Catalog

SAYFA CUMHURİYET 10 KASIM 1999 ÇARŞAMBA 2 O L A Y L A K VJji OORİJkŞLJbiR olay.gorus@cumhuriyetcom.tr Vatan Sana Minnettardır Prof. D r . Metİn K A L E Osmangazı Unıv Tıp Fakultesı /Eskışehır " Yolunday üruyen biryolcunun, yal- ruz ufku görmest yeterli değıldir. Afu- hakkak ufkun ötesini de görmesi ve bil- mesi gerekır." Kemal Atatürk Y uzyıllardan ben fela- ketten felakete suruk- lenen Türk ulusunun ıçınden "Tıirkun ma- kus talüıTm yenen bır buyük adam çıktı Bu adam duşüncelen>le, eylemlenyle ve de devnmlerıyle 20 yuzyılı dennden etkıledı Çanakkale den başlayan. SakaTya ve Dumlupınar ıle devam eden askersel ba- şanlan ve daha sonralan gelışen sıya- sal dehası ıle yüzyılımızin tanhıne yon verdı Bır ımparatorluktan ulusal bırdevlet yarattı Ummetten ulus çıkardı Insanlan teba olmaktan kurtanp u>- gar yurttaşlar konumuna getırdı Gen kalmiş, gen bıraktınlmış ummı bır toplumdan, laık bır cumhunyet ya- ratarak Türkıye'de aydınlanma devn- mını, Turk hümanızmını başlattı Tanh sayfalanndan Türk ulusunun egemen bır ulus olarak sılmtnesıni onledı Işte bu deha Kemal Atatürk'tür Onun düşünce yapısının kaynağını aydınlanma dönemı Fransız duşünurle- n ve bunlann önayak olduğu Fransız Devnmı oluşruruyordu Çe\ resındekıler aydınlanmacı ve bü- yuk olçüde pozıtıvıst olmasına karşm Ataturk onlara bakarak bu düşünceler- de çok daha rutarlı ve daha köktencıy- dı Ozgurluk ulkusünü (ıdealını) ve ev- rensel uygarlık fiknnı benımsemış, her gelışmenın ve ılerlemenın kaynağında özgurluğün yattığina ınanmış. kendısı- m de "Bağnnsızlıkvedzgürlükbennnka- rakteriındir" sözlenyle ıfade etmış ve Turk ulusunun da butûn tanhı boyunca bağımsızlık ve ozgurluğe sımge (sem- bol) oluşrurduğuna ışaret etmıştır Gozlem, yargı ve uygulamalannda daıma Balılı düşunce tarzı egemendır Batıhlaşmayı değil, Batı uygarlığına ka- tılmayı bır zonınluluk sayar Batı O'nun ıçın gelışım ve evnm de- mektır O sadece Batıhdır, Batıcı değıl- dır Batı uygarlığını bır dının ve/ya da bırkaç ulusun esen olmayıp uJuslarara- sı bır çabanm ürûnü sayar Ataturk aşın ve romantık bır Bat hay- ranı olmadığı gıbı duygusal bır Batı ve Batılılaşma duşmanı da değıldir O, Ba- tılı olmayan bır dünyada en aydın dü- şûnceye sahıp kışıdır Deha, bazı alanlarda seçkın ve üstun dûşunsel bır yetenek ıse, Ataturk gerçek- ten dehasahıbıdır Dehası O'na gerçek- lere ulasmanın yollannı göstermıştır Yûksek asken dehası ıle msanlık ıdealı- nı O'nun kadar kışılığınde bırleştırebıl- mış bır msan daha tanh sahnesmde gö- rûlmemıştır "İnsanlık idealinin âşık ve mumtaz bir simasrdn-O tnsanlar ve uluslar arasında kın ve duşmanlığı asla kabul edılemez bır ek- sıklık sayar Duşmanını daha yendıgı anda bağışlayacak kadar âlıcenaptır ken- dısı O'nun duşmanlığı yobazlığa ve ge- ncılığedır Gen kalrrnşlığı ve azgelışmışlığı "Ha- yattaaıgerçekyoigosteridbflınıdir''gö- ruşu doğrultusunda yürüyerek kırmış ve çağdaş uygarlığa ancak bu yolla ula- şılabıleceğını gostermıştır Çağdaş uy- garlığa ulaşmada ulusun elınde ve ka- fasında tuttuğu meşale pozıtıf bılım ol- malıdır Sahıp olduğu tanh ve yurt bı- lıncı, düşuncelennj aydınlatır Dünya tanhını ırdelerken tanhı, ınsan- lann yaptığını ve onlann esen olduğu- nu göstermek ıster Çok az kışıde go- rulen bır sıyasal öngörû ıle aleyhte olan koşullardan bıle yararlanmasını bılır Hıç geçmışe takılıp kalmaz, ılenye bakar ve gelecekle ılgılıdır "Banayap- oklanmdan değtt,yapacaklanmdan bah- sediniz" bunun bır ıfadesıdır Başkalannm yuzyıllarasığdıramaya- cağı ışlen O, kısacık hayatma sığdır- mıştır Afyon'unkurtanldığıgunmute- vazı asker sofrasında Halide Edip Ha- nım'ın kulağma fısıldadığı "_.yeni tae- yecanlı işler" bulmuştu Bırbın ardından devnmlere gınşmış ve hepsını başar- mıştı Ulusa vaat ettıği sozlenn hepsını yenne getınyordu ve "bahtiyardı ki bir isabetsizliğe uğnunamışt]n Cumhunyetm 14 yıldönümundekı cumhunyet balosunda karşılaştığı Fran- sız Büyükelçısf ne Hatay sorunuyla ıl- gılı olarak so>ledıklen bır ıbret belge- sıdır "Ben toprak buyutme delisi deği- lim. Banş bozma abşkanhğım voktur. Ancak anlaşmaya dayalı hakkımızın ıs- teyicisivim. Onu almazsam edemem. Mecfckfirsusunden uhısuma soz vmfim. Hatay'ı aJacağım. llusum benım dedi- ğinıe inanır. Sozumu venne getıremez- sem onun huzuruna çıkamam, verande kalamam. Ben şımdıve kadar venılme- dım, venılemem, yenüırsem bır dakika vaşayamam." Ozellıkle gençlere Ataturk'u aktanr- ken, O"nu tabulaştırmamak, msan bo- yutlanyla gönnek ve göstermek, efsa- neden ve efsanecılıkten uzak, nesnel ve akılcı bır gozle gorüp aktarmak çok onemlıdır Zaten kendısı de son derece mutevazıdırbu konuda ve "Benım mus- tesna oMuğuma daır kanun yoktur" der Ancak bu onemlı gorev ve sorumluluk eskı kafalann değil, çağdaş ınsanlann ışı olmak gerekır Bılınmelı ve unutul- mamalıdır kı "Azgetişmiş kafalar, azge- lişmış ülkeleri kurtarmaya >ermez" Mareşal Gazı Mustafa Kemal Ata- turkümûzun azız anısı sönmez bır me- şale olarak ruhlanmızı daıma ateşlı ve uyanık tutacaktır ARADABİR KUBİLAY GULSEM Çöziim Yaşamda Ulkemız yaşadığı soaınlan neden çozemıyor? Elbette bu sorunun bır tek yanıtı yok Ama çozu- mu var Ulkemızde yaşanan en buyuk sorun ne- dır? Aynlıkçı teror m u ' Mafya-çete-sıyaset uçge- nı mı? Gelır dağılımındakı dengesızlık mı? Adam kayırma mı? Ruşvet mı? Yargısız ınfazlar m\"> Bu soruları çoğaltmak olası Ancak bu sorulann hıç- bırı neden (sebep) değıl, sonuç Eytışım (dıyalek- tık) dedığımız yontemı "Aklı doğru veyontemlı bır bıçımde kullanma, tartışmayı doğru bır bıçımde yurvtme sanatı, sav ve karşı savdan bıleşıme ulaş- ma yontemı" kullanma yetısıne sahıp olamadığı- mız surece, sonuçlar hep sebep gıbı gozukur, yurtsever polıtıkacılann, TSK, emnıyet çalışanla- rının, burokratlann lyı nıyetlı çabalan (Hep sonu- ca yonelık olduğu ıçın) bır ışe yaramaz Sağ par- tıler ıktıdara gelır değışen bır şey olmaz CHP, Meclıs'te temsıl edılemez, değışen bır şey olmaz Koktendıncıler ıktıdara gelır, (Seçım sıstemının ku- suru olarak da olsa) değışen bır şey olmaz Dar- belerle zaten cılız olan demokrası rafa kaldınlır, değışen bır şey olmaz Bır donem soylence olan Karaoğlan başbakan olur, değışen bır şey olmaz Kısır dongu başladığı yere doner Öncelıkte bu gerçeğı kavramamız gerekır Bu gerçeğı kavradık- tan sonra çozume ulaşmak kolaydır. Çozumse soyut bır kavram gıbı algılanan demokrasının ya- şamımızın her alanında, ulkemızın her koşesınde kendını net bır şekılde gosterdığını fark edebılmek- ten geçer Işte bır ornek Izmır'e 40 km uzaklıkta bır koy var, adı Badem- lerkoyu, 400evve 1114nırfusuvar Koydekıoku- ma yazma oranı yuzde 100 Koyde oturan unıver- sıte mezunu yuzde 39 Bu koyun 230 kışılık bırtı- yatro salonu var Oyunculan, yonetmenlerı hep bu koyun ınsanlanndan oluşuyor Koyun gırışındekı koca kahvede Muhtar Mahmut Oral ve KulturSa- nat Derneğı Başkanı Seyfettn Şen'le tatıl donu- şu eşım, kızım ve ben tanışıp soyleşıyoruz Mah- mut Bey ve Seyfettın Bey, onlarca kez anlattıkla- n koyun üyatroya başlama oykusunu buyuk bır do- ğallıkla anlatmaya başlıyorlar "Kurtuluş Savaşı sonrası 1927yılında Bademler koyüne oğretmen olarak tayın edılen subay Mustafa Anarat (ko- yun 3 veya 4 oğretmenı) 1933 yılında koy mey- danında ortaoyunu şeklınde ılk oyunu sergılıyor 1935 yılına kadar oyunlar devam edıyor Daha sonra tutünden gelen ınsanlar kızlanyla, eşleny- le evlerde oyunlar oynuyoriar Eskı Muhtar Hasan Günendı ımece usuluyle tıyatro bınasının yapımı- na başlıyor Kenterier ve Dormen Tıyatrosu kat- kıda bulunuyor 1963 yılında Bademler köyunde Susuz Yaz çevnlıyor Mustafa Anarat'ın başlattı- ğı tıyatro gelışerek büyumeye başlıyor Köylüler sanatla ıç ıçe yaşam suruyohar Tıyatro ınşaatı tı- kanınca Durmuş Yaşar, (Yaşar Holdıng) yaptian pa- zarlık sonucunda, adının tıyatroya verılmesı kar- şılığında ınaşatı tamamlıyor 1969 yılında tıyatro bınast bıtıyor " (30 yıldır hıçbır teknık donanım de- ğışmeksızın 100'u aşan oyun sergılenıyor Oyun- cular Bademler'ın koylulen 1984 yılında DYO fir- ması tıyatronun boyasını yaptırıyor 1980'de de- mokrasıye paydos denılınce Bademler koyu de ta- tıle gırıyor Tatıl bıtıyor Bu kez zaten var olan eko- nomık sıkıntı derınleşıyor "1997'de oyun yok" denılınce koyluler ışı kotaranların onunu kesıp oyunlan tekrar başlatyoriar Nevzat Çeiik şıır gun- len yapıyor Avni Anıl'ın desteğıyle muzık gecesı sozu alınıyor Susuz Yaz, Serçe, Suru, Cennet, Yer Demır Gok Bakır, Z, Pembe Kadın ve Duvar olmak uzere 8 film koylulenn beğenısıne sunulu- yor Ataturkçu subay Mustafa Anarat'ın tutuştur- duğu meşale bugune kadar sonmeden yanıyor Koyun gınşındekj Ataturk bustunun altındakı, bu- yuk ondenmızın, "Turkıye'nın asıl sahıbı ve efen- dısı gerçek uretıcı olan koyludur", sozu, hak et- tığı en anlamlı koye damgasını vuruyor Bademler koyundekı tıyatro temelının tıyatroya donuşmesının, ulkemızdekı sorunlann çozumune katkısını anlayabılmeye eytışım (dıyalektık), bunu yaşama geçırebılmek ıçın olması gerekene de, demokrası dıyoruz İLAN T.C. SARIYER SULH HUKUK HÂKtMLİĞİ'NDEN Sa>ı 1999 804 Davacı Dervış Temel vekılı tarafından Zeynel Te- mel'ın hacır altına ahnması hakkında açılan davada. Mahkememızm 22 10 1999 tanh 1999/804- 1999 1095 sayılı karan ıle Sıvas, Kangal, Kocakurtkö- yu, cılt 96, kutük 24'de nüfusa kayıtlı tsmaıl ıle Fat- ma'dan olma 1954 doğumlu Zeynel Temel'ın hacır al- tına almarak kendısıne, aynı yerde nüfusa kayıtlı kar- deşı 1951 doğumlu Dervış Temel'ın vası olarak atan- dığı hususu ılan olunur Basın S4631 Atatürkçü Düşünce Sonsuza Dek... TanjU ERDEM EmekhAmıml D unyamızda 9O'lı yıllann başından ben köklu değışım ruzgârlan esı- yor BunlarTurkıye'yıdeetkılı- yor TurkıyeCumhunyetrneha- yat veren ılkeler Yenı Dunya Dü- zenı'nın ongorduğu kavramlann veuygulamalann ışığındatartışılıyor Toplumda ve kamu yaşamında yozlaşmalar, kjrlenmeler go- rülüyor Gencı ve bolücu akımlar ulusal güven- lığe, Çumhunyet'e yonelık tehdıtler olarak sap- tanıyor Bırazınlığın. bıraymazlargrubununtum bu tasanm ve eylemlennde, dıkkat edılırse, Ata- tfirk'e ve Ataturkçu gorûse saldınlar vardır Ama tum bunlara ve Cumhunyet rejımındekı bazı yıp- ranmalara karşın olümunun 61 'ıncı yılında Ata- turkçu duşunce dımdık ayaktadır Ataturk'un bırölumlü ınsan olarak 58 yıllık kı- sa yaşam çızgısınde Türk ulusuna yaptığı hızmet- len, bıraktığı eserlen bu satırlara sığdırabılmek olanaklı değıldir Turk ulusu, yok edılmek, tanh sahnesınden sılınmek ıstenırken, O'nun, ulusu- nu örgütleyerek, bılınçlendırerek, ayağa kaldı- ran, savaş alanlannda, dıplomasıde utku kazan- mak suretıyle Turk'un ateşle ımtıhanına onder- lık ettığını, ulusal ant smırlan tçınde çağdaş bır Cumhunyetı kuran Büyük Kurtancı olduğunu bılıyor Ama ulusça, ozellıkle Turk gençlığınce, asıl bılınmesı, oğrenılmesı gereken ıse Türkıye jCumhunyetı ve Türk ulusu'nun çağdaş uygarlık duzeyıne ulaştınlması ve gönenç düzeymın art- tınlması dınamık ulkusünü gerçekleştırrnede Ata- turkçu ıdeolojının ıçenğı ve rolüdur Ataturkçuluğun temelınde bu ulusun oncelık- le, tam bağımsızlığı ve ulusal ıstence dayalı yö- netım sıstemı yatar Bu, ozgür ve eşıt yurttaşla- nn bır Cumhunyet yonetımı altinda ulus devlet- lennı kurması ve onu yaşatmasıyla olanaklıdır Ataturk bu Cumhunyet'ın nıtelıklennı de be- lırtmıştır Ona gore Turkıye Cumhunyetı, ozgur- lukçu, halkçı (demokratık), laık, mılliyetçı, dev- letçı ve devnmcı olacaktır Cumhunyet erdemJı ve adaletı mulkun temelı sayan yonetımlenn ve yurttaşlann elınde yukselecektır Bu fikırlere ge- lışen çağm sımgesı olan sosyal hukuk devletı an- layışı ılave edılmış ve 61 ve 82 anayasalannda ye- nnı almıştır Ataturk'un kurduğu Cumhunyet ulusun aydınlanma hareketıdır Ulusal kulturu evrensel kultur değerlenyle özdeşleştırerek dev- nmcı bıranlayışla yuceltmeyı, çagdaş ulusal kım- lığı gelıştırmeyı ve bırlığı pekıştırmeyı hedefle- mıştır Atatürk mılletı "TüridyeCumhuriyeti'ııi kunın Türk Halkı'na Türk MUk-tidenir'- şeklın- de tanımlayarak şovenıst, ırkçı bır gorüş yenne bırleştıncı bırmıllıyetçılık tanımı yapmıştır Halkçıhk ılkesı kanun önunde eşıtlığı ve hıç- bır ferde, aıleye, sınıf ve topluluğa ayncalık ta- nınmamasını ıfade eder Toplumda sınıf çatış- ması yenne gonencı arttırmak ve hakça dağılımı sağlamak uzere ışbölumu ve uyum ıçınde çalış- mayı ongorur Gonenç ve mutluluğun kaynagı ona göre çalışkanlık ve emektır Halkçıhk ılkesı, de- mokrası ıle eş anlamlıdır Devlet ve hükûmet ulu- sun hızmetlılendır Aslolan ulusfur Halkçıhk ıl- kesının ozellıkle 1950 sonrası, çoğulcu demok- rası donemınde, esasta Ataturk ılkelerıne ınanç- lı olmayan lıder ve kadrolann yonetımınde yoz- laştınlması bugun cumhunyet mı 9 demokrası mı 7 gıbı anlamsız bır tartışma konusunu gunde- me getırmıştır Ataturk donemı 600 yıllık geçmı- şı olan teokratık ve despotık bır monarşının dev- nlerek yenne ulusal cumhunyet' ın kurulduğu bır demokratık devnm surecıdır Rejım devnmı yer- leştırmek ıçın gereğınde otonter davranmış, an- cak halkını ve ozellıkle yetışen kuşaklan demok- rasının altyapısını oluşturacak tarzda eğıtıp ay- dınlatmıştır Ataturk'un kurduğu Turkıye Cum- hunyetı demokratık kurallann çağdaş uygula- masını amaçlamıştır Laıklığı dmle, kamu yaşammın ve devlet ışle- nnın bırbınnden aynlması anlamında aldığı gı- bı, taassupsuzluğun sımgesı olarak görmekte, çağdaş uygarlığa geçışın koşulu saymaktadır Türkler bu ılkenın yaşama geçmlmesıyle özgur dûsünen, ınançlannda özgur, demokratık, hoşgö- rülu ve yaşamda ılerlemek ıçın aklı ve muspet ılım- len esas alan bır toplumun vatandaşlan olacak- lardı Ataturkçuluk ekonomık hayatta ulusal eko- nomı ve teknolojının gelışmesını tam bağımsız- lığın onemlı koşullanndan sayar Hür teşebbüsu ve pıyasa ekonomısını esas kabul etmış, ulusal ekonomının gelıştınlmesmde yaşanan koşullan dıkkate alarak KİT'lere, planlama, yönlendırme ve kontrolu ongoren devlet mudahalelenne de yer vermıştır Ekonomık sıstem göruşu devlet ve ozel kesımın bırbmnı butunledığı, planlı, karma bır duzendır Mıllı gelınn dağılımında emek sarf edenleredahayuksek bırgonenç sağlanmasını dev- letm onemlı görevı sayar Dış poiıtıkada "Yurtta Bans, Düırvmla Banş" ılkesmı getırerek ulusal ve bolgesel guvenlığı pe- kıştırmıştır Devnmcılık ılkesı bılımın ve sosyal değışım- lenn ışığında süreklı gelışmeyı ve değişımlen öngören dınamık ve gerçekçı bır yaklaşımdır Hukuk, Alfabe, Kıyafet Devnmlen, Eğıtım Bır- lığı, kadına toplum hayatında eşıtlığın sağlan- ması, Turk dılının ozleştınlmesı ve Türk tanhı- nın bılımsel yontemlerle kokenıne ınılmesı ıçın Turk Dıl ve Tanh Kurumlannın kurulması, eko- nomık planlama ıle endustrıleşme ve ulusal eko- nomı surecıne gınş, çokseslı muzığın, opera ve balenın kurumlaştınlması, unıversıte reformu vb eylemler Turk toplumunun çağdaşlaştınlmasına devnmcı ya da evnmsel katkılandır Ulu ondenn 61 'ıncı ölüm yıldonumunde Ata- turkçu duşunce ve hareket yaşıyor ve sonsuza dekyaşayacak Çunku Ataturkçuluk ulusumuzun guçlenerek gelışmesı, ınsanlık aılesı ıçınde en yuksek uygarlık ve refah duzeyıne ulaşmasmda dogmalara ve bağnazlığa yer vermeden değışı- me uyabılen, aklı, muspet bılımlen kendıne reh- beredmmış, dınamık ve evrensel bır fıkır akımı- dır Emperyahzmın boyunduruğu altındakı esır ulusların kurtuluş mucadelelen ıçın Ataturkçu oğretı örnek bır model olmuştur Ulus devletı yipratan, bağımsız yaşayamaya- cağımızı telkm eden, buyuk guçlenn gudumüne gıren, dını sıyası akımlara bayrak yapıp laıklık ılkesmı hıçe sayan, dın ya da etnık yollarda ay- nmcılık yapan, demokratık hürnyetlen yok edıp fert veya sınıf hâkımıyetı ısteyen, devletın sos- yal adalet sorumluluğunu yenne getırmeyen, Mıl- lı Eğıtımı mıllı bıhncı değıl, ummetbılıncını te- mıneyonelık ıstıkametlere çeken, mernleket kay- naklannı öncelıkle ulusal yararfara değıl yaban- cı çıkarlara tahsıs eden davranış sahıplen bu dav- ranışlanyla Ataturkçu duşunce çızgısı dışma du- şerler Bazısorumluveyetkılılennbızatıhıbusap- malan yaratanlar olması ozellıkle Turk ulusu- nun Ataturkçu düşünce konusunda doğru bılınç- lendmlmesı gereğını ortaya koyuyor Bunu cumhunyetımızm, demokrasımızın, oz- gürluklenmızın korunması, çağdaş yaşam orta- mıntn gelıştınlmesı, geleceğımızın karartılmama- sı ıçın yapmahyız Hepımız bılıyoruz kı ulus ış- lenecek büyuk değerlen olan kaynaktır Onu Ata- turkçu düşunce sıstemıyle buluşturmalı bılınç- lendırmelıyız Bunu sağlarsak Turk dev letı ve ulusu onun ılkelen ve devnmcı çızgısınde gele- ceğm aydınlık ufkundan bırguneş gıbı doğacak- tir Düzeltnte: Dün bu sayfada çıkan H. Basri Ak- giray'ın yazısınm 3 sutununda, "Bu savaş Mark- sistcepheninzaferiilesonuçlanmış-.'* olması ge- rekırken yanlışlıkla "zaran'* olarak yayımlan- mıştır Düzeltır. ozur dılenz Vergide de Deprem mi? Doç. Dr. Cülsem GUN Fakultesı Vergı Hukuku Anabıhm S ıyasal ıktıdarlann ongo- rusüzluklenne, sorum- suzluklanna bağlı ola- rak ekonomık ve sosyal depremlenn her zaman yoğun bır bıçımde du- yulduğu yurdumuzda, 17 Ağustos 1999'da Marmara Bölgesı'nı yasa boğan, büyük ölçüde ıçınde ınsan eh bulunan doğa felaketının ardından yaşananlar hepımızı lyıce şaşırttı Zaten olağan koşullarda bıreylen- ne çağdaş olanaklar sunmaktan uzak olan devlet ışleyışı, söz konusu afe- tın, kurtarma, yardım dahıl olmak uzere sonuçlannın ortadan kaldınl- ması ve depremzedelenn koşullan- nın ıyıleşttnlmesı aşamalannda da başansızlığa uğradı Ancak yardım- severtnsanlanmız ve ıçensınde ne ya- zık kı Kızılay'ın bulunmadığı bırkaç bıiınçh srvıl toplum örgütunün ça- balan ıle bellı aşamaya gelınebıldı Kamu kesımımızm, depremden once ıç ve dış borçlann yol açtığı çok ağır bıryükaltında olduğubıhnen bır gerçektı Sorunsuz ve ucuz bır dev- let gelm türuolan vergırun, ıçındebu- lunulan ekonomık/malı bunahmdan çıkışın onemlı bıraracı olduğu her za- man vurgulananlararasındaydı Dev- lehmızm vergı yonetımı elıyle ver- gılen yasalar çerçevesınde yukumlu- ierden en v«rimti bir Uçinîde topla- masının, bunlarla kamu hızmetlen- ran gereklennı yenne getırmesının ve kamu gıderlennı karşılamasmın do- ğal olduğu ve bütün bunlann anaya- samızda yer alan sosyal hukuk dev- letı ılkesının bır gereğı olduğu tartı- şılmamakta ıdı Ancak bu noktada ül- kemızın gerçeklen goz onunde tu- tulduğunda bır de duraksama oluş- E Ş tstanbul Ünıversıtesı Hukuk Dalı Öğretım Uyesı maktaıdı Şöylekı Vergı yonetımı- ne yükumluluk kurdurmak yoluylaya da başka teknık yontemlerle vergıle- nnı odeyen bıreyler verdıklennın, sayısız malı skandallarla, nereye gıt- tığını görüyorlardı Vergıler kamu hızmetlen dışında yolsuzJukiara har canıyor ya da aşınlıklara konu olu- yordu Üstüne üstlük ekonomık bunalım- lar bahane edılerek 1994 yılında ol- duğu gıbı, ekonomık denge ıçın ye- nı ve olağandışı vergıler konulabıli- yordu ve Anayasa Mahkemesı de bu gıbı anayasaya aykın yasalan ıçınde- kı bırkaç ufak tefek norm dışında ıp- tal etmeyebılıyordu Bütün bunlar yetmjyormuş gıbı, günümuzde de depremden sonra çok hızlı bır bıçımde hazırlanan "17A 1999 tarihinde Marmara Bölgesi ve Civannda Mevdana Gelen Depre- min Vol Actğı Kayıplan Gıdennek Amacnla 30.62000 tanhine Kadar Bazı Mükellefryetler İhdası ve Bazı Vergi Kanunlannda DeğişUdik Ya- pdması Hakkıoda Kanun İasarası'' ıle Ek Gelır ve Ek Kurumlar Vergı- sı, Ek Emlak Vergısı, Ek Motorlu Ta- şıtlarVergısı, Ozel lleuşım Vergısı ge- tınlmek ıstendı Doğal afetın yaralannı devletm or- ganızasyonsuzluğuna karşın ozven- lı kışısel çabalanyla sarmaya çalışan bıreyler, olanaklanna göre karşılık- sız yardımlannı da zarar goren bu bölgenın ınsanlanna akıtmaya çalı- şırken bu vergı gerçeğı ıle karşılaşın- ca genlemek durumunda kaldılar ve yardımlarda buyuk bır duşuş yaşan- dı Toplumda oluşan duyarhlık (has- sasıyet) ve çeşıtlı baskı gruplannın çabalan nedenıyle bır süre ıçın gen- ye çekılmış olan yukanda sözü edı- len vergiyasatasansmıncanlandınl- ması ne yazık kı yıne gundemdedır Organızasyondakı yetersızlığını bıle bıle anayasadakı olağaniistû hal kurumunu ışletmeyen bır sıyasal ık- tıdann, kayıt dışı ekonomıyı goz ar- dı etmesı, etkın düzenlemelen bır yana bırakıp kara para ışlenyle uğ- raşanlan yollanna devam ettınnesı, vergılennı zaten az çok odeyen yü- kümlulenn yakasına yapışmak sure- tıyle ek servet ve muamele vergılen toplamayı öngören bır yasa tasan- sıyla toplumun karşısına çıkması ya- kışıksız olduğu kadar hukuka da ay- kındır "Verginin genelfiği'' ılkesı, vergı- lenn genye yürumezlığı ılkesı, bır matrahın aynı donemde bırden fazla vergılendınlemeyeceğı ılkesı, hukuk guvenlığı ılkesı gıbı vergı hukuku ve genel hukuk ılkelenne dolayısıyla anayasaya aykın olan bu tasannin ku- rallan, hukuk teknığı açısından da "ııyguianabiür" mtelıkte değıldir (*) Bunormlar 1999 yılı butçesının " C cetvelınde toplanacak vergılenn ad- lan arasında yer almadığından 1999 yılının gelırlenne ve tasandayeralan obur oğelere (unsurlara) uygulana- mayacaktır Tasan henûz yasalaşma- dığı ıçın olsa gerek, 2000 yılının but- çesmın " C cetvelınde de bulunma- dığı bellı olan bu malı yükumler *sa- hnma" olanağmdan yoksundur, ade- ta yok hukmundedır Tasan yasalaşırsa bundan etkıle- necek olan yükümlulere önenm, ız- lenecek yollann yorucu, zaman alıcı, engellerle dolu olması nedenıyle so- nuç almak kolay olmasa bıle, hukuk yoluna başvurmalan ve yururluğe gır- mesı olası yasayı ve buna bağlı ola- rak ortaya çıkacak vergı yoneömınm kullanımlannı "yargı"ya denetlettır- melen olacaktır Budurumdayükum- lülenn karşısında yargı yolu ıçın se- çeneklerbulunacaİctır Belırtmek ge- rekır kı ek gelır ve ek kurumlar ver- gısı açısından ancak bıldınmlenne (beyannamelenne) çekmce (ıhtırazı ka- yıt) kovacak yükümlulenn her ıkı yar- gı yolu ıçın yetkılı vergı mahkemesm- dedavaaçmahakkıdoğacaktır Bınn- cı seçenek yasanın anayasaya aykın- lığının gündeme getınlerek anayasa yargısmın ışletılmesıdır Dava esnasında vergı mahkemesı yargıcı anayasaya aykınlık ıddıasını cıddı bulursa, uyuşmazlık yuksek yar- g»yen olanAnayasa Mahkemesı önu- ne goturülebılecektır lkıncı yol ıse vergı yargısında ılk derece mahke- mesı olarak vergı mahkemelen tara- fından yasanın butçenın "C" cetve- lınde yer almaması ve ön ızın koşu- lunu taşımaması nedenıyle "uygula- nabflir" mtelıkte bulunmamasının saptanması v e bu yasaya dayanılarak salınmış olabılecek vergılenn terkın edılmesıdır Bıtmeyen bır borç batağında bul u- nan devletın hızmetlennı sürdurme- sı ıçın bırtaktm oldu bıttılerle durust odevlılennpeşını bırakmayan sıyasal ıktıdarlann, toplanan vergılenn dep- rem bolgelennde gerçek gereksınım sahıplen ıçın harcanacağı guvenmı topluma vermedıklen bır ortamda, vergı hukukunun temel ılkelenne, hu- kuka aykın vergı koymalann yargı organlanna denetlettınlmesı kanım- cabırvatandaşiıkodevıdır Aksıtak- dırde bıtmeyen malı / ekonomık bu- nalımlar, yıne bıtmeyen bu tur olağa- nustü keyfi vergılendırmelenn doğal aracı durumuna gelebılır (*) Hukukta kurallann ' vunırluk- te " olmalan ıle uvgulanabılır' ol- malanfarklı olgulardır PENCERE Br YaşamKçfenininAdL. Savaş!... Anadolu'da yaşanan "Ulusal Kurtuluş Sava- £/"ndan bır ulus doğdu Karmaşık bır savaştı bu1 Savaş ıçınde savaş1 Iç savaşta Hılafet Ordusu da vardı Çerkez Et- hem de, Anzavur da başkalan da1 Dış savaşta Yunanıstan'la kanlı hesaplaşma gerçekleştı Em- peryalızmın asken, başta Istanbul, çeşıtiı buyuk kent- lerı ışgal etmıştı Dın savaşı da savaş ıçınde sava- şa yuvalanmış, Anadolu 'dakı Hınstıyanlar emper- yalıst guçlenn yanında yerlennı almışlardı Etnık sa- vaş da yaşandı, ne yazık kı Ermenıler, Rumlar, Turkler kapıştılar, Bınncı Dunya Savaşı bıtmemış- tı, bu coğrafyada suruyordu Bu karmaşık savaşın yapısındakı ateşten yuma- ğın kordugumlermı çozen ondenn adı: , ,r Mustafa Kemal!.. Tanhte ilk kez, bir mazlum hafk, emperyaliz- me karşı zafer kazandı. • Devrim!.. Padışahlık yıkıldı Hılafet kaldınldı, Şeyhulıslam- lığa son venldı, Şenye Vekâletı tarıhın çop tene- kesıne atıldı Medrese eğıtımı, noktalandı Cum- hunyet tlan edıldı. laık devlet kuruldu Kadın hak- lan gerçekleştınldı, kadınlara seçme ve seçılme hak- lan tanındı Yurttaşlar Yasası (Medenı Kanun) be- nımsendı Dıl ve yazı devrımı hayata geçırıldı Uy- garlık tanhı algılaridı Kışıkul olmaktan çıkanldı, yurt- taşkımlığmeyazıldı Ummet ulusa donuştu Buko- şeye sıgamayacak kadar boyutlu bu devnmın on- dennın adı Mustafa Kemal1 Tanhte ilk kez bır Islam ûlkesinde 'Aydınlan- ma Devrimi' başanldı. • Mustafa Kemal Ataturk O artık bır kışı değıl, bır lıder değıl, bır canlı de- Bır yaşam bıçımının adı 1 Bır uygarlık sımgesı Anadolu halkının Mustafa Kemal sevgısı de yal- nız sıyasal ya da toplumsal açıklamayla anlaşıla- maz, halk bır turkuyu sever gıbı sevıyor Ataturk'u Kahveye gınyorsun Duvarda resımler var, Bısmıllah levhası, zumru- tu anka kuşu, dunya guzelı, Hazretı Ali.. Bır de Ataturk' Eve gınyorsun Duvarda resımler var, aıle buyuklen, akrabalar, bır de Ataturk 1 Berber dukkânına gınyorsun Duvarda Mıllı Takım Fenerbahçe ya da Galata- saray, bır de Ataturk'un resmı yan yana duruyor- lar' Dışardan bın gelse şaşakalır, bu olgu bır yaban- cıya ters gelebılır, ancak bu halk "varoluş ya da yok oluş" sınavını Ataturk le bırlıkte yaşadı, sava- şm ve devrımın kahramanmı yurşğıyle d ^ 9 Q n l u n e y a z d ^ A ' Hıç kuşkusuz Ataturk'e ofkelenen, dış bıteyen, duşmanlaşanlarda var Murtecı-mandacı-bolucü uçlusu neden sevsın kı Mustafa KemalV Ama 1923 Aydınlanma Devrımı'nın laık cumhu- nyetını demokratıkleştırmeyı amaçlayan kışının Ataturk'e duşmanlaşarak tutariı yaşaması olanak- sız 1 Boyle bır kışı, akıl ve mantıktan yoksunluğun fukarasıdır Tarıh, Mustafa Kemal Ataturk adını laık cumhu- nyetm temelıne demokratık devnmle bırlıkte yaz- mış O'nu oradan kım sılebılır kı? . duLclnea Gulun> 10/11 Kasım 1999 5 000 000 TL fvsti ıçkj daM) 3 50C OOO TL i^uak bedef) 2 500 000 TL (ıçlt ctafnl dag» Bfetfryaaan Tam Yemefc muşterHenne Öğreno BâBterkonser «rftnden onateiertajnser tarfwnfcn or gun önce sanşa sunutsak CManea 06s«to saa le<X?e kadar Baîak Sanaçtan tanrnadlabar O M B r g i l m i d e b W l 2 2 0 c r dg u W gUtMi nHkannda sabja sunukjr remek faanvaftymfaıııııja bietlenn konser önces temm edümesı gerelgr d u l ı i n ı ı ı ı p ı a t*l 245 10 39 48 / 71 t«l l ı ı 249 55 70 Bizim{ SUSURLUK TUTANAKLARI Bugun olup bıtenlerı daha lyı anlamak, bazı olaylann nıçın aydınlatılamadığını bılmek ıçın TBMM Araştırma Komısyonu tutanaklarının 3 bolumunun tam metnım okumalısınız 11 Kasım perşembeden itibaren BizimG'azeie' de Turkıye Gazetecıler Cemıyetı'nın yayınladığı bır SİVİL TOPLUM GA2ETESİ olan S/z//«Oax*ta'yı bır bayıde bulamazsanız, bır başkasında aramaya değer Abone ıçın Tel 0212 513 83 00, Faks 0212 526 86 46