Catalog

CUMHURİYET 22 Mart 1974 stanbuliaı yonut (heykel) bakımından yekstıl luğu benı eskiden berl üzerdı; büyuk kentin yonutlarla bezenmesinl gonıilden ister, bu işın neden ele alınmadığını ıse anlıyamazdım. Vahja Kemal bir yazısında, «Eski îstanbul'un gueel semtlerınl yaratan Turklıik, şark medemyeti içınde yasıyordu; o zaman o medenıyetın mânevi havası lle, ahlâk ve muaseret kaıdeleri ile, hayat şartlan lle onlan yaratmıştı; şımdı garp medenıyetının havası ve kaıdelen, hayat şartlan içında yaş'yoruz, ona gore mesken, semt ve sehır yaratmaga mecburdur» dıyordu Burada sozu edılen ujgar kent, elbette yonutsuz olamazdı. Geçmısl ve yetıştirdıği buyük adamlarla bızım kadar ovüncn başka bır toplum gostermek nerdeyse pek guc olmasına karşm, o geçmışi ve o geçmısın unlu kışılennl yonutlarla canladırmavn savsamak Bnlaşılır şey değıldir. Aynca, sokaklanmızı ve 8lanlanmızı, salt sanat kaygusu lle bıçımlendinlmış maddelerle süslemek de Batı ujgarlığı gereğinın içıne gırer. Işte şu son aylar lçmde îstanbul'un otesmde berismde, parklarda, sokak başlannda, alanlarda, çeşitll anlayışlarla yapılınış yonutlann bırbırı ar kasına dıkıldığınl gorunce, bu eskı ozlemımden ötüni çok sevindım. Bu yonutlara bakarken, ken di beğenıml olçü almıyordum, lçlerınde sevdıkle n m de oldu, sevmedlklerım de Benı ilgılendıren kentın yonutlarla suslenmesı ıdı Nıtekım benım tiyatro sevgım de, Istanbul'dala tıyatrolarda oynanmakta olan butun oyunlan sevmemi ılle gerektırmez; Istanbul'da tıyatrolar olması, oyunlar oynanmasıdır onemlı olan. Istanbul'a dıkılmekte olan bu yonutlardan bl rinın başından tuhaf bır olay geçmektedır Bugü r e değın daha gormek fırsatını bulamadıSım, Karakoy'deki, «Guzel îstanbul» adı verılmış, çıplak kadın vonutu üstune, ozellıkle hükümet vanmdan eğır sınırlı bır elestırı dalgası koptu Gazetelerde okuduğuma gore,MSP'lı Başbakan Yardımcısı partısının son îstanbul ll Kongresınde konuşurken, «Karakoy'de dıkılen bu heykel kaldmlacaktır Sız ıstemezsenız de ben bu heykeli tutarım dısen hukumet kalamaz» demış. Neresmden bakbanız şaşırtıcı bır soz Halkın dılmde kısaca pahalılık sozcugü lle anlatımını bulan zor ekonomık I Olaylar ve görüşler ÇIPLAK Melih Cevdet ANDAY de demeçler venyorlar îçisleri Bakanı anıhn kal dınlacagıru büdırıyor, îstanbul Beledı>e Başkanı, «Hevkelı ben de beğenmedım, çıplak oldugu ıçın deg:! ze\ ksız oldugu ıçın beğenmedım» dıyor. Is'anbul Valısı ıse, «Sanatı hakkında bır şey diyerrem, gerek semt, gerek trafık bakımından, şu anda yen uygun gdrülmemektedır.» bıçımınde konusuvor. En yetkılı kısı savılması gereken GUzel Sanatlar Akademısi Başkanı Profesör Akozan'ın bu konudakı sozleri ise şöyle «Bız konuyu çok genış açıdan goren sanatçılarız Bu hevkel bızlen tatmın etmedı. Akademi'nın bılgısi dışmda yapılnaıştır Akadem/nın yargısından geçmedığı gıb), dıyebüirım kı sanat yargısından da geçmemış tır » Sovlenenlerı bovlece gozden geçırdıkten sonra karşılaştığımız olayı ozetleyelım. 50. Yıl Komı'esı, îstanbul un çeşitli semtlenne yonutlar dıktırılmesıne karar vermiş ve bu komıtece seçılen >onutlar mühendısler elıyle, saptanan yerlenne dıkilnus.. Şımdı bunlardan «adece bınnın, yetkıli profesörün dedıgine gore, «Akademı'nın vargsmdan geçmedığı» anlaşılıyor, (Gerçi Profesor buna bır de «sanat yargısından geçmemıştır» sozlerını eklıyor, ama sanırım ikısı bır kapıya çıkar 1 Demek M bu Işte bır usulsuzluk vardır, bu Ise bellı yollardan kovuşturulur, konu artık hüktimet dıişürecek denlı büyütulmez. Ust yanı telâşlı sozlerden başka bır şey değıldır. Beğenip beğenmeme konusu, olaydan once ele alınabllirdıırumumuzla utraşması gerekırken, hukumetin en onde gelen kısılennden bırının, bır sanat yapıtı ıle bunca ılgılenmesı, bır bakıma sevındıncı bır olay olarak da gorulebılır, ama daha yonetımın başma yenı gelmış bır hukumetin, bır yonut yuzunden devrılebıleceğını soylemek, kolaylıkla açıklanabılecek t ı r şey değıldir. Boyle bır olay tarıhte «ılk» sıfatını kazanabılır. dl, kişijel blr sorundur. Ama Beledlye Başkanı, cçıplak oldugu ıçın değıl» sozunu kullanmaktadır kı durum ancak o sozun yardımı ıle aydmlığa ka vıışturabılırız Çıplak kadın yonutu, hukümetın blr kanadını tedırgm etmiştir. Sorun, bunca açık tır «Yonut guzel değıl», ya da «Yerı uygun değıl» dyerek ne denlı ortmeye kalkarsak kalkalım, bu olayın oykusü, «çıplak kadın yonutunun kaldınlmacı» bıçımınde amlacaktır. Halk pahalılık ıçınde kıvranırken, bir ynnutun dyküsunu konu edınmemn uygunsuzluğu ıle eleş hnleceğımı dusunmuyor değılım; ama o pahalılıkla ssıl uğraşmalan gerekenlerin avnı tutumda oîmalan daha da eleştırılmefı perektırmez mi? Bır çıplak kadın vonutu halkı pahalılıktan daha mt çok etkıler sanılıyor? Aldatılmış ve B Sanat Yargısı Konumuz olan vonuttın gtizel sayılamavacağı, ranat ölçulerıne gore çok zayıf oldugu gerekçeM iıe kaldınlmasını savunanların ıse, bu mantığı kentın butun yonutlan ıçın uvgulamalan gere kir ki,«çıplaklık» sorunundan sıyrılabılehm. Dive ceğim kı, bu yonut çıplak olmasaydı da, sadece «guzel olmamakla» kalsaydı, onu oradan kaldır mayı kımse düşunmeyecekti. Çunkü kentimız çır kınlıklerle doludur. Okullara konması kararlaştınlan ahlâk derslrrlnde, yemekten once hangi duanın, yemekten sonra hangi duanın okunması gerektığinin öğreti lereğml bıldıren Başbakan Yardımcısının ahlâk«al sanat goruşü. çıplak kadın yonutuna musaade etmemektedır. Durum bunca basıttlr. Yazımı bıtınrken, yonutun, îçışleri Bakanlıf. buyruğu ile kaldınldığı habenni okudum gazetede Bu karar dolavısıyle, jün başkanı \e Tat bıkı Guzel Sanatlar Okulu Muduru Sayın Mustafa Asher'in demeclnı, bır belge nıtelığınde oldugu içln vazıma alıyorum «Kutlama Komıtesi belırlı bır konuda değıl, sanatçınm ıstedığı konuda yapıt ıstemıştır. Sokulen anıt, Türk heykel sanatı hangi düzeydeyse, o duzeydedir. Aynca bir çıplak kadını da gosterse, herkesın gorebıleceğı bır yere dıkılmesi sakıncalı olmamak gerekır.» îste sanat vargısı! Çeşitli Nedenler Bundan ıkl hafta onceki yazımda Savın Başbakan Ecevıt'ın sanata ilışkln sozlenne değınırken kısa bır sure sonra bbvle bır olavla karşılaşacağımı nasıl duşunebıhrdım' Yanlış anlaşılrrasın, nıyetım Karakov"dekı o yonutu savunmak degıl ama bır hukumet başkan vardımcısının. bır yonut yuzunden hukumetin devrilmesım goze Flacak kadar sınırlenmesinı anlamadıgım ıçın, konuyu eşelemek ıstıvorum Blr Başbakan Yarö.mcısmın beğenmedıği sanat yapıtları hep boyle ortadan kaldırılacak, sılmecek, susturulacak olursa, bunun anlamı, bızde sanata hukumetin Degenı olçusunu egemen kılmakür. Ben bugune değın Sayın Erbakan'ın, her hangı bır sanat yapın ustune hiç bir yazısını okumuş değılım Ona bu cesareti veren aukumette bulunması mıdır? îş bununla bıtmıyor, bu konuda îçişlerı Bakanı, îstanbul Be.edıje Başkanı, îstanbul Valısi ir flhm adı mıydı, roman adı mı'Aldatılmış ve Terkedilmiş... Renklı gazetelerde çoğu zaman «aldatılmış ve terkedılmış»lenn hıkâyelerını okuruz, fotoğraflannı gorüruz Ya saçları puskullu bır gençkız, va bıyıklan kaytan bır dehkanhdır aldatılmış ve terkedılmış. Hıkâvenın sonu ya ıki el ates, va sekız yerden bıçak \>ara9i. Şımdı de sık sJc çıçegı burnunda ıkUdar sahlplenrun demeçlermi gazetelerde gorur olduk: Aldahldım.. Veva Iğfal edıldım.. Kım aldatıyor, kım ığfal edıyor t«ze yöneticilerl? Hıç kuş kusuz kart bürokratlar yapıyorlar bu işlerı.. Düşünün bır kez, vıllardan ben sağcı ve çıkarcı ıktıdarlar bürokrasinın kılıt roktalarma adamlannı yerleştırmı«ler. Geçmış yıllann Danıştav arşıvi bu olaylann dosyalarıyla doludur Demokrat Parüden başla^p Adalet Partısıvle suregelen ve 12 Mart olağanüstü kabınelerivle devam eden bır süreç ieınde Bakan lıklann önemli verlerine. genel müdürlüklere, devlet fabrikalarımn koşebaşlarına, yonetım kurullarına, komısyonlara valılıklere, kavmakamlıklara tutucu ve çıkarcı iktıdarlann gıuendığı kısıler oturtulmuştur. Sermaye ıktıdan, devlet burokrasısım ıstedığı bıçımde akort etmiştir. Başkaldıranlar veva vasalarm kalkanma sıgınmak isteyenler ezilmıştlr. Sozgelışı Mılli Eğıtım Bakanlığmda bır omur boyu suren «oğretmen kıvımı» nıçın ve nasıl yapılmıştır' Bu kıyım sermaye sınıfı ıktıdannır. Bakanlarınca ıstenmış, Bakanlığın kart burokratlarıncd uvgulanmıştır. Şımdı bu kaıt burokratların hepsi koşeleri, kılit noktalarını tutmu^lar jerlerınden kıpırdatmak ıstedınız mi: Hukuk devleti var, kanun var . dıye feryat edıyorlar. Hıç ku<;kusuz sermave sınıflarının çıkarlanna donuk bır ıktıdann burokrat kadrolarıyle; halk kitlelerıne, işçi, kovlu, uretıci, kuçuk sermave sahıbıne donuk bır lktıdarın kadroları arasında buvuk farklar vardır Devlet bır \oksul oğrenciyi alır Batı'da okutur; getirir devlet fabnka«ının başına; yonetıci yapar. Bu kışının petronu kım dır' Sıjasal gucü elinde tutandır. Tayinleri yapan, yonetim kurullannı saptavan, kararnameleri duzenleyen tiyasal iktidar, devlet knmlnşlannın patronudar elbet . Bu siyasal RUÇ, ya sermaye »ınıflanna donuktur; >a emekçi sınıflarına . Sermave «ınıfının iktıdarı devlet kcsiminde kendisine hizmet edecek burokratları teknokratlan yonetıcıleri kilit noktalanna yerleştırır. Şımdı Ecevıt koalısyonu bu tur burokrasiyi miras »1mıitır Kılıt noktalarmd'aki afır ve otnraklı koltnklara yerleşmıs kart bürokratlar da taze bakanlan ağlarına duşurmek ıçın ellerinden gelenı vapıvorlar. îlk gunlerin saşkınlık ve hevecanı içınde, taze bakanlar, bir yandan seçmenlerle kucaklaşıp tebrıkleşırken bir vandan onlerine uzatılan dosvalardakl sayuız evrakı lmzalamak, bırtakım ivedı kârarları almak zorundalar. Yasalann inceüklerini, jonetmelıkleri, Bakanlıklarm lşlevışinl ogrenmek bır zaman ışı . Yetkıler nereve dek uzanır? Nerede biter? Bunu saptamak da bir zaman ısi Bu acemilık doneminde veni bakanların veya beledıye başkanlannın çevresındekı kart bürokratlar fır donuvor; sermaye çevrelerıyle el altından î'bırlısı sureeehvor Karaoğlan efsanesıni altı ayda yıkük mı, gerısi kolav Şımdılık plan budur! Gerçekte burokrasi bir emrü kumanda mekani7masıdır, ve bu saz, çalmasını bılenlenn elinde ner tur SMI çıkaran bır araçtır. Ama, saz çalmasını bılmek ve bürokrasının alt katiannda hazır beklıyen namu.Mu ve a;dın kışıleri daha oncesınden tanımak gerek K ^acss> rmzırlıklı olmak gerek. . Hazırlıklı değılsen, tecrubesızsen aldatılmak bır alın yazısı. Gerç°kte taze yonetıcilerın' Aldatüdım.. dıye konuşnıalan bugünkü Türkıve'nin gerçeğınl de ortaya koyuyor Bır vakıtler halk alaatılırdr şımdı halk adına ıs yapmak ıçın devletın başına teçenler aldatılıyor . , , , Dılerız k) aldanışlar uzun sürmesin «100 bin tnnh 1H0 bin traktrir, 100 bin motor» yapmadan önce «iğfallerin* DAHA ÇOK ERKEN OKTAY AKBAL Evet Hayir Marmara'nın Kirliliği ve Belediyeler D S on gunlerde Sayın Ecevıt'e, ötekı Bakanlara gonderılen mektupların, dılekçelerın bır kopyası da bana postalanı>or. Yurdun orasından burasından Lmutlar, Hüçük umutlar, büyuk umutlar . Bırdenbıre başlayan umutsuziuk'ar jılgımıklar bezgmlıkler Kımı jardını ıstıyor, kımı derdın doküyor, kımı ofkeyle, Kımı uzuntüyle bır takım ge^çeklen bjlırtıyor. . «Bınlerce Oğretmen Adına» ımzasım tasıyon bır mekrup geldı bugun de. Bana jazılmıs değü, Başbakan Ecevıte sesleruyor «bınlerce oğretmen» adına konu^an kışı «bıze melrtup jazarken bır haylı duşundum, sonunda \azrra\a karar verdım Belkı şu anda sıze gelen bınlerce nı^k'uo arasında bırı de bemmkı olacak» dıje başlıyor. Yırmı s»kız vılak bır bgretmendır ba satırların yazan «Hıç bır şa^ısı dılegım yoktur Sızı ıltt.dara getırmek ıçın yıllarca çalışan oğretmenlerd°n bınyım » Bır uyarı, bır hatırlatma mel'tubu . «Öğretmenler ıçın kadro, barem, jazlık dınlenn e yerleri. yapı kooprratıflerı, oğrencı vurtları ıstegmdp bul mrnavacağım Çeşıtlı ıftıralaı, suçlamalar, yetkısi7 mufet 'ş »e vetkısız mudurlerın keyfı davranışlanndan da bahsetmnorum Zatalh öfretmenlerın zaten bunları ıstemeye ve>a arzulama\a haklaıı dahı olmadıfını bılıyorum Zaten oğr°tmen "tce teıc elbısesıru yıkajıp utulevıp çunduz oğrencılerınm Kar=ısnıa çıkmava, kuru ekmeğını yıyıp derste çeşıtlı vıtamınlerden bahsetme>e ahşmıştır Iste o ılann bır tek ıstegı var o da yıllanmış, çoreklenmış oğretmen duşmanı ıdarecılen gore\den a!manızdır Geçen zaman bızı havai kırıklığına uğrattı Dunjm degışmedu En buyuk degışıklık Mılli Egıtımde beklemıken a>nı zumre jıne sayın Bakan bejfsndının baş tacı oldu • Ecevıt e gonderılen bu mektupta Bakanlığın yıksok gorevlerındekı Kışıler konusunda ayrıntıh bil°'i verılmektedır. Adlarını anmak istemedışım kışıler ıçin venlen \urgılardan parçalar «Ş^mdıye kaaar hıç bır ıcraatı goulneıi'is, ancak koltugumı koruıııalî ıçın gelen Bakanlara vakınhk sağlamak ıçın adam aramıştır » Partı kanalıyle gelmış ıtımsele. hastalıklı, felçlı, mıyop kışılerle mı ogretımı kaıkındıracaksıniz» «Mılletvekıllermı araya koyarak, mudur olan ve o?re f menlerın ipını çeken adamlarla mı9», «Hıç bır o?ehı*> olmayan bey n s zle m ı ' Mıllı eg'tımde reform vapacaksınız > «Yoksa sınır klınığme bırkaç kez gırıp çıkmış adamlarla mı?, oğretmenlerı ordan orava surenlerle mı'» «Bınlerce ögretmen Adına» konuşan oğretmenm mektubunda ban cumlelen okumak bıle bu Bakanhkta bu^Tik değışıkhklere gerek olduğunu gostenne\e yetnor. Mektupta ver alan, benım de açıkça \azmak ıstedıg'in bır konu vaı o da \enı Bakan tarafından Öğretmen Oku'ları Gen"l Mudür. lu*iine atanan kışının b'r yandan oğretmenlıgı de surdurdüğudur Mektup vazaıı so>le dıjor «Yenne oturup ışın neresınden baslayacağım dıye duşuneceğıne haftada dltı gun KızTeknık Oğretmen Ükuluna derse gıtrrektedır Boyle bır genel muduıden ne beklersımz''» Ecevıt'e gonderüen bu mektup su cumlelerlp bıtıyor «ögretmcnın umutlaıını yıtırme'ine engel olunuz çunku ıkt'dar bır daha kolay kolsv kazanımaz • Sayn Eaşbaka.ın buna benzer vuzlerce mektup aloığıru bflıyorum Ama kımı mektuplar onemhdır bır turgedır bırçok şeyı ozetlej'en ÇHP nın Turkıyemn en guçlu ptrtısi olmasındd aydınların etkısı buyuktur Bunu kımsc yadsıyamaz Ozellıkle Kemahst devrım çızgısını surduren oğıetmenlerımızın bu başarıdakı pavları azımsananıaz Buyuk ı^mutlar çok kez ınsanları >anıltır, bırden bır bezgınlığe rtıvenr Oysa en guvenuır bır ıktıdann bır lıderin de bır «zan.anıamaya» gpreks.nmesı \aıdır Bugun bınbır yakınma, eleştın uen surulcbılır Belkı çogu da haklıaır Ama Ecevıt kabuıesının, Egıf m Bakanı Ustundağın arkalsnnda bıraktıklan zaman aaha ço* kisıdır «Bınlerce öâretmen Adıra» Ecevıt'e meKtup gonderen kışıve. ya da onun gıbı duşunenlere bıraz daha beKleınelfcnm, bınbır guı^luk ıçınde savasan Ecevıfle aık?daşlarına zaman tanımalannı soylempk ısterım Ne bu,uk umutlar ne buyuk umutsuzluklar1 Tam bır gerçekçihKİe beklemek NOT: 10 martta bu sıitunda çıkan «TRT'de ne oluvor» baslıklı >azımla iljrili olarak UP Gn. Sekreteri \e Konva millet\ekili Dr. Faruk Sukan'dan bır mektup aldım. O vazıda adı pecen Faruk Sukania ad bcnzerlığinden başka bir ilgıs! olmadıçını Tokafta hukumet tabıblığı vapmadığını \e hiç bır ı?man da de\Ict memuriyetinde bulunnıadığuıı adı geçen Faruk sukanın oğretmen olduğunu belırtmektedır unyıda, kıyılarının tamamına bır mılletın sahıp olduğu tek denız vardır, o da Marmara'dır Bu denızın JÇ ve dış denizlera açılan ıkı su \olu (Boğazlar) da yıne tum kıyılarıyle buıradir. A«\a \e Avrupa kıtalanna kıjıları bulunusu, tuzluluk derecesl, kıyılarının dogal guzelhğı, ıkhml ve balık çeşitlen bakımından djn\ada hıçblr denizae olmavan nıtelıklen kendısinde toplar Marmara denızı ve boğazlarının kıyılanndakı kent ve kovlerde çağlar bo>u İTJrulmuş medermetlerin en gu zel yapjtları \ardır Mıllî golumuz tajılan Marmara denızinin sorunlan kı>ılarında kurulu kent \e kov ıdarelerının ken dı başlarma çozumle^emı\ecegı kadar bılyumektedır Sorıınlar gvln geçtıkçe devletın buyak yatırımlarını gerektirecek onemlı ısleri kap<;amaktadır. DÜNYANIN EN GÜZEL VE SEÇKİN DE. NİZt MARMARA'NIN «EN PÎS DENİZ» HALÎNE GELDİÖÎ ULUSLARARASI TOPTANTILARDA DAHÎ KABUL EDİLMİŞ. T İ R MARMARA'YI KURTARMAK ÎÇİN DAHA NE BEKLİYORUZ?! Ahmet ENÖN Marmara Adası Beledıye ra Derurlnin kıyılarında her y u denıze gırenlerce gorulmektedır. Bazı yıllar kumsallarda zıft seklındekı petrol artıklannm yaz bo yu o kumsaldan denize prme ola nağını kaldırmaktadır Yerli ve yabancı turıstler Marmara Denizl kıyılarının bu kırlılığınden devamlı şikayetle bolgeden kaçmak tadırlar. larıyla laman ıranmtdan bofazdan geçıslerınln, bir kayda bajlanması gerekmektedir. Gece geçıslerınd* bu kayıt hıcbir sakınca olmadan gemilerın turat ayırlamalarıyl» çozumlenebüir. Kıyı yağması TUm kıyılanmızda oldugu gibl Marmara kıyılannda da Beledıye ve köy ıdarelerını uğrastıran bır konu kıyı yağmasıdır Yasa dısı yapılan inşaat şeklındeki te cavüzler ve yasalardaki bosluklardan yararlanılarak yapılan ta pu tescilleri mahalli idareleri zor durumda bırakmaktadır. Her ne kadar 20 Temmuz 1972 tarıh ve 1605 «ayılı yasayla bazı sınırlamalar konulmuşsa da yasada anılan talımatname ve bdlgesel planlar Imar ve Iskân Bakanlıg>nca henuz hazırlanmadıgından çok beldelerın de imar planları bulunmadığından Beledıye ve koy idarelen bu yasanın tatbıklnde ve tecavüzlerı onlemede güçlükler çekmektedır. Yasada anılan ulımatnamenın bulunmayışı Beledıye ve komşu alan sınırlan dı sındakl uvgulamayı aksatmaktadır. Bu nedenlerle a) 1605 sayılı vasada ongörülen talımatname, kıvı şerıdı plan Jarı, bolgesel planların Imar ve İskan Bakanlığınca oncelıkle hazırlanması b) Bu yasanın uygulanmasında Valılerın 5442 sayılı II Idaresı Kanununa gore kendılenne ven! mış olan vetkıyı butun kıyılarda kı mahaUı ıdarelere hatırlatmala rı ve toplantılar duzenleyerei gereklı ujarmaları yapmaları. O Kıvılardan çok ıçerlerde de vam etmekte olan tapulama (ka dastro) ışlemlerının oncelıkle kı yı şerıdme kaydınlması ve bır an once Marmara kıyılarının tapulama tespıt c?h?malarının baş laması, paftalarımn vapılması. ç) Kıyı şerıdı ıçındekı hazıne adına tapulu taşınmaz mallarla, tapusuz boş yerler sonraaan duzenlenmış zılyedlık devır senetlerıyle tapu ıpfal ve tescıl d3vaları açılmak suretıvlc ozel kışıle rın elıne geçmektedır Bu haksız edınmeyi onlemek içm bu gıbı yerlerm mahalli ıdareler adına tapuya tescıl ışlemlerı yasaya eklenecek bır madde ıle oncelıkle yapümalıdır. Deniz kirlenmesi Endustrıjel kuruluşlann artıklan ve tura alt yapının nok<;anhğı Izmlt \e Gemiik Korfezlerınde denızdekı ha^ atı oldürmustur. Bandırma Korfezı de suratle gelişen sanayi kurulujlanyle ölü denlz olmaya adavdır. fzmıt Korfezınde çeiresel bo zulma ve denız kirliliği ÎTÜ tarafından 1967 1973 yılları arasmda etut edılmiştır Bu rapcrlara gore korfeztfekı fabrıkalar, organık yuku çok yuk=ek veva zehırlı madde dolu artiklarını doğrudan Korfez'e boşalt maktadır. (Seka, Koruma Tarım Ilaçları gıbi. Yetersız bır tasfıje ıle de Ipra? îpek Kâğıt gıbı .) Endustnyel kuruluşlarda artıkların tasfıje edılıp denıze za rar vermemesı genellıkle duşunulmemıştlr. Gerek planlama «l ras.nda ve gerekse beledıyelerdekı ruhsat ışlemlerınde beldeie fabrıxa kazandırmak geçerlılıgı ıçerısınde hareket edılmı?, sadece malıjet, verımlılık \e ulaşım hesap edılmiştır. Denız \e demzden geçınenler duşunul m t n s, bu bakımdan da geçm'şte stakozları ıle unlu Izmıt Kor fezınde bugun mıdje bıle kalmamıştır. Marmara Denizının bır de çop derdı vardır Kıjı beledı>elerımız ıçın çop sorunu bas ı basına bır dert olmaktadır Beledi".e ıdarelerı ne kadar guçlu olurlarsa olsunlar denıze çop dokulmesını onlemekte yetersız kalmaktachrlar. Kı\ ılanmızdaki verleşme mer kezlerının fosseptık ve kanalızasjonjarının hemen kıyıdan denıze dokulmesl, sureklı kı r lenmeye sebep olmaktadır Uzun vadeh hızmet gorecek tesısleın, etut ve plan çalışmalarına hemen gırışılıp uygıüamaya geçılmesı ge rekmektedır Ilerı ulkelerdekı btnzerlenne gore Tum Marmara kıyüannuı 1 '5000 lık tes\ ıye mun hanüı harıtalannır, yanılması ka dastral planların tamamlanması, ge lecefe an ımar planlarmın (Mdk ro seuvede) hazırlanması \e nu fus vofcunlugunun tespıtı, deşarı jerı '. e bovu içm a°ni7 araştırma ları ve topoğrafyasmın yapılması gıbı Bütun bunların dısında pıs su vagmur suları sanayi kuruİLşlarımn su ve artıklannm bü koordmasyon ıçensınae çozum lenrîesı sorunlan ortaya çıkmak tadır Axanakıt artıklan ve gemıle rın sıntıne temi7İPmelen Msrraa Ucuz inşaat Marınara kıyılannda olaCan üstü gelışen yerleşme merkezlerinın yapımında kullanılan kum ve çakılın tamamı bu denız den temın edılmektedır. înşaatı ucuza mal etmek ve çok para kazanmak ıstıyenler doganın yüz bınlerce yılda meydana getırdığı duzeni bozmaktadırlar Buyuk teknelerın sahılden birkaç yüz metre açıkta demır kepçelerle kum ve çakıl alması, bunun kıyısmdakı kumsallara da /arar vermelredır Çünku denız bu ya ravı tamır ıçın kıyılarından kum çekmek f e ve balık merası sayıla cak denızın dıbındekı doğal yapı bozulmaktadır. Kıyı şerıdınde denız ve kara yolundan zevk le seyrettığımız kuçuk koy ve kumsal ar karadan ve denızden kum ve çakıl çalınması yolujle bır bır >ok olmaktadır Gun geç tıkçe bu koy ve kumsalların ye rınde taş ve yosunları gormekte yız Yapı sektorunde îuzumlu kum \e çakılın endustrı olarak kurulmasının zamam gelmış ve geçmıştır Her ne şekılde olursa olsun denızden ve kıyılardan kum ve çakıl alımiasına ruhsat verılmemesı, gun geçırmeden ya saklanması gerekır. lojık bakımdan ülkemızln her yennde oldugu gıbı Marmara kı yılarında da yofun bır yıkım vardır. Çeşıtlı jollarla ve Mıllî Emlâk Daırelerince satılıp kışı lerın elıne geçmış uzennde tarıhi yapıtlar bulunan taşmmaı mallarda her gun dınamıt, balyoz ve kazmalarla yıkım stirt gelmektedır. Gorüldüğü gıbi Marmara deniıının sorunlan ve kırlıliğı içuı devletın ve mılletın tum olarak bir çabaya gırmesi gerekmektedır. Marmara Beledıyes, 1973 yı ll ağustosunda Marmara'da kıyısı olan tum beledıyelere çağrıda bulunarak 1580 sayılı yasaya gore bırlık kurma girışımlnı ba şanyla sonuçlandırmıştir. Bu gı rışımde bırlığın amaçlan saptan mıs ve Marmaranm en çok kırle nen denız oldugu uluslararası toplantılarda kabul edılmiştır. öyleyse kurtarmakta çabuk ola lım Marmara denizıne kıyısı olan 61 beledıyenın kurmaya çalıştıfcı bırlık, Yarimca Beledıyesınde yapılacak" 2. toplantıyla (bugün) başlayıp 3 gun sürecek yasal kım lığını kazanacaktır. Bırlığın amaçlannı devlet kuruluşlarıyl« ılgıh kurum ve derneklerle isbırllğı yaparak oluşturması ve basanya ulaşması mıllî gölUmUz Marmara denızını tum ınsanlıja kazandırmıs olacaktır. önune geçmek ıyı olacak. OKUYUCU MEKTÜPLARI Emekliler neden diişünülmez Memurların yan ödeme, 1? rlskl, temlninde guçlük, tazmlnat, ek çalışmamn ücretı olduğu gibi zamaru (relinc* kademe ve derece terfılen de vardır. 1 Personel göstergelerlnin son fld derecasi kaldınlarak yukan derece gostergelerınde yukseltme yapümıs, emekli gostergelennde degışıklık j apılmamıştır. 2 Memurların halen askerlıkte geçen suıelerı kıdemleruıden ve terfılerınden sayılmakta, 657 ve 1327 savılı kanunun yaymından ev\el memur olanlardan halen vazıfe başında bulunanlara askerlıkte geçen surelerı ılk gırış derecesı ajlığı uzerınden borçlanmak suretıyle kıdemlerınden sajıimış, Tem muz/1972den evvel emekli olanlann uzun surelı ağır ve mahrumıvet ıçınde geçen askerlıklerı maalesef kıdemlermden sayılma fırsatı tanınmamıştır 3 Çocuk zammmın çoğaltılacağı en az geçım ındırıml haddının yukseltıleceğı sık sık radyo, televızjon ve gazete haberlerınde yetkılı kışıler tarafından beyan edılmesıne rağmen buna mukabıl emeklılere ne gıbı bır hak tanmacağı bahıs konusu edılmemektedır. (Personel gostergelenne göre emekli gostergelenndekı takrıben «o22 nısbetındekı düşüklük personel maaşlarında yapılan vergı kesıntıleri de nazara alınarak on gdrülmüştur.) Bundan başka geçım zorluklan nazara alınarak memurla«ımizin maddî olanaklannın duzeltılmesıne çalışılacağı yetkılılerce beyan olunmakta bu bal bulerı de sevındırmektedır Ancak, en çok muhtacı hımmet olan emeklilerden hıç söz edılmemesi bız emeklılerı üzmektedır. Emekhler de omrünü memleket hızmetı uğruna çurutmuş kımselerdır. Geçım sıkıntısi onlann vıran hanelerıne hıç uğramamış mıdır? Ilgılılerden ılgı bekliyoruz. Şaygılaruıuzla. Adı «aklı Marmara Ölü Deniz Marmara Demzımn «Ölü denı?» halıne gelmesme bırkaç yıl daha ılgısız kalmamiz yetecektır. Kıjılannda vacavan 1 mıhona jakın balıkçılıkla geçımıni temm eden nufusun vavaş yavaş Ege kıvılarına ve ozellıkle Saroz kor fezıne doğru kaydığı, şimdılık balık a\cılığının oralarda mumkün olduSunu soylemek yennde olur Marmara deni7inde 25 yıl sonra balık neslmın tamamen ortadan kalkacağı, eldekı raporlardan anlaşılmaktadır Canakkale Bofazı ağzmda I Durna Sa\aşında ve muhtelif tarıhlerce batmıs gemilerın MaIne Bakanlığınca muteahhıie satılarak denız dıb.nde parçalanıp çıkartılması ve çıkartma ıslemırvde ku'lanılan çok mıktardakl patlajıcı madde goçmen balıklann Egeden Marmarava pırmelerini onlemektedır Bo3a7da gelısen rfenız trafıSının de bahk surulerınin eeçışı ne engel olması Marmara denlzlr.dekl balık yokluğuna neden dır Her ne kadar konu olarak uluslara'ası ve hukukî ışlem lerl kap>=norsa da çağm sup"r eemılerının fonaılan ve euçlıı makınelen ve ozellıkle bol ışık 26 Şubat 1974 gunlü Cunv hunyet'ın «Okuyucu Mektupla» rı» koşesınde vavımlanan «Yatılı Okullardakl Etut Başkanlannuı Mahıvetı Nedır?» başlıklı, «Istanbui Erkek Lisesi Belletıci Öğretmen Yardımcıları» imzaü yazı, Mudurluğumüzce ıncelenmıştır 1 ) Yatılı okullarda öğrencılerın etütlert veterince değerlendırmelerıni sağlamak amacıyla, belletıci bgretmenlerden başka, bazı stnıflarda «belletıci oğretmen yardımcısı» bırer ünıversıte öğrencısi bulundurulmaktadır. Gorev sorumluluğunu oğretmenler taşımakta, bu yetişkın öğrencıler ise, nöbetçı öğretmenlerin denetıminde onlara yardımcı oimaga çalışmaktadırlar. Bu vardımın karşılığı, pansivonun veme ve vat» ma olanaklanndan yararlanmaktır. 2 ) Mektubu kaleme alan, hsemizdekı yardımcılık lşlerıyle ilişkileri kesılmış olan dort öğrenci; okulda oğrencı yokken sömestr tatıhnde kendılenne ozel yemek çıkartılması, okul dış doktorluğu muayenehanesının kendıleri ıçın ek vatakhaneye donuşturulmesı gıbi olmayacak isteklerde bulunmuş, ydnetımle bağlantıvn sağlayan başkanı da tanımamışlardır. tsteklerinin gerçekleştınlemivecegl kendılenne sozle ve yazı ıle duyurulduğu halde, dırenmişler, öteki arkadaşlannı da korkutarak onlan okul yönetmenlığıne karşı kışkırtmıslardır 3 ) Bu olavdan önce de olumsuz davranışlan saptanan Öğrenrilerden vararlanılamıyacağı anlaşıldığından uendilenne üç gün içinde okuldan aynlmalan duyurulmuştur. Süreyl geçırdıklen nalde okuldan aynlmamış, görevli öğretmen ve vönetmenlenn bir eğıtimd yaklaşımlvle uvarmalarına karşm turumlannı defiştirmemısler. polıs gelmeden çıkmıyacak lannı blldirmiş, bu lsteklerini kaç kez açık açık bellrtmişlerdır. Sonuç olarak, sorumlu panslyon belletici öğretmenlenne yardımcı olmalan İçln okulda bulundurulan bu dört öğrenci, Rörevlertne ve haksız lstemlenne ilişkin hiç bir açıklama ve uyanyı dinfemediklerl başka arkadaslannj da korkutarak okui yönetlmlne karşı olmava zorladıklan tçtn lisemlzden çıkanlmışlardır. Açıklamanın aynı köşede yayımlanmasını rlca ederlm. Muammer 7üzbaşıoğlo tstanbul Erkek Usesi Müdürü Birliğin Başansı Avn ve onemlı bır konu olan su nokıayı da belırtelım: Arkeo şj | Türkiye | | Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.| = ş Proje Değerlendirme îşlerinde çalıştırmak üzere = == Suya neden zam yapıiıyor? Sular îdaresi, Beledı>eve bağ h bır kuruluştur. Elektrık de ojledır. Elektrığın kılovat saatıne zam yapılacak dı\e ben yan dan Sular Idaresı de suyun met rekupune (97) kuruşluk bır zam yaparak (173) kuruştan (270) kuruşa çıkarmistır Bu vuzde vuz ve fah'ş bır zamdır Bundan onceki (173) kuruşa çıkartılan zamlı tarıfe 1 mart 1971'den ıtıbaren yu rurlüğe gırmıştı Gorulüyor kı uç sene gibi kısa bir zaman sonra tekrar zamma gidilıyor. öteden beri devam etmekte olan hayat pahahlığı ıle fiyat artışlan karjısında ezılen halkı mızın artık bu gıbi zamlara tahammulu kalmamıştır Şunu bır gerçek olarak one surelım kı Bu zamlar daha zıyade dar ve sabit gelırli vatandaslann durumu duşünülmeden yapıhyor Beledıy* Başkanına hatırlatırızUtanbul halkınm reyleriyle 1 5 basına gelmiştir. Âni bu zam karan karsısınds îstanbul halkının kendislne olan itımadı sar sıimıstır. Yalnız gecekondu Şehir tıjatrolarının ıhtıyaçlanyle değü, Istanbul şehrının ıçınde yapılması on gorulen bırçok 15ler vardır Öteden ben îstanbul dertlı bır şehırdır, bakımsızdır. 14 ekım seçımlerınden sonra ma hallı seçımler yapıldı. Bunlar halka iniyor Dikkat edivonız bugune kadar sehnn Içınde pa halılık ve fiyat artışlartyle hıç meşgu! olan voktur valntz zam duşunuluyor Bunlarla devamlı surette mesgul olacak belediyelerdir Her ilçede belediye müdürlerıyle yardımcılan vardır. halkın gıd» ihtiyacına dayanan gıda maddelerlne, sebze ve mey. ve satan esnafla seyyar satıcılar hıç kontrol edılmıyor Bunlar da dıledıkleri gıbi satış yapı yorlar Esasınd» bugune kadar bu pahalılık ve fiyat artışları da kontrolsuzluktan doğmakta ve başıbos (Htmektedır Netice olarak Îstanbul Belediye Ba;ka nı saym Ahmet tsvan'dan bu fs ler urerinde hassasiyetle durma sını ve il»iM1eri hırekete geçirmesını önemle nca ediyorus. Tevflk TARCAN Kadıköy Dr. AZİZ ÇÖ L 1 MALİ ANALİST yeti.ştirmek | ve TRAVMATüLOJÎ MÜTtHAbSlSl Osmanbev Halaskarsazl Cad 279/1 iedet Apt Tel 47 47 93 (Çumhumet 2285) Eleman Aranmaktadır | ŞARTL\R: == 1 30 jasını geçmemış olmak zzz 2 Askerlık hızmetını tamamlamıs bulur.mak 3 ingılızce, Fransızca veja Almanca dülerınden şş bınnı ıvı derecede bılmek ^z. 4 Iküsat veva Işletme Fakultelen ıle Iktısadi ve . Tıcarı Ilımler Akademılen veya muadüı yuksek == okullan bıtınnış olmak ~ Bu şartların tumune sahır adaylarm fi NÎS%N 1974 ^ tarıhıne kadar sahsen ve>a yazı ıle Bankamız Personel = ve Idarı Işler Mudurluğune muracaat etmelerı rıca olu= nur ~ Dunımu musaıt gorülenler yabancı dıl ve meslekı ^ konularda ımtıhana davet edıleceklerdır ^z Ucret lıyakata gore tayın edılecek ve muracaatlar gızşs: lı tu'ulacaktır. ^~ ADRES : E5 Iıırkne Smai Kalkınma Bankası \ Ş. ZZZ Personel ve Idari Işler Mudürlugu ^ Meclısi Mebusan Caddesi N. lii ^ ^ Fındıklı tstanbul (Ajanstur 4826 2288)SS MEVLİT Ailemizin çok kıymetll ve yen asla doldurulamıyacak buyu|u, medan ifrirmnmiz, ver ınsan lyıllkse Mehmet LEVENT'in ölümünun 1 incı senesı münasebetiyle 24 Mart 1974 Pazar gunu oğle namazını muteakip Şışlı Camıı Şerıfınde azız ruhuna ithafen memleKetımızın kıvmetlı Duahanı H. ADEM EBİM ıdaresınde H H Fevzı Mısırlı H H Mehmet Sovsal H Eşref Akhısarn H Huseyui Geredelı, H Kâzun Bayram H Yıısııf Irmagan H Sulevman Gui ve H Mıthat TemutUrk tarafından okunacak Kur'an ı Kerım ve Mevlıdı Şerüe rahmetlıyı seven akraba, dost ve dın kardeslerlmi zm teşnflennı nca ederız . f A 1L E S I Cumhuriyet • 2284