Catalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç • GenelYayınKoordinatörü: Hikmet Çetinkaya # Yazıişlen Müdürü: Ibra- hlm Yılmz # SorumJu Müdür: Fik- ret llkiz • Haber Merkezi Müdürü: HakanKara tstihbarat: Cengjz Yüdınm #Ekonomi. Ozlem V üzak • Kültiir: Handan Şenkökeo • Spor: Abdülkadir Vücelmao 0 Makaleler: Sami Karaören # Düzellme: Abduilah Vazıcı # Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu • Bügı-Belge: Edibe Buğra • YuıtHaberleri: Mehmet Faraç Yayın Kurulu: tlhan Selcuk (Başkan), Orhan Erinç, Hikmet Çetinkaya. Şiikran Sooer,İbrahim Yıldız.Orhan BUI-MÜI, Mustafa Balbay, HakanKara. Ankara Temsilcisi: Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No: 125,Kat:4.Bakanlıklar-AnkaraTel:4195020(7hat), Falcs: 4195027 • Izmir Temsilcisi: Serdar Kıak. H. Ziya Blv. 1352 S.23Tel: 4411220. Faks:4419117•AdanaTemsilcisi: Çeün Yiğenoğlu, inönüCd. 119 S. No:l Kat:l, Tel: 363 12 11. Faks: 363 12 15 Müessese Müdürü: ÜsrüP Akmen # Koordınatör: Ahmet Korulsan # Muhasebe: Bülent Yener # tdare: Hüseyin Gûrer • Satış: FazUet Knza MEOYA C: • Yönetim Kunıl Başkanı - Genel Müdür: Gilbi Erdaran # Koordınatör Reh lptman • Geoel MüdürYardımcıs SevdıÇotnn Tel: 514 07 53 51395 80-51384«Kl,Fi*E513846: YayımİAvan ve Basta: Yeni Gün Haber Ajansı, Basın ve Yayıncıhk A.Ş. Türkocagı Cad. 39 41 Cagaloglu 34334 tstanbul. PK: 246 - Sirkeci 34435 Isanbul Tel: (0/212) 512 05 05 (20 hat) Fıks: (0/212) 513 85 95 www.ciunhuriyet.com.tr 4 AĞUSTOS 2000 İmsak:4.11 Güneş: 5.56 Öğle: 13.17 îkindi: 17.09 Akşam: 20.25 Yatsı: 22.02 Nemrut bekJiyor • GAZİANTEP(AA)- Adıyaman'ın Kâhta iiçesınde bulunan Nemrut Dağı ören yerindeki Kommagene Krallığı dönemine ait 2000 yıllık tann heykelleri ve eserler, kurtanlmayı bekliyor. Uluslararası Nemrut Vakfı, Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma ve Değerlendirme Vakfi ile Türk Demokrasi Vakfi tarafindan 1999'da imzalanan Nemrut Projesi Protokolü, 1 yılı aşkın süredir Kültür Bakanhğı'ndan uygulama izni bekliyor. Kadm kaptan • ANTALYA(AA)- Güney Afrika Cumhuriyeti vatandaşı Jane Cope (22), 12 metrelik yatıyla Hint Okyanusu'nu aşarak Kemer'e geldi. "Amacım, yatımla tek başıma dûnyayı dolaşmak" diyen Jane Cope, denİ2 tutkusunun aileden geldiğini, 13 yaşından bu yana yatla gezdiğini belirterek Güney Afrika Cumhuriyeti'nden 1 yıl önce aynldıgıru kaydetti. Cope, "Afrika kıyılanndaki bütûn ülkeleri gezdikten sonra, lsrail, Lübnan ve Güney Kıbns'a gittim. Şimdi Türkiye'deyim" dedi. erekzamanı durdurdu denizden bir yıkfcz gibi Ogün,döDeminAmerikan kadmı obnayı başardı. biçbirşey geçen günlerde bunu geçerek MaBm'daJd Zunn Plajı'nda yaprian çddmJer ıtste fbtoğrafçı Herb R&s torafadan gerçekfeşörldi EşiniikİYilönce kaybeden Dk WH0, kendi bünyelerine bile sızdıklannı açıkladı 'Sigara şirkederi mücadele kampanyalarmı baltaladı' NEW YORK/CENEVRE (AA) - Birleş- miş Milletler'e bağlı Dûnya Sağlık Örgü- tü (WH0), "sgarafinnalannın,sigarayla mücadele kampanyasını baltalamak için yıOardır çeşıtüstnsitaktikJere başvurduğu- nu ve cephe oluşturduğunu" bildirdi. WH0 tarafindan hazırlanan ve kurulu- şun Isviçre'nin Cenevre kentindeki mer- kezinde yayımlanan 240 sayfalık rapora göre, sigarayla mücadeleyi mahvetmek için uğraşan sigara firmalan, sinsice, en aynn- tılı ve en ince yollarla hesaplanmış mali destegi büyük planlarla ve çogu zaman "hiç farkedflemeyecek" yöntemlerle hareket et- ti. Rapora göre, WHO'nun çabalannı bal- talamak için kendileriyle bağlanulı öteki şir- ketlerden de yararlanma yoluna giden Phi- lip Morris gibi sigara şirketlerinin temsil- cıleri, WHO'ya bagh kuruluşlarda bile gö- rev aldılar. Dünya Sağlık örgütü, "BM kunıhışunda çabşan memur, daruşman ve görevUleri, sigara sanayü üe oian bağianm apkbmaya zoriayacak yeni kurallara ihti- yaç bulunduğunu" vurguladı. Raporda, adı verilmeden, Philip Morris şirketi yönetim kurulu başkanının bu alandaki faaliyetle- rinden de söz edildi. Raporda, Phiüp Mor- ris'in başkanı Geoffrey BiMe'ın 1988 yılı- na ait "gizli değeriendirmesi" de yer aldı. Bible, bu kısa değerlendirme notunda, şir- ketin, hükümetler ve tüketici kesimler üze- rinde olağanüstü aşın nüfuzu bulunduğu- nu açıkça belirterek, Phiüp Morris'in buya- pısının değiştirilerek etkinliklerinin yeniden yönlendirilmesini istiyor. WH0 raporunda, "SigarafirmalannuıVVHO'yu en önde ge- len düşmanı olarak gördüğü tescil edflmiş- tir. Sigara üreticilerinin WHO'ya karşı gii- vensiztikoluşturmakveörgötün görev yap- masını engeüemek için dünya çapuıda stra- teji geBştinüği saptanmışûr" denildi. Bu arada WH0, ekim ayında tüm dûnya- da sigara reklamlarının bütünüyle yasaklan- ması için geniş kapsamlı toplantıya hazırla- ruyor. Bunun için WH0, sigara üreticileri da- hil ilgili tüm kesimlere, ekimde dünya çapın- daki sigarayla mücadele toplantısında, 5 say- fa ve 5 daİdka konuşma süreh fıkir beyanı için duyuru yaptı. Phiüp Morris şirketi de rapor üzerine yaptığı açıklamada. "raporda yeralan uygıı- lamalann geçmiş yıllara ait olduğu ve şirke- tin şimdi uygulamalannı değiştirdiğj" öne sürüldü. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN Düzeltilecek İlk 'Yanlış'... umhuriyet' çocuğu değil mlylz, üç aşağı beş yukan, he- pimizde şöyle bir iç üzüntüsü vardır: Türktür de, Mevlâna CelMeddln Rûrnî, neden ünlü MesnevTsini Farsçayazmıştır. Türk- tür de, Ibn Sinâ, neden Araba benzer bir ad seçmiş, eserlerini Arapça yazmıştır? Örneklerçoğaltılabilir, üzüntünün teme(l değişmez: Batı Türk- teri'nin (Elbette, Doğu Türkleri'nin de) Müslüman olurken, Arap- lar'dan sadece dini alacak yerde, dili de alması; bu kadarla da yetinmeyerek, daha önce Müslümanlığı benimsemiş Iranlılar- dan, Farsça'yı ödünç istemesi! Bizim çocukluğumuz, Arap/Acem etkisini kötülemekle geçmiştir: Pek açıkça söylenmiyordu ya, önünde sonunda bu yanlıştan da padişahlar sorumlu tutuluyor- du. Sonradan, 'Dil Devrimi' adı verilen, Türkçe'nin 'anlaştınlma- s/'nda, bu inanışın etkisi büyüktür. Sanılır ki, Türkçe, Arapça'nın ve Farsça'nın açık saldınsına uğramış, etki alanlanna düşmüş- tür, neyapıp yapıp onu kurtarmak, bağımsızlığını geri vermek lâ- zımdır. bu saptamada bir doğru yatyor, bir de yanlış: önce doğruyu görelim: ümmet toplumlanndan millet toplumuna geçerken, Türklerin de ulusal dillerini araması doğaldır, hat- ta zorunludur; elbette dillerini bağımsız kılıp, bütün özgün- lüğüyle kullanmak isteyeceklerdi. Yanlış olan, Arapça ve Farsça'nın Türkçe'yi 'zaptettiğini' sanmak! Kurtuluşu, ne pahasına olursa olsun, bu dillerin kelimelerinden dilimizi anndırmakta görmekJ Neden mi? Bunu bilmeyecek ne var: ümmet toplumunda din dili geçerlidir de ondan. Bütün toplumlar 'ümmet' aşamasında iken, bağlı olduğu dinin 'resmP dilini benimsemiştir. Birçok insan topfuluğunda, bu, öz dilini unutmak derecesine vanr. Çok şükür Türkçe'de böyle olmamıştır; olmamıştır ama, elbette din dillerin- den sürüyle kelime, kullanılan Türkçe'ye geçmiş, bunlann büyük bir kısmı yerleşmiş, Türkçeleşmiştir. Fakat önce, olayın evrenselliğini görelim. . ••••:•.• Ümmet toplumu'ko$ullanmasr Eğer bir saldın söz konusuysa, Arapça'nın hışmına uğrayan, sadece Türkçe olmamıştır. Müslümanlığın hızlı döneminde, Afganistan'dan Endülüs'e kadar, geniş bir aianda, bütün ka- vimlerArapça'yı bilim ve edebiyat dili bellemişlerdi. Hangi ansik- bpediye el atsanız görürsünüz ki, Arapça'nın yaygınlaşmasıyla Müslümanlığın yaygınlaşması paralel yürür. O kadar ki, Kuzey Afrika halklan, sonunda Arapça'yı anadil bellemişler; Afrika iç- lerinde bazı siyahî kavimler Arapça konuşmaya koyulmuşJardır. Hal böyle olunca, o dönemde yetişmiş Türk ulemâsının adını Araba benzetmesinde de, Arapça yazmasında da, hiçbir garip- lik olmaz. Şimdi siz adı Ali Sinâ olduğu halde Ibn Sinâ'nın, bu imzayla, 'Kitab-üş-Şifâ' diye eser yazdığı için üzülüyor musu- nuz? Vazgeçin canım! Aslen Nişapur'lu bir iran'lı (evet, Iran'lı) olan Nasreddin Hüseyin bin Muhammed de (xııı.yy) Ibn Bibi diye imza atıyor; kitabına da, şu adı koyuyordu: "El-evâmir-ül- f il- umûr-il-afîye'! Söylemeye hâcet var mı, Farsça gibi işlen- miş bir dili olduğu halde, Ibn Bibi, bu eserini Arapça kaleme al- mıştı. Hadi bir örnek de öteki uçtan vereyim: Endülüs'lü Süley- man bin Yehuda (xı.yy) hem ünlü bir şair, hem önemli bir filo- zof, hem de bilim adamıdır. Ispanyol Yahudisi'dir aslında, fakat Ibn Cebron diye imza atıyor; en önemli eserini Arapça yazdık- tan başka, "Krtab-ül islah-ül Ahlâk" diye bir ahlâk kitabı yazı- yor, o da Arapça. O zaman görülen nedir? Müslümanlığın egemen döneminde, kökeni ne olursa olsun, edebiyatçı ve bilim adamlan o dllle yaz- makta, o dllle imzalamaktadırlar. Bu bakımdan Türk şaifierinin Arapça'dan Farsça'dan yararlanması, Türkçe'nin hor görülme- sinden çok, ümmet toplumu koşullanmasının bir gereğidir. Bu- nun böyle olduğunu anlamak İçin, sanınm, Hıristiyan toplumla- nna da bir göz atmak yarariı olacaktır. Batı uygartıgıncla MnM faıidı mı? Lisede, Eraamus'un ünlü 'Deliliğe öygü'sünü okumuştum. O tarihte yazan sevdimse de, kimliğini pek çıkaramıyorum. Latince yazmasına, bir Latin adı taşımasına rağmen, gerçekten Hollanda'lı olduğunu bilmiyorum. Rotterdam'lıdır. Latinceadın- dan bellidir bu. Desiderius Roteradamus Erasmus! 'DelHiğe Övgü'nün adı da, Latince'dir "Emonomium Morias Sen La- us Stultrtine"! nasıl begendiniz mi? Onun gibi, Eratus diye imza atan, ilk bakışta Roma'lı sanabi- ieceğiniz bir başka bilim ve felsefe adamı da, asıl adı Thomas Lieber olan Isviçre'li bir hekimdir; daha sonralan yaşadığı hal- de, o da ünlü eserini Latince yazmış, Latince ad koymuştun "Explicato Gravassimae Ûuestionis"! Üşenmesem, listeyi uzatabilirdim, ünlü Nevvton'un "Princtpja Mathematica"sı, vs... Bunda da şaşılacak bir yan görmüyorum, çünkü hangi ansik- lopedinin Latince maddesine bakarsanız görürsünüz ki, bu dil, yani Hıristiyanlığın 'ümmet dili' taa xvııı. yy'a kadar, bilgin ve fi- lozoflar arasında, ulusal sınırlar ötesinde de anlaşmayı sağlayan ortak dil olmuştur. Arapça'nın Müslüman kavimlerin bilgin ve fi- lozoflan arasında olduğu gibi. İnsan glbl kelime de 'ulusallaşır Oyleyse, dil konusunda düzeltilecek ilk yanlış, xx. yy. Türkçe- si'ndeki Arap ya da Fars kökenli kelimelerin, bir saldın so- nucu yerleştiğini sanmak yanlışı! Nasıl Batı dilteri, Latin ve Yu- nanca'dan dillerine yerleşmiş, onlann olmuş kelimeleri, 'ana di- limizin kökeninden değildir' gerekçesiyle, tasfiyeye kalkışmıyor- sa; (tam tersine, o kelimenin artık 'ulusallaştığını' benimsiyor- lar); bizde, 'ümmet' dillerinden, 'millet' diline geçerken, 'ümmet dönemini' yok saymak; o dönemin, dilimize kazandırdığı (Arap- ça ve Farsça) kelimeleri reddetmek saplantısından vazgeçmeli- yiz. Farkındasınız ya, 'kelimeleri' dedim, 'kurallan' demedim! Meraklısı için not Bilindiği gibi Bilgi Yayınevi, bu köşede ya- yımlanan 'söyleşiler'i, kronolojik sırayı takip ederek, kitap halin- de yayımlıyor. Şimdiye kadar, ilki 'Bir Sap Kırmızı Karanfil', sonraki 'Ufkun Arkasını Görebilmek' adını taşıyan, iki cildi çık- mıştı. Bu defa, aynı yayınevi tarafindan, 'Cumhuriyet Söyleşileri' di- zisinin üçüncü kitabı olan, 'Surtan Galiyef/Avrasya'da DoJaşan Hayalet' yayımlanmış bulunmaktadır. Meraklısına duyurulur. Ad- res: Bilgi Yayınevi, Meşrutiyet Caddesi, 46/A, Yenişehir 06420/Ankara. TTf: (0.312) 431 81 22 / 43412 71 / 434 49 96 / 434 49 99. http^Avww.prizrna.rtetb/AlLHAN hrtp7/www.bilgiyayınevi.com.tr7ailhan Faks/0-212/2601988 DÜŞLEDİĞİNİZ T Â T İ L GERÇEK O L Ü Y O R ! YURDUMUZDAN İKİ İA&UK KÖ^ESİ. Oksijen ve iyot zengini, astım ve guatr hastalanna özellikle önerilen iki yörcmızde.. Güinlük jeker ve tansiyon ölçümkri icin özel ekip... Otel Yücelen'de ayrıca çekap olanağı... ARAS OTEL < Mordoğan) Urla - Çeşme yolu üzerinde, Mordoğan'da. Otelin özel guletiyle çevre koylârda fezi olanağı. el: (0 232) 737 52 00 OTEL YÜCELEN ( Gökova ) Ağahan Münarlık Ödüllü Akyaka vöresinde... Türk minıarisiyle Batı lconfonınun benzersiz biiesimi... Tel: (0 252) 243 51 08 / 243 58 79 Geçen yazdan beri, Cumhuriyet okurlan için seçtiğimiz dinlence yerlerinde kalan dosdarımızdan teşekkür mektupları alıyoruz. Hepsi son derece hoşnut... Hem güzel, keyifli bir tatil yapmışlar.. hem yeni dostlar edinmişler... Ayru kentte oruranlar görüşüyor, ayn kenderde oturanlar mektuplaşıyorlarmış... İşte, dostlarımızın bu mektuplaruun yüreklendirmesiyle, bu yaz gelmeden de tüm tatil yörelerini dolaştık... Sizler için en uygun dinlence yerlerini, yine kendi gözlerimizle görerek, yine ince eleyip sık dokuyarak belirledik. Seçtiğimiz tesislerin hepsi birbirinden güzel... Hepsinde her türlü konfor var... Hepsinin odaları balkonlu, klimaü; tv, banyo, telefon ve minibarlı... Hepsi bir dinlence yerinden bekledi, her türlü konfora sahip... Daha ayrıntılı bilgi almak için lütfen verdiğimiz telefonlar istediğinizi arayın... Seçin içlerinden birini... Ailenizle, dostiannızla - ve orada tanıyacağınız pek çok yeni birlikte düşlediğiniz tatili yapın... Cumhuriyet ACANTHUS (Sıde) Doğa ve kulrürün iç içe olduğu antık Sıde'de... Yeşiün en güzeliyle denizin en mavisi yan yana... Tel: (0 242) 753 19 11 CENNETHOTEL (Side) Sigara içiJen ve icümeyen odalar... özel plaj, yüzme havuzu, sürekli arumasyon... Tel: (0 242) 753 11 67 HOLIDAY ( Didim ) 197 oda, 4 asansör... Özel plaj ve yüzme havuzu... Masa tenisi, bikrdo... Çocuklar için özel salon... Tel: (0 256) 846 18 30 EHACLUB ( Antalya - Sıde ) Çocuk havuzu ve parkı, Sağlık merkezi, nuni golf ve standart futbol alanları... Balayırıda olançiftlere özel fiyat... TeL 0242 756 90 50/51 $T. NICHOLAS PARK I Fethiye-Ölüdeniz ) ÖIü Deniz'e bakan bir tepede, çam ağaçları arasında... Konforlu apart ve odalar, yüzme havuzu... Tel: (0 252)616 63 56 CLUBORIENT ( Burhaniye - Ören ) Oksijen zengini Kaz dağlannın eteğinde, dev bir botanik bahçesinin içinde... Vejetaryenler, dıyabetliler ve özürlüler için de sorunsuz tatil olanağı... Tel: (0 266) 416 34 45 ALAADDİN OTEL ( Alanya • Incekum ) 100 metre uzunlukta özel plaj, büyük yüzme havuzu,spor olanakları... Gece müziği eşliğinde zengin çeşitli açiK büfe... Tel: (0 242) 517 28 24 517 28 25 SUNZEYNEP ( Belek ) Belek turizm merkezinde, 778 yataklı, kongre salonlu... Özel plaj, açık ve kapalı yüzme ha\r uzlan, çeşitli su sporlan... Tel: (0 242) 725 41 80 ECE EVLERİ ( Bodrum - Yahkavak ) Özcün bir ortamda, özel havuzlu apartlar... "Bozuhnamış köy yaşamı" sürme olanağı... Tel: (0 252) 386 36 08 (0 532) 668 03 68 HOTEL NATÜR ( Bodrum - Bitez) Tekerlekli sandalye yolu... Su ve kara sporlan... Sauna, kondisyon salonu... Tel: (0 252) 363 77 74 HOTEL CESAR ( Bodrum ) Yaşarrun hiç durmadığı Bodrum'da... Özel plaj, açık-kapalı yüzme havuzlan... Merkezi klima, hamam, sauna, açık büfe... Tel: (0 252) 316 95 71 ARUM HOTEL (Side) Özel plaj, kapalı ve açık havuzlar, çocuk kulübü... Masa tenisi, plai voleybolu, büarao... Tel: (0 242) 753 45 60 CLVB HEMERA (Side) Sigara içmeyenler için ayrı oda olanağı... Deniz sporlan, bilardo, squash ve aerobik... Tel: (0 242) 753 24 50 HOTEL KOS C Bodrum ) Marinava 500 metre... Tüm odalarda klima... Havuz basında sabah- aksam açık büfe... Otelin guletiyle gezı olanağı... Tel: (0 252) 316 81 43 CLUBMAMBO ( Bodrum) Denize sıfır... Animasyon, canh müzik... ÖIü Deniz'de de bir dinlence tesisi var. Tel: (0 252) 316 30 74 CLUB ATLANTIS (tzmir - Stğactk ) Yeşille mavinin kucakiastığı bu doğa köşesinde düşlerinizdeki tatil gerçek olacak... Tel.(0 232)745 7720 AO.UAPARK (Kaj) Kekova ve Batık Kent'in hemen yanmda... Tarihle doğanın buluştuğu bir dinlence yeri... Tel: (0 242) 836 19 02 THE DİPLOMATOTEL ( Marmaris • Turunç) 90 oda, 30 apart, özel plaj, çocuk havuzu... Klima, apartlarda mutfak, soğutucu... Tel: (0 252) 476 71 45 ARTEMİS ( Burhaniye - Ören ) Homeros'un doğum yeri Işıklar kıyısında... İnce kumlu özel plaj, yüzme havuzlan... Spor etkinlikleri... Tel: (0 266)416 37 76 HOTEL PRINCESS ( Bodrum-Güvercinlik ) Ağaçlar arasında, denize sıfır... Adalara yat turları... Bodrum'a gidiş gelış özel servis... Tel: (0 252) 374 52 43 SUN RISE ( Alanya ) Tüm odalar süit... Çocuk parkı ve havuzu, bilardo salonu... Asansör, mini market... Tel: (0 242) 565 26 46 DORİSAYTUR ( Alanya ) Deniz, güneş, kum... Akdeniz sıcağında serin bir gölge... 1yi hizmet, uygun fiyat... TeC (0242) 528 39 71 528 39 72 YAPIM-C A y r ı n t ı l ı b i l g i v e y e r a y ı r t m a i ç ı n İ s t a n b u l : 5 2 0 2 1 9 1 - 9 2 / 5 1 2 0 5 0 5 , A n k a r a : 4 1 9 5 0 2 0 , İ z m i r : 4 4 1 1 2 2 0 Ç A Ğ P A Z A R L A M A