Katalog

6 Melek KIRMACI TUSAM Avrupa Araştırmaları Masası [email protected] H izbullah’ın iki İsrail askerini kaçırmasına karşılık olarak İsrail’in yürüttüğü asimetrik savaşta kazanan tarafın kim olduğu tartışıla dursun, Lübnan’daki krizin çözümüne yönelik henüz somut bir adım atılamadı. BM Güvenlik Konseyi’nin savaşın başlamasından uzunca bir zaman sonra alabildiği 1701 sayılı karar, "İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışmanın durdurulması" amacıyla Lübnan’da görev yapmakta olan barış gücünün güney Lübnan’a genişletilmesini ve bu güce bağlı asker sayısının 15.000’e çıkarılmasını öngörüyor. Ancak kararın alınmasından bu güne kadar geçen sürede "patlama tehlikesi" altındaki ateşkesin korunmasına yönelik ilk aşamada, öngörülen, 7500 asker henüz konuşlandırılamadı. BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın Avrupa’dan, Lübnan’daki barış gücü misyonuna en üst düzeyde katılmaları yönündeki, talebine AB’nin verdiği yanıt birliğin ortak dış ve güvenlik politikasındaki başarısızlığının bir yansıması. 25 Ağustos’ta gerçekleştirilen olağanüstü toplantı öncesinde Avrupa devletlerinin Lübnan’daki barış gücü misyonuna katılım konusundaki kararsız açıklamaları "Yaşlı Avrupa"nın küresel bir aktör olmaktan çok uzak olduğunu gösterir nitelikte. Almanya bitkin, Fransa çekingen, İngiltere yeni macera istemiyor... C S TRATEJİ AGSP 1992: NATO çatısı altında Batı Avrupa Birliği (BAB) Petersberg hedeflerini* kabul etti. 1997: Amsterdam Anlaşması ile AB, Petersberg hedefleri temelinde Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nın çerçevesini çizdi. 1998: Fransa ve İngiltere arasında yapılan St. Malo Deklarasyonu ile NATO’nun görev almadığı uluslararası krizlere müdahale edilmesi, bu doğrultuda birliğin özerk hareket edebilme kapasitesini kullanabilmesi için gerekli donanıma sahip olması kararına varıldı. 1999: Helsinki Zirvesi’nde "Ana Hedef" belirlendi: Bu hedefe göre 2003 yılına kadar Petersberg hedeflerini gerçekleştirebilmek üzere 60.000 kişilik askeri birliğin oluşturulması, bu birliğin 60 gün içinde kriz bölgelerine yerleştirilmesi ve bölgede en az bir yıl kalabilmesi hedeflenmiştir. 2003: Avrupa Güvenlik Strateji’sinin kabulü 2004: Brüksel Zirvesinde "Ana Hedef 2010" belirlendi: Bu hedefe göre Birlik, 2010 yılı itibariyle AB Anlaşması çerçevesinde kriz yönetimi operasyonlarında çevik ve kararlı hareket edebilme kapasitesine ulaşabilmesi kararına varıldı. * Petersberg hedefleri: insani yardım ve kurtar ma faaliyetleri, barışı koruma operasyonları, kuvvet kullanımını da içeren kriz yönetimi ve barışın tesisi. AB küresel aktör olamıyor AB’nin küresel güç olamadığı uzun süredir yakınılan bir konu. Lübnan’da yaşanan krizde AB çok istemesine karşın iç mücadele ve farklı yaklaşımlar nedeniyle istendiği gibi etkin olamadı. kaygısı gerekse dış politika alanında üye devletlerin ulusal egemenliklerinden ödün vermek istememeleri nedeniyle diğer üyelerce soğuk karşılanması tek sesli bir dış politika izlenemediğinin bir göstergesi. Geleceğini, küresel bir siyasal aktör olmakta gören AB, İsrail’in Lübnan’a karşı yürüttüğü 34 BARIŞ GÜCÜNÜN ‘BELKEMİĞİ’: AB 2003’te AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana’nın kaleme aldığı "Avrupa Güvenlik Stratejisi"nde savunmaya 160 milyon Euro’dan daha fazla pay ayıran birliğin uluslararası barış ve güvenliğin sağlanmasında BM’yi desteklemesi gerekliliğine değiniliyor. Bu doğrultuda izlenecek daha aktif, daha tutarlı ve daha kabiliyetli bir dış politikanın AB’yi küresel bir aktör olmaya taşıyacağı vurgusu yapılıyor. Daha tutarlı bir dış politika, birlik üyesi devletlerin bireysel dış politikalarında da ortak bir tutum izlemesini gerekli kılıyor. Ne var ki daha tutarlı bir dış politikanın Lübnan krizinde izlenemediği açık. Fransa’nın, İran sorununda olduğu gibi Lübnan krizinde Javier Solana’ya birlik adına özel yetki verilmesi konusundaki talebinin, gerek güvenlik Lübnan’da göreve başlayan İtalyan askerleri..