Catalog

SAYFA CUMHURİYET 24 TEMMUZ 2000 PAZARTESİ O L A Y L A R V E GORLJŞLER olay.gorus@cumhuriyet.com.tr Lozan Banş Anıtı •£* Yekta GÜHgÖr Ö Z D E N Türk Hukuk Kurumu Başkam S ömürgeci ve yayılmacı ristan ile Sovyetler Birliği'nin de tû- dış güçlerle işbirlikçi ve gerici iç güçlere karşı ba- ğmısızlığı ve aydınlama yoluyla çağdaşlaşmayı amaçlayan Ulusal Kurtu- luş Savaşı'nı kazanan Türkıye Büyük Millet Meclisi ordulannın Başkomu- tanı Mustafa KemaJden görüşme ıs- temınde bulunan yenikgüçJerin yetki- HeriyledüzenJenen Mudanya Ateşke- si'nden sonra Isviçre'nin Lozan ken- tinde imzalanrnası nedeniyle bu adla anılan Lozan Banş Antiaşması, yur- dumuzu almakia yetınmeyip ulusal varlığımızı yok etmek isteyen kin ve bağnazlık kaynaklı öç alma dürtüsü ara- cı niteliğindeki Sevr Antlaşması'nı geçersiz kılan, sınırlanmızı kesinleş- tirip bağımsızlığımızı pekiştiren, dün- ya uluslan içinde saygın yerimizi sağ- ' layan en sürekli banş antlaşması ola- rak yürûrlüğünü sürdürmektedir. 20 Kasım 1922'de Isviçre'nin Lo- zan kentindeki Mont Benon Gazino- su'ndaaçıhp21 Kasım 1922'de Cha- teau d'Uhcy Oteli'nin salonlannda çalışmalanna başlayan konferans, ts- metlnonü'nün dışışlen bakanı ve baş- delegesi olduğu TBMM hükümeti de- legasyonuyla Ingiltere, Fransa, Yuna- nistan, Romanya, Japonya, Sırp-Slo- venya, Italya delegasyonlannın katıl- dığı, Boğazlar görüşülürken Bulga- lâf Devietieri adı verilen ülkeler ara- sında yer aldığı, ABD'nin gözlemci olarak izlediği unutulmaz önemde ve değerde büyük bir çahşmadır. Türki- ye Cumhuriyeti'nin uluslararası düzey- de hukuksal temelini oluşturmuştur. ts- met înönü'nün, Atatürk'ün gönder- diği kalemle 24 Temmuz 1923 Salı günü saat 15.09'da imzaladığı (Türk delegasyonu üyelerinin hepsinin im- zası yedi dakika sürmuştûr) tam ba- ğımsızhk, tam egemenlik özlem ve tutkusunun bayraklaşarak gerçekleş- mesidir. ömek bir banş güneşidir. Sekiz il bırakarak her yerimizi ve her şeyimizi elimizden alan ve 10 Ağus- tos 1920'de, imzalandığı kentin adına baglanarak Sevr Antiaşnua deniJen 'Osmanh BanşAntiaşmas' 433 mad- deyi içermekteydi. Lozan Banş Ant- laşması, dört bölüme aynlan 143 mad- deden oluşmaktadır. Toprak, uyrukluk ve azınlıkJar konusuna ilişkin 1-45. maddeler, akçalı sorunlara aynlan 46- 63. maddeler, ekonomik üişkileri dü- zenleyen 64-100. maddeler, ulaşım ve sağlıkla ilgili 101-143. maddelerdir. Antlaşmanın eki 17 protokol vardır. TBMM'nin 23 Ağustos 1923 günlü toplanüsında 14'ekarşı213 oylaonan- mış, ilgili devletlerin onama işlemle- ri nedeniyle 6 Ağustos 1924'te tümüy- le yürürlüğe girmiştir. Üzerinde anlaş- maya vanlamayan Musul sorununu erteleyerek bölgede ve dünyada ban- şa büyük katkıda bulunan antlaşma, Türk banşseverliğinin, bağımsız ve özgûr yaşama istencinin güçlü bir bel- gesidir. Anlamını kavramak, değerini an- lamak için Mondros Ateşkesi ve Sevr Antlaşması'yla karşılaşünlması ge- rekir. Son yıllarda ırkçıük güdüsüyle bes- Ienen faşizan kalkışmalar içinde bu- lunanlar, çıkarianm gözeterek sahte milliyetçilerle köktendinci şeriatçılar arasında bocalayanlar, bölücüler, yı- kıcılar, insan haklan ve demokrasi- nin özünü bırakıp sözd gösteri'sine gi- rişen laik Tütkıye Cumhuriyeti ve Ata- türk karşıtlan, değişik bağlamlarda gerçekdışı, usdışı, insanlıkdışı suçla- malarla Lozan Banş Antlaşması'nı kötülemekte, Sevr Antlaşması'nı öv- mekte, kanşık ve karanlık kimileri de sosyoloji büimine, liberalizme dayan- dığını söyleyerek kıyıma varan dmsel terörü görmezlikten gelip Lozan Ba- nş Antlaşması'yla yükselen değerle- re açık-kapah saldırmaktadır. Ulusal Ant'ı (MisakıMillî) ulus- lararası alanda gerçekleştıren, Türki- ye Cumhuriyeti'ni tam bağımsız bir devlet olarak tanıüp benimsettiren bu antlaşma ulusal yaşamunızı dennden etkileyen, ulus-devletımizın yazgısı- nı perçinleyen bir özellik taşımakta- dır. tsmet tnönü, görüşmeler sırasın- da en büyük çabayı, kapitülasyonla- nn ka]dınlması, her alanda tam bağım- sızlığın, özellikle yargı bağımsızhğı- nın sağlanması ve hukuk devletinin kazanılması için verdiklerini vurgula- mıştır (*). Şimdilerde küreselleşme, global- leşme adıyla dayatılan uluslararası sermaye oyunlanna kanarak egemen- lik, siyasal ve ekonomik alanda veri- len ödünler gözetüirse kimlerin yurt- sever ve gerçek milliyetçi olduğu da- ha iyi saptanır. Gümrûk birliği konusunda sözünde durmayan, AB adaylığını ödün ve ba- ğunhhk oltası gıbi kullanan, Lozan Banş Antlaşması'yla Bulgaristan'la imzalanan antlaşmada sayüanlar dışın- da azınlık bulunmayan Türkiye'ye azınlıklar dayatmasına kalkışıp, ken- diiçindekiazuılıldanunutanAvnıpa, Güneydoğu'daki yapay oluşumlarla toplumsal banşımızı yıkmaya çalışan sözde dostlar, kimi sözde ilerici, söz- de demokrat sapkınlann desteğini al- salar da Lozan'da yanan ateşi söndü- remeyeceklerdir. Mandacı, uzlaşmacı, ödüncü yalan- cılar tersine savlarla kanştıncılıklan- nı sürdürseler de Atatürk cumhuriye- ti bağımsız yapısını sonsuza değin ko- ruyacaktır. Antlaşmanın değerine Bü- yük Söylevi'nde aynntüanyla deği- nen Atatürk sözlerini şöyle bağlamış- tır a _Buandaşma,Türkulusunakar- şıyüzyıflardanberihazırianmışveSevr * • % Antlaşması'yla tamamlandığı saml- mış büyük bir yoketmerun çökertilişj- ni anlatan bir belgedir. Osmanh za- manına ilişkin tarihte örneği buhın- mayan bir siyasal zaferin eseridir!" Osmanlı'yı gömen, askeri zaferle- ri tümleyip taçlandıran, her yönden saygın yepyeni bir Türkiye'yi dosta- düşmana selamlatan Lozan Banş Ant- laşması'm kotaranlan saygıyla anar- ken onlara yaraşır olma duyarlık ve özenine çağnmızı yeniliyor; yasama- da, yürütmede, yargıda, üniversiteler- de, medyada ve toplumun değişik ke- simlerinde üzüntüyle izlenen yozlaş- ma belırtilennden, partizanlıktan, ta- rikat ve şeriat kadrolaşmasından, si- yasal kurumlan güvenilmez kılan aşi- ret-ticaret ilişkısinden, mafya ve çete oluşumlanndan, IMF baskılarından annmış, bölücü ve yıkıcılarla şakşak- çılannın dışlandığı, tûm çağdaş nite- Kkierivle hukukdevleti dfleğhnizi vur- guluyor; gerçek demokrat, gerçek Ata- türkçü, düşünce ve inanç özgürlüğü- ne gerçekten saygılı sorumluluk bilinç- li yurttaşlanmızla esenlik içinde ya- şayacağımız Türkiye Cumhuriyeti'ni cumhuriyetçi demokrasi yolunda yük- selöne ve yüceltme andımızı yineliyor, 77. yıldönümünü, gelecek için en iyi dilekler ve coşkuyla lcutluyoruz. (*) tsmet Inönü, htiklâl Savaşı ve Hukuki Hedefı, Ankara Barosu Der- gisi, özel Sayı, 1973. Lozan ve Ödüncülerin Işleri! ErolERTUĞRUL 2 4 Temmuz 1923 'te Isviçre'nin Lozan kentin- de imzalanan banş antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olduğu kabul edilmiştir. Bu açıdan baktığıınızda, Lo- zan, Türkiye Cumhuriyeti'ne yaşam veren bır ulus- lararası hukuk belgesidir. Lozan'la ulusal sınırlan- . mız da belüienmiştir. Lozan'ın ulusumuz için ge- tirdikleri yalnızca bunlar değildir. Bu antlaşma ile, yabancüara yargıda ayncalık tanıyan, ülkede sömü- rü bölgeleri oluşturan kurallar, uygulamalar orta- dan kaldınlmışnr. Lozan, Türkiye Devleü'nin bağım- sız yargısına da yaşam vermiş bır belgedir. Osman- lı devleti döneminde, ülkemizde kapıtülasyon adı al- tuıda, yabancılara tanınan ekonomik ayncaüklara, bu antlaşma ile son verilmıştır. Bu antlaşmanın en önemli yanlanndan birisi de, yeni devletin ekono- mik ve parasal ışleri konusunda tam bagımsızlığın sağlanmış olmasıdır. Bugiin bulunduğumuz yerden 77 yü geriyo döaüp Hukukçu - Aydın Atatürkçü Düşünce Derneği Başkam baktığımızda geldiğimiz nokta ne yazık ki ödüncü pohtıka yıizünden pek sevindirici değildir! Öncelik- le, geçen yıl, anayasada yapılan değişiklikle, yeni- den düzenlenen tahkim konusu, kapitülasyonlann ye- niden getırilmesi gibidir. Kamusal yatınmiarda Da- nıştay'ın yetkisinin kaldınlması tümü ile Türk yar- gısının devre dışı bırakılmasıdır. Ve bu durum, ke- sinlikle tam bağımsızlığa ve özellikle yargının ba- gımsızlığına uygun düşmeyen bır oluşumdur. Lozan'dan bugüne adım adım, bağımsızlığımıza gölge düşüren eylemleri, egemen güçlerin ve çıkar- cı politikacüannvurdumduymaz davranışlan ile ya- şadık. Lozan'da, Ingiliz delegesi Lord Curzon'un \s- metPaşa'yasöyledıği, "Bugün kabul etmediğiniz her şeyi cebime layuyonım. Bir gûn para istemek için karşımEeagefcceksiııiz. Ozaman,bugünkabuletme- diğinizher şeyi,birbirçıkanpscrekabul ettireceğiz'' sözlen ne acıdır ki gerçek oldu. Para Fonu (IMF), ekonomik bagımsızlıgımızı yok ettı. Ulusumuzun ekonomik yazgısını bu kurum elinde tutuyor, ekonomik geleceğını bu kurum be- Ürliyor. Uluslararası Para Fonu'nun uygun görme- dığı ekonomik kararlan alamıyoruz. İşçi, memur, emeklilerimizin ücretlerini, maaşlarıru onlar uygun görmezlerse, arttıramıyoruz. Bu konularda kararla- n IMF venyor. Çiftçımiz, köylümüz bunun bilincin- de olduğu için, taban ederlerinin (fıyatlannın) art- tınlması için, ya da kendisi için yaşamsal konular- da, arnk hükümete güvenmiyor. Basında çiftçilerin, IMF'ninTürkiye sorumhısu Cottareffi've, yaâlı ola- rak başvurduklannı ve istemlerini dile getirdikleri- ni okuyoruz. Bu durum, ince bir tepkmin belirtisı olsa bile,bir gerçeğı vurguJuyor. Bu" başka anlatım- la halkımız ekonomik yazgımızın yabancılann eli- ne bırakılmış olmasını kendisine özgü bir ince yön- temle eleştiriyor. Lozan'la sağlanan bağımsız yargı yetkisL, Lozan'lasağlanan ekonomikbağımsızlık, say- dığımız ödünJerle yok edüınce bulunduğumuz nok- Lozan Banş Antlaşması ile bağımsızlığı, özgür- lüğü, toprak bütünlüğü, yargı yetkisı, ekonomik ba- ğımsızlığı kabul edılen Türkiye, bugün bu bağım- sızlıklanndan çok şey yıtirmıştir. Buileri buna kü- reselleşme diyebüir. Bırileri bu olumsuzluğa bizi küreselleşme diye ahşürmaya çalışabilir. Birileri bi- ze, artık ulus devletin yok olması gereköğini söyle- yebilir. Ancak, biz, Lozan'ın ulusumuza neler sağ- ladığını biliyoruz. Ve bu sağlananlardan ödün ver- meyi ıçımıze sindiremeyiz. Ulus devletten vazgeç- meyi bir an için bile duşünmeyiz. Bunun, yalnızca yaydmacı ve sömürgeci devletlerin çıkarlanna uy- gun olduğunu hıç unutmayız. Ve gelecek kuşakla- rın, bızı bunca olumsuzluğa getıren aymaz politıka- cılan unutmayacağını da iyi biliriz. Ulusumuzun çıkan ve gelecek kuşaklann aydın- lığı bilimdedir, aklın yol göstericiliğındedir. Uygar ve çağdaş eğitimdedir. Gelecek kuşaklan bu Atatürk- çü çizgide yetiştırmektedır. Ne mutlu, Lozan Banş Antlaşması'nı bize armağan edenlere. Anılanna yü- CÜMHURİYETTEN OKUKLARA ORHANERtVÇ Nerede0Eski 24 Temımız'lap..Türkiye tçin çok önemli güntefden biriydi 24 Tem- muz. Biriydi derken üzülüyorum ama, elden baş- ka bir şey gelmiyor. Türkiye'yi bu duruma düşüren- ler düşünsünler ve utansınlar. önemli 24 Temmuz'lar yıllanna göre şöyle sıra- lanırdı: • 24 Temmuz 1908 - Gazeteciterin sansüre kar- şı çıkarak gazetelerini denetlemeyegöndermeme- leri. • 24 Temmuz 1923 - Lozan Banş Antlaşması'nın imzalanması. • 24 Temmuz 1950 - Tek parti döneminin Basın Yasasj yerine dönemin demokrasi anlayışını tam olmasa da yansıtan 5680 sayılı yasanın yürürlüğe girişi. • 24 Temmuz 1963 - Şimdi yerinde yeller esen SendikalarYasas (274) ile Toplu Iş Sözteşmesi, Grev ve Lokavt Yasası'nın (275) yürürlüğe girişi. Birzamanlar24 Temmuz 1908'in yıldönümü "Ba- sın Bayramı", 24 Temmuz 1963'ün yıldönümü "İş- çi Bayramı" olarak, 24 Temmuz 1923'ün yıldönü- mü de bayram coşkusuyla kutlanırdı. Şimdi iki bayram da "Saatli Maarif Takvimi'rAn yapraklannda bir anı olarak yaşıyor. Ne gazeteci- lerde, ne de işçilerde bayram yapma coşkusu kal- dı. "Basın Bayramı"önemli bir yıldönümü olması ne- deniyle yerini "Geleneksel GazetecilerGünü'ne bı- raktı. İşçi Bayramı da tümüyle yok oldu. Lozan'ın coşkusu ise yerii yabancı Sevrcilerin ctel- me çabalanna karşın Atatürkçüler tarafından sür- dürülmeye çaiışılıyor. Basın Yasası derseniz o daha 1953 yılında geri- ye götünülmeye başlandı. 6 Ocak 1996 günü ya- pılan 11 'inci değişiklikle de tümüyle Türk Ceza Ya- sası ve Terörte Mücadete Yasası'nın eki durumu- na getirildi. İşçi Bayramı'nın babası sayılan o günlerin Çalış- ma Bakanı, şimdiki Başbakan ve aynı zamanda ga- zeteci Bülerrt Ecevit'in görev döneminde, iki bay- ramın da kutlanmıyor olması, ülkemizdeki çelişki- ler yumağının somut iki örneğini oluşturuyor. Ustalanmızın sansüre karşı çıkışlannın 92'nci yıl- dönümü, bugün "Geleneksel Gazeteciler Gü- nû'nde "Basın özgüriüğü yolunda bir mücadete aşaması günü'' olarak anılacak. Ve "Basın özgür- iüğü ödülleri" sahiplerine verilecek. Bugün bazı yetkililerin Basın Bayramı'nı kutlama mesajlanna, bazı gazetecilerin de bayram kutlama- sının yersizliğine ilişkin yazılanna rastlarsanız lüt- fen şaşırmayın. Gerçeğin ne olduğunu en azından ellerine ulaşan çağndan öğreniyoıiar ama "sabit fi- kirieri" değiştirmek pek de kolay olmuyor. MArkosı 8.Sayfadu DÜŞLEDİĞİNİZ T Â T İ L GERÇEK O L U Y O R ! YURDUMUZDAN İKİ SA&LIK KÖfESİ... Oksijen ve iyot zengini, astım ve guatr hastalanna özellikle önerilcn iki yöremizde.. Gunluk şeker ve tansiyon ölçümleri için özel ekip... Otel Yüceien'de avnca çekap olanağı... jpgi^Wip* f H " WWR ARAS OTEL (Mordoğan) Urla - Çeşme yolu üzerinde, Mordoğan'da. Otelin ozel guletiyle çevre koylarda gezı olanağı. Tel: (0 232) 737 52 00 OTEL YÜCELEN ( Gokova ) Ağahan Mimarlık Ödüllü Akyaka vöresinde... TürkraimarisiyleBaO konfonınun benzersiz bilejimi... Tel: (0 252) 243 51 08 / 243 58 79 Geçen yazdan beri, Cumhuriyet okurlan için seçtigimiz dinlence yerlerindc kalan dostlarımızdan teşekkür mektuplan ahyonız. Hepsi son derece hoşnut... Hem guzel, keyifli bir tatil yapmışlac. hem yeni dostlar edinmişler... Aynı kentte oturanlar görüşüyoı; ayn kentlerde oturanlar mektuplaşıyorlarmış... Işte, dosdanmızın bu meknıplannın yüreklendirmesiyle, bu yaz gelmeden de tüm tatil yörelerini dolaştık... Sizler için en uygun dinlence yerlerini, vine kendi gözlerimizle görerek, yine ince eleyip sık dokuyarak belirledik. Seçtiğimiz tesislerin hepsi birbirinden güzel... Hepsinde her türlü konfor var... Hepsinin odalan balkonlu, klünah; tv, banyo, telefon ve minibarlı... Hepsi bir dinlence yerinden beklediğiniz her türlü konfora sahip... Daha aynntılı bilgi almak için lütfen verdiğimİ2 telefonlardan istediğinizi arayın... Seçin içlerinden birini... Ailenizle, dostlannızla - ve orada tanıyacağınız pek çok yeni dostla - bırlikte düşlediğiniz tatili yapm... Cumhuriyet c. ACANTHUS (Stde) Doğa ve kulturun iç içe olduğu antik Side'de... Yeşilin en guzelıyle denizın en mavisı yan yana... Tel: (0 242) 753 19 11 CENNET HOTEL (Sıde) Sigara içilen ve içümeyen odalar.., Ozel plaj, yüzme havuzu, sureklı animasyon... Tel: (0 242) 753 11 67 HOLIPAY C Dtdım } 197 oda, 4 asansöt.. özel plaj ve yüzme havuzu... Masa tenisi, bilardo... Çocuklar içm ozel saJon... Tel: (0 256) 846 18 30 EHA CLUB C Antalya - Side ) Çocuk havuzu ve parkj, Sağlık raerkezı, mini goLf ve standart futbol alanlan... Balayuıda olan çiitlere özel fiyat... TeL 0242 756 90 50/51 5T. NICHOLAS PARK ( Fethiye-Ölüdeniz ) Ölü Deniz'e bakan bir tepede, çam ağaçları arasında... Koniorlu apart ve odalat, yuzme havuzu... Tel: (0 252) 616 63 56 C1UBORIENT ( Burhaniye - Ûren ) Oksijen zengini Kaz dağianmn eteğinde, dev bir botanik bahçesmın içinde... Vejetaryenler, dıyabetliler ve ozurlüler ı de sorunsuz tatil 266)416 34 45 olı . Tel: (C ALAADDİN OTEL ( Alanya - tncekum ) 100 metre uzunlukta ozel plaj, büyük yüzme havuzu, spor olanakJarı... Gece müziğı eşliginde zengin çeşıtli açık bufe... Tel: (0 242) 517 28 24 517 28 25 SUN ZEYNEP (Belek) Belek turizm merkezınde, 778 yatakh, kongre salonlu... özel plaj, açık ve kapalı yüzme havuzlan, çeşitli su sporlan... Tel: (0 242) 725 41 80 ECE EVLERİ ( Bodrum - Yahkavak) özgün bir ortamda, özel havuzlu apartlar... "Bozulmamış köy yaşamı" surme olanağı... Tel: (0 252) 386 36 08 (0 532) 668 03 68 HOTEl NATÜR ( Bodrum - Bıtez j Tekerlekli sandalye yolu... Su ve kara sporlan... Sauna, kondısyon salonu... Tel: (0 252) 363 77 74 HOTEL CESAR ( Bodrum j Yaşamın hiç durraadığı Bodrum'da... özel plaj, açık-kapalı yuzme havuzlan... Merkezi klima, hamam, sauna, açık bufe... Tel.(0 252)316 95 71 ARUM HOTEL (Sıde) Özel plaj, kapalı ve açık havuzlar, çocuk kulubu... Masa tenisi, plaj voleybolu, büardo... Tel: (0 242) 753 45 60 CLUB HEMERA (Stde) Sigara içmeyenler için ayrı oda olanağı... Denız sporları, Dilardo, sauash ve aerobik... Tel: (0 242) 753 24 50 HOTEL KOS ( Bodrum ) Mannaya 500 metre... Tam ooalarda klima... Havuz başjıda sabah- aksam açık bufe... Otelin guletiyle gezi olanağı... Tel: (0 252) 316 81 43 CLUB MAMBO (Bodrum) Denize sıfır... Animasyon, canlı muzik... ölü Denız'de de bir dinlence tesisi var. Tel: (0 252) 316 30 74 CLU» ATLANTİS C tznttr - Sığacık ) Yeşille mavinin kucaklastığı bu doğa koşesmoe duşlennızdekı tatil gerçek olacak... Tel: (0 232) 745 77 20 AOAMPARK Kekova ve Batık Kent'in hemen yanında... Tarihle doğanın buluştuğu bir dinlence yerı... Tel: (0 242) 836 19 02 THE DİPLOMAT OTEL ( Marmaris - Turunç ) 90 oda, 30 apart, özel pla|, çocuk havuzu... Klima, apartlarda mutfak, soğutucu... Tel: (0 252) 476 71 45 ARTEMİŞ (Burhaniye - Ören ) Homeros'un doğum yen Işıklar kıyısında... ince kumlu ozel pla), yüzme havuzlan... Spor etkınlıklerı... Tel: (0 266) 416 37 76 HOTEL PRINCESS ( Bodrum-Güvercmlik ) Ağaçlar arasında, denize sıfır... Adalara yat rurları... Bodrum'a fidış geliş ozel servis... el: (0 252) 374 52 43 SUN RISE ( Alanya ) Tüm odalar suit... Çocuk parkı ve havuzu, bilardo salonu... Asansoı, mini markct. Tel: (0 242) 565 26 « DORİS AYTUR (Alanya) Deniz, guneş, kum.r. Akdenız sıcağında serin bir golge... tyi hızmet, uygun nyat... Tet (0242) 528 39 71 528 39 72 Y A P I M - C A y n n t ı l ı b i l g i v e y e r a y ı r t m a i ç i n . . . î s t a n b u l : 5 2 0 2 1 9 1 - 9 1 I 5 1 2 0 5 0 5 , A n k a r a : 4 1 9 5 0 2 0 , İ z m i r : 4 4 1 1 2 2 0 Ç A Ğ R A 2 A R L A M A