Catalog

Cumhuriyef fmtiyaz Sahibi: Berin Nadi GeneJ Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç • Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkava # Yazıişleri Müdürii: Ibra- him Yıldız • SorumJu Mudür: Fik- ret Illdz # Haber Merkezi Müdürii: Hakan Kara tstıbbarat: Cengiz Yıldıruo 0 Ekonomı Özlem V üzak # Kiiltür Handan Şeoköken 4 Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler: Sami Karaören • Düzeltme Abdullah Y azıcı • Fotofraf: Erdoğan Köseoğiu 0 Bılgı-Belge Edib«Buğra#YurtHaberlen Mehmet Faraç Yayın Kurulu: tlhaD Selçnk (Başkan), Orhan Erinç, Hikmet Çefinkaya, Şükran Soner,Ibrahim YıJdız,Orhan Bursalı, Mustafa Balbay, Hakan Kara. Askara Temsılcısr Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No: 125,Kat:4,Bakanlıklar-AnkaraTel:4195020(7hat), Faks. 4195027 • lzmır Temsıkısı. Serdar Kınk, H Zıya Blv. 1352 S.2/3 Tel: 4411220, Faks:4419117 • AdanaTemaknsi: Çetin Yigenoğlu, Inönü Cd. 119 S. No.l Kat:l. Tel: 363 12 11, Faks: 363 12 15 MüesseseMüdürü- Üstün Akmen • Koordınatör Abmet Korulsan • Muhasebe. Bülent Yener 0 Idare: Hüseyin Gürer • Satış: Fazilet Kuza MEDY4 C: • Yönenm Kuı Başkanı - Genel Müdür Gül Erduran # Koordınatör R< Işıtman • Genel MüdürYafdım< SevdaÇobM Tel: 514 07 5 5139580-5l3846C«J.Fafc, 513* Ya>ımia>ao \e Basan: Venı Gun Haber Ajansı. Basuı %e Yayıneılık A.§ TSricocagr Cad 39 41 Cagaloğlu 34334 Islanbul PK 246 - Sıricecı 34435 lstanbul Tel (0 212) 512 05 05 (20 hat) Faks (0'212)513 85 95 www.cumhuriyet.com.tr 14 AĞUSTOS 2000 îmsak:4.26 Güneş: 6.06 Öğle: 13.16 tkindi: 17.04 Akşam: 20.12 Yatsı:21.4 Sinan'ın şehri tırizme açıldı • KAYSERİ(AA)- Mimar Sinan'ın doğduğu Ağırnas Beldesi'nde, çevre düzenlemesi yapılarak ışıkJandınlan yeraltı şehrini Alman üniversite öğrencileri ziyaret etti. Ağırnas Belediye Başkanı Mehmet Osmanbaşoglu, Mimar Sinan'ın doğum yeri olan Afırnas'ı kısıtlı imkânlarla tanıtabilmek ve turizme açmak için çalışmaJar yaptıklannı söyledi. Osmanbaşoğlu, turizme açtıklan yeraltı şehrinin büyük ilgi gördüğünü, yeraltı şehrinin ön kısmında bulunan piknik alanından da isteyenlerin ücretsiz olarak yararlanabildiklerini söyledi. UnutıHan ikramiyefer • ANKARA (AA) - Milli Piyango fdaresi'nin (MPf) düzenlediği şans oyunlannda 1998 yjluıda, toplam 1 trilyon 793 milyar liralık ikramiye dikİcatsiz yurttaşlar tarafmdan Milli Piyango Idaresi 'nde unutuldu. Milli Piyango Idaresi yetkililerinden alınan bilgiye göre, 1998 yılı içerisinde yurttaşiar aldıklan Milli Piyango, Hemen-Kazan ve Sayısal Loto biletlerinden kazandıklan ikramiyeleri unutunca söz konusu paranınyüzde95'i Saviınma Sanayii Destekleme Fonu'na, geriye kalan yüzde 5'i de Oiimpiyat Oyunlan Hazırlık ve Düzenleme Kunılu'na aktanldı. Geçen yıl unutulan toplam ikramiye tutan ise zamanaşımı süresi dolmadığı için heniLz kesinJik kazanmadı. Iztuzu'nda caretta carettalar yumurtalanndan çıktı Salıiliıı sakiııleriDALYAN(AA)- Köyceğiz Gölü'nüdetıizebağlayan Dal- yan Kanalı ucundaki Iztuzu sahiünde bugünlerde, mil- yonlarca yıllık bir doğa ge- leneğinin telaşı yaşanıyor. Caretta caretta türüdeniz kap- lumbağalannın ku- luçka süresini ta- mamlayan yavru- lan yumurtalann- dan çıkarak deni- ze ulaşmaya çalı- şıyor. Iztuzu sahiline mayıs ayından ekim ayına kadar yumurta bırakan caretta ca- retta kaplumba|alanrun 60 günlük kuluçka süresini ta- mamlayan yavrulan, kabuk- lannı çatlatmayabaşladı. Yu- murtadan gece saatlerinde çı- kan yavru kaplumbağalar, til- ki ve yengeçlere yem olma- dan denize ulaşmaya çalışı- yor. Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinden oluşan bir gönüllü grubu, yaz sezonu boyunca Iztuzu sahilinde nö- bet beklerken Özel Çevre Ko- • Köyceğiz-Dalyan'daki îztuzu sahilinde caretta caretta türü deniz kaplumbağaJan yumurtalanndan çjJcarak denize ulaşmaya başladı. Oğrenciler, kaplumbağalann sağ kalması için nöbet bekliyor. ruma Bölgesi statüsüyle ko- runan sahil ve çevresinde yu- murtalardan çıkıp ayışığının yansımasından faydalanarak denize yönelen yavru kap- lumbafalar için geceleri ka- rartma uygulanıyor. Caretta caretta'lardan dişi olanlar, doğduktan 20 yıl ka- dar sonra erginliğe ulaştığın- da yine doğduğu sahile gele- rek yumurta bırakmaya, nes- lin devamını sağlamaya çalı- şıyor. Dişi kaplumbağa, sahi- lin doğduğu zamanki kadar temiz olmaması veya yapılaşmaya açıl- mış olması durumunda yumurta bırakmadan geri dönöyor. Türkiye'deki sahil- lerde caretta caretta tü- rü deniz kaplumbağa- lannın yumurta bırak- tığı 17 kumsaldan en önem- lisi olan Iztuzu sahilindeki milyonlarca yıllık doğagele- neğinin telaşıru görmek iste- yen turistler de yerleşim yer- lerindeki otel, motel ve pan- siyonlan dolduruyorlar. AHUUVU UÜ VUie Ölt V6KOV mekânıAntalyaolurkenAntaljaHa- •^ *^ valimanı'ndadabirrekorkınldı.Cu- martesi günü saat 11.00 De pazar günü saat 11.00 arasmda havalimanına gelen \olcu sa>ısı 41 bi- ni aşG. Antalya Havalimanı yetkililerinden alınan bilgiye göre daba önce 24 saat içindeki en faz- la yoku giriştnin 24 Temmuz 2000'de gerçekleştiği ve saymın 37 bin olduğu bildirildi (AA) ATTİLÂİLHAN Fâlih Rıfkı Bey'în Tanıklığı' j ster misiniz hikâyeyi, başından sonuna bu işin içindebulun- I muş, usta bir kalemden; Fâlih Rıfkı'nın kaleminden okuya- lım: "...bu zanıret duyulduktan sonra, üç devir geçirdik: Dergi, Kılavuz, 00069/011!.." "...Dergi, eskiyeni, bütün lehçe ve metinlerdeki, Türkke- Hmelerini toplamıştır. Tasfiyeciler(özleştirmeciler), bukelime- lerin, bütün ihtiyâçlanmıza kâfı geleceği fikrinde idiler. Ata- türk 5u tecrübeyi bizzat teşvik ve tâkip etti. Büyük inkılâpçı- nın fikir işlerinde metodu, hiçbirzaman emretmek ve cebret- mek değil, inandırmak ve kandırmak olmuştur. Hepimiz, yal- nız Dergi'deki kelimeleri kullanarak, birçok tecrübe/yazılar neşrettik. (Buraya dikkat!) Dergi 'tasfiyeciliği' uzun sürme- miştir..." "...genişleme ihtiyâcı umûmileştiği zaman, büyük şef, Kı- lavuz Komisyonu teşkil etti. Kılavuz, Arap ve Fars kelime- lerinden, birçoğuna karşılık buldu; mütehassıslar tarafından, Türkçe köklerden geldiği tesbit olunan, birçoklannı da tek- rar lugâta aldı. Fakat bu da kâfi değildi. Atatürk diyordu ki: 'Gâyemiz Türkçe'yi, bugünü ve yannki küttûr ihtiyâçlan- nı tamamıyla kavrayabilecek, şiveli ve ahenkli bir rfâde va- srtası hâline getirebilmektir!'. Gene kendisı demiştir ki: '...Türk diline değeri olan genişliği vermek için candan ça- lışılmakta olduğunu söylemeliyim'..." Fâlih Rrfkı, üçüncü saftiaya geçişiyse şöyle hikâye ediyor "Atatürk kendine has sebâtı ve sabn ile, bu tecrübeyi tâ- kip etti; hepimize şevk vermek için, ona bizzat iştirak da etti. Nihayet Güneş/Dil Teorisi, bize, ihtiyâcımız olan, hatta olmayan birçok kelimeyi yenkten kazandırmıştır. 'Reis', Türkçe'dir, 'kâtip', Türkçe'd/V; 'müsteşâr', Türkçe'dir, ilâh..." Dergi, Kılavuz. Giineş/DH derken... A çıkça görülen nedir? Mustafa Kemal, 'ümmet' dilinden, r \ 'millet1 diiini 'damıtmak' gerektiğini görüyor; en aşın hal şekliyle işe başlayıp, kademe kademe, 'hadd-i makûl'a geli- yor Tasfiyecilik (ÖzleştinTie) Türk Dil Cemiyef'nin, 'Dergi' aşa- masıdır. Atatürk bizzat yaşamıştır bu deneyi, yaşadığı içindir ki, önce 'Kılavuz' aşamasıyla bir adım geri atmış, sonra Gü- neş/Dif Teorisi'yle dildeki uluslaşma sürecini, akla yakın bir mecrâya oturtmuştur. Tavnnı söylevlerinde izJemek olası de- ğil mi? Yine Fâlih Rrfkı'dan ömek vereyim. "...Atatürk'ün 934, 935, 936, 937, 938 nutuklan, şimdi önümdedir. Büyük inkılâpçıyı dahi bu eserler üzerinde yürür görüyoruz. Atatürk bu nutuklarda yerieşen, tutan, 'şiveli ve âhenkli'birçok kelimeyikvllanmakta devam etmiştir. Fakat me- selâ 'millet'yerine 'ulus'u, 934'fekullanmış; 35,36,37sene- lerinde 'millet' kelimesini tercih etmiştir. Nutuklannda 'ulusal', birsene daha yaşamıştır; fakat 36,37'de onun yerinde 'mil- Ifyıbuluyoruz. Keza 'tinel'i 'manevi'ile, 'oy'u, 'rey'ile, 'öner- ge'yi'teklif ile, 'taptamak'ı'tatbik etmek'ile, 'kural'ı, 'kaide' ile, 'arsıulusal'ı, 'beynelmilel' ve 'entemasyonal' ile, 'kınav'ı 'faaliyet' ile değiştirmiştir..." Atatürk öldüğü zaman 'DM Devrimi' işte burada idi. Fâlih Rıfkı, -ki hem Türkçü, hem Türkçeci'dir- onun ölümünden bir yıl sonra 1939 yılbaşında, niye 'Dilde Istikrar Istiyoruz' diye bagırmaya başiar, hiç düşündünüz mü? Ufak ufak, 'Inönü Cum- huriyeti', başlamıştır da, ondan. Halkevleri, Köy Enstitüleri, Konservatuvar, Opera, Dil ve Tarin Kunjmlan; kuşkusuz, te- melleri, Atatürk döneminde atılan kurumlardır; yanılmıyorsam,- asıl amaçlan, ümmet'ten millet'e geçişte, gerekli 'ulusal bilincin' yaratılmasında, halka yardımcı olmaktı; oysa 1940'lardan başlayarak, handiyse ırkçı denilebilecek fa- şizan bir 'topyekûnculuğa' (totalrterliğe) yönelmişlerdir. 1940 ilginç tarih! Avrupa'da Naziliğin ve Faşistliğin o yıllarda cirit attığını, unutmuş olamazsınız elbet! Câzl'nln Dil Devrlmf ... Diyeceğim 'tasfiyeciliğin' canlanışı; 'Inönü Cumhuriye- ti'nde ortaya atlan, Yunan/Lâtin tabanlı yeni kültürpo- (rtikasıyla hem koşuttur, hem de alttan alta bağlantılı! Mustafa Kemal 'tasfiyeciliğin', dilde ifâde olanaklannı daralt- tığı kadar, milleti millet yapan unsurlaıia irtibâtı kopardığını fark eder etmez, kademe kademe çekilmeyi başarmış, Dil Devri- mi'ni Fâlih Rrfkı'nın çok güzel özetlediği şu üç noktada odak- laştırmıştır: "... 7/ Konuşma dilinde geçen kelimeler, Türkçe'dir. Lugât kelimelerinde, bugünkü lehçe ve şivemiz esastır. 21 Gramer- de Osmanlıca ölmüştür. Artık Türk Grameri'ni vücuda getir- mek sırası gelmiştir. Bugrameryalnız Türk kâidelerinialacak- tır. Eğer vaktiyle Arabî kâidelere göre yapılmış olup, konuş- ma diline yerieşen tâbirler varsa; onlan, klişeler hâlinde kabul edeceğiz vegramerimizde 'müstesnâlar' olarakzikredeceğiz. 3/Istılahlanmızı (terimlerimizi)yaparken, medrese kültürü de- ğil, üniversite kültûrü kaynaklannı esas tutacağız." (Bkz. Çan- kaya). İşte o kadar! Aslında, Osmanlıca nın Türkçeleşmesi zorun- luydu; değil mi ki feodal/ümmet toplumu'ndan, burjuva/mil- let toplumuna geçiliyor, böyle olması doğal! Başka toplum- larda da böyle olmuş! Ümmet toplumu, feodal ve kırsal bir toplum, 'hüküm- rân' bir 'hanedân'ın, onunla ittrfak hâlindeki 'bendegân' ve 'zadegân'ın egemenliği altında; geçerii 'ideoloji', din; bu yüzden 'ruhbân' da, büyük ölçüde etkili; iktidann bir ayağını o oluşturuyor, öbürünü 'askerier'. Ekonomi, 'ka- palı ekonomi'. Çokluk, yöresel derebeylerin otoritesi, mer- kezotoriteninyerinegeçebiliyor. 'Sistem'bütünüyle dineotur- duğundan, kültür ve sanat dili, ümmet dili: Batt'lı ülkelerde, Yunanca/Latince, Doğu'lu ülkelerin çoğunda, Arapça/Fars- ça. Soylular, bu dilleri yeğliyor; çevrelerindeki sanatçı ve bil- ginler, isteseler de istemeseler de, bu dilleri kullanıyorlar. Halk ^âni serfler, esnaf vs) yöre yöre, kendi diiini konuşmaktadır, monark buna kanşmaz, önemsemez de; yine de yaygın 'üm- met' imparatoriuklannda, bölgeler özgün dillerini, çokluk ko- aımuşlarsa da, kelime ve kural olarak (daha çok kelime, da- ha az kural!) 'ümmet dili'nöen etkilenmişlerdır. Sözgelişi, Os- manlı'da durum böyle: ümmet dili, Arapça/Farsça, resmî dil; Türkçe'nin bunlarla kaynaşmasından doğan, Osman- lıca ama, Arap, Arapça'sını, Macar Macarca'sını, Sırp Sırpça'sını, Rum Rumca'sını konuşuyor; Osmanlıca, dev- let dili; Arapça/Farsça ise, bilim ve kültür dili! Peki 'uluslaşma' sürecine girilince ne oluyor? Uluslaşma, halkın iktıdara ağıriığını koyması mıdır? Uluslaşma, 'ulusal dil' zorunluluğunu getirmiyor mu? Bu soaılara da, birlikte cevap arayacağız. 'Az sonra'. http://www.pnzma.net.tr/AJL.HAN http://www.bilgryayınevi.com.tr./ailhan . Faks/0-212/2601988 DÜŞLEDİĞİNİZ T Â T İ L GERÇEK OLUYOR! YÜRDUMUZDAN İKİ SAĞLIK KÖ^ESİ... Oksijen ve ifot zengini, astım ve gııatr hastalanna özellıkle önenlen iki yöremizde. Gunluk şeker ve tansiyon ölçümleri için özel ekip... Otel Yucelen'de aynca çekap olanağı... ARAS OTEL (Mordoğan ) Urla - Çeşme yolu uzerınde, Mordoğan'da. Oteün özel guletiyle çevre koylarda gezi oianağı. Tel: (0 232) 737 52 00 OTEl YÜCELEN (Gökova) Ağahan Mimarlık Ödüllü Akyaka yöresinde... TurkraimarisiyleBatı konforunun benzersiz bilejimı... Tel: (0 252) 243 51 08 / 243 58 79 Geçen yazdan beri, Cumhuriyet okurlan için seçriğimiz dinlence yerlerinde kalan dostlarımızdan teşekkür mekrupları alıyoruz. Hepsi son derece hoşnut... Hem güzel, keyifli bir'tatil yapmışlat. hem yeni dostlar edinmişler... Aynı kentte oturanlar görüşüyoı, ayrı kentlerde oturanlar mektuplaşıyorlarmış... İşte, dostlanmızın bu mektuplannın yüreklendirmesiyle, bu yaz gelmeden de rüm tatil yörelerinı dolaştık... Sizler için en uygun dinJence yerlerini, yine kendi gözlerimizle görerek, yine ince eleyip sık dokuyarak belirledik. Seçriğimiz tesislerin hepsi birbirinden güzel... Hepsinde her rürlü konfor var... Hepsinin odaJarı balkonlu, klimalı; tv, banyo, telefon ve minibarlı... Hepsi bir dinlence yerinden beklediğiniz her türlü konfora sahip... Daha ayrıntılı bilgi almak için lütfen verdiğimiz telefonlardan istediğinizi arayın... Seçin içlerinden birini... Ailenizle, dostiarınızla - ve orada tanıyacağınız pek çok yeni dostla - birlikre düşlediğiniz tatili yapın... Cumhuriyet ACANTHUS (Sıde ) Doğa ve kultünın ıç içe olduğu antık Side'de... Yeşilin en guzeliyle denizın en mavisi yan yana... Tel: (0 242)753 19 11 CENNETHOTEL (Sıde) Sigara içilen ve icilmeyen odalat.. Ozei plaj, yüzme havuzu, sürekli animasyon... Tel: (0 242) 753 11 67 HOLIPAY (Didim) 197 oda, 4 asansör... Özel plaj ve yüzme havuzu... Masa tenisi, • bilardo... Çocuklar için özel salon... Tel: (0 256) 846 18 30 EHACLUB (Antalya - Side) Çocuk havuzu ve parkı, Sağlık merkezi, mini golf ve standart futbol afanlan... BaJayında olan çiftlere özel fiyat... Teb 0242 756 90 50/51 $T. NICHOLAS PARK ( Fethtye-Ölüdeniz) Ölü Denız'e bakan bir tepede, çam ağaçları arasmda... Konforlu apan ve odalar, yüzme havuzu... Tel: (0 252) 616 63 56 CLUBORIENT ( Burhaniye - Ören ) Oksijen zengini Kaz dağlannın eteğinde, dev bir botanik bahçesinın içinde... Vejetaryenleı; dıyabetliler ve özürlüler için de sorunsuz tatil olanağı... Tel: (0 266)416 34 45 ALAADDİN OTEL I AJanya - İncekum ) 100 metre uzunlukta ozel plaj, büyük yüzme havuzu, spor olanaklan... Gece müziği eşliğinde zengin çeşidi açık Tel: (0242)51728.24 57 2SÎ SUN ZEYNEP ( Belek ) Belek turizm merkezınde, 778 yataklı, kongre salonlu... Ûzel plaj, açık ve kapalı yüzme havuzları, çeşitli su sporlan... Tel: (0 242) 725 41 80 ECE EVLERİ (Bodrum - Yalıkavak ) Ozeun bir ortamda, özel havuzlu apartlar... "Bozuhnamış köy yaşamı" sürme olanağı... Tel: (0 252) 386 36 08 (0 532) 668 03 68 HOTEL NATÜR (Bodrum - Bıtez) Tekerlekli sandalye yolu... Su ve kara sporlan... Sauna, kondisyon salonu... Tel: (0 252) 363 77 74 HOTEL CESAR ( Bodrum ) Yasamın hiç durmadığı Bodrum'da... Özel plaj, açık-kapalı yuzme havuzlan... Merkezi klima, h*mam, sauna, açık bufe... Tel: (0 252) 316 95 71 ARUM HOTEL (Sıde) Ozel plaj, kapalı ve açık havuzlaı, çocuk kulübü... Masa tenisi, plaj voleybolu, bilardo... Tel: (0 242) 753 45 60 CLUB HEMERA (Side) Sigara içmeyenler için ayrı oda olanağı... Deruz sporları, oilardo, squash ve aerobik... Tel: (0 242) 753 24 50 HOTEL KOS ( Bodrum ) Marinaya 500 metre... Tüm oaalarda klıma... Havuz başında sabah- aksanı açık bufe... Otelin guletiyle gezi olanağı... Tel: (0 252) 316 81 43 Wy8AS FOÇA Clalılköyü) 5 bin yıllık tarıhin, cemiz denizde Ege gfmesi ile bulujtugıı yer "FOÇA' vebunun farkında oUııiarın Vırrı V\\b.'\^ Iel. (ü 2J2; S25 11) U> CLUB ATIANTİS (tzmir - Sığacık ) Yeşille mavinin k ucaklastığı bu doğa koşesinde Juşlerimzdeki tatil ı^erçek olacak... Tel: (0 232) 745 77 20 AQUAPARK Kekova ve Batık Kent'ın hemen yanında... Tarihle doğanın buluştuğu bir dinlence yeri... Tel: (0 242) 836 19 02 THE PİPLOMATOTEL ( Marmaris - Turunç) 90 oda, 30 apart, özel plaj, çocuk havuzu... Klima, apardarda mutfak, soğutucu... Tel: (0 252) 476 71 45 l '. s • ARTEMİS ( Burhaniye - ören ) Homeros'un doğum yeri Işıklar kıyısında... İnce kumlu ozel plaj, yüzme havuzlan... Spor etkinlıkJeri... Tel: (0 266) 416 37 76 HOTEL PRINCES5 ( Bodrum-Güvercinlik) Ağaçlar arasmda, denize sıfır... Adalara yat turları... Bodrum'a fidış gelis özei servıs... el: (0 252) 374 52 43 SUN RIJE (Alanya ) Tüm odalar süit... Çocuk parkı ve havuzu, bilardo salonu... Asansor, minı market... Tel: (0 242)565 26 46 DORİS AYTUR ( Alanya ) Deniz, güneş, kum... Akdenız sıcağında serin bir golge... Iyi hizmer, uygun îıyat... TeC (0242) 528 39 71 528 39 72 YAPIM-C A y r ı n t ı l ı b i l g i v e y e r a y ı r t m a i ç i n İ s t a n b u l : 5 2 0 2 1 9 1 9 2 / 5 1 2 0 5 0 5 , A n k a r a : 4 1 9 5 0 2 0 , İ z m ı r 44 1 12 2 0 ÇAĞ PAZARLAMA