
zamanda yapılması planlanan parlamento
seçimlerine girerek yerel mecliste temsil
edilmek istiyor. Türkmenlerin parlamentoya
girmesi için Türkiye de KDP ve KYB'ye
baskı yapıyor. Kuzey Irak'ta varlığını
sürdüren bir başka grup ise Keldanıier.
Keldaniler bölge ile ilgili çok iddia sahibi
olmayan bir yapı. Kürdistan Keldaniler
Birliği adıyla örgütlenip siyasal alanda
faaliyet yürütüyorlar. Ensar El îslam,
geçmişte eski başbakanlardan Necmettm
Erbakan'ın "yakuı dosnım" olarak lanse
ettiği ve PKK'yi bitirmek için işbirliği
yapacağını ilan ettiği "Bı Zotneviye
lslami"den (Islami Hareket) koparak son
birkaç yıl içinde yapılandı. Süleymaniye
yakınlanndakı Ranya kasabasında nüveleri
aölan ve Şeyh Osman Lderhginde büyüyerek
etkili hale gelen Islami Hareket, Şeyh
Osman'ın ölmesiyle etkisini ve birliğini
yitırdi. tslami Hareket ıçinden çok sayıda
küçük grup doğdu. Ensar EJ Islam da
bunlardan biri. 2 ya da 3 bin dolayında silahlı
adamı bulunan Ensar E] tslam'ın lideri MoOa
Fatih Kraker, geçen eylül ayında HoHanda'da
yakalanmıştı. Ancak geçen hafta içinde
örgütün hderi, Hollanda vatandaşı olduğu
gerekçesiyle haklanndaki suçlamalardan
annarak serbest bırakıldı. Ensar El Islam,
kurulduğu günden bu yana Kuzey Irak'ın
önemli Kürt gruplanndan KYB ile çatışma
halinde. Saddam'ın 1988'de kimyasal silahla
bombaladığı Halepçe kentinde odaklanan ve
kentin etrafmdaki Bağikan, Biyare, Tavila,
Sergel, Zerdahal, Yalanpe, Dereymal, Gilop
kasabalannın yam sıra onlarca köyü
denetiminde bulunduran Ensar El Islam,
geçen hafta yıllardır elinde tuttuğu
Halepçe'yi ağır bir çarpışmanın ardından
kaybetti. Halepçe yeniden KYB denetimine
geçti. Örgüt, ABD ve bazı Banlı ülkeler
tarafindan Afganistan'daki Taleban ile
temasta olmakla suçlanıyor. ABD yine Ensar
El Islam'ı, elinde bulundurduğu bölgelerde
hayvanlar üzerinde Talebandan edindiği
kimyasal silahlan denemekle ve bunu bir
savaşta müttefik ülkelere karşı kullanma
hevesiyle itham ediyor. Ensar El tslam ise bu
iddialara karşı çıkıyor, Taleban ile bir bağının
bulunmadığım savunuyor. Ensar El Islam'm
biraz kuzeyinde kalan bölgede ise silahlı
varlığı ve insan kaynağı bakımından güçlü
olnıasa da küçük bir tslami grup faaliyet
yürütüyor. Bu grubun adı Komala Islami.
Bölgede elinde silahlı güç bulunduran ancak
alan kontrolü yapamayan en büyük iki aşiret
Türkiye sınınndaki hatta etkili oluyor.
Kendi içlerinde bir nevi özerklikleri olan
Sindi ve Mirani aşiretleri genel konularda
KDP ile yabn işbirliği içinde hareket
ediyoriar. Bu iki aşiret Türkiye'nin Kuzey
Irak sının boyunca Zaho'dan Behdinan
dağlanna kadar olan hattı kontrol ediyor,
buralara peşmerge karakollan inşa ediyor.
Sindi ve Mirani aşiretleriain her birinin 5*er
bin dolayında silahlı gücü bulunuyor. Bu
güçler Barzani denetimüıdeki askeri birimler
ile biriikte çahşıyor, onlar tarafindan yönetilip
kontrol ediliyorlar. Mirani aşiretinin iideri
Fadıl Mirani, geçmişte KDP'nin Behdinan
bölge sorumlulu|unu yaptı. Bugünlerde ise
Erbil valisi olarak atandı.