Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 25 KASIM 1991 BORSA NOTLARI ABDURRAHMAN YILDIRIM Umut ve geleceği bugünden satın alanlar Geçen haftaki yazımda eko- romik konjonktürde henüz de- öşme oimadan borsanın do- lıdizgin yola çıktığına dikkat çskmiş ve sözümü, "Baba'ya dıyulan güven ve bağlanan ımut, korkuyu yenebilecek güçie mi acaba?" sorusuyla btirmiştim. Hisse senetleri ön- cakı hafta yüzde 15.46'lık artı- şna geçen hafta da yüzde 19.67*lik rekor bir yükseliş ek- ledi. Borsa, tarihınin en büyük iştem hacmini de gerçekleştir- d. Umut korkuyu yenmişti. Henüz ekonomide yapılan br şey yoktu. Faizler düşürül- ntemişti. Hisse senedi yatırı- mnı tesvik edici bir önlem yoktu. Ama bu konularda ve- rien söz yeterliydi. 8 yıllık bir ikttdarın ardından başlamakta otan koalisyonlu dönem ülke- yi rahatlatmıştı. Enflasyon he- men olmasa bile düşecek, bu- na paralel olarak da faizler inecekti. İç borçlanma dizgin- lenecek, Hazine Bonosu ve Devfet Tahvili ile birlikte repo da gözden düşecekti. Döviz için de iktidann "devalüasyon yok" sözü yeterliydi. Alım için bütün bunların iyileşmesini beklemek gerekmezdi. Zaten bekleyenler de "hava alırdı." Çünkü, borsada erken hareket eden kazanırdı. Geçen hafta- larda ve bugünlerde alım ya- panlar, "Geteceğe yatınm ya- pıyorlar, 3-5 ay sonrasınm bekleylşlerini şimdiden sa- tın alıyorlar."Enflasyonda, fa- izde meydana gelecek iyileş- meteri, hisse senedine getiri- lecek yatınm teşviklerini bu- günden satın alıyorlar. Büyük olasılıkla bu beklentinin ger- çekleşmesini beklemeden de satışa geçeceklerdir. Borsanın Körfez kriziyle bir- likte 1990 ağustosunda başla- yan ve 15 ayı tamamlayan dü- şüş trendi, "güvenle" ve "sozle" yükselişe geçmiş bu- lunuyor. Artan işlem hacmi "bull market"i, fıyatların yük- seldiğı, talebin canlı olduğu pi- yasayı işaret ediyor. Acaba bu trend nereye kadar gider? Teknik analizler, endeks 3740 ve 4050-4200 seviyele- rinde kuvvetli direnç noktala- rı bulunduğunu belirliyor. 4200'ün sonrası ise 5500'e ka- dar açık endeksin üç kez vu- rup geri döndüğü 5500de de yoğun satışlar bekleniyor. Hükümet programı bugün TBMM'ye sunuluyor. Prog- ramda borsaya yer verilmesi ayrı bir olumlu etki yarataca- ğa benzer. Ama yine de çar- şamba günkü 9 aylık bono ihalesi önemli. Hazine'nin 4 trilyon liralık itfanın ne kadarı- nı yeniden satışla sağlayaca- ğı ve çıkacak faiz oranı borsayı etkileyecek. Bu ihalenin ve kâr realizasyonunun etkisiyle haf- ta ortasına doğru düşüş bek- lenebilir. ihalenin sonucuna da bağlı olmak koşuluyla haf- ta sonuna doğru yükseliş ye- niden başlayabilir. Endeks, 3740'lerde "mola verebilir" ve bir süre için "dinlenebilir." Önümüzdeki haftalarda ve aylarda borsanın yükseliş trendini etkileyecek bir başka faktör de "mevsimlik canlılık" döneminin yaklaş- ması. Yıl sonu bilançoları hak- kında biigilerin sızmaya başla- dtğı aralık ayından itibaren ge- nel kurulların yapıldığı mart ayına kadar süren bu dönem- de borsaya eğer karamsariık hâkim değilse, taze para giri- yor. Hem şirket kârları ve da- ğrtacakları temettü miktarları- nın belirlenmeye başlaması portföylerde değişiklik yaratı- yor hem de özel sektörde ça- lışan üst düzey yöneticiler yıl sonunda aldıkiarı kâr payı ve jestiyon gibi ekstra paralan ge- çici bir süre için hisse senedi- ne yatırtyortar. 15 ay sonra bor-. sadaki bu "patlamayı" mev- simlik canlılık döneminin izle- yecek olması da yükseliş tren- dinin şansını arttırıyor. Sonuç: "Su akarken testl- yi doldurmalı." Dıs borsatanb ovnamakIstanbul borsası düşüş eği- Uminde. Para kazanamıyorsu- nuz. Dövizden de umudunuz yok. Aracı kurumunuz size uluslararası fiture borsaların- da oynamayı öneriyor ve iyi kazanç vaat ediyor. Çok spe- külatif olan bu borsalarda oy- namak cambazlık işi. Zaten siz de beceremiyorsunuz. Ama sizin adınıza aracı kuru- munuz oynayacak. Size dü- şen paranızı getirip yatırma- nız ve istıyorsanız paranın miktarını gösteren bir mak- buz almanız. Hepsi o kadar. Sonra aydan aya gelip gelirı- nizi alacaksınız. Hatta banke- riniz bu oyunlarda zarar etse bile bu zaran kendisi karşıla- yacak ve size net bir kazanç saglayacak. Işte 8-10 bankerin gazete- tere ilan vererek müşteri ara- dtkiarı uluslararası fiture piya- salannda oynamak böyle olu- 'Açığııf sıkıntısı yor. Bir tür 80 öncesi banker- liği gibi. O zaman para topla- mak sertıfıkayla oluyordu. \fe bunun adı bankerlikti. Şimdi fiture borsalarında oynanıyor. Aracı kurum denetlense bel- ki 3-5 tane fiture işlemi kay- dına rastlanabilir. Ama bura- da amaç borsalarda oyna- mak değil. Banker gibi para toplamak. Aracı kurumlann menkul kıymet dışındaki altın, doviz ve dtğer kıymetli emti- yalar üzerinden ışlem yapma- sı mevzuat gereğince yasak. Fiture borsalarında oynamak adı altında para toplamak tehlikeli bir eğrlim Bir an ön- ce durdurulması, düzenlene- rek disipjin altına alınması ge- rekiyor. İş işten geçmeden. Anlaşılan sermaye piyasa- sında yapılması gereken da- ha çok şey var. Borsa yönetimi seçimden önce fiyat düşüşierine önemli bir etkisi olan acığa satışa ön- lemi endeksin seans içinde 2460 puana ındiği 14 ekim ta- rihinde aldı. O gün, endeks kapanışta 2518 oldu. Sonraki gün endeks bir anda yüzde 45 arttı. Nedeni, açığa satış yapanların "açıklanm" kapat- mak için alım yapmalanydı. O tarihten sonra endeks bir da- ha o düzeye inmedi. Borsa Başkanı Yaman Törüner de "Açığa satışın yasaklanma- sının fiyat düşüşlerlnl dur- durmada etklli olduğunu" söytedi. Açığa satış dosyası bununla bitmedi. Epey gürül- tü koparacağa benzer. SPK, açığa satışın yoğun ol- duğu günlerde en fazla işlem hacmini gerçekleştiren dört aracı kurumu denetler. Dene- tim dosyaiannda aracı kurum- lann "müşteri portföylerini kullandığı" da yer almaktadır ve kapatma cezasını gerektir- mektedir. Kurulun seçim önce- sinde böyle bir karar alması pi- yasa açısından "yararlı" bu- lunmaz ve ertelenir. Çıkacak karardan rahatsızlık duyan aracı kurumlar devreye girer, Ankara'ya giderler, temsilci de gönderirler. Böyle bir kararın sermaye piyasasında yol aça- cağı "tahribatı" ima ederler. Bu girişimlerin etkili olup ol- madığını ise zaman göstere- cek. Dosyalar kapatılmış, ka- rar verilmiş değil. Ortada müş- teri portföyünü kullanmak gi- bi ciddi olay da var. Son aldı- ğımız haber, kararın "yumu- şatılarak çıkartılacağı" yö- nünde. Sermaye piyasamız çok da- ha 'açıktar' vereceğe benzer. ELEMAN AVUKAT ALEVACAKTIR Töbank Istanbui Hukuk Departmanı içiru •Tam gün çalışacak. •35 yaşını geçmemiş, •Asgari üç >il deneyimli avukat aJınacakür. tsteklilerin: Hukuk Departmanı P.K. 160 Mecıdiyeköy-lstanbul adresine reslmli kısa özgeçmişlerini göndermelen rica olunur. TÖBANK Assistant General Managerl Fınance and Administration An international company is seeking to fill this position, which will be based in Istanbul and will report directly to the General Manager The successful candidate should be betvveen 35 and 40 years of age and should have: • a university degree in accountıng or finance, • more than 5 years experience ın fınance and accounting, • more than 5 years management experience in administration. • fluency in English and Turkısh. and • good communication and interpersonal skills. The company will offer a competitive remuneration package to the successful candidate. Please reply ın strıct confidence. enclosing a full CV ın English and a recent photograph to: Ref. 9108 P.K. 111, 80072 Beyoğlu. Istanbul, Turkey Ptice Waterhouse Alışılmışın dışında iş ilişkilerınin bulunduğu rahat ve özgür bir çalışma ortamında, önceden belirlenmiş isim ve adreslere tanıtım yaparak iyi bir gelir sağlamak ister misiniz? En az lise, tercihan yüksekokul mezunu iseniz ve İlpa ayrıcalıklarından yararlanmak istiyorsanız gelin, ayrıntıları görüşelim. tlpa A.Ş. Maçka Cad. Ralli Apt. No: 59/7 Teşvikiye/İSTANBUL Halaskârgazı Cad. Erkut Apt. No: 207 K: 5 D: 9 Osmanbey Not Yalnızca tam gün çalışma konusundald başvjrular değerlendinlecektır. READY MACINIÜSH KULlANIYOR MUSUNU/? DLRCİ, GAZETE, BROŞÜR VE İIAN SİZİN ICİN FARKLI Mİ? AYLIK BİR DERGİDE ÇAUŞMAK İS1İYOK MUSUNUZ? MONIAJ VE BASKI AŞAMA! ARI Sİ7İN İÇİN İANIDIK Mİ? SET ARADI&MI/ ORAFİKER GO O7AMAN 174 75 27-YI (3 HAT) ARAYIN CAN ITBE TRUE ? ...that a succesful grovv- ing marketing services group can have such high quality clients, a healthy open-door man- agement style and friendly vvorking envi- ronment and yet still have an opening for more. The requirement is for a SPECIAL ASSİSTANT conversant vvith all as- pects of the; PR CONFERENCE EVENTS INDUSTRY to provide a sophisti- cated assistance to the group chairman. You vvill be looking for total ınvolvement, long- term relationship vvith sensible salary and sub- stantial future revvards. Please phone Brigitte today for an initial ap- pointment» 179 0107. PRIVATE ENGLİSH LESSONS By a native Amerıcan GRAMMAR AND CONVERSATION Tel: 321 79 89 İNGİLİZCEYİ 8 AYDA KONUŞUN Sizi Amerikalı dostlarımızla tanıştıralım 349 59 38 PERDE ARAUĞENDAN Nadir Nadi 4. bası 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaf Yaymlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödcmeli gönderilroez. KÖYEVSTİTÜSÜ YILLARI Talip Apaydın 8.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödemeli gönderilmez. GENC BAYANLARA AU-PAIRIık I Fransa do ItaVa cto Almanya'da Amerika do Inglltere de |l9 135 15 99 An*. 1805333 Izm 192089 Şehılmuhlar C. 37/7 Taksım-İST. DOGAN ORGANIZASYON İNGİLİZCE özel Anadoiu lisesi öğrencilerine Texas Üniversitesi sertifikalı öğretmenden 337 49 92 R E K L A M D U N Y A S I 55 yıl önce Sedat Simavi'nin neşrettiği Yedigün dergisinin 16 Ocak 1936 tarihli 198 numarah nüshasında "Reklam Psikolojisi" başlıkh bir yazı yayımlantmş- tı. 55 yıl içinde nelerin değişip değişmediğine göz atmak amacıyla ikinci bölumü yayımlıyoruz, Reklamın ne müessir bir ticaret vası- tası .olduğunu tecrübe eden büyük mües- seseler bu uğurda milyonlar sarfından çe- kinmiyorlar. Hatta umumi masraflarının yüzde yirmisini, bazen yüzde yirmibeşi- ni reklamlara hasredenler var ve istatis- tikler gösteriyor ki reklam için en çok is- raf yaptığı sanılan müesseseler sonunda yine daha kârlı çıkıyorlar. Her yıl koca- man birer kamus gibi nefis resim ve kâ- ğıtlı, renkli tablolarla dolu salnameler, prospektüsler, gazetelerin ilk sayfalann- da her kelimesi bir kaç liradan hesap edil- miş devamb ilanlar neşredenler, bunun- la da kanaat etmeyerek lokanta ve gazi- nolarda birer süs gibi muhafaza edilme- ye layık çok zarif basılmış duvar ilanla- n, güzelliklerinden dolayı atılmaya kıyı- lamıyan el ilanı yaptıranlar, daha sonra elektriğin binbir türlü cilvesinden istifa- de ederek ışıklı, hareketli ve değişik elek- trik ilanlan tertip edenler, radyolarda ve- ya umumi yerlerde yine reklam için nu- tuklar ve konferanslar verdirenler, şüphe yok ki bu fedakârlıklan tecrübenin ver- diği bir itimat ile, sonunda yine kârlı çık- mak emniyetile ihtiyar etmektedir. ı l U l l M İ I - V R I I I - I I I \ l > l \ l . l ı l l l ! I I R I I I ' I \ \ I ' \ R 1 l \ \ l | \ : I N HAVAYOLLARINDA SlYASAL YELPAZE — Brüksel'deki AT Par- lamentosu için yakında 12 üikede se- çimler yapdacak. Siyasal güncelligi ya- kalamaya çalışan Tayland Hava Yol- ları Thai mevcut ve olası yolcularına 7 değişik öneri getiriyor. Aşırı soldan asırı sağa kadar 7 değişik siyasal egi- limi temsil eden kişiler Tayland Ha- va Yollan'ııın koltuklanna kurulmuş- lar. Aşın-solu genç, sakallı ve melo- man yeşilci temsil ederken solu 68 ku- şagından beyaz saçlı kadife paDtolon- lu, tweed ceketli sendikacı caolandı- nyor. Merkez-sol saçı dökülmüş sosyal- demokrat biirokratla sahnede yerini alırken, merkezi hafif şık bir bayan (Neden?) dolduruyor. Soldan beşinci merkez-sağcı solcunun biraz daha şı- kı ve viskilisi. Sag kanat yine (Neden?) orta yaşlı bir bayanla kendini göste- rirken aşm-sağda yaşlı-başlı aristok- rat lulıklı yaşlı bir Avnıpalı bey. Compugraf taşındı Bilgisayar Animasyon'da en yüksek duzeye ulaşmış sistemlerden biri olan Di- gital Arts ile çalışan Compugraf şirketi Kabataş-Setüstü'ndeki yeni yerine taşın- dı. Kullanılan bilgisayar sistemi 2 Boyutlu ve 3 Boyutlu Animasyon tekniğinin tüm olanaklarına sahip. Gerçek objeler, ger- çek kamera ve ışıklar oimadan bilgisaya- nn yarattığı sahnede bir filmi tümüyle oluşturmak mümkün. Öyle bir sahne ki burada hiçbir fizik kanunu geçerli değil. Bu yeni sistemle Avrupa ve Amerika- da yapılan her türlü özel efekt bundan böyle Türkiye'de de yapılabilecek. Siste- min çok hızlı olmasından dolayı eskiden haftalar, aylar süren işler birkaç gün için- de hazırlanabüiyor. Compugrafın yeni adres ve telefonlan: Derya Han 3/3 Setüstü-Kabataş. 149 96 61 - 152 78 65. Trend Yayıacılık'tan ham- l e l e r Haftalık borsa dergisini yayımla- yan Trend Yayıneılık lrfan Taştemur'un Genel Koordinatorluğü, Naci Baltacı'nın Genel Müdürlüğü'nde bir dizi yeni ham- leye hazırlanıyor. Bu haftadan itibaren Trend dergisinin içinde "Eco-Money" adlı Ingilizce bir ek yayımlayan Trend, 1992 başmdan itibaren de "Forbes modeli" Türkçe aylık bir ekonomi dergisi ile rek- lam verenlere yönelik bir iletişim dergisi çıkarmak için kollan sıvamış durumda. "Ekonomik yayınlar zinciri oluşturmak istiyonız" diyen Trend Yayıneılık yetkili- leri, 1992'nin ortalanna doğru da günlük bir ekonomi gazetesinin plan ve program- larını hazırlıyor. T E K N 0 L 0 J 1 V I T B I N I Kirli hava ozon yerine geçer mi? Ozon tabakasının giderek incelerek delinmesi bütün dünyayı yakından ilgilen- diren ve endişelendiren bir olay. Bugüne kadar da son derece zararlı olabilen ult- raviyole ışınlarını süzerek adeta bir koru- yucu tampon görevi gören ozon tabakası hakkında sevindirici bir gelişme olmadı. Ancak bir süre önce Şikago Üniversite- si'nden bir gnıp bilim adamı ozon deli- ğinin altında yer alan ülkelerdeki ultra- viyole miktannı ölçtuklerinde şaşırtıcı bir şekilde bu miktann beklenenin altında ol- duğunu gördüler. Ama asıl şaşırtıcı olan bunun nedeninin hava kirliliği olmasıy- dı. Bilimadamlarının gözlemlerine göre özellikle Japonya gibi yoğun hava kirli- liğinin bulunduğu ülkelerde yeryüzüne ulaşan zararlı ultraviyole ışınlarının mik- tan düşmüştü. Bunun nedeni de kirli ha- vada bulunan ozunun, ozon tabakasm- daki deliği dengeleyecek şekilde hareket etmesinden kaynaklanıyordu. Ancak ta- bii ki bilimadamlan hava kirliliğinin ozo- nun delinmesine hiçbir şekilde çözüm olamayacağmı ve bu kirliliğin en az ozon- daki delik kadar insan sağlığı açısından tehlikeli olduğunu vurguluyorlar. Uçaklardaki güvenliğiniz için Uçak gövdelerindeki en ufak bir çat- lak bile güvenlik açısından son derece sa- kıncalı. Uçak gövdelerindeki çatlak, kı- nk ve delikleri tespit etmek için genellikle kullanılan yöntemse, uçağın metal deri- sine yüksek frekanslı elektrik akımı uy- gulanarak burada bir manyetik alan ya- ratmak ve dedektörler yardımıyla bu manyetik alan içerisinde herhangi bir ak- saklık varsa bulmaya dayanıyor. Ancak bu sistemin en büyük sakıncası dedektör- lerden gelen bazı verilerin zorlukla oku- nabilmesi. Bu durumu gözönüne alan Litton Systems ve Physical Research şir- ketleri daha gelişmiş bir yöntem üzerin- de çalışmalannı yoğunlaştırdılar ve bu konuda bir adım daha ileri gitmeyi ba- şardılar. Yeni geliştirilen yöntemle manyeto- optik ve tek-kristalli bir yapıdan oluşan bir film oluşturulan manyetik alan veri- lerini kolayhkla okünabilir, somut gös- tergeler biçimine dönüştürüyor. Böyle- ce de uçak gövdesindeki ya da alt yüzey- deki çatlaklar çok daha sağlıkh bir şe- kilde belirlenebiliyor. Arabalara güneş istasyonu Benzin yerine elektrikle çalışan araba- lar üretebilmek çevre kirliliğinin tehlike- li boyutlara vardığı günümüzde önemle ele alınması gereken bir konu. Yalnız bu tür arabalarda ortaya çıkan en önemli so- run belli sürelerle şarj edilmelerinin ge- rekli otoıası. Bu sonınu çözümlemek is- teyen Southern California Edison şirketi hem hava kirliliğine neden olmayacak hem de bu arabalannın şarj edilmesini saglayacak bir yöntem geliştirdi: Güneş enerjisiyle çalışan araba şarj istasyonla- rı. Bu istasyonların tavanına monte edi- lecek güneş enerjisinin emici fotovoltaik paneller, arabalara gerekli enerjinin şarj edilmesini saglayacak. Şirket bu istasyon- lann bir prototipini 1992 başlarında bi- tirecek. Projenin maliyetinin 250 bin dolar dolayında olduğu belirtiliyor. An- cak güneş enerjisini emici hücrelerin da- ha düşük maliyetlerle de üretilmeye baş- lanmasmın gelecekte bu rakamı düşüre- ceği belirtiliyor. Şirket projenin başanlı olması durumunda bu istasyonları pek çok yere inşa etmeyi planlıyor.