Catalog

SAYFA CUMHURİYET 15 NİSAN 2000 CUMARTE 8 HABERLERIN DEVAMI TURKİYE btanbüi Edime Kocaelı Çanakkale Izmır Manisa Aydın Denizli B B B B B B B B 21 27 24 22 25 26 28 25 Sinop Samsun Trabzon Gıresun Ankara Eskışehır Konya Sıvas PB PB Y Y PB PB PB Y 20 21 22 19 25 25 26 15 Adana PB 28 Zonguldak PB 17 Antalya PB 27 Kars Mersin Diyarbakır Şanlıurfa Mardın Siirt Hakkân Van PB B B B B PB PB 28 23 27 23 24 15 17 b u M i u Yurdun kuzeydoğu keamlerı çok bulutlu, Doğu Karadenız, Orta Karadenız'ın ıç kesım- len, Içanadolu'nun ku- zeydoğusu ıle Doğu Anadolu'nun Kuzeyı sağnak ve yer yer gök- gürüttulü sağnak ya- ğışlı, dığer yerter az bulutfugeçecek Hava sıcaklığı bıraz artacak Oslo Helsinki Stockholm Londra Amsterdam Brüksel Paris Bonn PB PB PB Y Y Y Y Y 4 8 10 10 10 11 10 14 Beriin Y 20 Budapeşte Y 18 Madrid Y 14 Viyana Y 22 Belgrad Sofya Y 21 PB 22 Roma Y 19 Atina Y 21 Münih Y 13 Zürih Y 12 Şam Moskova Aşkabat Astana Taşkent Bakû Bişkek Tıflis Kahire PB B PB Y Y Y Y PB 16 35 13 24 22 22 23 32 PB 30 Buluttu k Çok bulutlu Kart S u l u kar , Gökgürüftı G U N C E L c i NEYT ARCAYÜREK • Baştarafi 1. Sayfada Liderler dün toplandı. Bir lidere yakınlığıyla ta'nı- nan yetkili bir ağzın söylediğine göre, liderler "uz- laşmayı araştıracak bir yöntemle Meclis içinden veya dışından adlandırma çalışmalannı üç-beş gün içinde" sonuçlandıracaklar. Liderlerin önce cumhurbaşkanı sorununun çö- zümüne önayak olacak "yöntem" üzerinde durma- lan bekleniyordu. Zirveden sonra doğrulanan daha önceki durum şuydu: DSP ile MHP; Meclis'te temsil edilen partiler ara- sında geniş ölçüde uzlaşma sağlanmasını istiyor- du. Bu nedenle Fazilet ve Doğru Yol Partisi'yle gö- rüşmeyi uygun buluyorlardı. 30 dakika süren dünkü liderler toplantısında ön- celikle muhalefet partileriyle ilişki kurulması kara- n çıktı. Anlaşılan; muhalefetin havası alındıktan sonra li- derler, soruna daha derinlemesıne girecekler. Isim saptanması -tabii yine muhalefetle görüşü- lerek- yapılacak, bu arada daha sonrakı ilk toplan- tıda Mesut Yılmaz'ın durumu son biçimini ala- cak. Görünen olası öğeler bunlar. Muhalefetle uzlaşma zemininde buluşmanın so- nucu ne olabilir? Beş partinin uzlaşacaklan bir isim ne kadar oy alırsa alsın, seçime 550 üyeli TB- MM'nin ortak adayı olarak girecek. Tam tersi bir görüşle olaya bakacak oJursak; mu- halefetin onayını alamayan koalisyon partilerinin saptadığı aday seçilirse; bu, 276 milletvekilinin oyuyla, ancak 3. veya 4. turdan sonra Çankaya'da gorev başı yapabilecek. Kuşku yok; cumhurbaşkanının partiler arası ge- niş uzlaşmayla seçilmesinde "sayısızyarariarvar". İlk lider toplantısında muhalefetle uzlaşma ara- yışı ağırlık kazanırsa Başbakan Ecevit'in koalisyon adına muhalefet partileriyle görüşmeler yapması bekleniyor. Mesut Yılmaz'ın -zirveden önce alınan bilgilere bakılırsa- ortaklanndan adaylığına yeşil ışık yakma- lanna ya da isteksiz görünmelerine göre davrana- cağı söyleniyor. Bu da garipsenecek bir tutum. Yılmaz; diyelim ki medyanın iki ortağın adaylığı- na karşı olduğunu içeren yazımlanna inanmıyor. İki kulağı kulislerde Yılmaz'ın. DSP ile MHP çev- reteri günlerdir "seni istemezük" davulu çalıyor. Bu sesleri duymamazlıktan geliyorsa, yakın ar- kadaşlan iki lider adaylığını uygun görse bile, TB- MM'den 276 oyu toplayamayacağını kendisine söyiemediler mi acaba? Bu gerçekler karşısında iki ortağına ters düşe- cek bir yöntem benimseyecek olan ANAP Lideri'ne tek bir şans kalıyor. Adaylığını koymak, yeterfi oyu alamayacağı 3 turdan sonra umutla 4. turu beklemek! Mutlaka bir cumhurbaşkanı seçecek olan çare- siz TBMM'den 276 oy alarak Çankaya yoluna düş- mek... Sonrası mı? Seyreyleyin gümbürtüyü! Tehlikeli yol MHP kaynaklı olasılığa göre, Ecevit liderler top- lantılannda masaya kendi partisinden aday veya adaylar sürmeye pek hevesli değil. MHP'nin adayı olabilir mi? Evet, olabilir. Milli Sa- vunma Bakanı Çakmakoğlu'nun adı verilerekso- rulduğunda "mumkun" yanıtı alınıyor. Tabii Savun- ma Bakanı, partinin ortaklanna sunacağı tek isim değil. İki büyük partinin oy toplamı 263. Seçim yolunu kapamak, seçimi 4. turda sonuç- landırmak için bu rakama öteki partilerden 13 oy gerekiyor. ANAP'tan, "seçime yardımcı oiacakla- nnı" söyleyen FP'den, DYP'den... Ya dışardan bir aday? Zoriu araştırmalarda Mec- lis içinde gereken uzlaşma sağlanmazsa dışardan bir aday gündeme gelecek. Dün başlayan içerden veya dışardan aday sap- tama çabalannın son tarihi 25 Nisan 2000 gece ya- nsı.. tçerden-dı$ardan bir aday bulunur ya da bulun- mazsa?.. Sonuç rastlantıya kalıyor. Rıuıı ve Ermenilerden Türkiye karşıtı lobi EMtNE KARAKtTAPOĞLU CENEVRE - Güney Kıbns Rum yönetimi, Birieşmiş Milletler Insan Haklan Komisyonu'nun dünkü oturumunda, Tür- kiye'nin adayı istila ettiği ve insan haklan ihlalleri- ni sürdürdüğü iddiasını yeniden gündeme getirdi. Güney Kıbns'ın görüşle- rini onaylayan tutumuyla dikkat çeken Ennenistan delagasyonu ise dünkü oturumda yaptığı Kıb- ns'a hak veren konuşma- da, sözde Ermeni soykın- mını gündeme getirdi ve bu gerçeğin bütün dünya tarafından kabul edilmesi gerektiğini belirtti. Türkiye, dünkü toplan- tıda yurtdışında yaşayan 2.7 milyon Türk'ün temel hak ve özgürlüklerden yoksun olduğunu günde- me getirirken Kıbns Rum kesiminin iddialannı ya- nıtlayarak gerçek olma- dıklann kaydetti. Cenevre'de devam eden İnsan Haklan Komisyo- nu'nun göçmen işçiler, azınlıklar ve toplu göçle- ri ele aldıgı dünkü toplan- tısı, Kıbns Rum kesimi ile Ermenistan'ın Türkiye'yi suçlayan çıkışlanna sahne oldu. Türkiye ve Kıbns Rum kesimi, öğleden sonraki otunımda üçer kez söz alırken, Ennenistan da Türkiye'yi hedef alan iki konuşma yaptı. Güney Kıbns Rum ke- simi, Türkiye'nin Kıb- ns'a karşı saldırgın tutu- munun çok eskiye dayan- dığını ileri sürerek 1974'teki istilanın 1954'te açıklandığı gibi adayı Türkiye'nin bir par- çası yapma politikasının ürünü olduğunu söyledi. Türkiye'nin saldırgan tutumunun haklıhğı ol- madığına ve 4. Cenevre Antlaşmasf na aykın ol- duğuna dikkat çekerek, insan haklan normlannın sağlanması için ivedi ka- rarlann gerekli olduğunu belirtti. Kıbns Rum kesiminin suçlamalannı yanıtlayan Türkiye, adanın istila edilmediğini, yasal oldu- ğunu belirterek. 4. Cenev- re Konvansiyonu'nun Kıbns'a uygulanamaya- ğına dikkat çekti. Ecevit'in önerileri benimsendiANKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Hükümet ortağı partilerin li- derlennin Başbakan Bülent Ece- vit'in rahatsızlığı nedeniyle erte- lenen ve dün yapılan liderler zir- vesi 30 dakika sürdü. Zirvede, Cumhurbaşkanı adayının belir- lenmesi yönteminde Ecevit'in üç aşamalı önerisi kabul görürken, TBMM'de geniş bir uzlaşmayı sağlayabilmek için muhalefet partisi Iiderleriyle görüşmesi ka- rarlaştınldı. DYP Genel Başkanı Tansu ÇiDer ile FP Genel Başka- nı RecaiKutan'la bugün öğleden sonra görüşecek olan Ecevit, mu- halefet Iiderlennden ortak hare- ket etmek için aday belirleme ve oylamalar konusundaki önerileri- nı dinleyecek. Ecevit'in rahatsızlanması ne- deniyle liderler zirvesi gecikin- ce, Çankaya pazarlıklannda yak- laşık bir haftalık zaman kaybı ol- du. Ecevit'in kendini iyı hisset- mesi üzerine, zirve dün gerçek- leştinldi. Ecevit ile Başbakan Yardımcı- sı Devlet Bahceti ve ANAP lideri Mesut Yılmaz ın saat 15.00'te bir araya geldiğı toplantıya Başba- kan Yardımcısı Hüsamettin Öz- kan ile Sanayi ve Tıcaret Bakanı Ahmet Kenan Tannkuiu da katıl- dı. 30 dakika süren zirvenin baş- langıcında ilk sözü alan Ecevit'in daha önce üç aşamalı olarak açık- ladığı önerisini liderlere de ak- tardığı öğrenildi. Öneriyi Bahçe- li ve Yılmaz'ın kabul etmesi üze- rine toplantının kısa sürdüğü kay- dedildi. Kısa süren zirvenin ardından Yılmaz, daha önceki geleneğini bozarak basına açıklama yaptı. Yılmaz, "Koalisyonortaklan ola- rakcumhurbaskanlığı seçiminde izlenecek yöntcmi görüştük. Bu konuda tam bir mutabakat içm- deyiz" dedı. Yılmaz, aday olup olmadığına ilişkin sorularüzerine, "Bu konu- da biliyorsunuz çok daha önce- den kendimle ilgili görüşlerimi kamuoyuna açıkladnn. Onlarda herhangi bir değişiklik söz konu- su değD" diye konuştu. Bahçeli bir açıklama yapmazken Ecevit, liderlerle çok yaralı bir görüşme yapnklannı söyledi. Cumhurbas- kanlığı seçimi konusunda nasıl bir yöntem izleneceği ve hangi ilkelere uyulacağı konusunda gö- riiş alış verişinde bulunduklannı kaydeden Ecevit, "Tam bir mu- tabakat, görüş bitiiği içindeyiz" dıye konuştu. Ecevit, henüz tak- vimi belirlememelerine karşın bugünden ıtibaren bu görüşmele- ri gerçekleştirmeye çalışacakla- nnı kaydetti. Ecevit. "Bir uzlaşı ortamı içe- risinde cumhurbaskanhğı seçimi- nin gerçekleştirileceğini umuyo- ruz" dıye konuştu. Ecevit, "Yıl- maz adayhğmı açıkladı mı" soru- suna, "Hayır, dediğim gibi evveta muhalefet lidtrieriyle görüşeUm, şu aşamada söylenebilecek olan- ian söyledBn" yanıtını verdı. Ece- vit, muhalefete ne önereceğinin sorulması üzerine, "Biz onlarm görüşierini aiacagH" dedı. Benimsenen yönteme göre, Ecevit, bugün saat 13.30'da FP Genel Bakanı Kutan, 14.00'te de DYP Genel Başkanı Tansu Çfller ile görüşecek. Ecevit'in bu gö- rüşmelerde TBMM'de temsil edi- len bütün partilerin ortak bir adayda birleşmesi yönündeki hü- kümet görüşünü anlatacağı, bu konudaki muhalefet görüşünü dinleyeceği kaydedildi. Ece- vit'in, görüşmelerden sonra yapı- lacak zirvede temaslannı ortakla- Cenelkurmay'ın cumhurbaskanhğı seçimi acıklaması 'Ülkenin geleceğineügisiz değiliz' • Baştarafi 1. Sayfada oyumı yanhş bilgüeDdirici ve yönkndirici bir içerik ta^dtğı" belirtilerek şöyle devam edildi: "TBMM'de yapılan anayasa değişödikkri çahşmalan sıra- smda, çeşitii ortamlarda rum- hurbaşkantağı seçimi için baa kişiler tarafından, 'Asker bızı destekhyor, askerler arkamız- da' şeidinde doğru olmayan be-> yanlarda bulunuiduğu görûl- müştür. Bunun üzerine GeneJ- kurmay Başkanı tarafindan 'Çok önemli bu makama ülke- mize en iyi hizmeti kim vere- cekse o kişinin getirilmesinin yararlı olacağı' hususu dflege- ttrflmiştir.'' TSK'nin "anayasaveyasalar çerçevesindeülkenin yüksekçı- karîarmı ve geleceğini flgOendi- ren konularla vakuıdan ilgifcn- ıfiği, getişmeteri değerlendirdi- ği, görûş ve önerikrini yasal ze- minlerde ve doğnıdan UgUi kişi ve makamlaraflettiği**vurgula- nan açıklamada şu görüşlere yer verildi: "Bu kapsamda gûndemde bulunan cumhurbaşkanı se- çimleri ile ilgili olarak, Silahlı Kuvvetler'ui bu konuda hiçbir fikrinin veya değertendirmesi- nin olmaması düşünülemez. T- SK'nin deörneğin cumhurbaş- kanı olacak zat hakkmda, ilke- ler ve arzu edilen nitelikler ba- zuıda değeriendirmeleri mev- cuttur. Bu değeriendinneler,ge- rektiginde ilgili zeminlerdedile getirUmiştir.'* Açıklamanın liderler zirve- sinin bitiminin hemen ardından yapılması dikkat çekti. nna anlatacağı, bu aşamadan sonra ya muhalefetle ortak aday belirleme sürecine girileceği ya da Başbakan'ın önerisinde oldu- ğu gibi sadece ortaklann uzlaşa- cağı aday üzerinde durulacağı bildinldi. Cumhurbaşkanı adayının belir- leneceğı süreçte ortaklann sık sık yapılacak zirvede bir araya gel- mesı bekleniyor. Ecevit'in muha- lefetle temaslannın ardından hü- kümetin kendi başına adayını be- lirlemesi görüşünün benimsen- mesi durumunda liderlerin öne- receği isımlenn parti yetkili ku- rullannda değerlendirileceği kaydedildi. TBMM içinden bir isim üzerinde yapılacak pazarlık- larda uzlaşma sağlanamaması durumunda Ecevit'in önerisinın üçüncü aşaması olan "dışandan bir aday üzerinde" uzlaşma sağ- lanması için görüşmelere geçile- ceği bildinldi. Ortaklar pazarlıklannı sürdü- rürken, yeni cumhurbaşkanı ada- yı konusunda partilerin ortaya koyduğu görüşler şöyle: DSP: Parti kulislerinde, ilk iki seçeneğin olanaklı görünmediği, "djşardan" bir aday üzennde an- laşmaya vanlabileceğı değerlen- dirmesi yapıldı. Ecevit, Yıl- maz'ın adaylığına karşı çıkıyor. MHP: Öncelikle Meclis için- den birisi üzennde uzlaşılması, bunun sağlanamaması durumun- da dışandan bir adaya yönehn- mesini istiyor. MHP, temelde kendi adayının Çankaya Köş- kü'ne çıkmasını isterken, bunda çok ısrarlı değil. Yılmaz'ın aday- lağına kesinlikle sıcak bakılmı- yor. ANAP: Meclis içinden adayda ısrarlı olan ANAP, Yılmaz'ın adaylığını sürekli gûndemde tu- tuyor. FP: FP'de genel eğilim cum- hurb«şkanınm pariamento için- den seçilmesi doğrultusunda. DYP: DYP Genel Başkanı Tansu ÇiDer ise Meclis dışından herkesin uzlaşacağı bir adayı des- tekleyeceklerini belirtti. Cep'te ikiııei ihale iptal yolunda • Baştarafi 1. Sayfada caklan, yeniden açılacak ihalede ise taban fiyatın 2 milyar 525 milyon dolar olmaması hesabı yaptık- lan belirnliyor. Iş Bankası-Telekom Italia'nm 2 milyar 525 milyon dolarlık fiyatının ardından ikinci GSM ıha- lesi sonuçlandınlamadı. ÎUc ihalede 1 milyar 17 milyon dolarla en düşük teklifi veren Fiba Hol- ding, France Telekom, Fi- nansbank, SüzerHolding, Kentbank, Nurol Hol- ding, dünkü açık arttırma- lı yeni GSM ihalesine ka- tılmadı. ilk ihalede 1 mil- yar 350 milyon dolar tek- lif veren Sabancı, Doğan, Doğuş, Telefonica Inter- national; 1 milyar 224 milyon dolar teklif veren Genpa, Telenor, Demir- bank, Atlas Yapı, Atlas Finans; 1 milyar 207 mil- yon dolarteklifveren Koç Holding, Koçtel, SBC, Medya Holding gruplan- nın 2 saatlik erteleme ta- lepleri kabul edildi. Erte- leme istemi sırasında 3 grup da katılacaklan izle- nimi vennelerine karşın, saat 16.30'da ihale komis- yonu toplandığında erte- leme olmazsa tekliflerini yenilemeyeceklerini açık- ladılar. Genpa Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Abkün Erdem, 2 saat ön- ce ihale komisyonuna ka- tılacaklannı ve Iş Banka- sı'nın verdiği 2 milyar 525 milyon dolan vemıe- ye hazır olduklannı, an- cak yabancı ortaklanyla görüşme için erteleme is- tediklerini belirtmesine karşm, 2 saatlik erteleme- nin ardından 17 Nisan'a kadar ihale ertelenmezse çekildiklerini belirtti. Ya- ni ifade ettiği 2 milyar 525 milyon dolarlık teİdı- fı 2 saat sonra yineleme- di. Genpa-Atlas-Demir- bank-Telenor Gru- bu'ndan YunusDoğan m, kesin ihaleye girecek gö- rünmelenne karşın 2 saat sonra neden çekildikleri sonısu üzerine, espriyle "Biz bu oyunu hep yapa- nz" yanıtını vermesı dik- kat çekti. Doğan, 3 gru- bun aralannda anlaşarak ıhalenin iptal edilmesini, ardından açılacak yeni ihaleyle taban bedelın Iş Bankası'nın belirlediği düzeyin altına düşürül- mesinin amaçlandığı id- dialannın anunsatılması üzerine, "Bizim Atlas Grubu'nun alavereu' işleri ohnaz" dedı. tlk aşamada da 17 Ni- san'a kadar erteleme tale- bi olmasına karşın yasal sürenin yetmeyeceğini belirterek 2 saat erteleme yapan ihale komisyonu- nun başkanı Metin Yıl- maz, bunun son erteleme olduğunu söylemesine karşın, 3 grubun "Erte- 'Susurluk'Hoştan hyalnız bırakmadı HoBanda'da 8 yü önce yakalanan 100 kBogram eroinle ilgili olara gözakına abnan Susurluk ve Ömer Lütfu Topal'm öktfirfihnesi davalannm sanıklarmdan Sami Hoştan, dün cıkanldığı İstanbul DGM'ce tutuksuz yargılanmak ûzere serbest bırakddL Hoştan, DGM çdaşmda "Adalet yerini buldu. adalet tecelli etti" diye konuştu. Sorgusu sırasında Hoştan'ı DGM bahçesinde bekleyen Susurluk davası saıuklan Aü Fevzi Bir, Ercan Ersoy, Mustafa Altıok ve Oğuz Yorulmaz "serbest bırakdma" karannı sevinçle karşüadılar. (Fotoğraf: BERTAN AĞANOĞLU) lenmezse çekileceğiz" bas- kısı üzerine yeni erteleme karannı açıkladı. Şirket- lerin teklifi yenilemeye- ceklerini belirtmesi üze- rine yanm saat ara veren komisyon, ancak 1 saati aşkın bir süre sonra erte- leme karannı açıklayabil- di. Şirket temsilcilerinin, komisyonu bekledikleri 1 saatlik süre ıçerisinde iha- le 17 Nisan'a dabırakılsa sonucun değişmeyeceği- ni belirtmeleri de ihalenin iptalinin sağlanmaya ça- lişıldığı iddialannı güç- lendirdi. Genpa Yönetim Kuru- lu Başkanı Zeynel Abidin Erdem, sıkıntının saat de- ğil gün farkından kaynak- landığım söyledi. Sabancı-Doğan-Do- ğuş-Telefonica'nın tem- silcisi Tufan Darbaz ise şartnameye göre 3 şebe- kenin birlikte devreye gir- mesinin öngörüldüğünü, ikinci cep telefonu lisan- sının satılamaması duru- munda bu koşulun ger- çekleşmemiş olacağına dikkat çekti. Bunun Iş Bankası-Telekom îta- lia'nın kazandığı ihalenin de iptali anlamına gelip gelmeyeceği sorusu üze- rine Darbaz, hukukçula- nn bunu değerlendirmesi gerektiğini söyledi. _ Ulaştırma Bakanı Enis Öksüzisc ihalenin tekrar ertelenmeyeceğini söyle- di. Dışişleri'nden Zemin'e nişan verilmesine destek ANKARA (CumhuriyetBüro- su)-Dışışleri Bakanlığı, Çin Dev- let Başkanı Chiang Zemin'e res- mi ziyareti sırasında DevletNişa- nı verilmesi ile ilgili sorunun aşı- lacağını ve nişanın verileceğini kaydetti. Bakanlık, Zemin'e ni- şan verilmesi konusunun sorun yapıhnasuıın doğru olmadığım belirterek "Konuya böyle yakla- şırsakbJçbir ölkeyleiHşkikurma- mamız gerek. Örneğin Çeçenis- tan nedeniyle Rusya ile ilişki ku- ramazdık" eleştirisini getirdi. Çin Devlet Başkanı Zemin'in 18-21 Nisan günlerinde Cumhur- başkanı Süleyman Demirel'in resmi konuğu olarak Türkiye'ye gerçekleştireceği zıyaret su^sın- da Devlet Nişanı verilmesi soru- nu henüz çözülemedi. Hüküme- tin MHP kanadı, Çin yönetüninin Doğu Türkistan'daki Uygur Türkleri'ne yönelik insan hakla- n ihlallen nedeniyle bu nişanın verilmesinin doğru olmadığı ge- rekçesiyle Bakanlar Kurulu'nda açılan kararnameyi imzalamaya yanaşmıyor. Çankaya Köşkü ve Dışişleri Bakanlığı ise bu nişanın verilme- sine karar verildiğini ve resmı programa konduğunu belirterek, böyle bir gelişmenin çok yanlış olduğunu açıkladılar. Diplomatik kaynaklar, hükü- metteki sorunun aşıhnasının bek- lendığini ve nişanuı Zemin'e ve- rilmesi gerektiğini bildirdiler. MHP'li bakanlar ise Zemin'e Devlet Nişanı verilmesinin, Çin yönetiminin Uygur Türklenne yönelik insan haklan ihlallerinin meşrulaştınlması anlamına gele- ceğini savunarak bu nişanın ve- rilmesine yönelik hazırlanan ka- rarnameyi imzalamayacaklannı bildirdiler. G U N D E M MUSTAFA BALBAİ • Baştarafi 1. Sayfada . Boşbölgeyok! Kırklareli'nde Kepirtepe, Sakarya'da Ariflye, Balı kesir'de Savaştepe, Izmir'de Kızılçullu, Aydın'da Or taklar, Eskişehir'de Çifteler, Isparta'da Gönen, Antal ya'da Aksu, Konya'da Ivriz, Adana'da Düziçi, Anka ra'da Hasanoğlan, Kastamonu'da Gölköy, Sam sun'da Akpınar, Kayseri'de Pazarören, MaJatya'di Akçadağ, Sıvas'ta Yıldızeli, Trabzon'da Beşikdüzü Erzurum'da Pulur, Diyarbakır'da Dicle, Van'da Erciş Kars'taCilavuz... 17 Nisan 1940'ta kabul edilen Köy Enstjtüleri Ya sası, bu çağdaş eğitim kurumlannın kuruluş tarih olarak kabul ediliyor. 60. yılı kutluyoruz. 1950'de Demokrat Parti'nin iktidara gelrrtesinder sonra adım adım erozyona uğratılan ve yok ediler Köy Enstitülerinin, on yıl gibi toplum tarihi açısındar çok uzun sayılmayacak bir süre işlevsel kalmış ol- masına karşın, hâlâ adından söz ettirmesinin anla- mı, yazının başındaki sözde gizli. Mehmet Başaran, Hasan Âli Yücel'lerte, Hakfcı Tonguç'laria ördüğü "özgürteşme Eylemı-Köy Ens- titüleri" adlı kitabında şöyle diyor "Tanzimat'la yönümüzü Batı'ya çevinniştik ama, oradaki gelişmelehn kökenine inemiyor, nedenteri- nikavrayamıyorduk. Geri kalmış birtanm ülkesi, Ba- tı'nın üstyapı kurumlannı alarak değişebilir miydi1 ? Değişmeyi sağlayacak eğitim kurumlannı kendiger- çeklerimize göre kendimız yaratmaiıydık..." Köy Enstitülerinin tarihi, bu kurumlarda eğitim gör- me şansına erişmiş kişilerin anılan, bu başanya ula- şıldığını; ancak Sabahattin Eyüboğlu'nun deyimiy- le "çiçek açan\en kesildiğini" gösteriyor... Eğitimbaşı Nazrf Evren'in Çifteler'deki öğrencile- ri anlatırken vurguladığı şu tümce karşısında insan şaşkına dönüyor "öğrencilerimin okuma dûzeyine yetişebilmem, zaman zaman önemli bir sonın oluştunıyordu..." Köy Enstitüsünü bitirip köylere öğretmen olarak dağılanlara okuldan ilk verilenlerin başında ne geTır- di bilir misiniz? 150krtap! Bunlan bir demirbaş gibi alır, görev yapacaklan okullara götürürierdi. Böylece Köy Enstitülerinin ay- dınlığı 21 santraldan tüm Anadolu'ya yayılırdı... Deneyimi bugüne taşımak 1940'larda Türkiye'nın yüzde 80'i köylerdeydi. Bu nedenle ışığı köylere ulaştırmak, ülkenin aydınlanma- sı açısından son derece önemliydi. Çok farklı alanlarda çaba harcayan 83 demokra- tik kitle örgütü bir araya gelerek ortak bildiri haarta- dı. 60. yıl, şenliklerie, panellerie, değişik etkinliklerle kutlanıyor. * Bu duyariı kesimlere ve Milli Eğ$rr(.BjEfeank0ı!na düşen iki görev var: ^ - Köy Enstitüleri deneyimini bugünkü kuşaklara aktarmak. - Bu deneyim bugüne nasıl taşınabilir, sorusuna yanıt aramak. Ikincisini biraz açalım. 1940'larda köyde olan nüfusun çok büyük bir dt- limi bugün kente göçtü. Şehirieşti mi? Hayır. Köyü- nü kentin varoşlannataşıdı. O varoşlardaki çocuklar şımdi Köy Enstitülen aydınlığına hasret. Öğretmen Dünyası Dergisi'nin nisan sayısında 25 ilde 4 bin 129 öğretmen arasında yapılan bir anket yayımlandı. Öğretmenlerin yüzde 66'sı Köy Ensrtü- lerinin ülkeye yarariı kuruluşlar olduğunu düşunüyor. Ancak bu kurumlaria ilgili kitap okumuş olanlann oranı yüzde 10. Durum Köy Enstitülerinin güncelliğini ortaya koyar- ken öğretmenler arasında bile bilgı yetersızlığı oldu- ğunu gösteriyor. Bugün nüfusun yüzde 75'i kentlerde. Kentlerin en az yüzde 50'si de gecekondulaşmış durumda. An- kara'da zaman zaman gecekondu semtlerine gidip burada yaşayan insanlaria dostluklar kurmaya çalı- şıyorum. Elbette olumsuzluklar var, ancak bugünün gereksinimlerine yanıt verecek bir eğitim ağında ye- tişecek gecekondu çocuklannın son derece başan- lı olabileceğini gösteren örneklere de rastlanıyor. Bu gözlemleri yanna bırakalım. Yazıyı aydınlanma hare- ketinin mimarlanndan Hasan Âli Yücel'in sözüyle noktalayalım: "Bir kişinin atacağı dev adımlan değil, bin kişinin atacağı insan adımlannı özlûyorum..." Gazeteci Beşer yaşamım yitirdi tstanbul HaberServisi- Gazetemizin 1960"lı yıl- larda bir dönem Istihbarat Şefliğini de yapan gazete- ci Mûcahit Beşer, karaci- ğer yetmezliğı nedeniyle bir süredir tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde önceki gece yaşamını yi- tirdi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nden (TGC) yapılan yazılı açıklamaya göre 1930 yılında İstan- bul'da doğan Beşer, Istan- bul Üniversitesi Gazete- cilik Enstitüsü'nü bitire- rek gazeteciüğe 1950 yı- luıda Türk Haberler Ajansı'nda (THA) başla- dı. Beşer daha sonra Mil- liyet ve Ulus'ta muhabir- lik, Cumhuriyet'te ise is- tihbarat şefliği yapü. Kö- şe yazarlığı yapan ve rö- portajlan yayımlanan Be- şer, bir süre de Alman- ya'da Basın Ataşe Yar- dımcılığı görevinde bu- lundu. TGC üyesi olan Beşer, Türkiye Gazeteci- ler Sendikalan Federas- yonu Başkanlığı yapü. Türkiye Gazeteciler Sendikası'nda Genel Sekreter olarak da çahşan Beşer, Basın Şeref Kartı sahibiydi. Mücahit Be- şer'in cenazesi, bugün Teşvikiye Camii'nde ikindi vakti kılmacak ce- naze namazının ardından, Zincirlikuyu Mezariı- ğı'nda toprağa verilecek. müiçocuga İstanbul Haber Servisi - Londra'da tedavi gören ve ilik nakli için bekleyen lösemi hastası KKTC'h' 12 yaşındaki Kemal Saraçoğlu'na, lstanbul"dan iki verici bulundu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mahmut Çarin, Saraçoğlu'na Kerruk lliği Bankası'da tarama ve testler sonucu, İstanbul'dan 6'da 6 uyan iki vericinin bulunduğunu ve bu kişilerin ilik vermeyi kabul ettiklerini söyledi.