Catalog

SAYFA CUMHURİYET 29 NİSAN 2000 CUMARTESİ 14 i l U i ı . kultur@cumhuriyet.com.tr Sanatçmm Odeskialbümüyaynnlandı. Saltuk'un yasaklılan. Rahmi Saltuk, bu ülkede sanata uy- guJanan sansürden, baskıdan en fazla zarar görmüş sanatçılardan biri. Ya- saklanan konserler, albümler derken Saltuk'un bırçok yapıtı müziksevere ulaşmakta sürekli engelle karşılaştı ve adeta "harcandL" Halk müziğiııi evren- sel yorumla insanlara ulaştırmaya ça- balayan Saltuk'un deneyleri geniş kit- lelere aktanlaraadı...' Ünlü yorumcu bir süredir kendi kur- duğu şirket olan Saltuk PlakveKaset- çiük etiketiyle yapıtlannı tüketiciye daharahatulaştırmaya başladı. Geçen hafta da eski "yasakh" albümlerinden Açıhn KapûarŞahaGddim üe HoyNa- re'yi yayımladı. Geçmişte üretilenle- re ulaşmada büyük zorluk yaşadığı- mız bir pıyasada bu tür girişimler her zaman bize heyecan veriyor. Genç mü- ziksever için geçmışle ilgıli iki önem- li referans albümü bunlar. Açıün Kapılar Şaha Gidelim'in par- çalan: Uyur tken Uyanhlar, Yüksek Ohır Arap Atın Kaİtağı, Şu Milletin Hak Sancağuu, Hudey Hudey, Geün Canlar Bir Olahm, Ela Gözlfi Pirim Geldi, Şu Kanlı Zalimin Ettiği tyet; GözteyiGözfcyi Gözüm DörtOklu, HJ- nr Paşa Bizi Berdar Etmeden, Kary- da Görûnen NeGûzel Yayla, Kâtip Ab- valimi Şaha Böyle Yaz, Al Almayı Dal- dan AL Hoy Nare'de ise Dıçun Dıçım, Zey- ne,Le\1a,DesmaLCaneCane,Fequiye Teyra, RomanL Govend, Hoy Nare, Kara Vılan, Gulazer, Dede SuKan yer alıyor. AC/DC klasiği AC/DC, sık sık yaptığı gibi yine bir yok olup bir görünüyor. Grubun 'yeni numarası' ıse StiflTJpper Lip ad- lı albüm. llginçtır; çalışma yeni, par- çalar yeni ama sound çok eski. Bir ba- kıma geçmışi şöyle bir gözden geçir- mişler. Anladığımız kadarıyla yine bir rock'n'roll albümü yapmak istemiş- ler ve çeyrek yüzyıllık soundda hiç- bir değışiklik olmaması için yine Ge- orgeYoung'u (Grubun High Voltage, Let There Be Rock, Povverage albüm- lerinin yapımcısı) göreve çağırmışlar. Avustralyalı efsanevi grubun yeni al- bümünde hard rock ön planda ama biu- esdan da hayli izler var. Ismi de ilginç albümün; Presley, Mike Jagger ve Little Richard'ın fo- toğraf makineleri karşısındayken üst dudaklanndaki 'durağanhğı' anım- satmak için bu adı uygun görmüşler çalışmaya. Parçalara gelince; rock-blues Mdt- dovvn. saf rock'n'roll Safe In New York City, hard-rock Can't Stop Rock'n'roll, melodik Damned ve pat- layan sounduyla Give It Up iyi bes- teler. Bunun dışında genel sound, sert rifflerin ağır basması şeklinde özet- lenebilir. Albümde onlan taruyanlar için yeni bir şey yok ama tanımayan- lar için 26 yıllık bir hazine saklı di- yebiliriz. Musevi ezgileri Ada Müzik, Erensya Sefaradi adlı grubun üçüncü albümü SuenyosDeEs- panya'yı yayımladı. Erensya Sefera- di müzik topluluğu 20 asırlık bir kül- türü geleceğe müzik yoluyla aktara- bilme amacı taşıyor. Ortaçağ tspan- yası engizisyonundan kaçıp Osman- lı topraklanna yerleşip bugüne kadar gelen Türk Musevilerinin folklorik nitelikli müzik çizgileri özgün beste- ler, güfteler ve yorumlarla Suenyos De Espanya albümünde yer alıyor. 1993 'ten bu yana çeşitli kuruluşlar ve vakıflar yaranna konserler veren grup AKM. CRR Konser Salonu, Aya Irini, Yerebatan Sarrucı, Darphane'de, çeşitli elçıliklerde, üniversitelerde, çeşitli kuruluşlar ve vakıflar yaran- na konserler de verdi. Yeni albümle- rini de grup, konserlerle tanıtacak. Albümün parçalan: Suenyos De Es- panya. El Dezeo, En Geto De VVarşo- vl Esterica 1 Bohoriko. Daviçon El Boraçon, LTna Vida KontL Konsejo, El Epope De Los Ebreos, Quando Esto En Tus Brasos, Yabasta. Grubun, Dos Kandefikas, La Kula De Galata adlı ıki albümü daha var. Hammamizade İsmail Dede Efendi'nin besteleri çift CD-kasette toplandı Dede'nin dindışı yapıtlanTürk sanat musikisının en önemJı bestecilerinden Hamma- mizade İsmail Dede Efendi'nin yapıtlan çift CD-kasetlik bir al- bümde toplandı. "DedeEfendi- Hüzzam Ayini ve Dindışı Eser- leri" adını taşıyan albümdeki parçalan, Nevzat Athğ yöneti- minde tstanbul Devlet Klasik Türk Müziği korosu yorumlu- yor. Albümde yer alan yorumlar Dede Efendi'nin 150. ölüm yı- h olan 1996'da tstanbul Radyo- su stüdyolannda kaydedılmiş. Ustanın yapıtlanndan örnekler iki disk halinde Kültür Bakan- lığı tarafından yayımlanacak- ken proje gerçekleşmeyince ka- yıtlar koronun arşivine aktanl- mış. Kalan Müzik, bu bantlan, Nevzat Atlığ'ın bu yıl 50. Sa- nat Yılı'nın kutlandığını da göz önüne alarak bakanlığın da des- teğıyle albume aktarmaya karar vermiş... Albümde tam 25 parça yer alıyor. Bunlann en önemlısı De- de Efendi'nin Hüzzun Mevle- vi Ayini. 1833 yılında bestelen- miş bu yapıt, o güoden bugüne Mevlevihanelerdeki sema tö- renlerinde, Mevlana'yı anma haftalannda ve konserlerde sık sık yonımlanmakta. Ayin ilk önce tek selamhk (bi- rincı selam) eser olarak beste- lenmiş, eserin geri kalan bölüm- leri Dede'nin saba ayini üe bir- likte tamamJanarak okunmuş. Dede Efendi'nin esennı tamam- lamayı beklemeden Mevleviha- neye götürüp okutması, ayınin ALlbümde, Nevzat Atlığ yönetiminde Istanbul Devlet Klasik Türk Müziği korosu yorumladığı tam 25 parça yer alıyor Bunlann en önemlisi Dede Efendi'nin Hüzzam Mevlevi Ayini. binnci selamını çok beğendigi ve biran önce dınletme arzusun- da olduğu şeklinde değerlendi- riliyor... Usta, 9 Ocak 1778'de Istan- bul Şehzadebaşı'nda doğmuş. Babası geçimini hamamcılık- tan sağladığı için "Hımnnmv- zade" adıyla tanınmış. Günü- müzde ise Dede Efendi diye anı- hyor. 3. Setim'in emrinde îlköğrenimı sırasında okulda ılahicıbaşı ohnuş, bu sırada mu- siki derslen veren Uncuzade Mdunet Efendi'nin dikkatini çekmiş ve onun öğrencileri ara- sına alınmış. Temelini bu öğ- retmenin yanında kazandıktan sonra dönemın en seçkin musi- kı çevrelerinden biri Yenikapı Mevlevihanesı'nde ŞeyhAINut- MUZIK ki Dede'nin derslerine devam etmiş. ı tsmail 1798'de çileye girme- ye karar vermiş ve çile sırasın- da bestelediği "Zütfündedir Be- nim Baht-j Siyahnn" mısraıy- la başlayan buselik şarkı büyük ilgi uyandırmış. Ünü kente ya- yılırken sarayda da dinlenmiş yapıt 3. Sefim onu huzuruna ça- ğırarak bir kez de kendi sesin- den dinlemiş. îsmail'i saray ha- nendelen arasına almak isteyen padişahın etkisiyle 1001 gün sürmesi gereken çilesinin ka- lan bir yılı bağışlanmış. Hafta- da iki gün huzurda düzenlenen fasıllara hanende olarak kanlma- ya başlamış. İsmail daha sonra 2. Mahmut döneminde sermüezzın ohnuş, Abdüfanedtzamanında da saray- daki konumunu korumuş. Hac görevi sırasında koleraya yaka- lanarak Mekke'de vefat etmiş... Dede Efendi, Osmanlı fasıl musikisi içınde klasik üsluba bağlı son besteciler arasında en önemlı olanıdır. Buüslubun son temsilcisi olarak görülebilir, çünkü kendisınden sonra kla- sik üslup, ancak onun yolunda yürüyen birkaç üstün yetenek- li öğrencisinin eserleriyle yaşa- yabılmıştır. Dede, hem tekke gelenekleri içinde yetişmiş bir Mevleviydi hem de bir saray adamıydı. Onun sanatı Mevlevihaneler ile saray- da bulduğu canlı musiki orta- mında gelişip olgunlaştı. Aynı zamanda bir halk ada- mıydı. Rumeli ve Istanbul tür- külerini, köçekçeleri ögrenen Dede bu türlerde yapıtlar da bes- telemiştir. Musikinin her türüne ve her zevke açık bir tutumun ürünü olan eserlen OsmanL-Türk mu- sikisinin o güne kadarki gelışi- minin geniş, yetkin bir özeti gi- bidir. Itri'den sonraki besteci- ler arasında hiçbirinin sanatı Dede'nınki kadar toplayıcı, tem- sil edici değildir. Dede'nin sanatuıa çeşitli dü- zeylerde bakıldığında, birçok farklı unsuru kaynaştırdığı söy- lenebilir. Musikisi hem dünye- vidir, hem mistik. Geleneklere bağlı olduğu ölçüde gelenekle- ri geliştiricidir de. Seçkinlere seslenirken halktan uzağa düş- mez, eski ile yeniyi yadırgama- dan kaynaşönr. Sanatının özü bir bakıma bu ikıliklenn ahengıdir. Nevzat Atlığ yönetiminde bu albümde yeralan sanatçılar: Ke- man:C.Peks^»r,Y.Özer,LAs- tan, N. Özyasan, M. Ansoy. Kc- mençe:R.Uca,L.CoşkunÖzer, !VtÖzüstûn,Y.Ş.Avan,Y.D.Öz- yiğit Vryokmsel: F. Kmhuğ, S. Kuthığ, M. Çetinöz. Kanun: H. Tmoğiu, T. Sayaooğlu, S. Çağ- byan. Tunban E Çimenli, B. Ya>1a,M.Aydemir.Kndüm: M. OzyümazeL Ney: M Güvenka- ya, F. Bertuğ, A. Ş. Ffliz, S. Bfl- gin. Ut: S. Karaca, S. Aytan, O. N. Ozpekd ve isimlenni habe- re sığdıramadığımız 23 bayan ses ve 26 bay ses... GwenyineaşklannıUteLemper dinleyenlerine sürpriz yaparak yeni albümü 'Punishing Kisste müzik âkminin en ters adamlan Tom VVahs, EKis Costeflo, NkkCave, Philippe Gmass, The Dhine Comedy'nin yeni bestekrini yommladL Lemper, vapüğı açüdamada bu tip bir albüm daha yapabfleceğini ve Björk. Tnıcy Chapnun, Sting, JoniMrtcheD'dan beste isteyeceğini belirttL Ozanlar Ute'nin kabaresinde... Vte Lemper'i tanıyanlar, din- leyenler, ızleyenler kulaklanna inanamayacaklar. Kabare şarkı- lannm, Fransız şansonlarmın, müzikallenn en güçlü yonımcu- lanndan olan sanatçı son albümü Punkhmg Kiss'te rock camiası- nın ters' adamlannnı parçalan- na yer vermiş. Bir söyleşisinde belirttiği gibi, müzik şirketleriyle hep takışan bu adamlan sürekli dinleyip be- ğeniyormuş ama yoğun program- dan fırsat bulup bağlantı kura- mamış. "Veni bir şeylerdüşünürken Ftaı Festivali yönetmeni David Sefton devreye girmiş ve ozanlarla ko- nuşarak Lemper için beste yaz- malannı sağlamış. Lemper önce ozanlardan ge- lecek bestelenn ruhunu anlaya- mamaktan çekinmiş. Doğrusu da, yıllarca I^ris'in bohem yaşan- üsıyla Berlin'in soğuk atmosfe- rini yansıtan parçalarla haşır ne- şir olduktan sonra sokaktakı ada- mı anlatan yapıtlara yüzünü dön- mek rizikolu bir seçim . Ancak sonra kabare havasırun bu yapıt- larda da geçerli olduğuna karar vermiş ve zevkle yorumlamış. Ozanlann kimliğine gelince; Tom Wüts iki parça (The Part You Throw Away ile Purple Ave- nue) vermiş. Diğer isimler ise El- vis CosteDo (Could't Keep That To Yourself, Punishing Kiss, Pas- sionate Fight) Nick Cavc (Little Water Song), TheDivineComedy (The Case Continues, Split, You Were Meant ForMe), PhflpGlas (Streets Of Berlin), Scott Wdker (Lullaby) beste vermiş Lemper'e . Bir de ölümünün 50. yılında Kurt VVeill'ı anmak için, onun Üç Kuruşluk Opera'da kullanüan Tango BaOad Of Immortal Ear- nmg'ini modern bir düzenlemey- le Tango Bauad adını vererek al- büme koymuş. Yapüğı açıklama- lara göre bu proje devam edecek. Bir sonraki albümde bu kez Björk, Joni Mjtchefl, Tracy Chapman ve Sting'in parçalanm kullanma olanağının yüksek olduğunu da- ha şimdiden belırtiyor. yorumluyor' Kalifornıyalı grup NoDoubt'ı dünya Tr»- gk Kingdom adlı albümlenyle tanıdı. Al- bümden alınan single Don't Speak'in de yardımıyla tam on beş milyon adet satmış- tı. Grubun parçalannın sözlenni yazan so- list Gwen Stefani nın yedı yıl beraber ol- duğu sevgüisi TonyKanal a (grubun bass- çısı) kızgın bir anında yazdığı dizeler No Doubt'ı zirveye taşımıştı. Grup uzun süre göz önünden kaybol- du sonra; bestelerinin çoğunun altmda ımzası olan Eric Stefani (Gvven'in kar- deşi) ekipten aynlmıştı bu arada. Dolayısıyla yeni albümleri gecik- tikçe gecikti. Önce geçen sonbahar- da yayımlanacağı söylenmişti ama başaramadılar. Sonunda geçen ay ortasında The Return Of Saturn nihayet Batı'da piyasaya verildi; bizde de kısa süre önce plakçı vitrin- lerindeki yerini aldı. Müzikal olarak Gwen ve ar- kadaşlan Tom Dumont (gi- tar), Tony Kanal (bass), Adri- an Young (davul) aynı yolda ilerliyorlar; yani rock, punk, reggae ve ska- nın bileşimi bir so- unda sahıp yeni çalışma. Parça- lan dinleyince , de sankı hepsini daha önce duy- muş gibi bir hisse kapılmak olası. Örneğin üçüncü parça her şeyıyle bir The PoBce so- undunun uzantısı. Sözler de Tragic King- dom'daki kadar çarpıcı değil. Bu kez de Bush'ın lideri Gavin Rossdale'le yaşadığı dört yıllık ilişkiyi satırlara döken Gwen'in sözleri sıradan. Albümün yapımcısı Glen BaDard. Daha önce Alanis Morissette nın Jagged Little Pfll albümünü üreten Ballard tatlı bir sound oturtmuş ama yenilik yapmayı unutmuş. Albümün iyileri SimpleKind Oflife, Sta- ring Probtem, Magk's In The Makenp, Eı- Girifriend. Smith 'den Ho Chon Minh anısına Smtth'inalıümügeçenhaftayaynnlandL 'MadreTensavcVıetnamkonabnnıbir rock albümündebir arayakkngriiıebiiı?', diye bir soruyla başlıyor bugünlerde Pat- ti Smith'le ilgili haberler ve ardından he- men ondan başkasımn böyle bir işi yapa- mayacağı belutiliyor. Patti Smith, son dönemde yeni albümü Gung Ho ile yine gündemde. Daha baş- tan bu çalışmamn bir önceki albüm Peace And Noise'den hem sözler hem de sözle- re eşlık eden müzik bakımından çok ön- de olduğunu söyleyehm. Repertuvar 54 yaşmdaki Patti Smith'in Madre Teresa'dan esinlenerek yazdığı One Voice'le başlıyor ve Vietnam'ı anlatan Gung Ho ile bitiyor. Smith bir söyleşide, yaşamıru emperyalistlere karşı savaşma- ya ve ülkesini ayağa kaldırmaya uğraşan HoCbiMinh'e adadığuu söylüyorbupar- çayı. Bir de Grateful Dead'dan Jerry'ye ada- dığı Grateful adlı parça var listede. Boy Cried Wolf ve Grateful'u Smith yahıız yazmış; diğerlerinde ise grup ar- kadaşlanndan, etranndakilerden destek almış. Bu geniş ekibin katkılan ve müda- haleleriyle ortaya, bizce mükemmele ya- kın bir albüm çıkmış. Sound olarak üre- tilenlere çoktakümak gereksiz, önemli olan sözlerin ne derece müzikle öne çıkanldı- ğı... Kayıtlarda, yanında yine çeyrek yüzyü- dır ondan hiç aynlmayan grubunun has ele- manlan Lenny Kay (gitar), Jay Dee Da- ugherty (davul) var. Aynca yapunm mi- safırlen de önemli isimler GlitterIn The- ir Eyes'a RE.M.'den Michael Stipe ile Tom Veriaine sesleriyle katılmış. Hüsker Dü'nun eski davulcusu Grent Hart, Per- suaaon'da klavye çalmış. Aynı parçada Pat- ti Smith'in oğlu Jackson Smith de solist- lik yapmış.Aynca Patti Sıruth'in yeni ha- yat arkadaşı, genç gitarist Ofiver Ray ve basçı TonyShanahao da kayıtlarda bulun- muşlar. Bu albüm ABD'de underground hareketin ve muhalefetin, sönük de olsa sürdüğünü kanıtlıyor. Bir değerlendirme gerekirse on üzerinden sekizi hakediyor. rhpı'ıe SELMI Ü U K U > ANDAK BaO'ya Açılan Pencereden... Bu haftakı yazımda sanatı ve sporu kaynaştırmak gereğini duydum. Şöyle ki, her şeyden önce Atatürk'ün her alanda- ki çağdaş, evrensel ve ileri boyuttakı dev- rimlerinin doğrultusunda ülkemize ulus- lararası nitelikte kazandınlan ve kazandı- nlacak olan her başannın önceliklı büyük önemi vardır. Işte, "Batı'ya açılan pencere "den ba- kılınca spor alanında Galatasaray futbol takımının UEFA Kupası'nüa fınalist olma zaferini, sadece spor yönünden değil, kültürün ve sanatın herhangı bir branşın- da kazanılan uluslararası ve tarihsel ba- şanlann önemi kapsamında değertendir- mek yerindedır... Bu olay aynı zamanda, insan yaşarnında "vahşi hooliganizm'eve şiddete karşı tüm uluslann ve ülkelerin dostluğu, banşı ve insan haklannı koru- yabilme yönünde birlikte hareket etme- leri gerektiğini de göztere sermiştir. Bu yol- da sporun geniş kitleleri etkilernek açısın- dan, sanat ile eşdegerde "fair-play" de- niten "temiz, tarafe/zoyun "ortamını sağ- ladığı biliniyor, ne var ki daha tam olarak gerçekleşemıyor! Bu açıdan da Galata- saray'\r\ "takım anlayışı" ve "toplu siste- mi" yansıtan futbol başansı, UEFA'da fi- nale ulaşmanın mutluluğu ile birlikte, ce- sarette ve soğukkanlılıkla "fanatizm "e ve şiddete karşı olumlu bir tepkmin ve yanı- tın göstergesi olmuştur. Galatasaray Usesi'ne "Batı'ya açılan pencere" tanımlamasının yapılması, tek boyutu olmayan, kapsamlı ve denn bıran- lam taşımaktadır. Önce "Mekteb-iSulta- ni" ve sırasıyta "Galatasaray Usesi" ile bir- likte günümüzde "Galatasaray Üniversi- tesTnin, kuruluş yıllanndan bu yana, de- taylanyta ancak kitaplara sığabilecek kap- samlı, tarihsel geçmişi vardır. Burada mi- nik birözetle belirtirken "GSL gazete'nin eki olan "Galatasaray Belgeliği"nde Ih- san Sungu'nun yazdığı gibi: "Galatasa- ray'ın açılışına rastlayan 1 Eylûl 1868 ta- rihi Türkiye 'nin tarihinde bir dönüm nok- tası sayılabilir" dıyor... Evet, Galatasaray Lisesi ve Galatasaray Üniversitesi, Ata- türk'ün tüm devrimlerinın izinde çağdaş, modern, evrensel çoksesli eğıtımin-öğ- retimin küttür yuvası olarak öncü olmuş- tur ve olmaktadır. O zamanki "Mekteb- i Sultani"de paralı olan okulun ilk kez dar geliriilere bir burs sistemı oluşturması da ilginçtir. Örnek uygulamalann içenğınde, "çeşitli din ve ırk taşıyan öğrencilerin bir arada eğitim görme olanağı" vard\r. Böy- lece, Galatasaray kendi çağı içinde ger- çek bir laik okul denemesinin ilk cesur ör- neğini vermiş oldu... Galatasaray ülkemi- ze her alanda o kadar değerler kazandır- dı ki bu satırlara sığmaz: Devlet afjamla- n, politikacılar, ekonomistler, bılginler, araştrmacıtar, ışadamlan, sanatçılar, spor- cular ve dığerlen... Ölumsüz şaınmız Tev- flk Fikret'ı anarak sanat dünyasındatüm GS'li değerler arasında müzik alanında da büyüğümüz Nadir Nadi'den, müzik oto- ritesi Muhiddin Sadak'tan öğrendikleri- mi unutabilir miyim? Müzikte uğraşılan- , ma gelince: Galatasaray Kulüp Marşı'n * veG.S. ŞampiyonlukMarşı'nbestetemiş olmaktan büyük onur ve mutluluk duy- maktayım. hu^alraGeçen hafta yerlı popta Candan Erçetin, üçüncü albümü Elbette ile birinciliğini sürdürdü. Erçetin'i, Yeşim SaDam yeni albümü Hep Böyle KaJ'la izledi. Kargo, Sen Bir Meleksın'le üçüncü sırada. Sanat müziğinde sıralama değişmedı: Bülent Ersoy, Alaturka 2000'le liderliğini sürdürüyor. Muazzez Ersoy, Nostalji serisinin 7-8-9 adlı albümüyle ikinci, Hüner Coşkuner. Klasikler 2'yle üçüncü. Halk müziğinde Yavuz Bingöl, Shemdir'le lıdcr; tsmail Türüt, Sosyete Kın Suzan'la ikinci, Ceylan, Zeyno'yla üçüncü. Yabancı müzikte Santana, Supernatural'la binnci Shakira, Donde Estan Los Ladrones'le ikinci, Sting, Brand New Dajs'le üçüncü. yeniler- The Beach - Soundtrack - The Story Of Us - Soundtrack - The Heat - Toni Braxton - Punishing Kiss - Ute Lemper - Stiff Upper Lip - AC/DC - Funk Uıüt - Nils Landgren - Fîre - Flyıng Bulgar Klezmer Band - Tschupun - Schal Sick Brass Band - Tsirkus - Flying Bulgar Klezmer Band v - Return Of Saturn - No Doubt - The Very Best Of 1989-98 - Eleftheria": Arvanikati - -BuDağNeRüzgârlarGördü-Fatıh "* Kısaparmak - Ayaş YoDan - Neşet Ertaş -GaribinBuDünyadaYüzüGühnez- ' Neşet Ertaş <£ - Niye Çatnn Kaşlanm - Neşet Ertaş ;; - Çiçek Dağı - Neşet Ertaş - Haümiz Ahvalimiz 2-3 - Çeşitli Sanatçılar -17 - Teoman - Merhaba - Murat Göğebakan - Ya Hey- Emrah