Katalog

22 ADIM ADIM İSTANBUL Tarihin ayak izleri Yazı ve fotoğraf Turgay Tuna u dünya kenti B İstanbul’da yaşayan bizlerden kaçımız biliriz Altınşehir Mağarası’nı ve de bu mağaranın Balkanlardan Ortadoğu’ya uzanan bölgede Toroslar’daki Karain Mağarası’ndan sonra, en eski insan izlerine sahiplik yapan ikinci yer olduğunu? adından olsa gerek, yıllardan beri, definecilerin ve tarihi eser kaçakçılarının vazgeçemedikleri adreslerden biri olan Altınşehir Mağarası’nın aşağı ve yukarı mağara olarak adlandırılan altlı üstlü, iki büyük girişi var... İçerde, bin 200 metre uzunluğundaki mağaranın derenliklerine giden alt giriş koridoruyla birleşik üst girişin galerisi mağara tabanındaki katmanlar ve bu katmanlarda ele geçen çok değerli buluntular tek tek ortaya çıkartılmış. Alt tabakalardaki, İsa’dan önceki 5000’li yılların ötesine uzanan tarih öncesi çağlara ait buluntular arasında, atalarımız mağara adamlarının kullandığı çakmak taşı yonga, çekirdek, yumru gibi aletler ortaya çıkartılmış, ancak İstanbul’dan 22 kilometre kadar uzaklıkta, Halkalı sınırları içinde, Çekmece Gölü’nün tam karşısında yükselen Yarımburgaz beldesindeki kayalık arazi içinde yer alan Altınşehir Mağarası, İsa’dan 400 bin yıl öncesine dayanan buluntularıyla İstanbul ve çevresinde gün ışığına çıkartılmış en eski insan izlerinin bulunduğu yer olarak biliniyor... Öncelikle tahrik edici arkeolojik kazıların yapılmış olduğu asıl mekan. Burada, 1965 yılından itibaren Türk Tarih Kurumu’nun başlattığı kapsamlı ve disiplinli kazılar, daha sonraki yıllarda İstanbul Üniversitesi tarafından yakın dönemlere kadar devam ettirilmiş. Bizansçı Semavi Eyice’den Prehistoryacı Mehmet Özdoğan’a kadar gerçekleştirilen kazılarda Altınşehir Mağarası’ndaki araştırmalarda gün ışığına çıkartılan en eski fosil insan izlerinin tarihi, İsa’dan önceki 400 binli yıllara kadar gidiyor. Burada, insan izleri dışında tarih öncesi çağlara ait fosilleşmiş sırtrangil, geyikgil, ayıgil, kedigil gibi türlerin izlerine de rastlanmış. Bu hayvan buluntuları arasındaki en eski örneklerden biri de günümüzden binlerce yıl önce yaşamış olan mağara ayısı Ursus Spelaus’a ait kemik ve dişler. Ama Altınşehir’in asıl önemli özelliklerinden biri, aşağı mağaradan girildiğinde, 500 metre kadar ilerledikten sonra, mağara duvarları üzerinde görülen toprak boya ile resmedilmiş iki adet kayıt tasviri. Aradan geçen yüzyıllar içinde resimlerdeki kırmızı rengin silikleşip kısmen kaybolmasına rağmen, kayıklardan birinin kürekleri ve yelkeni hala seçilebiliyor. Mağaralarda yaşamış İstanbullu atalarımızdan bizlere kalmış yegane miras bu, ancak kıymeti bilinmediğinden yitip kaybolmasına da ramak kalmış... İstanbul ve civarındaki en eski insan izlerinin ortaya çıkartılmış olduğu; şüphesiz İstanbul’un tarih öncesi zamanlardaki ilk yerleşim noktalarından biri olan Yarımburgaz’daki Altınşehir Mağarası, günümüzde tinerci çocukların, uyuşturucu kullananların ve zamanla define arayan tarihi eser kaçakçılarının mekan edilmiş oldukları bir yer haline dönüşmüş... İstanbul Üniversitesi tarafından kim bilir kaç kere yenilenip kirişlere yerleştirilmiş olan demir parmaklıklı kapıların, kilitleri her defasında kırılıp parçalanarak açılmış... İstanbul ve çevresindeki er eski insin izlerinin bulunduğu, Halkalı Altınşehir mağarası kendi başına, kimsesiz, güvenliksiz ve de ilgisiz bir halde öylece bırakılıp terk edilmiş. multihobby@turk.net