Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1 TEMMUZ 1999 PERŞEMBE CUMHUBİYET SAYFA
HABERLER
İlçe kurultayı
9 yaşında
• ORDl (Cumhuriyet) •
Türkiye "de başka örneği
bulunmayan ve her yıl
tekrarlanan 'Mesudiye
tlçe Kurultayı' 9. kez
toplanıyor. Mesudiyeli
olan Basın Konseyi
Başkani gazeteci Oktay
Ekşi'nin organize ettiği
kunıltaya KKTC
Cumhurbaşkanı Rauf
Denktaş da katılacak. 3
Temmuz'da başlayacak ve
4 gün sürecek kurultayda
ilçenin sorunlan masaya
yatınlarak çözüm yollan
aranacak.
Maden
ocağında göçük
• AKDAĞMADENİ
(AA)- Yozgat'ın
Akdağmadenı ilçesinde.
maden ocağında meydana
gelen göçükte l işçi öldü.
Rasihıhsan Limitet
Şirketi tarafından işletılen
çinko, kurşun maden
ocağında, önceki gün saat
19.00 sıralannda meydana
gelen göçükte, Alı
Karahan (45) göçük
altında kalırken, dığer
işçiler kendilenni dışan
atmayı başardı.
Madencilerin \e
jandarmanın uzun süren
uğraşlan sonucunda, gece
saat 24.00'te, Ali Karahan
ölü olarak madenden
çıkanldı.
Sabah ve Star
matbaa kapattı
• TRABZON
(Cumhurnet) - Sabah ve
Star gazeteleri
Trabzon'dakı matbaalannı
kapattılar. 50'nın üzerinde
calı^anın işine son veren
ikı kuruluş da "ekonomik
zorhıklan vekrizi"
gerekçe gösterdiler.
Çalışanlar ıse kapatmada.
"teşviklerle kurulan bu
matbaalarda taahhüt
edilen sürenm
dolması"nin etkili
olduğunu söylediler.
Tek gözü kör
ürücü yakalandı
i NEVŞEHİR
Zumhuriyet) -
•
:
evşehır'in Avanos
Içesinde tlçe Jandarma
3ölük Komutanlığı trafik
timleri tarafından
gerçekleştirilen
denetimlerde. 12yıldan
beri bir gözü görmeyen
sürücü yakalandı. Sürücü
Rıdvan tkizogullan, 12
yıldan beri otomobil
kullandığını belirterek,
'Birkezbilekaza
yapmadım. Her gün trafik
kazalan yapanlann her iki
gözleri de görüyor ve
bunlann da ehliyetleri var
ama yine de kaza
yapıyorlar. Ben çok
dikkatli bir sürücüyüm"
dedi. tkizoğullan, 44
milyon lira para cezasına
çarptınldı.
Öğretmenlere
soruşturma
• GAZtANTEP(AA)-
Gaziantep Milli Eğitım
Müdürü Bekir Eyüp
Çeltik. 1998-1999 eğitim
döneminde. il genelinde
129öğretmen için
inceleme yapıldığinı.
bunlardan 91'i hakkında
sonışturma açıldığını
bildirdi. Soruşturma
sonucu 2 öğretmenin
görevden
uzaklaştınldığını. 8'ine
ihtar, 16'sına kınama.
l'ine meslekten çıkarma,
15'ine maaş kesme, 6'sına
kademe ilerlemesi
durdurma cezası
verildiğini. 3'ünün
meslekten çekildigini
belirten Çeltik,
, "Meslekten çıkarma
cezası. yasal süre
içerisınde göreve
gelinmemesi dolayısıyla
doğal süreç olarak
uygulanmıştır" dedi.
Deri-lş'ten
açıklama
• Istanbui Haber Senisi -
Türkiye Deri-lş Sendikası
Tuzla Şubesi'nden yapılan
yazılı açıklamada, deri
patronlarınca. 15
Haziran'da şube sekreteri
Hasan Sonkaya'nın
tutuklanması, önceki gün
de şube başkam Cemal
Taşkın'ın gözaltına
alınmasının sağlandığı
belirtilerek "tüm bu
komplo ve yıldırma
girişimleri. mevcut
kazanımlan koruma ve
yeni yeni hak kazanımlan
elde etme mücadelemizi
engelleyemeyecek. deri
patronlannın bu oyunlan
boşa çıkanlacaktır"
denildı.
Reform olarak nitelenen yeni yasa taslağı, her alanda çalışanlan olumsuz etkiliyor
Kazamhııış lıaklar erîyor
IŞIK KANSU / ÎLHAN TAŞÇI
ANKARA - Milliyetçi ANASOL ko-
alisyonu tarafından hazırlanan sosyal gü-
venlik paketi, işçilerin, memurlann, ta-
nm işçilerinin, Bağ-Kur üyesi serbest ça-
lışanlann ve tanmda serbest çalışanlann
yalnızca emeklilık yaşında değil kaza-
nılmış tüm sosyal güvenlik haklannda bü-
yükgerilemeleröngörüyor. Ömeğin, SSK.
Bağ-Kurve Emekli Sandığı sigortalılan-
nın sağlık hizmetlerinde bugün yalnızca
ilaçla sınırh tutulan katkı payı ödemesi
tüm sağlık araç ve gereçleri için yaygın-
Kamu-Sen
laştınlıyor ve katkı oranı yüzde 10'dan
yüzde 20'ye çıkartılıyor. Ekonomik ve
Sosyal Konsey"de (ESK) taraflarla bugün
tartışılacak olan sosyal güvenlik paketin-
de, emeklilik yaşı dışında sigortalılann
hak kayıplanndan bazı örnekler şöyle:
SSK
• SSK'liler daha önce yalnızca ilaçta yüz-
de 20 katkı payı öderken, taslak ile pro-
tez. araç ve gereç bedellerinin yüzde 20'si-
ni ödemeye baslayacaklar. Bu katkı payı
aylık asgari ücretin 3 katmdan fazla ola-
mayacak. Emekli dul ve yetimler de ila-
cın dışında protez, araç ve gereç bedelle-
rinin yüzde 10'unu kendileri ödeyecek.
Bu katkı payı maaşlannı geçemeyecek.
Sigortanın sağlık hizmetlerinden yarar-
lanmak için de yeni düzenlemeler getiril-
di. Buna göre. 60 günü hastalığın teşhis
edildiği günden önceki 6 ay içinde olmak
üzere toplam 120 hastalık sigortası primi
ödemiş olmak koşulu getiriliyor.
• Malullük aylığı bağlanmasında son 5
yılı gözönüne alınması hükmü kaldınlıyor
ve bağlama oranı eskıden yüzde 85'lere
kadar çıkarken, yüzde 60'da donduruluyor.
Ölüm aylığı da 5 bin günü geçen her 240
'Açhğa
hayur''
mhingiHaber Merkezi - Hü-
kümetin memur ve
emeklıler için öngördü-
ğü maaşlan ve emeklilik
yaşını yükselten tasan-
sını protesto etmek üze-
re Kamu-Sen tarafından
çeşitli illerde "AçhğaHa-
yır" mıtingi düzenlendı.
Ankara'da Sakarya
Caddesi'nde düzenlenen
mitingde konuşan Tür-
kiye Kamu Çalışanlan
Sendikalan Konfederas-
yonu (Kamu-Sen) Genel
Başkanı Resul Akay.
"Memuriar ve emeklüer
olarak 10'lu artışlara
alerji oluyoruz, 20'ü ar-
oşlan mtızır ilan ediyo-
ruz" dedi. Akav. emek-
lilik yaşını yükseltmeye
yönelik çalışmalan da
eleştirerek. "Mezarda
emekliliğe hayır" dedi.
Kamu-Sen'e bağlı
sendikalarla Türk-lş Ge-
nel Başkanı Bayram Me-
nd, Hak-lş Genel Baş-
kanı Salim Uslu. MHP
milletvekilleri Ali Isık-
tar ve OrhanŞeoin des-
tek verdıği "Açhğa ha-
yır" mitıngınde; memur-
İar yaşadıklan sıkıntıla-
n simgelemek üzere ten-
cerelere taş doldurup,
bordrolannı yakarken.
bazılan da çiğ patates ve
soğan yedi.
Resul Akay, sık sık dü-
dük ve alkışlarla kesilen
konuşmasında, hüküme-
tin memuru enflasyona
ezdirmeyeceği yönünde-
ki sözlerini anımsattı.
Akay. "Acaba, memurve
emeklileri hedefkdikle-
ri, düş kurduklan ya da
hayal ettikleri enflasyo-
na mı ezdirmevecekler''
diye tepki gösterdı.
Aksaray'da gösteri
Istanbul'da Aksaray
Metro Istasyonu önünde
gösteri yapan memurlar.
"İşte memur. işte sendi-
ka'', "Çıldırnıayaazkal-
ÜL hükümet nerede?" ve
"Hoklinglere var da bize
yokmu?" sloganlan atar-
ken. ellerinde "Sefalet
zammına hayır", "Ücret
adaleti istiyoruz". "Üçlü
zirve memuru dinle",
"Açız dedik inanmadı-
nız, şimdi ne olacak?" ve
*Mezarda emekliliğe ha-
yır" yazılı pankartlar ta-
şıdılar. Davul-zurna eş-
liğinde gösteri yapan me-
murlar, mendıl açıp ku-
ru soğan ve ekmek yedi-
ler.
gün için bağlama oranı yüzde 1 artarken
bu kaldınlıyor Bugün yüzde 85'lere ka-
dar varabilen dul ve yetimlere bağlanacak
aylık oranı da yüzde 60'ta donduruluyor.
• Bugünkü mevzuata göre emeklilik
aylığı oranı 5 bin günü geçen her 240 gün
için yüzde 1 artarken, 10 bin 800'e göre
her 360 gün için yüzde 2 artacak.
• Emekli olup da çalışanlann sosyal
güvenlik destek primi yüzde 24'ten yüz-
de 30'a yükseltiliyor.
• Eskiden prim ödeme alt ve üst sınır-
lan memur katsayısıylabelirlenirken, şim-
di TÜFE'ye bağlanıyor ve prim ödeme
üst smın, alt sınınn 5 katı
oluyor. Örneğin tasanya gö-
re, bugün için prim ödeme-
de ayhk ah sınır 120 milyon,
üst sınır da 600 milyon lira
olacak. Ancak burakamlar
heryıl TÜFE'yle artınlacak.
• Isteğe bağlı sigortaya
devam etmek isteyenler pri-
mi kendileri belirleyecekler.
Ancak skala içinde olacak.
Emekli Sandığı
Sosyal güvenlik tasansınm getirdiğj 'mezarda emekliliğe' çahşanlann teplda büyüyor.
'Emeklilik yasaklanıyor'
Haber Merkezi - Sendikalar ve
meslek örgütleri, sabit gelirlilerin
koşullan düzeltümeden çözümü yal-
nız yaşa indırgeyen ve kazanılmış
haklan tırpanlayan sosyal güvenlik
taslağını kabul etmemekte kararlı
olduklannı bildirdiler. Sosyal gü-
venlik alanının "bırakmızyapsiDİâr,
bırakıniz gecsinkr" anla> ışıyla za-
lim ve gaddar ellere bırakılmak is-
tendiği vurgulandı. DİSK tarafından
bağlı tüm sendika başkanlıklanna
çekilen faks mesajı ile 'mezarda
emekliliğe karşı' bir dizi eylem ha-
zırlığı yapıldığı bildirilerek, eylem-
lere hazır olunması istendi.
KESK Genel Başkanı SiyamiEr-
dem, yeni taslağı protesto için 6 Tem-
muz'da tüm yurtta alanlara çıkacak-
lannı söyledi. Erdem, çalışanlan aç-
hğa mahkûm eden hükümetin diğer
yandan emekliligi de çok gördüğü-
nü kaydetti.
Sosyal-tş Sendikası Genel Baş-
kanı Ozcan Kesgeç. ülkede "sosyal
güvenlik reformu yapıyoruz" diye-
rek emeklilik yaşı ve prim ödeme gün
sayısının yükselterek emekli olma-
yı yasaklamalar isteyenlenn başka
amaçlar peşinde koştuğunu söyle-
di. Türkiye'de bir sosyal güvenlik
reformunun gerekli olduğunu anla-
tan Kesgeç. ".Ancak. yapümak iste-
nen reform değil sosyal gü\vnMgi sos-
yal güvenlik oimaktan çıkararak bu
alanı da bırakııuz >'apsınlar, bırakı-
niz geçsinler anlaytsuıın zalim ve gad-
dar eflerine btrakmanın yolunu aç-
maktu " diye konuştu.
Bankacılık ve Sigortaalık Yüksek
Okulu Mezunları Derneği Genel
Başkanı FarukGüçtü, sosyal güven-
lik sistemindeki çöküşün emeklilik
yaşıran yüksehilrnesi ile düzelrileme-
yeceğini kaydetti.
Tanm-lş Genel Başkanı Bedrettin
Kaykaç. hükümeti gerçekçi olmaya
çağınrken. 1980 sonrasındaişçi hak
ve özgürlüklenni ortadan kaldırma-
yı hedefleyen sermaye sakiınsının ye-
ni bir halkası olan laslağın çalışan-
lann emeklilik haklannı gasp etme-
yi amaçladığını kaydetti.
ÖDP Genel Başkan Yardımcısı
Vıldınm Ka>a_ dün yaptığı yazılı
açıklamada. tasanyı eleştirerek "Or-
talama ömür beklentisinin 65 \ aş d-
vannda otduğu ülkemizde emeklilik
adeta istisna hak geiecektir'
1
dedi.
"Kendücrine 2 >ilda emeklüiği hak
görenfcrin, UMF emredince çahşan-
Iara65yaşmdafaiemek«ğirmgör-
dûklerim" dedi.
Kristal-tş Sendikası Yönetim Ku-
rulu'nca yapılan yazılı açıklamada,
"Bu tasan 3e gerçek bir mezarhhk
yasası ile karşı karşıyayız. Bu tasan
ile emekli olmak imkânazdır. Ken-
düerine 2 ytida emekliligi reva gö-
renkr, işçilere *44 vıl çahş ve ÖP de-
mektedirfer"
1
denildi.
Kocaeh Sendikalar Birliği Sekre-
teryası da sosyal güvenliğin sahip-
siz olmadığını anlarmak amacıyla 6
Temmuzda SSK bölge müdürlüğü
önünde basın açıklaması yapacak.
Sekreterya, 17 Temmuz'da tüm kon-
federasyonlann katılımıyla Izmit'te
kıtlesel bir miting düzenleme kara-
nnın alındığını 8a bildirdi.
• Bugün. kadın ise 20,
erkek ise 25 fiilı hizmet yı-
lını dolduranlar istekleri
üzerine emekli olurken, bu
hüküm 62'ye kadar uzanan
yaş sınınna bağlandı.
• Özürlü memurlar 15
yıl içinde emekli olurken, bu
sayı 20 yıla çıkartıldı.
• Yasarun çeşitli madde-
lerinde öngörülen 60 yaş
hükümlerinin çoğu 3 yaş
arttınlarak 63'e yükseltil-
di. Örneğin, var olan yasa-
ya göre 60 yaşmı doldura-
rarak. emeldiye aynlmak is-
teyenlerin fiili hizmet müd-
detleri 10 yıldan az olanla-
ra toptan ödeme yapılabi-
leceğı öngörülürken, taslak
ile 60 yaş toptan ödeme için
63 'e çıkartılıyor. Aynca top-
tan ödeme için fiili hizmet
müddeti 25 yıl iken bu sü-
re 30'a yükseltiliyor.
Bafe-Kur
• Malüllükte bağlama
oranı yüzde 70 iken, bu sa-
yı yüzde 60'a indiriliyor.
• Bağ-Kur ile tanmda
kendi hesabına çalışanlar
ile ilgili yasada değişiklik
öngörülerck, etrietailik için
62 yaşını doldurmuş olmak
ve 30 tam yıl prim ödeme
koşulu getirildi. Daha önce
bu koşul kadın ise 50, erkek
ise 55 yaşını doldurmuş ol-
mak ve en az 25 yıl sigor-
ta primi ödemiş olmaktı.
• Yaşlılık aylığı bağlama
oranı yüzde 70'ten yüzde
60'a indiriliyor. Yaşhlık bağ-
lama oranı 25 yıldan fazla
ise her tam yıl için yüzde 1
artarken, taslak, 25 yılı 30
yıla çıkartıyor. Maaş artış-
lan TÜFE'ye bağlanıyor.
E s k i D İ S K C e n e l B a ş k a n ı R ı d v a n B u d a k D S P g r u b u n d a s e r t c ı k t ı
Budak9
tan eıııeldilik yaşı isyanı
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Eski DİSK Genel
Başkanı, DSP tstanbul Mil-
letvekili Rıdvan Budak grup
toplantısında yaptığı konuş-
mada. emeklilik yaşının 62'ye
çıkanlması girişimleriyle il-
gili olarak sert eleştirilerde
bulundu. "Açığıverdirendev-
let, ödeyen devlet çalışanın hiçbir günahj yok" di-
yen Rıvan Budak. "Emeklilik vaşı, memur maaş
zammı ve özelleşrirme DSP'nin yurauşak karnı.
Ortaklanmızuı a> nı zamanda siyasal raİdplerimiz
olduğu unurulmamah" uyarısında bulundu.
DSP grubunun basına kapalı bölümünde konu-
şan Budak, sosyal güvenlik reformu paketıyle il-
Emeklilik yaşı abartılı degil'
gili görüşlerini aktardt. Edinilen bilgiye göre. 10
yıla yakın süredir sosyal güvenlik sisteminin tar-
tışma konusu olduğunu vurgulayan Budak, özetle
şu görüşleri dile getirdi:
• Ekonomi sıkıştıkça, sistem tartışılır. Sosyal gü-
venlik reformu denince de ilk akla gelen yaş had-
di oluyor. Oysa kurumun bu duruma gelmesinde
çalışanlann hiçbir suçu yoktur. Sorun yaştan çok,
kayıtdışı faaliyetlerden kaynaklanıyor. Sigortalı
kadar sıgortasız vardır. Yaklaşık 4.5 milyon kişi bu
durumda. Bunlann kayda alınmasıyla, sistenve alın-
masıyla asgari ücretle sigortalı çalışrrıalan halin-
de kurumun gelıri 1.7 katrilyon artacaktır. Bu da,
sorunu bugün itibanyla çözmektedir.
• Mevcut sigortalılann yüzde 51 'i, ayda 5-10 gün
arasında prim ödemektedirler. Bu da sistemin için-
Yüzde 19.9 oranında artıyor
Sabancı'dan 62'ye destek Asgari ücret yükseliyor
ANKARA/tZMİR
(Cumhuriyet) - tşadatnı Sakıp
Sabancı sosyal güvenlik
reformu tasansmda öngörülen
emeklilik yaşmm 62"ye
çıkanlmasırun "abaröh
olmadıguu" ileri sürdü.
Sabancı. çalışanlann büyük
tepkisini çeken tasanyı
"Tembeffik bize v^kışmaz"
diye değerlendirdi.
Çalışan kesimlerin "mezarda
emekBBk" diye adlandırarak
büyük tepki gösterdiği,
hükümetin sosyal güvenlik
reformuna tam destek veren
Sabancı şunlan söyledi:
"62 yaşa itiraz edenler
Cumhurbaşkanı Demirel'e,
Başbakan Ecevit'e baksm.
Ben 66 yıldır cahşıyorum,
daha çahşmaya doymadım.
Türkiye'vi daha zengin, daha
müretTeh bir hak getirmek
için herkesin çahşması
gerekhor. Hükümetin
öngördüğü emeklilik yaşı,
bence son derece normaL"
Izmir Ticaret Borsası
Yönetim Kurulu Başkanı
Hasan Özmen de emeklilik
yaşının yüksehılmesi
yönündeki girişimleri olumlu
bulduklannı, bu uygulamanın
orta ve uzun vadede kamu
açıklannın daraltılmasma
önemli bir katkı yapacağını
savundu. Hükümetin
hazırladıgı tasansı ile ilgili
uyanlarda bulunan Ozmen,
"Sosyal güvenlik
kunımlarmın primkrinin
zamanında toplanması ve bu
kaynaidann etkin bir şekilde
değertendirümesi sağlanmab,
devietin bu fonlan ucuz kredi
kaynağı olarak kultanması
engellenmelidir" dedi.
ANKARA (AA) - Brüt 78
milyon 75 bin lira olarak
uygulanan asgari ücret.
bugünden itibaren yüzde
19.9 oranında artarak brüt 93
milyon 600 bin liraya
yükselecek.
Asgari ucret Tespit
Komisyonu'nun Aralık
I998'de aldığı karar
dogrultusunda, yürürlükteki
asgari ücret bugünden geçerli
olmak üzere yüzde 19.9
oranında artarak net 57
milyon 620 bin 790 liradan,
net 68 milyon 631 bin 120
liraya çıkanldı.
1 Ağustos 1989'da brüt 225
bin lira olan asgari ücret, son
on yıl içinde brüt maaş
üzerinden şu değişimi
gösterdi: Ağustos 1990'da
yüzde 56.3 artışla 414 bin
lira, 1 Ağustos
1991 'de yüzde 93.5 arttşla
801 bin lira, 1 Ağustos
1992 de yüzde 80.9 artışla î
milyon 449 bin lira. 1
Ağustos 1993'te yüzde 72.4
artışla 2 milyon 497 bin 500
lira, 1 Eylül 1994'te yüzde
67.1 artışla 4 miîyon 173 bin
750 lira, 1 Eylül 1995'te
yüzde 102.7 artışla 8 milyon
460 bin lira, 1 Ağustos
1996'da yüzde 101.2 artişla
17 milyon 10 bin lira, 1
Ağustos 1997'de yüzde
108.3'lük artışla 35 milyon
437 bin 500 lira, 1 Ağustos
1998'de yüzde 85.3'lük
artışla 47 milyon 839 bin 500
lira, 1 Ocak 1999'da yüzde
63.2'lik artışla 78 milyon 75
bin lira ve en son olarak 1
Temmuz 1999'da yüzde 19.9
oranındaki artışla 93 milyon
600 bin lira.
deki kaçaktır. Sigortanın bugün 450 trilyon prim
alacağı vardır. Geçmişten beri sigortanın ekonomik
gücü yanlış kullanılmıştır. Faizlerin yüzde 80'ler-
de, yüzde 100'lerde olduğu dönemlerde, yüzde
20'lerle devlet tahvili alındı. Bunu da siyaset yap-
mıştır.
• ANASOL döneminde işsizlik sigortası, iş gü-
vencesi ve bildirün hakkının işverenden alınıp iş-
çiye verilmesi halinde kadınlarda 50, erkeklerde 55
yaş üzerinde mutabakata vanlmıştı. SSK, Emekli
Sandığı ve Bağ-Kur kapsamında toplam 12 milyon
çalışan vardır. Bu kurumlann 5.5 milyon emekli-
si. 31 milyon bağımlılan vardır. Bu üç kurum Tür-
kiye nüfusunun yüzde 85'ini sosyal güvenlik kap-
samına almışur. Adeta, sosyal devietin temel ödev-
lerini bu kurumlar yapmaktadır.
• Halen yaklaşık 2 çalışa-
na bir emekli düşmektedir.
Oysa sosyal güvenlik siste-
minin ayakta kalması için 4
çalışana bir emekli düşmesi
gerekmektedir. Dolayısıyla
sistem ödemeler açığı ver-
mekte ve açıklar hazine tara-
fından karşılanmaktadır. Açı-
ğı verdiren devlet, ödeyen
devlettir, çalışanın günahı yok-
tur. Bugün. sistemin tüm ta-
rafları mutsuzdur. Çalışan,
çalıştrran, devlet.
• Liberal sağ, özellikle
olaylan abartmaktadır. 40 ya-
şın altında emekli sadece yüz-
de 1 'dir. 45 yaşın altı yüzde
7'dir. Emekli olma ortalama-
sı 50 yaş ve üzeridir. Emekli
olduktan sonra hayatta kal-
ma süresi dünyada 15 yıldır.
• Sosyal devlet olmanın
gereği olarak devlet, sosyal
güvenliğin fînansmanına sis-
tematik olarak katılmalıdır.
Sosyal devlet dönemi geçi-
yor, diye burun kıvıranlara
ancak devleti sosyal devlet
haline getirerek cevap verebi-
liriz. OECD ülkelerinin tü-
münde yüksek oranlarda dev-
let katkısı vardır.
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
Türkiye Reel
Durum'a Kurban!
Birzamanlar Merkez Bankası Başkanlığı yapmış,
sonra serbest piyasada danışmanlık yapan sayin
Rüştü Saracoğlu, NTV'de Mali Milat ile ilgili birso-
ruya, yaklaşık şu yanıtı veriyor
"Şimdi bir bankadan gdiyorvm, çok taze bir oiay
anlattılar. Adamın şirketizor durumda. Sermaye ge-
rekli, dışardan para bulmanın maliyeti çok yüksek.
Şirket sahibı, şirketine para aktaracak ve düzlûğü
çıkacak. Ama Malı Milatnedeniyle bunu yapamıyor...
Mali Milat kalkarsa, bu durumda olan çok sayıda şir-
ket kurtulacak ve ekonomiye kazandınlacak..."
Vergi yasasının Mali Milat (MM) maddesi, vergi-
den kaçınlan paralarla ilgili "suçlar"\ sıfırlıyor ve
işadamına yeni bir beyaz sayfa açryor, "gel paranı
akla, ekonomiye kazandır" diyor ve geçmişte yedi-
ği haltlan görmezden geliyordu.
Kimi bu yasayı fırsat bildi, grtti parasını akladı. Ama,
anlaşılan kaçakçılann önemli bir kjsrm, toplumun ken-
dilerine tanıdığı bu olanaktan yararlanmaya yanaş-
madı.
Bunlar şimdi gürültü kopanyor. Hem de ne gü-
rültü!
Adam sadece vergi kaçırmakla kalmamış, aynı za-
manda parayı kazandığı ve kendisınetoplumsal iti-
bar ve kimbilir daha neler kazandıran en önemli
aracını, yani şirketini de, içine boşaltarak arkadan
hançertemiş. Şirketini, nonnal zamanlarda ancak ıda-
re edebilecek bir mali yapıda tutmuş, kaçırdığı pa-
ralan da hababam kendi özel hesaplanna aktarmış.
Yani şirketinin "içini boşaltmış"
Şimdi paraya gereksınimi var. Para ise sıcak, el
yakıyor, pahalı.
öyle ki, 50 Dolarafaiz veriliyor. Neredeyse 1 mil-
yon liraya repo hesabı açılacak. Ekonomi, en kü-
çük birikimlere yöneldi. 500 bin lira üzerinde bü-
yük kavga yaşanıyor.
Içi durmadan boşaltılarak sırat köprüsü üzerinde
bırakılan şirketlere ise sermaye gerek. Işadamımız,
bir türiü yasallaştırmaya yanaşmadığı parasını kul-
lanmak zorunda hissediyor kendını. Çünkü salt pa-
ra mutluluk getirmiyor. Şirketi de, dolayısıyla çev-
resindeki ve iş dünyasındaki itiban da tehlike için-
de.
Bunun için "MM kalksın" diye feryat figan.
Rüştü Saracoğlu, bazı danışmanlar ile Ankara
Ticaret Odası bunlann sözcüleri durumunda. Cum-
hurbaşkanı
1
na kadar uzanmışlar. Sayın Demirel i de
"MM kalkmalı" diyenlerin saflanna çekmışler. Eko-
nomik kayıtlannı yasal tutan TÜSİAD patronlan ise
"Kara para lobisinin isteklerine boyun eğilmemesi"
gerektiği görüşünde. Kayıt içi sermaye ile kayıt dı-
şı sermaye arasında kıyasıya bir savaş var.
• • •
Bizim "reel durum"a boynumuz kıldan incedir.
Devletimiz, hükümetlerimiz, siyasetçilerimizde
genel egilim, "reel durum" karşısında diz çökmek-
tir.
Reel durum, paraya olan acil ihtiyaç mıdır? Bu acil
ihtiyaç, kaçakçılığa dayanan karapara ekonomisi-
nin varlığını sürdürmesini mi gerektiriyor? Hemen
boynumuz eğrilir "Neyapalım kardeşim, durum bu,
MM'yi kaldıracaksın."
MM kalktığında sorun mu çözülecek? Hayir, ka-
çakçılık ekonomisini yeniden yasallaştıracaksın.
Adam, parasını şirkete aktaracak, rtibannı kurtardık-
tan sonra yeniden özel hesabına geçirecek.
Olay sadece "masum"bir vergi kaçırma olayı de-
ğil. Vergi kaçakçılığının sadece yasallaştınlması da
değil.
Karaparanın içinde, vergi kaçakçılığının yani sı-
ra, bankalardan çarpılmış, devletten yolunmuş;
uyuşturucudan, silah ve gümrük kaçakçılığından...
ne kadar pislik varsa oralardan kazanılmış büyük
paralar var.
Kaçakçılık ruhuna işlemiş "işadamı", hiçbir zaman
normal koşullann insanı olmak istemez, olamaz. O,
her zaman istediği şekilde fink atacağı ortamlann
va-
r olmasını ister. MM'nin kalkması da her türiü na-
nenin yenebileceği bir ortamı besleyecektir, yeni-
den.
MM kalkmamalı, Türkiye ekonomisi kurallanna ka-
vuşmalıdır.
Türkiye ya kuraJlan uygulacak ve adam olma yo-
lunda ilerteyecek, ya da sürünmeye devam edecek.
•••
"Reel durum"a boyun eğilmemeli.
MM, orta vadeli bıle değil, sadece ktsa vadeli bir
ekonomik ve mali hedefti.
Türkiye, bu kısa vadeli hedefine bile ulaşmakta
ayağını sürtüyorsa, orta vadeli hedefleri kim ve na-
sıl bu toplumun önüne koyacaktır?
Sürekli bulanık su arayan kaçakçı batacaksa bat-
malı.
Ekonomi, onlann bıraktığı alanı boş mu bırakır?
EmekttSen'eizinyok
Tüm Emeklüer Sendikası'mn (Emekli-Sen),
'Türkiye Emeküler Haftası' kapsanunda Taksim
Cumhuriyet Anıt önünde yapmak istediği
açıklamaya polis 'güvenlik'' gerekçestyle izin
vermedL Emekhter. CHP tstanbul tl Orgütü'nde
düzenledikleri toplanOda beklentilerini dile
getirdiler. Emekli-Sen Genel Başkam İbrahim
Şahin, Türkiye'de 5 mihon emeldi, 3 milyon yaşhıun
buhınduğunu anımsatarak hükümetin uyguladığı
poütikalann sosyal devlet anlayışryla
bağdaşmadığuıı söyledi. Şahin, hükümetin emekli
yaşını yüksettniek yerine ]ş güvencesi ve işsizlik
sigortası sağlamak için yeni düzenlemelere gitmesini
isteyerek K
Emeklilere insanca yaşayabileceği bir
maaş aröşı yapılmalıdır. TBMM Başkanlığı
tarafından Sağlık ve Sosyal İşler Komisyonu'na
gönderilen emeklilerin sendikal haklara
kavuşturulması ile ilgili sendika hakkuu iç hukukça
düzenleyen vasa taslağımız bir an önce
yasalaşmahdır" dedL (Fotoğraf: KADER TUĞLA)