Katalog

Ermenilerine bakışı konusunda bir açıklamaya ihtiyaç duyduğunu belirtir. Eğer bu kadar kan döken, kurban veren, bugününü ve geleceğini riske atan Ermeniler, Rusya’nın sadık ve yararlı müttefiki ise, onlara yaklaşımın bugün olduğundan farklı olması gerekir. Eğer müttefik olarak değil de, sadece ele geçirilen topraklarda yaşayan nüfusun bir kısmı olarak görülüyorsa, o zaman Ermenilerin Rusların gözünde Türk ve Kürtlerden bir farkı yok demektir. Ermeni gönüllüleri... C S TRATEJİ 9 böylece dosya kapatılmaktadır. Hatta Kürtler, savaş esiri olarak bile görülmemekte, endişe duyulan yerli sivil masumlar olarak değerlendirilmekte, onlara yer bulunmakta, karınları doyurulmaktadır. Ermeniler, canları pahasına Rusya’ya hizmet etmişken, Kürtler tam tersi ona karşı savaşmıştır. Ama Rusların bunu çabuk unuttuğu anlaşılmaktadır, onları cezalandırmak yerine, rahatlarını sağlamaktadır. General Nikolayev’in talimatından en iyi şu çıkarılabilir: Ruslar, Ermenilere de Kürtlere de eşit muamele yapmaktadır, onlara eşit mesafededir. Ama şunu da düşünmek mümkündür: Rus iktidarı, düşman Kürtlerin çıkarlarını dost Ermenilerinkinden daha fazla düşünmektedir. Bu talimatı, eşitlikadalet ilkelerinin bir yansıması olarak değerlendirmek imkânsızdır. Ermenilere, ceza tehdidiyle adaleti yerine getirmek amaçlı her türlü bireysel hareket yasaklanmaktadır. Ancak talimatta Kürtlerin sorumluluğuna dair bir ima bile yoktur. Sanki Kürtler, Ermenilerin saldırılarının hedefi olmuş, evlerine dönen, suçsuz, acı çeken insanlardır. Raporda Kürtlerin geri dönmelerine şiddetle karşı çıkan Ermeni yetkili, Kürtler dağlarda bırakılsalardı Ermenilerin geçitleri tutarak ve yolları keserek onların aşağı inmesini engelleyebileceklerini yazar. Raporun yazarına göre Kürtlerin geri dönüşü ve himaye edilmeleri savaş durumuyla açıklanamaz. Çünkü Kürtler, sadece Ermenilere değil, Ruslara da düşmandır. Kürtler, General Nikolayev’in birliğinin gücü, harekâtları, konumu, yani bütün askeri bilgiler konusunda en yakın Türk karargâhını bilgilendireceklerdir. Hasadı toplayıp, ekonomik hayatı tekrar canlandırıp ve kış için gerekli hazırlıkları yapıp Türk ordularında tekrardan yer alacaklardır. Bu sebeple Kürt aşiretlerinin zayıflatılması, Rus silahının başarısının teminatı olacaktır; yoksa onları cesaretlendirmek, himaye etmek değil. Rusların ve Ermenilerin savaştaki doğrudan çıkarları, Kürtlerin olabildiğince dağların derinliklerine sürülmesini gerektirmektedir. RUSLARIN ALDIĞI ÖNLEMLER ‘K Ermenilere dostça olmayan bu tavır, daha çok General Abatsiyev’in birliğinin olduğu bölgede gözlemlenmektedir. Ermeniler, burada hiçbir himaye ve koruma altına alınmamanın yanında, suçlu muamelesi görmektedir. Malazgirt ve Dutah bölgelerinde toplanmış olan Ermeni göçmenler, zorla güneydoğuya Patnos’a gönderilmektedir. Arceş ve Van’da Müslümanlar yerlerinde bırakılmıştır. Yerel Rus idaresi, Antep çevresindeki bütün Ermeni nüfusu dışardan gelmiş gibi görmekte ve yerlerinden etmektedir. Antep’te Ermenilerin mal varlıklarına sanki onlara ait değilmiş gibi bakılmakta ve idare tarafından el konmaktadır. 8 Haziran’da Mlan köyünde Asteğmen Yermolov, bir Ermeni köylüsünün buğdayını Mlan’da hiçbir zaman Ermenilerin yaşamadığını söyleyerek elinden almıştır ve köyün bütün buğdayı Kürt göçmenlere dağıtılmıştır. Diğer levazımcılar da bu şekilde mal güvenlikleri Rus silahının koruması altına alınan düşünmekte ve hareket etmektedir. Ermeni karşıtı bu Kürtler, daha dün Rus ordularıyla cansiperane eğilim, iktidarın Ermeni savaşmıştır. İşgalden gönüllülerine bakışına da Amerika’dan gelen Ermeni gönüllüleri Petrograd’da... sonra bağlılıklarını ifade yansımış durumdadır. etmelerinin bir değeri Hâlbuki gönüllü olarak olmadığını yazan Ermeni hayatlarını Rusya’ya hizmete yetkili, Kürtlerin adamış bu insanlara teşekkür dağlarda açlık edilmesi ve onların teşvik çektiklerini, tabii ki edilmesi gerekir. tarlaları geri almak için Gönüllülerin hizmeti evlerine dönmek konusunda susulurken, isteyeceklerini belirtir. yaptıkları bazı küçük olaylar Bunun için tek bir büyütülerek suç gibi imkanları vardır, o da Rus devletine bağlılıklarını ifade ATA MI YAPTIK?’ gösterilmektedir. Yazarın ifadesiyle Ermeni etmek. Ve etmişlerdir de. Peki Kürtlerin artık Rusya’nın gönüllülerinin sorumlusu A. İ. Hatisov’a gönderilen 1 Ermenilerin gerçekleri bilmesi gerektiğini düşmanı olmadığını düşünmek; artık onları dost ya da Haziran tarihli 6348 nolu talimat birçok örnekten vurgulayan yetkili, kitlelerin sadece tarafsız olarak sadece biridir: "General Nikolayev, Van’dan Ermeni önderleri olarak, halkı ayağa Ermeni gönüllülerinin Van harekâtı... görmek mümkün gönüllülerinin bizim ordularımıza ateş açtığını kaldırdıklarının ve onları belirli bir müdür! Kürdün bildiriyor… Bunun dışında birçok defa Ermeni yönde örgütlediklerinin altını gözünde Rus, gönüllüleri, talan ve yağmaya katılmışlardır. Tuğgeneral çizer. Ancak şimdi korkunç bir halifenin "cihat" ilan Bolhovitinov." Ermeni yetkili, bu tür olayların asla soruyla karşı karşıyadırlar: Doğru ettiği "gâvur"dur ve olmadığını, bunların Ermeni gönüllüleri suçlamak için mu yapmışlardır? Acaba halkı hep öyle kalacaktır. Ve uydurulduğunu vurgular. gidemeyeceği bir yola sevk ederek Kürt, çok iyi Ermenilere yönelik asla dostane olmayan bu büyük bir suç mu işlemişlerdir? bilmektedir ki, bu davranışlar, ne yazık ki, çok fazladır. Bunların üzerinde Bu korkunç sorumluluk duygusu, "gâvur", beraberinde durmaya gerek yoktur. Ancak içlerinden General onları seslerini yükseltmek ve düzen getirecek, en Nikolayev’in talimatı es geçilmemelidir. Emre göre şüphelerine inatla cevap aramak kısa zamanda Kürdün Bergri Kale, Arçak, Saray, Başakal ve Norduz’dan zorunda bırakmaktadır. içgüdülerinde ve kaçan Kürtlere, hiçbir engel olmaksızın köylerine geri Durumlarının, şimdi ve gelecekte melekelerinde dönmelerine izin verilmektedir. Ermeni nüfusa ise bu Rusların kendilerine karşı kökleşmiş olan köyün tarlalarına, bahçelerine dokunmak, ekmek ve tutumlarının açıklığa anarşiye son Kürtlerin büyükbaş hayvanlarını ellerinden almak kavuşturulmasını isteyen yetkili, verilecek cevabın da verecektir. Türk iktidarı altında yarı vahşi Kürtler, daha yasaklanmaktadır. Devamında; "Ermeni ve Kürt nüfus kimsenin kafasında soru işareti bırakmayacak uzun süre ayrıcalıklarını arasında çıkacak her türlü kanlı çatışma, ekonomik ya kesinlikte olması gerektiğini belirterek sürdürebilecekken, Rusların gelmesiyle da hangi temelli olursa olsun", Ermeni olan Van raporuna son vermektedir. Ermenistan’ın yeni, yabancı ve onu sınırlandıran bir valisinin (Aram Paşa) sorumluluğundadır denmektedir. ilk başbakanı ve Taşnak Partisi’nin sisteme boyun eğmek zorunda kalacaktır. Yazarın ifadesiyle bu şekilde Kürtler, Ermenilerden kurucusu Kaçaznuni’nin 1923 yılında Ne kadar rejime bağlılıklarını ilan etmiş gelecek tecavüzlere karşı Rusya’nın koruması altına yazdığı rapordaki(2) ifadeleri anımsatan olsalar da, Kürdün Ruslara temel bakışı alınmaktadır. "Biz, bugüne kadar Türkiye’de acı çeken bu satırlar, Ermeni hareketinin savaşın bir budur. Rusların şu anki durumda Kürtlere tarafın Ermeniler, suçluların ise Kürtler olduğunu öznesi değil, emperyalist planların bir karşı yapması gereken tek şey korku sanıyorduk" diye yazan Ermeni yetkiliye göre tabii ki nesnesi olduğunu göstermesi açısından salmaktır. Ancak General Nikolayev’in Van vilayetinin bazı bölgelerinde çeşitli düzeylerde önemlidir. talimatı, bunun tam tersini yapmaktadır. Dipnotlar: Ermeniler tarafından Kürtleri tehdit eden aşırılıklar Kürtler, korkutulmamanın yanında 1 Ermeni gönüllü birliklerinin Çarlık olmuştur, ancak bu durum talimatın ruhunu ve içeriğini geçmişlerinin hesabını vermemek İşgal sırasındaki belgelerine yansıyan katliam ve yağma aklamamaktadır. Van valisi Aram Paşa.... konusunda da garanti almaktadır ve politikasıyla ilgili örnekler için bkz. Mehmet Perinçek, Rus Devlet Arşivlerinden 100 Belgede gelecekte de aynı şeyleri tekrarlamalarının Ermeni Meselesi, Doğan Kitap, Mart 2007. imkânı verilmektedir. Daha dün Ruslara karşı ÜRTLER AÇLIĞA TERK EDİLMELİ’ 2 Rapor için bkz. Ovanes Kaçaznuni, Taşnak Partisi’nin savaşırken, bugün sadece teslim oluyorum demekte ve Bugün evlerine rahatça dönmeye çağrılan, can ve Yapacağı Bir Şey Yok, Kaynak Yayınları, Kasım 2005. Rapor, o dönemde Ermenilerin Rusya’nın yanında yer alarak bilinçli bir seçim yaptıklarını, yine yetkilinin ağzından ortaya koyuyor. Raporda, işgalden sonra geri dönmelerine izin verilen Kürtlerin dağlarda açlığa terk edilmeleri gerektiği savunuluyor. ‘H