Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
6 AĞUSTOS 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA
IJjJVvjJ^I \_IJVJX / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13
Ertgli Kömür
Havzası
• ASKARA (ANKA) -
Erefc Kömür Havzası özel
sektcrün aramalanna
açıli)or. Maden Kanunu'na
bu ycnde bir madde
ekletmesine ilişkin yasa
Curmurbaşkanı Süleyman
Demıel tarafından
onay'andıktan sonra Resmi
Gazee'de yayımlanarak
yürifeiüğe girdi. Yasaya
ekleren madde ile Ereğli
Körrur Havzası'nın
küçü.tülmesi sonucunda
serbest kalan bölgenin, özel
sektör aramalan için en çok
2 binhektarlık alanlar
halinde isteklilere
kiralanması olanağı getirildi.
342 milyon
dobrlık ödeme
• AVKARA(ANKA)-
Kamu kesimi bu ayın ilk
dört gününde toplam 342.04
milyon dolar dış borç ödedi.
Yıl başmdan 4 Ağustos'a
kadar yapılan dış borç
ödemeleri 6 milyar 290.94
milyon dolan buldu. Merkez
Bankası verilerine göre 1-4
Ağustos günleri arasında
Hazine 335.97 milyon dolar,
Merkez Bankası 2.1 milyon
dolar, diğer kamu sektörü ise
3.97 milyon dolarlık dış borç
ödemesi gerçekleştirdi.
İç ticaret
haddinde düşüş
• ANKARA(ANKA)-
Tanm ve sanayi arasındaki
fıyat dengesini gösteren iç
ticaret haddi. tanm
ürünlerinin fiyatlannda
mevsime bağlı olarak
yaşanan düşüşler nedeniyle
son üç ayda önemli oranda
geriledi. Nısan ayında
155.5'le en yüksek düzeyine
ulaşan iç ticaret haddi,
tanmdakı yaz ucuzluğu
nedeniyle Mayıs'ta 148.2'ye,
HazirarTda 135.6'ya,
Temmuz ayında da 123.7'ye
kadar indi. Had, üç ayda
yaklaşık 32 puan geriledi.
Rusya'da yakıt
sıkınüsına önlem
• MOSKOVA (AA) - Rusya.
Yakıt ve Enerjı Bakanhğı,
rafinerilere, bu aykı tüm
benzin üretimlerinı iç
piyasaya sürmeleri talimatı
verdi. Bakanlık sözcüsü Yuri
Nogotkov, rafinerilerin dizel
ve fuel-oil üretimlerinin
yüzde 70'ini de, ağustos
ayında iç piyasaya
sürecekkrini açıkladı.
Nogotkov ağustos ayı
dışındaki aylarda
rafinerilerin benzin ihraç
etmelerinin yasaklanıp
yasaklanmayacağı konusuna
ise açıkJık getirmedi.
Demir Döküm
zarar açıkladı
• Ekonomi Servisi - Koç
Holdıng şirketlerinden, T.
Demir Döküm bu yılın ilk
altı ayında 4.4 trilyon lira
zarar ederken, Aygaz 7.8
trilyon, Döktaş 1.3. tzocam
1.1 trilyon lira kâr etti.
Şirketlerin ÎMKB'ye
gönderdikleri yılın ilk
yansına ilişkin bilanço
rakamlanna göre, Aygaz net
kânnı geçen yılın aynı
dönemine göre yüzde 131.2
oranında artırarak 7 trilyon
754 milyar liraya çıkardı.
Hükümet
rantiyeye teslim'
• İSTANBUL(AA)-
Istanbul Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirler Odası
(İSMMMO) Başkanı Yahya
Ankan, vergi yasalanndaki
son değişiklikleri
"Hükümetin rantiyeye teslim
olması" olarak
değerlendirerek serbest
meslek erbabı ve esnafa
getirilen vergi yükünün
haksız ve anayasaya aykın
olduğunu savundu. Faiz
gelirlerinde beyannamenin
kaldınlmasının üniter
sistemi bozacağını öne süren
Ankan, kayıt dışı ekonomi
konusundaki mücadelenin
sürdürülmesi gerektiğini
ifade etti.
Kazakistan
petrolleri
• BAKÜ (AA) - BP-
AMOCO şirketi,
Kazakistan"daki Offshore
Kazakshtan Intemational
Operating Company
konsorsiyumundaki yüzde 9.
5'lik hissesini satma karan
aldı. BP'nin AMOCO şirketi
ile birleşmesinin ardından,
dünyanın bütün
bölgelerindeki petrol
yataklannda bulunan
hisselerin gözden geçirildiği
belirtildi.
Ritaş Holding ilerlemesini kriz politikası uygulamaya ve alternatif pazar geliştirmeye bağlıyor
Büyümeyi başaran da var• ÎSO'nun Türkiye'nin
en büyük 500 şirketi
araştırmasında
şirketlerin kârlannın
yüzde 80'e yakınının
faiz gelirinden oluştuğu
ortaya çıkarken,
yatmmlannın tamamına
yakınını Güneydoğu'da
gerçekleştiren Ritaş
Holding'in övüncü kriz
döneminde hiç işçi
çıkarmamak.
ÖZLEM YİJZAK
Başta tekstil sektörü olmak
üzere küresel krizin de etkisi ile
zor günler geçiren pek çok kesim.
üretimini durdurma noktasına
gelirken, başanlı politikalarla
ayakta durmayı hatta büyümeyi
başaranlar da var.
Istanbul Sanayi Odası (tSO)
tarafından önceki hafta açıkla-
nan en büyük şirketler lıstesinde
ikinci 500 firma arasında yer alan
Ritaş Holding'inen önemli özel-
T a h k i m ş a r t ı o l m a d a n e n e r j i y a t ı r ı m ı
Holdingin kurucusu Kaleoğlu.
liklerinden birisi yatınmlannın
büyük çoğunlugunu Güneydoğu
Anadolu'da gerçekleştiriyor olma-
sı.
Ciddi bir kriz politikası uygu-
ladıklannı ileri süren holding yö-
neticileri bu dönemde hiç işçi çı-
karmadıklannı, üstelik bünyele-
rine iki yeni şirket daha kattıkla-
nnı belirtiyorlar.
Merkezi Gaziantep'te
Ritaş bir aile holdıngi. Kuru-
cusu Rıfat Kaleoğlu 64 yaşmda.
Ortaokul mezunu Rıfat bey işe
önce Gaziantep'te iplikle doku-
macılığı ile başlamış.
Ritaş Holding'in bir di^er özelliği de, Gazian-
tep yakmlannda 18 bin kilowattlık birelektrik sant-
ralını kurmaya soyunması.
Bölgedeki elektrik kesintilerinin, ağırhkh ola-
rak ihracata yönelik yaptıklan üretirnlerine büyük
kayıplar vermesinden yola çıkarak santral kurma
projesine başlamışlar. Alman MANN firması ile
yapılan görüşmeler sonucu yap-işlet-devret mo-
delinde kararkılınmış. Santralın maliyeti 10 mil-
yon dolar.
Işin en çarpıcı yönlerinden biri ise MANN ile
Ritaşarasındadoğabilecek anlaşmazhklannTürfc
yargısı içinde çözümlenecek olması. Diğer bir
deyişle kamuoyunun gündemini günlerce meş-
gul eden "uluslararası tahkim'şartı aranmadan da
yatınmın gerçekleştirilebüecek olması.
Merkezi de Gaziantep'te bulu-
nan holding bünyesinde bugün
tekstilden yağa, ambalaj malze-
melerine gıdaya ve boyaya ka-
dar farklı sektörlerde faaliyet gös-
teren 9 ayn şirket bulunuyor.
Holdingin genel koordinatörü
YusufUğurtarrıer krize karşı al-
dıklan önlemleri şöyle anlatıyor:
" Krizin Uk sûıyaDerini LakfiTde
yaşanan durgunluk verdi. Şirket-
lerimizin o dönemde Rusya ile
yoğun tfcari faaliyetieri vanü. Ak-
rilik iplik ihraç ediyor ve propi-
len için hammadde ithal ediyor-
duk. Rusya'da başgösteren öde-
me güçlükkri biri farklı pazarlar
ohışturmavayönelttLBu bağlam-
da İngütere, tspanya, Portekiz,
Mısır, Suriye, Cezayir, Fas gibi
pazarlara yöneklik. Öte yandan
da stok maliyetlerini azaltmak
amacıyla üretimi kesûüikle sipa-
riş üzerineyapma ilkesini benim-
sedik. Krize karşı aldığımız bir di-
ğer önlem de iç pivasadaki müş-
teri portföyümü/ü yeniden göz-
den geçirmekoidu. Rtski azaltmak
amacıyla daha önce dış piy asa ile
yaptığımız ricareti yüzde 50'den
70'e çıkartbk. İç pazan ise yüz-
de SO'denyüzde 30'a düşürdük."
Bırçok şirketin kriz dönemin-
de ayakta kalamamasının önem-
li bir nedenini ticarette tek bir
pazara bağlı kalmalanna bağla-
yan Uğurtamer krizden en az şe-
kilde etkilenmek için riski dağıt-
manın önemli bir faktörolduğu-
na dikkat çekiyor.
Kendi gereksinimlerinden yo-
la çıkarak yeni sektörlerde faali-
yet gösteren Gaziantepli Kale-
oğlu ailesinin güneydoğuya iliş-
kin yeni projeleri de bulunuyor.
Genel Koordinatör Uğurtamer
bölgede yetişmiş insan gücü ek-
siğini çok boyutlu olduğunu be-
lirterek teknik okul kurma
projelerinin de olduğunu vur-
guluyor.
Bay Yen, yabancılann Japon bankalan hakkındaki bilgileri kullandığını söyledi
Piyasadaenformasyonsavaşı
e/aıapon finansal
denetleme sisteminin
gözden kaçınlan ciddi
aksaklıklan olduğunu belirten
eski Finans Bakan
Yardımcısı Sakakibara,
yabancı banka ve aracı kurum
yetkililerinin Japon finans
kuruluşlannın kredileri
hakkında bilgi sahibi
olarak bu bilgilerini
spekülatifamaçh
kullandıklannı
belirtti.
Ekonomi Servisi -Uluslararası
piyasalarda Mr. Yen olarak bilinen
Japonya'nın dış ilişkilerden sorumlu
eski Finans Bakan Yardımcısı Eisuke
Sakakibara, yabancı bankalann
ülkesindeki kontrol ve düzenleme
yetersizliğinden spekülatif biçimde
yararlandıklannı söyledi. Sakakibara,
Japon Yomiuri Shimbun gazetesinde
yayımlanan makalesinde, yabancı
banka ve aracı kurum yetkililerinin
Japon finans kuruluşlannın şüpheli
kredileri hakkında bilgi sahibi olarak
bu bilgileri piyasada kullandıklannı
belirtti.
George Soros ile göriişme
Japon finansal denetleme sisteminin
gözden kaçınlan ciddi aksaklıklan
olduğunu belirten 'Bay Yen' Japonya'da
kısa vadeli işlemler ve piyasa
manüpilasyonu üzerindeki
düzenlemelelerin ABD'dekıne oranla
son derece zayıf olduğunu belirterek
yabancı banka ve aracı kurumlann bu
durumu son derece 'kumazca'
kullandığını ifade etti.
Sakakibara, Asya'daki finansal krizin
başmda, henüz Endonezya. Tayland ve
Malezya dışına taşmamışken ünlü
yatınmcı George Soros ile görüştüğünü.
bu görüşmede ünlü spekülatörün
kendisine sırada Güney Kore olduğunu
çünkü bu ülkedeki bankalann
Endonezyalı sanayicilere açılmış çok
sayıda kredisi olduğunu söylediğini ve
o dönemde kendı araştırmalannın da
bunu doğruladığını belirtti.
Sakakibara, bu görüşmenin
ardından önce Güney Kore, sonra buna
da bağlı olarak Japonya'da finansal
krizlenn bir birbiri ardma patlak
verdiğini anımsattı. Sakakibara
makalesinde, o dönemde ABD'li ve
Japonya devlet başkanlan ve üst düzey
finansal yetkililerin yenin değerini
düşürmek için piyasalara yaptığı
müdahale karannın alınma sürecini de
aynntılı biçimde anlattı.
Japonya'daki finansal düzenleyici
kuruluşlar, bu yıl içinde yabancı
bankalara yönelik bir dizi soruşturma
başlattılar. Geçen hafta yetkililer,
Isviçre'nin dünyaca ünlü finans
kuruluşu Credit Swiss grubuna yönelik
cezalann sertleştirileceğini
açıklamışlardı. Bankanın derivatif
işlemler yapan bölümünün lisansı
'uygun obnayan enstrümanlar
kullandığı' gerekçesiyle iptal edilmişti.
Fransız Paribas Bankası da
cezalandınlmış, ABD'li Lehman
Brothers ve Cresvale Intemational
hakkında da soruşturma açılmıştı.
Hükümet, gelirlerin giderleri karşılama oranı açısından son 10 yılın en kötü bütçesine imza atıyor
Bütçenin yüzde 72'si faiz harcaması
ANKARA (ANKA) - TBMM'ye
sunduğu vergi tasansıyla kayıtdışı
ekonominin kayda alınmasından vazgeçme
niyetinde olan hükümet, son 10 yılın en
kötü bütçe uygulamasının da altına imza
atıyor. Bütçe gelirlerinin bütçe giderlerini
karşılama oranı ilk kez yüzde 60'a kadar
gerilerken, bunda faiz harcamalanndaki
artışın etkili olduğu gözlendi. Faiz
harcamalarının bütçe harcamalan
içerisindeki payının yüzde 43.3'e, bütçe
gelirlerine oranını ise yüzde 71. 8'e
yükselmesi bütçede adeta şok etkisi yarattı.
Türkiye tarihinin en kötü oranı
Bu yıl faiz ödemelerinın hem bütçe
harcamalan içerisindeki payı hem de bütçe
gelirlerine oranı Türkiye tarihinin en kötü
oranlannı oluşrurdu. Faiz harcamalannın
bütçe gelirlerine oranı daha önce en fazla
1996 yılında yüzde 54.9 'a kadar çıkmıştı.
1997 yılında yüzde 39.2, geçen yıl ise
• Faiz harcamalannın bütçe harcamalan içerisindeki payının
yüzde 43.3'e, bütçe gelirlerine oranının ise yüzde 71. 8"e
yükselmesi bütçede şok etkisi yarattı. Gelirlerin gideri karşılama
oranı ilk kez yüzde 60'a kadar geriledi.
yüzde 52 olmuştu. Daha önceki yıllarda
ise yüzde 40'm altında kalmıştı.
Faiz ödemelerinin bütçe harcamalan
içerisindeki payı 1998 yılında yüzde 39.
6'yıla en yüksek noktaya ulaşmıştı.
1998'den önceki yıllarda ise sürekli bu
oranın altında gerçekleşmişti. 1988 yılında
yüzde 23.2 iken, 1989 yılında yüzde 21.2.
1990 yılında yüzde 20.4, 1991'de yüzde
18.2,1992"de yüzde 17.9'a kadar gerileyen
faiz harcamalannın bütçe harcamalan
içerisindeki payı, 1993 yılından itibaren
yükselmeye başladı. 1993 yılında yüzde
23.7'ye 1994 yılında yüzde 33.1'e, 1995
yılında >1izde 37.8'e kadar çıkan bu oran
1997'de yüzde 28.3'e düştükten sonra
geçen yıl yeniden yüzde 39.6'yı buldu.
Bütçe harcamalan çok yüksek oranda
artarken vergi gelırlerindeki artışın daha
düşük düzeyde kalması ve faiz
ödemelerindeki aşın yükselme, önceki
yıllarda yüzde 69'dan aşağı düşmeyen
bütçe gelirlerinin bütçe harcamalarını
karşılama oranını bu yıl 60.2'ye kadar
geriletti.
Borç borçla kapatüıyor
Bu yılın ilk yarısındaki uygulama
sonuçlanna göre bütçe harcamalannın
ancak yüzde 60.2'si, vergi ve diğer bütçe
gelirleriyle, yüzde 39. 2'lik bölümü ise
borçlanmayla karşılandı. Bu yılın ilk altı
ayında 12 katrilyon 468 trilyon liralık bütçe
harcaması yapılırken, bütçe gelirleri 7
katrilyon 514 trilyon lirada kaldı. Bu yıl
hariç 1988 yılından bu yana bütçe
gelirlerinin harcamalan karşılama oranı
yüzde 68.9 ile 1986 yılında en düşük
noktada gerçekleşmişti. Diğer yıllann
tümünde bütçe gelirleri harcamalann yüzde
72'sinin üzerinde oluşmuştu.
Bu oran son 10 yılda yüzde 83.3'le en
yüksek noktaya ise finansal bir kriz yaşanan
ve bu kriz nedeniyle ekonomik denge ve
net aktif vergisi alınan 1994 yılında ulaştı.
Bütçe gelirleri, 1988 yılında harcamalann
yüzde 82'sini, 1989 yılındayüzde 80.7'sini,
1990 yılında yüzde 82.8'ini 1991 yılında
yüzde 74.8'ini, 1992 yılında yüzde 79'unu,
1993'te yüzde 72.9'unukarşılamıştı. 1994
yılında ekonomik denge ve net aktif
vergileri dahil edildiğinde yüzde 83.3,
dahil edilmediğinde yüzde 77.4 olan bu
oran 1995 yılında yüzde 81.7 oldu.
Uydudan erişim sayesinde zaman kayıplan büyük ölçüde azalacak
Internetartikdaha da hızh
Sanal yatırıma
büyük ilgi
EkooomiServisi- Borsayı genişkıt-
ielere yaymak amacıyla Demir Yatınm
tarafından tnternet üzerinden gerçek-
leştirilen yanşmanın üçüncü dönem
sonuçlanna göre, 19 bin 232 katıhm-
ct arasmdayüzde 54 getiri sağlayan bil-
gisayar mühendisi Fethi Murat Giile-
rer birinci oldu. Gülerer'i, yüzde44 ge-
tiri sağlayan ev hanımı Yurdagül Ea-
gin izlerken yüzde 42 getiri sağlayan
opera sanatçısı HakanSevgaıise üçün-
cülüğü elde etti.
Birinciye 300 milyon tutannda
Demirbank hisse senedi verildi.
Ekonomi Servisi - Internet'te sayfalann geç
açılması ve dosya indirmede yaşanan zaman
kayıplan kullanıcılan çileden çıkartırken. uy-
du üzerinden erişim sayesinde yaşanan olum-
suzluklann son bulacağı belirtildi.
Türkiye'de yoğunluklu olarak kullanılan
telefon bağlantıh (dial up) tnternet erişimine
alternatif olarak piyasaya çıkacak olan Bar-
racuda ile bilgilerin uydu ara-
cılığıyla kullanıcınm çanak an-
tenine saniyede 400 K'ya va-
ran hızlarda ulaşabilecek.
Türk Telekomia "Türksat
sa>isal Uydu Platformu" ser-
vis anlaşmasını yapan Dexar
ile Vestel arasında gerçekleşririlen stratejik iş-
birliği sonucunda, uydu üzennden hızlı tnter-
net servisi sağlayacak Barracuda-Speedwa-
re'in tanıtımı dün yapıldı.
Düşük kapasite ve yoğun telefon hatlan
nedenleriyle tntenıet kullanıcılannın yüzde
90'ma yakını bilgi alırken zaman kaybı ya-
şamaktan dert yanarken, uydu bağlantıh tn-
temet erişimi sağlayacak Barracuda'nın tele-
fon aracılığıyla yapılan erişimden 14 kat da-
ha hızh olduğu belirtildi.
2 dakikada dosya transferi
Barracuda Speedware'in tanıtımında konu-
şan Dexar Genel Müdürü Sacide Ertegün. te-
lefon erişimi ile 30 dakikada transfer edilen
bir dosyanın yaklaşık olarak 2
dakikada transfer edilmesinin
mümkün olduğunu ifade etti.
27 ağustostan itibaren Barra-
cuda'nın kullanıcılara satılma-
yabaşlayacağını belirten Erte-
gün, ilk olarak sadece tnternet
üzerinden elektronik olarak 1000 kişiye satı-
şa sunulacağını söyledi. Ertegün ilk 1000 ki-
şiye yapılacak satışlardan sonra Barracuda'nın
tnternet servis sağlayıcılan aracılığıyla tüke-
ticilere sunulacağını belirtti. Maliyetin ne ka-
dar olduğunu açıklamayan Ertegün, "Servis
sağla>Kilararacılığıyla satılacağı için henüzfı-
yatın ne olacağı belli olmadı" diye konuştu.
ÇİFTÇİ DOSTU
SADULLAH USUMİ
Fındık Üreticisi Komada
Geçmiş yıllarda fındıkta hasat dönemi başlarken
Doğu Karadeniz Bölgesi'nde tam bir bayram hava-
sı eserdi. Yöresel şenlikler, festivaller düzenlenirdi.
Genç kızlanmız, delikanlılanmız nişan ve evlilik
hazıriıklannagirişirlerdi. Esnaf, mağaza ve dükkân-
lannı Istanbul'dan getirttikleri yeni giysilerte dona-
tırlardı.
Çay ve fındık paralan, çalışkan, duygusal ve cö-
mert Karadeniziilerin cebine girer, ama fazla kal-
mazdı... Alışveriş yolu ile tüm bölgeye dağılırdı.
Karadenizlinin geleneksel biryapısı vardı. Kesin-
likle borç yapmazdı. Yapmak zorunda kalsa da, za-
manından önce ödemenin yollannı arardı. Yatınm-
lannı bile kendi bütçesine ayarlamasını bildirdi.
1980 yılından sonra bu alışkanlıklar tekertekeryı-
ktldı. Türkrye'de 12 Eylül anlayışı ile biıiıkte gelen 'yağ-
ma ve vurgun düzeni' kısa süre içinde Karadeniz
Bölgesi'ni de etkiledi. Ülkenin içinde bulunduğu
çıkmazlardan Karadeniz yöresinin de kurtulması
mümkün değildi...
Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yaşayan halkımızın
geçim kaynağı çay vefındıktan ibarettı. Turgırt Özal,
Mesut Yılmaz, Tansu Çiller, Necmettin Erbakan
hükümetlennın ızlediğı hatalı tanm polıtıkalan yüzün-
den, çay ve fındıktan sağlanan yüzlerce trilyon lira
sanayicilere ve tüccara aktı. Üreticilere ise sadece
gözyaşı ve yüksek faizli kredi borçlan kaldı.
Samsun'dan Artvin'e kadar birbirinden güzel kent-
lerde, kasabalarda, köylerde yaşayan milyonlarca
çay ve fındık üreticisi giderek fakirleşti. Ekonomi
çöktü... Esnaf, tüccar ve yerli sanayıci krize sürük-
lendi. Göç hızlandı. Aileler bölündü, gelenekler yı-
kıldı...
Giresun'un, "fakir babası" olarak bilinen Beledi-
ye Başkanı Mehmet Işık'ın sürekli söylediği şu söz-
leri unutmak mümkün değil:
"Fındık varsa Giresun vardır. Halkı mutludur...
Ftndıkyoksa sefalet, açlık, huzursuzluk, mutsuzluk
vardır. Göç vardır."
Ordu'da yıllarca belediye başkanlığı yapan, Fis-
kobirlik'in eski genel müdürlennden Kâzım Türk-
men de kuşkulannı şöyle dile getirıyor:
"Fındık üreticisi emeğinin ve masrafının karşılı-
ğını alamıyor. Eğer bu yıl da zarar ederse bir daha
kendisini topariayamaz. Bu nedenle hükümetin ye-
tehi bir fiyat vermesi ve Fiskobiriik'in peşin ödeme
yapması gerekir."
• • •
Fındık bölgelerinde, gazete haberierinden ve be-
lirsizlikten kaynaklanan bir korku var. Yıllarca üreti-
cilerden ucuz alıp, yüksek paralar kazanmaya alış-
mış tüccar ve ihracatçı da bölgede "panik havası"
yaratmaya çalışıyor.
Hergün, "devletteparayok" veya "Fiskobihikif-
las halinde" gibi dedikodular yayılıyor. Geçmiş yıl-
larda devtetin tüccardan yana izlediği polrtikalar yü-
zünden zarar eden üreticiler de bu tür haberterden
tedirgin oluyor...
Tüccar ve ihracatçının amacı, üretıciyı korkuta-
rak fındığını elinden ucuz fiyatlarta almaktır. Nitekim,
geçen yıllarda tüccann bu tür oyunlan tuttu ve üre-
ticiler ellerindeki fındıklannı ihracatçıya maliyetinin
çok altında satmak"zorunda bırakıldı.
Yeni hükümetin bugüne kadar izlediği politika
kuşkulandahadaarttınyor. Belirsizlik. sessizliktüc-
cara cesaret verirken üreticileri kahredıyor. Fındık
hasadı çoktan başladığı halde hâlâ fiyat ilan edil-
medi. Fiskobiriik'in tutumu, peşin ödeme yapılıp
yapılmayacağı yolunda bir tek açıklama yok. Üre-
ticilerin içi karardı. Hepsi adeta komada...
•••
Hükümet eğer bir iki gün içinde ciddi önlemler al-
mazsa, fındıktan geçimini sağlayan 8 milyona ya-
kın Karadenizli bu yıl da perişan olacaktır... Kara-
deniz'inekonomisi dahadaçökecektir. Insanlanmız
açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalacaktır.
Peki... Üreticileri düzlüğe çıkarmak için hüküme-
tin alması gereken önlemler nelerdir?
1. Fiskobirlik depolanndaki fındıklar acele yağa
çevrilerek stoklar sıfırlanmalıdır.
2. Geçen yıl fındık alımfiyatt2 dolar 30 sentti. Üre-
ticilen'n beklentisi gene 2 dolar 30 sent...
3. Üreticilerin piyasalara yem olmaması için, öde-
meterin en çok 15 ile 20 gün içinde yapılacağı ve
alımiann kampanya sonuna kadar süreceği açıklan-
malıdır.
4. "Serbestpazarekonomisi"ve "herkesbaşının
çaresine bakmalıdır" gibi soygun ve vurgun düze- '
nine yeşil ışık yakan yutturmaca deyimlere ve uy-
;
gulamalara son verilmelidir.
5. Birlik genel müdürierinin görevi sadece kol-
tuklannı korumak değildir. Asıl görevleri, üreticilere \
hizmet vermek ve onlann haklannı korumaktır. Tüc- j
cann elinde oyuncak olmalannı engellemek için on- j
lan sürekli bilgilendirmektir. Fiskobirlik Genel Mü- ı
dürü sessiz kalarak üreticilere zarar vermektedir. j
Biriikler bu anlayıştaki genel müdürlerden kurtanl- |
malıdır... ]
Yukandaki beş öneri uygulanırsa hem devlet, hem
üretici hem de tüccar kazanır. Eğer uygulanmazsa
sadece tüccar çuvalla para kazanır; üretici de, dev-
let dekaybeder... ,
Hükümeti ve ilgili bakanı uyanyoruz... 8 milyona ı
yakın fındık üreticisi mazeret yerine hizmet bek-
liyor... Üstelik, reçetesi de belli...
MÜSİAD'ın vatırımları
Islami sermayenin
Güneydogu atağı
Ekooomi servisi - Gü-
neydogu Anadolu Bölge-
si'ne yatınm yapan ve
merkezi Şanlıurfa'da bu-
lunan GAP tnvestment
Holding'in tstanbul irn'bat
bürosu açıldı.
Geleceği duyumlan
MÜSİAD Başkanı Ali
Bayramoğhı'nun katılma-
dığı açılışta, GAP tnvest-
ment Holding'in yeni ya-
tınm projeleri tanıtıldı.
Türkiye'nin en önemli so-
runlanmn; uygulanan fa-
iz politikası, işsizlik, enf-
lasyon ve Güneydogu
Anadolu'nun geri kalmış-
lığı olduğunu savunan
MÜStAD üyesi ve GAP
tnvestment Holding Yö-
netim Kurulu Başkanı Ab-
dullahGümüş, gerçekleş-
tirecekleri projelerle geniş
bir istihdam alanı yarat-
mayı hedeflediklenni söy-
ledi. Renkli pamuk proje-
siyle tekstil sektöründe
devrim yapmayı planla-
dıklannı ileri süren Gü-
müş, u
Amacunız,>atınnı
yapmak için ortak ara> an
yabancı şirketleıie işbirli-
ğine giderek onlartn bilgi,
teknoioji ve sermaye ola-
naklarından faydalan-
makür" dedi.
Gümüş, gazetecılerin
sorusu üzerine 'İsraiBi işa-
damlannın ortakhktekiif-
lerinide kabul edebikcek-
lerini' belirtti.