Katalog

özellikler gösteren bu Bilgi üretiminde, bilinçli tercih yapmak önem taşıyor... yapıda, hiyerarşik ve mevcut organizasyon formlarını koruma eğilimi içinde üretilen bilginin kalite kontrolü de aynı iç çevre tarafından yapılmaktadır. ‘Mode 1’in aksine, ‘Mode 2’ ile, günlük hayattaki pratik bazı problemler uygulama çerçeve ve kaygıları içinde belirlenip çözülmekte, disiplinlerüstü ve heterojen özellik gösteren bir yapıda heterarşik ve geçici organizasyon formları oluşumu ile üretilen bilginin kalite kontrolü ise sosyal beklentileri karşılama ile ölçülmektedir. Bu yeni sisteme göre bilgi üretimi, üniversitelerin de parçası olduğu, olanakları geniş organizasyonlarda gerçekleştirilmektedir. Tahmin edilebileceği gibi monodisipliner bir yaklaşımla yapılan ve en azından başlangıçta ‘meslektaşlar’ arasında paylaşılan ‘Mode 1’ uygulamaları, daha çok, ‘temel değişimi aşağıdaki iki unsurun tetiklediğini araştırmalar’da (fundamental research) vurgulamak gerekir: yoğunlaşmıştır. Bu tür uygulamalarda kalitenin 1 Kamu kaynaklı araştırmaların büyüme ve refahı kontrolü ise, alanlarındaki uzmanlıkları tartışmasız, olumlu yönde etkilediğinden emin olma isteği ve akademik değerlendiricilerce (peer review) 2 Bu araştırmaların üretime yansıması ve olumlu yapılmaktadır. etkisinden emin olma isteği Günlük hayattaki problemlerin çözümü için transdisipliner uygulamalarla bilgi üretimini ÇLÜ SARMAL YAKLAŞIMI amaçlayan ‘Mode 2’ yaklaşımında ise, problemin tespiti yanında çözümün tasarımı da yapılmaktadır. Daha önce üniversitesanayi ve devlet arasındaki ‘Mode 2’nin ifade edilen en önemli faydalarından biri ilişki, sanayicilerin kazançlarından devlete vergi üretilen bilginin paylaşımı ve yayınımı ile ilgilidir. vermesi, devletin üniversitelere kaynak sağlaması, Yeni çağın bu yaklaşımında, ulusal, uluslararası üniversitelerin kendi bünyelerinde yaptığı kümeler (cluster), ağyapılar (networking) vb. işbirliği araştırmaların sonuçlarının dolaylı olarak sanayi organizasyonları ile sağlanmaya çalışılan bilgi üretimi tarafından kullanılması şeklindeydi Lineer inovasyon de çok karmaşık yönetim sistemlerini gerekli sistemi ile örtüşen bu ilişki, son 1015 yılda yerini, kılmaktadır. teknolojik gelişmeler ve buna bağlı ekonomik büyüme ile de ilişkili olarak, kamu, özel sektör ve akademi dünyası arasındaki inovasyona yönelik NİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ kurumsal ve üçlü sarmal bir yapıya bırakmıştır. Yukarıda da anlatıldığı gibi, tarihsel ve toplumsal Bu yeni yaklaşımda, üniversite giderek artan perspektifte, üniversiteler bilgi üretiminde çok önemli şekilde, ‘girişimci formatında’ bilgiye dayalı rol oynamaktadırlar. Temel bilgi kaynakları olan ekonomiye entegre olmaya başlamıştır. Bu değişim, üniversiteler, bilginin topluma yayınımında da kritik tarafların birbirlerinin rollerini de üstlendikleri, diğer roller üstlenmişlerdir. İlk üniversitenin ortaya çıktığı bir deyişle giderek birbirlerine yakınlaştıkları ve artık Ortaçağdan, 19. Yüzyıla kadar üniversitelerin ana üçlü bir kesişme alanının yaratıldığı yapılanmalara görevi eğitim olmuştur. 19. yüzyılda, birinci yol açmıştır. akademik devrim olarak adlandırılan, eğitim yanında Üçlü sarmal modelde, üç ana unsur rol oynar: araştırma çalışmaları da üniversitelerde ana Bunlar, Mikro seviyede ‘aktörler’, mezo seviyede görevlerden biri şeklinde yapılmaya başlanmıştır. ‘kurumsallaşmış yapılar’ ve makro seviyede ‘kural ve Üniversitesanayi arasındaki vazgeçilmez işbirliği yönergeler’ dir. gereksinimi, son dönemlerde çok karmaşık ve çok Aktörler: Mikro seviyede rol oynayan aktörler aktörlü üniversitesanayi işbirliği modellerinin ortaya akademi, kamu ve iş dünyasıdır. Değişik yapı ve çıkmasına neden olmuştur. kültürlerden gelen bu aktörlerin, ait oldukları dünya ‘Üçlü SarmalTriple Helix’ son zamanlarda, bu dışında oynamaları istenen rolü ve üstlenmeleri konuda üzerinde en çok durulan bir modeldir. Pratikte gereken işlevi ne kadar becerdikleri aralarındaki de, bu modele uygun düzenlemelere girişilmiştir. yakınsamanın da derecesini belirleyecektir. Gerek araştırma sürecini, gerekse bunların Kurumsal Yapılar: Mezo seviyede rol oynayan yönetim sistemlerini giderek karmaşıklaştıran bu unsurlar, teknolojik bilgi yaratarak üretimi organize C S TRATEJİ 15 eden yukarıda belirtilen aktörlerin yer aldığı kurumsal yapılardır. Yasalar ve Yönergeler: Makro seviyede rol oynayan unsurlardır ve bu unsurlar makro politika ve uygulamaların gerçekleşmesinin önünü açarlar. Aktörlerin bu normatif çerçeveye göre ve finansman destek mekanizmalarına bakarak rollerini oynayacakları düşünülmektedir. ABD’de 1981’de yürürlüğe giren üniversitelerde üretilen bilgilerin patentlenerek ticarileşmesini düzenleyen ve üniversite odaklı patent sayısında büyük sıçramaya neden olan BayDole Yasası bu kapsam için güzel bir örnektir. UYGULAMA SÜREÇLERİNE... İçinde bulunduğumuz çağa adını veren ‘bilgi’ odaklı gelişmeleri olanaklı kılan kavramsal yaklaşımları, hemen hiç yorum yapmadan ana hatlarıyla aktardık. Belirtilen bu kavramsal çerçeveler, ulusal ve uluslararası ATGİ uygulama ve süreçlerini belirleyen temel yaklaşımlardır. Bu yeni süreçleri onaylayalım ya da reddedelim, ulusal ya da uluslararası politika, uygulama, program, strateji vb. tüm araçlar bu gelişmelerden etkilendiği için bu kavramsal arkaplanı kavramak bilinçli tercihler için çok önemlidir. Bir sonraki yazımızda, evrimsel süreçlerin önemli bir aktörü olan sanayinin geçtiğimiz 4050 yılda geçirdiği evrimi, özellikle bilgi üretim süreçlerinde rolleri değişen üniversite, sanayi, devlet ve diğer kurumlarla ilgili bazı değerlendirmelerimizi aktaracağız. Kaynaklar: 1 Etzkowitz, H. & Leydesdorff, L. (1995). The Triple HelixUniversityIndustryGovernment Relations: A Laboratory for Knowledge Based Economic Development. EASST Review, 14 (1), 914. 2 Gibbons, Michael, Camille Limoges, Helga Nowotny, Simon Schwartzman, Peter Scott, and Martin Trow, 1994, The new production of knowledge: the dynamics of science and research in contemporary societies (Sage, London) 3 Kiper, M., ‘Teknoloji Transfer Mekanizmaları ve Bu Kapsamda ÜniversiteSanayi İşbirliği’Teknoloji, Kitap, TMMOB,2004 4 Lundvall, B. A., (1998) Why Study National Systems and National Styles of Innovation, Technology Analysis and Strategic Management, vol. 10, no. 4 5 Leydesdorff, L. ve Etzkowitz, H., 1998, "The Triple Helix as a Model for Innovation Studies", Science and Public Policy, Vol. 25 (3) 195203. 6 Nelson, R. & Rosenberg, N. (1993) National Innovation Systems: A Comparative Analysis, New York: Oxford university Press 7Niosi et al. 1993. National Systems of Innovation: In Search of a Workable Concept. Technology in Society. 8 Kranzberg, M. (1986). The Technical Elements in International Technology Transfer: Historical Perspectives. The Political Economy of International Technology Transfer, 3146. Quorum Books. New York. 9 Rosenberg, N. (1984). The science/technology relationship, the craft of experimental science, and policy for the improvement of high technology innovation. Research Policy, 13 (l), 320. 10 Vannevar B. (1945, July). ScienceThe Endless Frontier: A Report to the President by Vannevar Bush, Director of the Office of Scientific Research and Development. United States Government Printing Office. Washington. Bilgi üretim süreçleri ise toplumun çeşitli kesimleri arasında karmaşık bir işbirliğini zorunlu kılıyor. Bilgi üretiminde bilinçli tercih yapabilmek için sürecin kavramsal arkaplanını bilmek önem taşıyor. Ü Ü