Catalog

Cumhuriyet tmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmem OrbanErinç# Genel Yayın Koordınatörü Hikmet Çetinkaya 9 Yazıışlerı Müdürlerı fbrahim Vıldız, Dinç Tayanç (Sorumlu) # Haber Merkezi Müdünr Hakan Kara 0 Görsel Yönetmen. Fikret Eser Dış Haberler. Şinasi Danışoğlu • tsUhbarat: Cengiz Yıldınm 0 Kültur Handan Şenköken 0 Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami Karaören 0 Düzeltme: Abdullab Yazıcı 0 Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge: Edibe Buğra 0 Yurt Haberlen: Mehmet Faraç YaymKuruhı. hhanSeVpjklBaşkan), Oriun Erinç, Oktay Kurtböke, Hikmet Çetinkaya, ŞOkran Soner, Ergun Baka, Dinç Tayanç, lbrahim Yüdız, Orhan Bursah, Mustafa Balbay, Hakan Kan. AnkaraTemsıkısı.Mustaf»Balbay# Haber Müdürü. Dogan Akın Atatürk Bulvan No 125, Kat:4, Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 hat), Faks- 4195027 0 lzmır Temsılcısı: SerdarKıak,ttZiyaBlv.l352S.23Tet4411220, Faks: 4419117 0 Adana Teroalcisı: Çetin Yiğenoğlu. Inönü Cd. 119S.No:lKatl,Tel:363 12 11. Faks-363 12 15 Koordinatör Ahmet Korulsan 0 Muhasebe: Bülent Yener 0 tdare: Hûseyin Gürer 0 Işletme: ÖnderÇeök»Bılgı-lşlem Nail lnal 0 Bılgısayar Sıstenr Mürüvet Çiler MEDYA C: • Yönetim Kurulu Başkanı - Genel Müdûr Gülbin Erduran # Koordınator Reha Iptman • Genel Müdûr Yardımcısı Mine Akdağ Tel: 514 07 53 - 51395 80-5138460*1, Faks: 5138463 Yayımlayan \e Basan: Yenı Gün Haber Ajansı, Basın ve Yaymcılık A Ş TüAocağıCad 3941 Cagaloglu 34334 tst PK 246 lstanbul Tel (0712ı 512 05 05 (20hat) Faks (0-212)513 85 26MART1997 Imsak: 4.24 Gûneş:5.51 Öğle: 12.17 Ikindi: 15.44 Akşam: 18.29 Yatsı: 19.51 VYatepburyden Hd konferans • Haber Merkezi - Princeton Üniversıtesi'nde •'ty'illıam ?teward Tod" siyaset ve uluslararası ıhşkilerprofesörü olarak görev yapan John VVaterbury, özelleştirme konusunda ikı konferans vermek iizere Yapı Kredi Bankasf nın davetlisi olarak Türkiye'ye gelıyor. Ortadoğu ülkelennin çeşitli sorunlan ûzenne çok sayıda kitabı ve makalesi bulunan VVaterbury, 2nisansaat 15.00'te "Demokratsız Demokrasi", 3 nisan saat 19.00"da da "Kamu ve Özel Mülkiyetın Mantığı" konulu konferanslannı Koc Üniversitesi'nde verecek. ÇYDO'öen antik arya • İstanbul Haber Servisi - Çağdaş Yaşamı Destekleme Vakfı. kültürel etkinlikleri çerçevesınde bugün saat 20.00'de ITÜ Maçka Maden Fakültesi G Amfısi'nde bir konser düzenliyor Soprano Gülderen Ayvazoglu ve piyanist Elizabeth di Stefano'nun sunacağı "Antik Aryalardan Günümüze" adlı konserde Antonio Vivaldi, G.F.Haendel. Benedetto Marcello. tlhan Baran. Kurt Weil, Giuseppe Verdi. Andrew Lloyd Weber'den eserler seslendırilecek. Aktuna'ya TAP odüiü • lstanbul Haber Servisi - Turkiye Aıle Saglıgı ve Planlaması (TAP) Vakfı, "Aıle Planlaması Başan ÖdüliTnıL Sağlık Bakanı Yıldınm Aktuna ile bakanlığın Ana Çocuk Sağlıgı ve Aile Planlaması Genel Müdürü Prof. Dr. Ayşe Akın'a vermeyi kararlaştırdı. Bu arada, "Sağlıkh anneler ve çocuklar içm aile planlamast" fıkrine ınanarak vakıf çalışmalarına ve aile planlaması konusuna destek veren sinema sanatçisı Türkan Şoray ile Dr. Lütfi Doğan ve Ali Uğur Tuncer'e de "Vakıf Şeref Üyeliği" verilecek. İnsansız uzay aracı • VVASHINGTON(AA)- ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Sanayii (NASA). roket motoru kullanmadan sesten 10 kat hızla uçabilen insansız uzay aracı geliştirmeyi planlıyor. NASA'dan yapılan açıklamaya göre Hyper-X adı verilen ve 33.4 milyon dolar değerindeki beş yıllık projeyle sesten hızlı deneme amaçlı dört uzay aracı geliştirilecek. Halen kullanılan Marc 5'ten beş kat daha hızlı olması planlanan uzay aracı, 1999 yılı ortalannda ilk uçuşunu gerçekleştirecek. TCDD'den GAP turu • ANKARA(ANKA)- Devlet Demiryollan'nın Kurban Bayramı nedeniyle düzenlediği GAP turunun, yoğun ilgı nedeniyle 23-27 mayıs arasında yineleneceği belirtildı. TCDD Genel Müdürlügu'nden yapılan açıklamada, tur ıçin rezervasyonlann 30 nisana kadar yaptınlabileceği. ücretlenn 24 milyon 750 bin lira ila 41 milyon lira arasında değıştiği kaydedildi. Açıklamada aynca, değişik yörelere ılkabahar turlan düzenleneceği de belirtildi. En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu seçilen Fransız yüdız Julktte Binoche (solda) ve En İyi Yabancı Film Oscanmn sahibi ''Kol- ya" ekibi (üstte) ödütü kazanmanın sevinci içinde. En İyi Yarduna Erfcek Oyuncu Cuba GoodingJr.(solda)ve 'VVhen We VV'ere Kings' adlı belgesel fılmin Oscar kazanması nedeniyle törene katüan Muhammed Ali ve George Foreman (üstte). 'Ingfliz Hasta'ya 9 Oscar ilacıAnthony Minghella'nın on iki dalda Oscar'a aday olan filmi 'The English Patient' dokuz ödül alarak 69. yılın galibi oldu SUNGUÇAPAN Her yıl bu vakitlerde sine- ma dünyasının başlıca olayı haline gelen Oscar ödülleri dağıtım törenini, hemen he- men 1990'dan beri artık alış- tığımız şekilde. Los Ange- les'tan naklen bir kez daha izledik küçük ekranda, 3.5 saati aşan gösterişli bir TV eğlence prograrnı lezzetinde. Dün gece mecburen saati ku- rup sabaha karşı 4'te uyana- rak elde kâğıt-kalem ekran başına geçrik, biraz sayfa edi- törümüzün zorlaması, bıraz mesleki ilgi ve biraz da oyna- dığımız "Oscar-Toto" sonuç- lannın tutup tutmayacağını görmek merakıyla. Hollywo- od sinemasının 'görkemi ve büyüsü'nün simgesi sayılan ve 1928'den beri Amerikan Si- nema Sanatlan ve Bilimleri Akademisi tarafından verilen geleneksel Oscar'lar büyük tican ağırhğı ve prestijiyle aylarca yankılanan tartışma- lara, söylentilere, çalkantıla- ra yol açar Amerikan 'sbotv- biz' âleminde, bılindıği gibı. 69 yıldırdağınlanbutDİaOs- car amcaya benzeyen' küçük altın heykelcikleri kazanan filmlerin ve kişilerin piyasa değeri birdenbire yükselir. göğe fırlar neredeyse. Adaylık bile yeter Aslında ödül kazanılmasa da sadece aday gösterilmek bı- le getirdiği maddi manevı avantajlarla alabildiğine ih- ya eder sahibini, şan şöhret pa- ra ve yeni iş olanaklannm ka- pısını açar. Dünya sineması- nın, neredeyse devlet ıçinde devlet itibanna sahip mutlak egemeni Hollywood'un gü- cü biraz da Akademi tarafın- dan belirlenip seçilen bu ge- leneksel Oscar ödüllennde yatar. Ne yazık ki bütün ulus- lararası film festivallerinin üstünde bir saygınhğa sahip Oscar'lardan nasibini almak için Amerikan film endüstri- sinde ne gibi entrikalann çev- rildiğini arükbilmeyen yok ve tüm Hollywood ahalisinin ba- şma konabilecek Oscar kuşu uğruna birbirlerinin gözünü oyacağı bu yanş,yeni yön- temlerle kıyasıya sürdürülü- yor bugün. Yaklaşık olarak dünyada 1 milyar 100 bin, ül- kemizdeyse uykusundan fe- dakârhk eden 400 bin kişi- nin (kaynak: Kanal D) TV'de- ki canlı yayından izlediğı 69. Oscar ödülleri törenini, aka- demi başkanı Arthur HiBerın açışından sonra, oldukça so- ğuk Intemet şakalanyla, su- lu esprileriyle ama beceriyle o 'gıcık' Büry Crystal sundu yine. Yalnız, Allah için, en iyi film Oscar'ına aday 'The English Patient-lngiliz Has- ta', 'Fargo", 'Jerry Maguire', 'Secrets and Lies' ve 'Shi- ne'dan seçip aldığı kimi ka- rakteristik sahnelere kendini katarak hazırladığı. sahneye de koşarak geldiği o esprili ve gırgır başlangıç bölümü çok matraktı doğrusu. 'You Must Love Me'yle 'Evita'ya biricik Oscar'ını getiren en iyi orijinal film şarkısı dalındaki aday parça- lan aralarda Madonna, Celi- neDiongibi ünlülenn seslen- dirdiği töreni, Armani yapı- mı, birbirinden şık giysiler ıçindeki, takıp takıştırmış, alımlı, güzel yıldızlarla ta- nınmış, gözde aktörlersenlen- dirdi 3.5 saat boyunca. 24 dalda verilen Oscar'la- n, Sandra Bullock'tan Co- urtney Love'a, VVinona Ryder dan Nicoie Kidman a, Jodie Foster'dan Susan Sa- randon a ve Mkhael Doug- las'tan NkholasCage'e, Mel Gibson'dan Al Paciuo'ya ka- dar uzatılacak 35 kadar nam- "The English Patienfuı yönetmeni Anthony Minghella (solda) ve fılmin yapımcısı Paul Zaentz Oscar'lannı tokuşturarak ödülün sevincini paylaşülar. ÖDÜL TÖRENtNDEN NOTLAR Binoche'nin 'sürprizi' LOS ANGELES(REUTER)- Los Ange- les Shrine Auditorium'da 69. kez verilen Os- car ödüllerinin galibi. beklenildiği gibi 12 dal- da aday gösterilen 'The English Patient' ol- du. Mkhael Ondaatje'nin romanından Ant- hony Mingheüa'nın beyazperdeye aktardığı film, toplam dokuz Oscar'la ödüllendirildi. Billy Crystal'm sunduğu Oscar gecesin- de, 'The English Patienftaki hemşire Hana rolüyle 'En Jvi Yarduna Kadm Oyuncu' Os- car'ıru kazanan ünlü Fransız kadın oyuncu JubetteBinoche, seyircileri şaşırtan bir açık- lama yaparak, ödüle değer bulunmasını bü- yük bir sürpriz olarak değerlendırdi: "Bu bir rüya. Oscar'm La- uren BacaD'a verile- ceğini samyordum çünküo bunu hak edj- yordu!"Ödülünüal- dıktan sonra sahne ar- kasına geçen Binoc- he. burada da Ba- call'dan adeta özür di - lercesıne 'bu benim hatam değildi' diye konuştu. 'En İyi Senaryo' Oscar'ını kazanan Coen Kardeşler'in son filmı 'Fargo' ıse aile boyu ödüllendi- rildi. Filmdeki hami- le polis şefi rolüyle •En İ)i Kadın Oyun- cu' seçilen Francis Mc Dormand. Geceye eşi N iccok? Kidman'la birlikte ka- blan Tom Cruise umduğunu bulamadı. e-posta : tan (s vol. com. tr teşekkürlerini eşi JoelCoen ve kayınbirade- ri Edıan'a yönelterek "beni bir kadın yapan kocama ve bir oyuncu olmamı sağla\an Et- han'a teşekkür edıyorum" dedi. Joel Coen ise fılmin başansında kansı Mc Dormand'ın büyük payı olduğunu ekleyerek 'Fran'ın perfonnansı bu kadar iyi ounasaydı,filmbu kadar beğenilmezdT dedı. Avustralyalı piyanist David Hetfgott'un gerçek yaşamöyküsünü konu alan' Shine' ad- lı filmde, piyanistın yetışkın dönemini can- landıran aktör Geoffrey Rush'ın 'En İyi Er- kekO>uncu' Oscar"ını kazanması ise Avust- ralya'yısevinceboğdu. 'En İyiErkekOyun- cu' ödülünü Avustralya sineması adına al- dığını belirten Geoffrey Rush yaşayan birini canlandırmanın nasıl bir şey olduğunu so- ran gazetecilere "David, bir klinik vaka de- giL, son derece \araücı bir insan. Bazı eieştir- menleronun hakkında acımasız da\ ranı>or- lar. Şimdi Oscar aldığunı görse nerhalde bu sevinci benimk payiaşu-, muhtemekn 'bril- liantissimo' (gözkamaşüncıanlamında) di- ye bir sözcük uyduruverir" yanıtını verdi. 'En İyiYabaneı Film' dalında Oscar'ın en güçlü adayı 'Kol>r a' da evine ödülle döndü. Filmın senaryosunu yazan ve yöneten Jan Sverak, yaptığı konuşmada heykelciği eli- ne alıp "Prag'a gidü- yorsun.Gelecek>ıl se- ni utandırmayacağız. Evimdeki herkese te- şekkür edryorum rl di- ye konuştu. 'Kolya,' Çek Cumhuriyeti 'nde şimdiye kadar, 1 mil- yon sinema seyircisi tarafından izlendi. Oscar törenin sürp- riz konugu ise, Hust- ler dergisinin yayım- cısı, pomo krab Larry Flynt'ti. Milos For- man'ın 'The People >•& Larry FTjnt'e esin kaynağı olan ünlü por- nocu, kalabalık tara- fından "LarTy bizim kahramannmz" pan- kartlanyla karşılandı. Dünyaca ünlü boks efsanesi Muhammed AH ise yaşamının konu edildiği 'When We VVere Kings' adlı belgesel filmin 'En İyi Bel- gesel' dalında Oscar kazanması nedeniyle törene katılanlar arasındaydı. Oscar gecesin- de, adaylar arasındaki tek büyük stüdyo fil- mı olan 'Jerry Maguire* ve filmin oyuncu- su Tom Cruise'un zirvedeki ödülleri alama- ması dikkat çekiciydi. Filmin 'En İyi Yar- dımcı Erkek Oyuncu' Oscar'ını kazanan di- ğer oyuncusu Cuba Gooding Jr. ödülünü alırken "•Şükürlerolsun! Burada>ım ve mut- luyıun" dedi ve seyirciler arasında oturan Tom Cruise'a 'seni seviyorum' diye seslendi. lı Hollyvvood stan verdi sa- hiplerine. (Kaka çocuk çizgi kahramanlar, Beavis'le Butt- head de renk kattı bu ünlüler geçidine.) Geçen yıl içinde ölenler anıldı bu arada. Hiçbir aksama-sarkması bulunmayan, tüanndabir dü- zen içinde seyreden görkem- li törende her şey iyiydi hoş- ru da, 24 Oscar'dan 9'unun, halen sinemalanmızda göste- rilen 'The English Patient-İn- gffiz Hasta'ya gıtmesi, bu yıl- ki Oscar'lann içine etti biz- ce! Michael Ondaatje'hin. BookerÖdül'lü,karmaşıkve derinlikli romanından ttalyan asıllı uyanık yönetmen-sena- rist Anthony Minghefla eliy- le perdeye uyarlanan, roma- nı da Ahu Antmen'in Türk- çesiyle dilimize çevrilen 'İn- gfliz Hasta' yerine 'Shine'ın en iyi film seçilmesini diler- dik. 'Fargo'daki Frances McDormand'ın en iyi kadın oyuncu, 'Shine'da harikalar yaratan Avustralyalı Geoff- reyRush'ın da en iyi erkek ak- tör seçilmess bir nebze içi- mizi ferahlattı sabahın kö- ründe. En iyi yabaneı film dalında, Çek yapırru, sevim- li ve etkileyıci 'Kolya'nın. en iyi senaryo dalında da Joel- Ethan Coen kardeşlerin her açıdan mükemmel 'Fargo'su- nun Oscar'lan kazanmasına da sevindik.69. Oscar ödül- leri töreninin bitimiyle ala- bildiğine parlak, gözalıcı, şek- len kusursuz, ama öz bakı- mmdan bizce çok orta malı sonuçlar ortaya çıktı sonuç- ta. Böylece 69. kez Oscar'lar sahiplerini buldu ve vuslat artık gelecek bahara kaldı... 1997 Akademi ödüllerini kazananlar Yıhn en iyi fihni:' Ingiliz Hasta' En iyi erkek oyuncu: Goeffrey Rush( Shine) En iyi kadın oyuncu: Frances McDonnand(FargD) En başanbfılmvÖDetmeni:Ant- hony Minghella( Ingiliz Hasta) EnKiyardmıaerkek oyuacaKÂı- ba Gooding jT.(Jeır> Maguire) En iviyarduncı kadmoyuncuiJu- liette Binoche(lngiliz Hasta) En başanlı sanat yönetimi:' ln- gihz Hasta'(Sanat Yönetmeni: Su- art Craig, Dekortasanmcısı: Step- henie McMiUan ) En başanh kostüm tasaruncı- suAnn Roth(tngiliz Hasta) En başanlı ses efekoeri: 'Haya- let ve Karanlık(Bruce Stambler) En bafanh makyaj: 'The Nutty Professor'(Rick Baker \e David Leroy Anderson) En iyi kısa film: Dreamvvorks SKG yapımı 'Dear Diary' (David Franke ve Barry Jossen) En iyi kısa çizgi film:Thomas Stellmach Animation yapımı 'Qu- est'( Tyron Montgomefy ve Tho- mas Stellmatch) En iyi kısabdgeseLBrething Les- sons, The Life and Work of Mark O'Brien'(Jessica Yu) En iyi belgesel: 'When We VVe- re Kings'(Leon gast ve David So- nenberg) En iyigörselefekt 'K.urtuluşGü- nü'(Volker Engel, Douglas Smith Clay Pinney ve Joseph Viscocil) En iyi ses: 'Ingiliz Hasta'(Wal- ter Murch, Mark Berger ve Chris Nevvman) En iyi montaj: 'tngiliz Has- ta'(Walter Murch) lComedi-Müzıkal dallannda en iyi film müziği: 'Emma'(Rachel Portman) En iyi film müziği:' tngiliz Has- ta'(GabneI Yared) En iyi görüntü yönetmeni:' tn- giliz Hasta'(John Seale) Enrvi yabaiıcıfilm:" Kolya' ( Cumhuriyeti. Jan Sverak) En iyi orijinal film şarkısı: Evı- ta'dan 'You Must Love Me" (mü- zik: .\ndrew Lloyd Weber, lirik: Tim Rice) En iyi uyarlama senaryo:'Sling Blade'fBiİly Rob Thornton) Etthisenam: 'Fargo'(Ethan& Joel Cohen) Onlar 'Medeni', Biz 'Barbar', Oyle mi? Cam aydınlığı soğuk o kış günü, Paris Emniyet Müdürtüğü'ndeki o tıknaz memur; pasaportum- dan adımı okuyunca, yüzünü buruşturup demişti ki: " -Att'lâ mı? Dehşet! Böyle bir adı nasıl taşıyorsu- nuz?" Güterek cevap vermiştim:" -Benim için be- is yok: ben, karşı taraftanım!" Gerçekte, bu küçük olay bile, Bat'lı kafasındaTürk'ün, -daha kapsam- lı olarak Doğu'lunun- ne berbat çağnşımlarla yüklü olduğunu gösterir. Onun için, nihayet açık konuş- mayı yeğleyen Avrupa'hnın, Türkiye ve Türkler hak- kında söyledikteri, beni hiç şaşırtmıyor. Meselâ, Av- rupa Pariamentosu Hristiyan Demokrat Grubu Başkanı, (Eski Belçika Başbakanı) Wirfried Mar- tens'in şu söyledikleri: "... Türkiye ile aramızda din değil, uygarlıkfar- kı var. Uygariık, bir kimlik sorunudur. Biz Avru- pa kimliğini korumak istiyoruz. O kimlikte Tür- kiye'ye yeryok. Kimliğin temelinde uygarlıkfar- kı var. Dikkat edin, din demiyorum, uygariık di- yorum. Avrupa Birliği için onbir aday ülke var, Tür- kiye'nin adı onbir aday arasında geçmiyor..." (Milliyet, 12Mart 1997) O 'uygariığın' nasıl 'din temeline' yaslandığını, daha önce Ândre Siegfried'in yazısından okumuş- tunuz (bkz. Cumhuriyet, 21 Mart 1997). O, kendi ağız- lanndan çıkan 'itiraf'; şimdi isterseniz, bir de Niya- zi Berkes'in aynı konudaki 'tesbiti'ne göz atalım. "... Batı bilginlerinin, Türk Tarihine bakışı, Islâm- lık tarihçilerinin bakışlanndaki önyargılara göre bi- çimlenmişti. Islâm, Osmanlı ve Batı tarihlerinde 'Türk', ülkesiz, tarihsiz, uygariıksız ve genellikle yı- kıcı biryaratıktır. Avnıpa'da bu görüşü, biryandan misyonerier, biryandan Gladstoneyörüngesinde- kipolitikacılarbeslerken, biryandan da oryantalist- ler beelerdi. Politikanın bilim adamlan üzerine olan bu türden etkisini, bugün bile görmek olanağı var- dır..." ('Atatürk ve devrimler', s. 34. Adam Yayınevi, 1982.) Yanlış mı söylemiş? Hiç sanmıyorum. Sadece, 'etkinin' belki de 'iki taraflı' olduğu ileri sürülebilir. Hat- ta, 'çok taraflı': Batı da Türk' aleyhtarlığı, elle tutu- lacak kadar 'yaygın'ü\r ve de 'somut'tur. İyi ki etmiyorlar!... Montpamasse'daki 'Cafe Dupont'da, ağır cal- vados kadehini pembe avuçlannda ısıtarak; ba- zı geceler, Afrika 'milliyetçisi' zenci dostum M'ba, çok fazla öfketendi mi, açardı ağzını, yumardı gözü- nü; beyazı bol gözlerini, aça aça, derdi ki: "- Sen bu Batlı kısmını anlayabiliyor musun? Ben, hayıri Engizisyon, yâni dini taassubun katmer- lisi, bunlarda; aristokrasinin, daniskasını yaşamış- lar; ırkçılıklannı, bilmeyen yok; işleri güçleri, insan- lan sınıflandırmak; sonra, nasıl oluyorsa, onlar 'me- deni', bizler 'barbar'?" Bilmem bilir misiniz? M'ba'nın birçırpıda sayıver- diği, bu 'kusurfann'hiçbirisi.Türktoplumlanndagö- rülmemiştir, onlar bizi 'Avrupa Kimliği'ne dahil et- miyorlar ya, iyi ki etmiyorlar; adımızı kirietmiş olur- lardı, çünkü Niyazi Berkes, fikir namusundan asla kuşku duyulamayacak bir bilim adamı, bu konuda onlann düşündüklerinin, tam karşıtını söylüyor: "... Türklerde geleneksel olarak ırk, din, kan, secere, hatta dil birliği, 'toplumsal biıiik' teme- li olmamıştır. Türkler, bunlann hepsinde, tekçi- liği değil, çokçuluğu kabul ettiklerinden, top- lumsal birliklerinin temeli, ya 'zenaat birliği' ya da 'devlet birliği' olmuş; Türk, tarihte, en çok bu iki kavramla varolmuştur. Türkler hiçbir zaman teokrasi, aristokrasi, ırkçılık rejimleri kurmamış- lardır. Devlet birliği kurmadıklan zamanlar, ço- ğunlukla hayvancılık, çiftçilik, zenaatçılık 'birim- leri' ve 'kardeşlikleri' halinde yaşamışlar; devlet kurduklan zaman da, ne ırk prensibine, ne de kan ya da din prensibine yer vermişlerdir..." "... Bu açıdan Türkler, gerçekten dikkate de- ğer insancıl toplumları oluşturan insanlar ol- makla beraber, bu özellikleri onlan iki olay kar- şısında, kritik duruma düşürür: ekonomik ya- samlan sarsıldığı zaman, ya da devletleri sarsıl- dığı zaman. Ekonomileri ya da devletleri yıkıldı mı, yönsüz bir hale gelirier..." ('Batı sorunu', s. 204, Bilgi Yayınevi, 1975) Berkes'in ilave etmeyi unuttuğu nedir? Türklerin, ekonomilerini de, devletlerini de 'sarsmayı', son iki- yüz yıldır fena halde başardıklan mı? 'Batı sorunu', baştan aşağı, Devlet-i Aliyye'nin bu sebebten, na- sıl 'ölüp ölüp dirildiğinin' hikâyesidir, ancak, Ana- dolu Ihtilâli, toplumsal gelişme şemasına uygun bir sıçramayı temsil eder ki, o sıçramayı da ne türtü bir 'sürünme'ye dönüştürdüğümüz, Avrupa Birliği ve ABD ile ilişkilerimizde apaçık görülüyor. Temel taşları' değil mi?.. Niyazi Berkes'i anışım boşuna değil! Hele şu sı- ralarda, ısrarla okunması gereken biryazanmız, önde gelen bir fikir adamımızdır. Nefuhaf, ne acı: Nedense, Mustafa Kemal son- rasında, -,rengi ve kokusu ne olursa olsun,- 'iktidar- lann' en çok itibar ettiği değil, en çok eziyet ettikle- ri aydınlar; Anadolu İhtilâli'ni 'Anadolu Inkılâbı'nı, tarihte hakettiği gerçek yerine koymayı bilmişler; işi 'hamaset'e dökmeyip, ikisini de, yoluna yordamına uygun olarak değerlendirmişlerdir: Işte Nâzım'ın 'Kuva-yı Millıye Destanı', işte Kemal Tâhir'in 'Esir Şehrin Insanlan' ve sonrası. işte H. İ. Dinamo'nun 'Kutsal Isyan'ı ve 'Kutsal Barış'ı, işte Niyazi Ber- kes'in 'Türkiye'de Çağdaşlaşma'sı, 'Atatürk ve Devrimleri', işte Doğan Avcıoğlu'nun 'Türkiye'nin Düzeni' vs! Bu vesileyle, Niyazi Berkes'in, bellibaşlı eseıie- rini hatırlatmak isterim; tozdan dumandan, Türki- ye'nin gerçeğini açıkseçikgöremeyen gençlerokur- sa, önlerinin açıldığını farkedeceklerdir, ufuklan ay- dınlanacaktır; kitaplannın adlan bile, günümüz için ne kadar 'hayati' sorunlan işlediklerinin, sanki birer işareti: 'Türkiye İktisat Tarihi' (2 Cilt -1969), 'Tür- kiye'de Çağdaşlaşma' (1973), 'Türk Düşününde Batı Sorunu' (1975), 'İslamcılık, Ulusçuluk, Sos- yalizm' (1975), 'Atatürk ve Devrimleri' (1982), 'Fel- sefe ve Toplumbilim Yazılan' (1985). Zola, 'Hakikat' adlı eserinde, demiştir ki: "Umu- mi bir binaya, herkes ancak kendi taşını getire- bilir"; Berkes'in, -ve ötekilerin- getirdikteri taşlar, 'Ulu- sal demokratikDevrim'imizin, 'temel taşları' arasın- da sayılmamalı mı? http:// www. prizma.net tr/ AILHAN http-7/www.ada.com.tr./-bikjiyay/yazar/ailhan.html SOYLEŞI ATT LA LHAN