Catalog

TEMMUZ 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA İ V LJ L J. U J \ kultur@cumhuriyet.com.tr Roma Pralipe'mn rejisörü Rahim Burhan 'Medyamız, politikacımız yok ama tiyatromuz var!' diyor Göçmenlerin tiyatrosu 15 E>TREERDEM Gettoca tiyatroyla yeşeren genç ye- tenekler.. Amatör ruhla başlayıp pro- fesyonelliğe doğru uzanan bir başan grafiği. restivaller, turneler... Kanlı Düğün'le aralanan Avrupa kapısı. Ve bütün bunlann ardında tek adam Ra- hirn Burhan. Burhan'la Roma Pralipe Tiyatro- su'nun dününü bugününü konuştuk. Rejisör Rahim Burhan, yetmişli yıllarda Makedonya'nın Üsküp ken- tindeki Genç Türk Tiyatrosu'nda tı- yatro hayatına başlar. Kafasında hep Roman Tiyatrosu kurma fikri vardır. Üsküp'ün Roman gettosuna gider. Gettoda elli bin Roman yaşamakta- dır. Orada okula giden çocuİdan bul- maya, tek tek ailelerle diyalog kur- maya başlar. Ailelerle kurulan dost- luk, genç Romanlann Burhan'ın ti- yatro ekibine katılmasında yardımcı olur. Kısa zamanda Roman Tiyatro- su'nun kadrosu oluşur. "Keman Tannsı" adlı oyunlan onlan başan- dan başanya sürükJer. Bu oyun, Belg- rad Tiyatro Festivali'nde çok çarpıcı bulununca, Fransa'da 10. Dünya Ti- yatro Festıvali'ne de katılma şansını yakalar. Eleştiriler, ödüller onlan fes- tivalden festivale uçurmaya başlar. Gettoda doğan Roma Pralıpe. artık kabuğuna sığmamaktadır. Üsküp Gençlik Merkezi'nde başla- nnı sokacak bir yer bulurlar. Oyun- lannı orada sergilemeye devam eder- ler. Ancak eski Yugoslavya Devleti, Roman Tiyatrosu olmalanndan do- layı onlan finansal olarak destekle- mez. Ayakta kalmalan gün geçtikçe zorlaşır. Roman Tiyatrosu perdeleri- ni kapatmaya karar verir. O anda Mülheim an der Ruhr Tiyatrosu'nun yönetmeni, Roberto Cuilli onlara yardım elini uzatır. 9O'lı yıllarda Ro- man Tiyatrosu atalannın doğduğu, yaşadığı topraklara göç eder. Alman- ya'ya bir pilot projeyle gelirler. Fe- derico Garcia Lorca'nın "Kanlı Düğün"ü, ile büyük bir sınav venlir. Oyunun yarattığı yankı, Roman Ti- yatrosu'na Avrupa'nın kapılannı ara- lar. Alman Kültür Bakanlığı'nın des- tekleriyle tüm kadro, on beş aile Al- manya'ya yerleşir. Geçen yıl onuncu sanat yıllannı kutladılar. On yıl bo- yunca perde açan. dünyanın dört bir yanına turneler yapan, festivallere katılan tiyatro Romanlann sözcüsü olur. Roma Pralipe, Mülheim an der Ruhr Tiyatrosu'nun kardeş tiyatrosu olarak onlarla aynı binayı, aynı sah- neyi paylaşmakta. Brook ve Grotowski ekolü - Gettoda tiyatroyla yeşeren genç yeteneklerden, Roma Pralipe Ti- yatrosu'nun profesyonel oyuncula- rına... RAHtM BURHAN -Bizim önem- li bir anlayışımız vardı. Oyunculan- mız alaylı olmasına karşın onlann ye- tişmesi, kendılerini geliştirmesi için Üsküp'te kapalı birüniversitenin adı- mını attık. Konservatuvardan ve üni- versitelerden tiyatro adamlannı davet ettık ve onlar ekibımızin tiyatro altya- tnsının oluşmasında önemli katkılar- Ja bulundular. Konzervatif bır ekip olmaya karşı Dİduğum için Balkanlar'ın bize sun- -nuş olduğu din, dil, ırk zenginliğin- ien yararlanmak istedim. Arnavut, Makedon, Sırp, Türk tiyatrolanndan mısafir oyuncularla ortak yapımlar tıazırladık. Böylece kendi içimize ka- panmıyor, diğer kültürlerle de iletişi- mımizi pekiştiriyorduk. Bunun yanı sıra tıyatro anlayışı- mızda Peter Brook ve Grotowski, topluluğumuzun her zaman örnek al- dıgı öncüler arasmda yer almaktadır. Onlann ekolü üzerine kurduğumuz temel, bizlerin kendi tiyatro anlayı- mızı bulmamızda rehberlik etti. Çün- kü onlar yorgun Avrupa'dan uzakla- şıp Hindistan'da, Uzakdoğu'da otan- tık biçimleri, ritüelleri, misti- sızmi aramaya başladılar. Bu kültür cümbüşünü, tiyatro an- layışlanyla birleştirdiler. Hindistan ve Avrupa kültü- rü bizim köklerimizde vardı. Bz bın sene Avrupa'da, bın se- ne Hindistan'da yaşamışız. Ö\le ki bu kanşım yaratıcılı- ğm. çoksesliliğin özünü oluş- turur. Oynamak fantezi, bilgi \etnetafordan oluşur. Kataka- lı Tiyatrosu'nda olduğu gibi "Oynncunun rolünü anlat- nusı değil, oynaması önem- lidir." • Repertuvar anlayışınız- dın söz edecek olursak... BURHAN - Klasik oyunla- n her zaman tercih ettik. Kan- lı Diiğün, Otello, Anrigone, Mıcbeth.. sahnelediğimiz <yjnlar arasında yer alır. Ro- nan yazarlanmızın oyunlan- m da öncelık tanıdık. Klasik G,eçen yıl onuncu sanat yıllannı kutlayan, on yıl boyunca perde açan, dünyanın dört bir yanına turneler yapan, festivallere katılan Roma Pralipe Tiyatrosu Romanlann sözcülüğünü üstleniyor. Mülheim an der Ruhr Tiyatrosu ile aynı sahneyi paylaşan tiyatro bu sezon Bertolt Brecht'in 'Cesaret Ana' adlı oyununu sahneliyor. oyunlan dünyada ılk kez Roman dilı- ne çevirdik. KJasık oyunlarda amacı- mız birebir klasiği yansıtmak değıl. Oyunda kendimize ait olanı aramak ve bulmaya çalışmaktır... Örneğin, Kral Oidipus'ta bizi düşündüren en önemli soru, ben kimim, sorusu oldu. Oidipus'taki kimlik arayışı temasını, biz Romanlann kimlik arayışıyla ben- zeştirdik. Klasik oyunlann dramarur- jisini yaparken kendimizi, sorunumu- zu, sorumuzu anyoruz. Bosna-Her- sek Savaşı zamanında sahnelediğimiz Romeo ve Juliet'te bireysel ilişkide dın öğesını ırdeledık. Julıet'ı Hınstı- yan, Romeo 'yu Müslüman olarak yo- rumladık. Bireyden başlayıp topluma yansıyan savaşa ayna tutmak için... - Avrupa'nın ortasında Roman- lann sözcülüğünü üstlenen Roma Pralipe Trvatrosu'na ne gibi so- rumluluklar düşüyor? BURHAN - Bızım medyamız, po- litikacımız yok. Sorunlanmızı kım dile getirebilır ki° Biz de bir bakıma, sanatla bizleri, sorunlanmızı sahne- de dile getirebiliyoruz. Böylece baş- kalanna da neler yaşadığımızı, ne gi- bi zorluklarla karşı karşıya kaldığı- mızı yansıtalım. Izleyıcımızle olma- yan medyamızm, politikacımızın ro- lünü üstlenip bir anlamda hesaplaşa- lım... - Son yıllarda Almanya'da yeni- den neonazizm hortladı. Bu ırkçı tavra karşı savaş veriyorsunuz. Sa- vaşımınızda size karşı olanlar da, yanınızda olanlar da var. Bu duru- mu nasıl değerlendiriyorsunuz? BURHAN' - Faşizmi oyunlanmız- da konu ederek, yıkmaya çabalıyo- ruz. Seyırcilerimiz en büyükjürimiz. Onlan yanımıza katarak, kanla ban- şı birbirinden aynştırarak. büyük bir savaş veriyoruz. Bizim tek silahımız, tiyatro. Bu sezon, Bertolt Brecht'in 'Cesaret Ana' adlı oyununu sahne- liyoruz. Ikinci Dünya Savaşı'nda kat- ledilen Yahudiler ve Romanlar anısı- na. Bu Cesaret Ana, bir Roman. Ro- manlann bakışıyla, yaşanmış ve ya- şanmakta olan insanlık tarihi, utanç- lannı bir bir sorguluyor. Rahim Bur- han, "Biz sanatçılar, körpe beyin- lere işlenen dogmaları yıkmak için tiyatroyla, müzikle, sinemayla, sa- vaşımımıza devam etmeliyiz" dıye- rek hepimize önemli bir çağnda bu- lunuvor. 1EMALAR ÎKTÎDAR,ÖLÜM, ÎSTANBUL, ŞAÎRLER, DÜĞÜN, MÜZİKAL,KOMEDİ VE ÇOCUK... Şehir Tiyatrolan'nda yeni sezonKültür Senisi - tstanbul Büyük- şehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan'nın 2002-2003 tiyatro sezonu repertuva- n açıklandı. Repertuvar oluşturulurken sekiz ana başlık ve tema üzerinden yola çı- kıldı. • 'İkridar - Ölüm - Tiyatro' te- ması çerçevesinde Meşa Selimo- viç'in yazdığı, Vlademir Milçin'in yönettiği 'Derviş ve Ölüm', Goldo- ni'nin yazdığı, Angelo Savelli'nin yönettiği 'Yalancı', M.Gorki'nin yazdığı, A.A. Kalyagin'in yönettiği 'Ayak Takımı Arasında', Muhtar Şahanov'un yazdığı, Tevfik İsma- Uov'un yönettiği 'Cengiz Han'ın Sun', W.Shakespeare'in yazdığı, Yücel Erten'in yönettiği 'III. Ric- hard', Ionesco'nun yazdığı.Serra Yümaz'ın yönettiği 'Kral Ölüşü- yor\ Jean Anouilh'in yazdığı 'Bec- ket' adlı oyunlar sahnelenecek. • Istanbul"un güzelliğinden yola çıkarak değişik mekânlann içine ve dışına vurgu yapma düşünden kay- naklanan 'tstanbul-Mekân-Tiyat- ro' teması çerçevesinde Kız Kule- si'nde 'Troyau Kadınlar', Yereba- tan Samıcrnda 'Su tzler', Yedikule Samatya'da 'Trionfi', Süleymaniye Camii'nde 'SQleymani\e'de Sa- bah*, Arabalnapurda 'Olüler Ko- nuşmak İster', Darphane'de 'Para', Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nde 'tstanbuPa Güzelleme', Topkapı Sarayı'nda 'Hûrrem Sultan', Hay- darpaşaGan'nda 'Memleketimden /stanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan yeni sezonda 27 yeni oyunun yanı sıra 4 çocuk oyunu ile geçen yıl sahnelenen ve büyük ilgi gören 23 oyunuyla seyircinin karşısına çıkacak. İnsan Manzaralan', Şehzadebaşı Direklerarası'nda 'Temaşa' adlı oyunlar Istanbullu tiyatroseverlerle buluşacak. • 'Şairler-Tiyatro' teması çerçe- vesinde N. Fazd Kısakürek'in yaz- dığı, Mahmut Gökgöz'ün 'Bir Adam Yaratmak' sunulacak. • "Düğün - Tiyatro' teması kap- samında ise Haşmet Zeybek'in yaz- dığı, Nurhan Karadağ'ın yönettiği 'Düğün ya da Davul' adlı oyunlar sergilenecek. • 'Müzikal-Komedi-Tiyatro' te- ması çerçevesinde Haldun Taner'in 'Eşeğin Gölgesi', Musahipzade Ce- lal'ın yazdığı. Engin Gürmen'ın yö- nettiği 'tstanbul Efendisi' adlı oyun- lan sahneleyecek. İBŞT'nin üzerin- de çalıştığı projeler arasında, Turgay Nar'ın 'Can Ateşinde Kanatlar', Özen Yula'nın 'Gayri Resmi Hür- rem', Fürüzanın 'Redife'ye Gü- zelleme', Güngör Dilmen'in 'Aşkı- nuz Aksaray'ın En Büyük Yangı- nı% Mehmet Ulukan'ın 'Temira- ğa', Peyami Safa'nın 'Cumbadan Rumbaya' adlı oyunlan izleyiciyle buluşacak. 'Çocuk-Tiyatro' teması çerçevesinde ise Tekin Özertem'in 'Karagözlüm İki Gözüm', Sevün Ak'ın 'Kral Düşsüz Kalınca 1 , Be- tül Avunç'un 'Güneşin Oğiu', Ha- Juk Işık'ın 'Kurşun Askerin Utan- cı' adlı oyunlan mınik tıyatrosever- lerin beğenisine sunulacak. Tiyatro Araştırma Laboratuvan (TAL), bu yıl farkı olan ve farklı gelişenlerie tiyat- ro, 'Mitolojiden Geleneksele-Gele- nekseldenGünümüze". Uluslarara- sı Genç Tiyatro Kurultayı, Uluslara- rası Çocuk Tiyatro Kurultayı, Ulus- lararası Çocuk Tiyatrolan Buluşma- sı, Uluslararası Reji Seminerleri, Halk Tiyatrosu-Köy Seyirlikten Commedia DeH'arte'ye projeJerini hayata geçirmeyi hedefliyor. Geçen sezon oynayıp bu sezon da devam e- den oyunlar ise 'Aşk-ı Memnu', 'Be- nim Küçük Yüdızım' (Ç.O.), 'Beş Katb Binanın Altıncı Katı', 'Düş- ler Sirki Başlıyor' (Ç.O.), 'Hasır Şapka', 'HepsiOğlumdu', 'Herkes Aynı Bahçede', 'Hûrrem Sultan', 'Kasias Ormanı', 'Kuş Operasyo- nu' (Ç.O.), 'Lüküs Hayat', 'Mem- leketimden tnsan Manzaralan', 'Merakf, 'Othello', 'Pembe Kona- ğın Gelinleri', "Sarıpınar 1914', - Schweyk II.Dünya Savaşı'nda', 'Seneye Bugün', 'Sersem Kocanın Kurnaz Kansı', 'Suç ve Ceza', •Uçurtmanın Kuyruğu', 'Unutu- lan Adam'. Mersin'deuluslararasıfestival coşkusu...Kültür Servisi - Mersin bu yıl ilk kez bir festi- vale evsahipliği yapacak. 1-13 Ekim tarihleri ara- sında gerçekleşecek olan I. Mersin Uluslararası Müzik Festrvali. Fazıl Say, Don Kazaklan Ko- rosu, Tiflis Jazz Orkestrası, İlhan Erşahin Qu- artet ve Cumhnrbaşkanlığı Senfoni Orkesrra- sı'nı ağırlayacak. Mersin Opera ve Balesi'nin 10. yıl etkinlikleri çerçevesinde bir dizi konser düzen- lenmesi fikriyle başlayan çalışma, zamanla geli- şerek uluslararası bir festivale dönüştü. Mersin Devlet Opera ve Balesi Müdürü ve Sanat Yönet- meni Erdoğan Şanal başkanhğındaki 16 kişilik festival yürütme kurulu, son altı ay içinde gerçek- leştirdiğı çalışmalarla Mersin'deki tüm si\il top- lum kuruluşlannı ve yerel yönetimleri bir araya ge- tirerek 'Uluslararası Müzik Festrvali' projesini hayata geçirdi. Müzik Festivali, 1 Ekim Salı günü Mersin Kül- tür Merkezi'nde Şükran Plaket Töreni ve şef Mu- rat Kodallı ve \1achaslau Charnuika'nın yöne- teceği Mersin Devlet Opera ve Balesi (MDOB) Solo, Koro, Bale ve Orkestrası'nın gösterilerinin yer alacağı 'MDOB lO.Yıl Kutlamalan' etkin- liği ve festival açıhş konuşmasıyla başlayacak. www.perarelclam.com.tr «(0212)293 89 78 q i t a r ı n cam karaca kazıtn koyuncu kurt vadat sakman yırtık uçurtma nsjat yavaşoğullan jehat cahit berkay tan«r &ngOr ••rdar öztop tarKan mumkale s6nm«z h.dhat örter TÜM MÜZİK MRftKCTLCADC %** Tal: O212 5 2 7 18 3 6 tS&PSİZ MSVİÇRE HASTANESİ "Gen^SanmYmiı" onurakın ^ ^ ^ Urkapanı ISTAN8J. M Ü»Y^. MARKETLERDE fe* ^İSVİÇRE HASTANESİ "GerçâSanatüiYaıunda" MllLHOLIMD ÇIKMAZI Yönelmen: Da\id l.V\CH Oynncular: \aonii WAr ITS : Luuru HARRİNO : • I.EI.E»:EK PK<K,KAM İ KADIN I FİLMLERİ : HAFTASI Ktıktal Cd. Imam Adnai 5k. N.10 Beyoğlu-İST. Tel: (0212)2936800 Fax:(0212)249S006 Büyük Ödül Taviani kandeşlenin • MOSKOVA (AFP) - 24. Moskova Uluslararası Film Festivali'nde Büyük Ödül, Paolo ve Vittorio Taviani'nin yönetmenliğini yaptığı 'Resurrezıone" adlı filmin oldu. tkincilik ödülünü ise Rus Alexander Rogozkhin'in 'Kukushka' adlı filmi aldı. Festivalin yanşma bölümünde 'En lyi Kadın Oyuncu Ödülü', 'Blue' adlı filmdeki rolüyle Japon oyuncu Mikako Ichıwaka'nm, 'En lyi Erkek Oyuncu' ödülü ise 'Kukusha'daki rolüyle Wille Haapsalo'nun oldu. 'Jüri Özel Ödülü' ise, Iran yapımı, Vahid Musaian"ın yönetmenliğini yaptığı 'Wishes of the Land' adlı filme verildi. Heykeftıraş Erik Dietman öldü • PARİS (AFP) - Isviçre kökenli heykeltıraş Erik Dietman, 1959 yılından bu yana yaşamım sürdürdüğü Paris'te 65 yaşında kansere yenik düştü. Dietman, 1960'lann öncü sanat akımlanndan 'Fluxus'ı oluşturan sanatçılardan birisiydi. Yapıtlannı bronz ve cam kullanarak yapan sanatçı, tuval üzerine çalıştığı resimler ve desen çalışmalanyla da tanınıyordu. 1998 yılında heykel dalında 'Grand Prix' ödülü aldı. Sanatçı, 1999 yılından bu yana Fransız Ulusal Güzel Sanatlar Akademisi'nde seminerler veriyordu. 'Matetya'konufcjsenaryoyanşması • Kültür Servisi - Malatya Belediyesi Kültür Sanat Müdürlügü tarafından 'Malatya' konulu bir senaryo yanşması düzenleniyor. Yanşmaya katılacaklann eserlerin yedi adet fotokopisini 20 Eylül 2002 tarihine kadar 'Malatya Belediyesi Kültür Sanat Müdürlügü 2. Ordu Karşısı, Konferans Salonu, Malatya' adresine ulaştırmalan ve senaryo metinlerinin üzerinde yanşmacıya ait ad, soyad, imza veya kimliğı ile alakalı bilginin bulunmaması, sadece rumuz kullanılması gerekiyor. Yanşmaya katılacak eserlerin, Malatya'da yaşanmış veya yaşanması muhtemel bir olayı, senaryo tekniğine uygun biçimde anlatması, yörenin tarihi, sosyal, külrürel ve sanatsal özelliklerini yansıtması gerekiyor. (0 422 371 54 54) Orfeon Oda Korosu Kanada'da • ANKARA (ANKA) - Orfeon Oda Korosu, bugünden itibaren 7 Temmuz'a dek Kanada'nın Powel River kentinde gerçekleştirilecek' 10'uncu Uluslararası Kathaumixw Koral Festıvali'ne katılacak. Çeşitli meslek gruplanndan amatör koristlerce oluşturulan, Şerif Elnara Kerimova yönetimindeki koro, 13 ülkeden 34 koronun yaklaşık 1200 üyesi ile katılacağı yanşmada, Folklorik Korolar ve Çağdaş Müzik kategorilerinde Türkiye'yi temsil edecek. HAUCI-midi Beste Yanşması • Kültür Servisi - Bu yıl 9'uncusu düzenlenecek olan 'HALICI-midi Bilgisayarla Beste Yanşması'na başvurular başladı. Bilişim Zirvesi kapsammda, 4 Eylül 2002 tarihinde yapılacak olan yanşmanın bu yılki ana teması, kültürün ve sanatın değişik boyutlarma esin kaynağı oluşturan 'Anadolu' olarak belirlendi. Son başvuru tarihi 9 Ağustos olan yanşmanın jürisinde Atilla Özdemiroğlu, Borga Parlar, Emrehan Halıcı, Faruk Eczacıbaşı, Garo Mafyan. Hakan Özer, Izzet Öz, Sedat Ergin ve Şeref Oğuz yer alıyor. Dünyam idMtür zrvesf TÜPkiye'de • İSTANBUL (AA) - Dünyanın 'kültür zirvesi', eylül ayında Türkiye'de toplanacak. Kültür Bakam tstemihan Talay'm önerisi üzerine 189 ülkenin üye olduğu Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) 'Kültür Bakanlan 3. Yuvarlak Masa Toplantısı'. 16-17 Eylül tarihlerinde Istanbul'da yapılacak. UNESCO, kültür alanındaki sorunlara çözüm bubnak amacıyla ilk kez merkezinin bulunduğu Paris dışmda, Stockholm'de 1999'da 'Küreselleşen Dünyada Kültür ve Yaratıcılık' temalı toplantıyı düzenledi. Örgüt, ardmdan da 2000'de Paris'te 'Külrürel Çeşitliliğin Önündeki Engeller' başlıklı toplantıyı yaptı. Bu toplantıda, Kültür Bakanı Talay'm UNESCO nezdindeki girişimiyle Türkiye'nin külrürel değerlerinin tanıtımı hedeflenerek üçüncü toplantının Eylül 2002'de Istanbul'da yapılması kararlaştmldı ve ana tema olarak da 'Somut Olmayan Külrürel Miras: Kültürel Çeşitliliğin BaşlığY benimsendi. Bu çerçevede toplantının başanyla düzenlenmesi amacıyla Kültür Bakanlığı, Dışişleri Bakanhğı'nm da desteği ve diğer ilgili bakanlıklar ile kurumlardan üst düzey temsilcilerin katılımıyla yoğun koordinasyon ve hazırlık çahşmalan yapıyor.