Katalog

C S yeni atakları… TRATEJİ 13 oyun sürüyor konu dâhil olmak üzere, kesinlikle başka bir ülkenin kendi içişlerine karışmasına izin vermeyeceğini Andican trajedisinden bu yana göstermeye çalıştı. Bu ortamda ABD’nin Özbekistan ile tekrar temas araması, en azından kısa vadede bu şartları kabul etmek durumunda kaldığını gösteriyor. ABD’nin, Bush’un kendi bayrağı olarak yaptığı "demokratikleştirmeyi" Orta Asya politikasında rafa kaldırmış olması, muhalif hareketlere ABD’nin ipiyle kuyuya inilmeyeceğini (ya da en azından yedek ipe de sahip olmaları gerektiğini) gösterdi. başlattığı KuzeyGüney bütünleştirme hattı projesinden geri kalmaktadır. Hatta 2005 yılında ABD Kongresi, KarsTiflisBakü demiryolu projesine mali desteğin verilmesini yasaklamıştı. Buna karşılık Çin, projenin Orta Asya’ya kadar uzatılması konusunda mali destek vermeye hazırdır. Özellikle son bir yıl içerisinde Orta AsyaGüney Asya bütünleşmesi planının gerçekleştirmesi için aktif adımlar atan ABD, Türkiye’den ziyade, muazzam ekonomik güce sahip olan Hindistan ve Japonya’yı Türkistan ov üzerindeki işbirliği için daha Kerim uygun görüyor. ABD’nin Türkiye’ye Türkistan’da duyduğu ihtiyaç ise Türkistan’ın kıyısında bulunan Afganistan’ın güvenliğinin sağlanmasıyla sınırlıdır. Buna karşılık Türkiye de, giderek daha fazla oranda eski ittifak ve işbirliği şemalarından kurtulma ihtiyacını hissediyor. amacıyla ABD, Türkiye’den istifade etmeye devam ediyor. Dolayısıyla hem Ortadoğu’da hem Orta Asya’da ABD, Türk çıkarlarıyla uyumlu olmayan yeni bir sistemi, Türkiye’yi kullanarak oluşturmaya çalışıyor. Aslında Hindistan ve Japonya gibi oyuncuların Türkistan’da aktifleşmesi, Türkistan devletlerinin hareket alanını genişlettiği için kısmen Türkiye’nin de çıkarına geliyor ve Türkiye açısından işbirliği seçeneklerini artırıyor. Ancak ABD’nin istediği şekilde Afganistan güvenliğinin sağlanması konusunda aktif görev üstlenen Türkiye’nin bölgedeki çıkarlarının ABD tarafından yeterince dikkate alınmaması çelişkili bir durum ortaya çıkarıyor. Bu durumun esas nedeni ise, bizzat Türkiye’nin Türkistan’daki çıkarlarının sağlanması konusunda aktif bir politika izlememesidir. Dünya devlerinin gözleri Türkistan’a dikilirken, bölgede akrabalık bağları, çıkarları ve potansiyeli bulunan Türkiye’nin gündeminde Türkistan son satırlarda kalmaya devam ediyor. YENİ İŞBİRLİĞİ ŞEMALARI ABD’nin uygulamaya koyduğu gelecek tasarımına karşı Avrasya coğrafyasında tepki ve karşı koyma girişimleri artıyor. Bu ortamda ABD’nin özellikle Orta Asya bölgesinde yalnız kalması ve çok hızlı bir şekilde bölgenin kilit ülkesi Özbekistan’ı kaybetmesi, bölgede tek taraflılıktan ödün verip, çıkarı bulunan diğer aktörlerin yardımına ihtiyaç duymasına yol açtı. ABD bir taraftan kaybettiği Özbekistan’ın yerine Kazakistan’ı bölgedeki başlıca partneri olarak ilan ederken, diğer taraftan Hindistan ve Japonya başta olmak üzere bölgede çıkarı bulunan devletlerle işbirliği şemalarını geliştirmeye başladı. ÜRKİYE DIŞLANIYOR ABD’nin geliştirdiği Orta AsyaGüney Asya ulaştırma Türkiye Lübnan ateşine projesi bu anlamda son derece kullanışlı oldu. Zira sürüklendiği bu dönemde, Türk enerjiye ihtiyaç duyan Pakistan ve Hindistan, özellikle çıkarlarının bulunduğu, ancak Orta Asya’dan elektrik enerjisi ithal etme perspektifine ABD’nin Türkiye’yi uzak tutmaya sıcak bakıyordu. Aslında ABD’nin planı elektrik çalıştığı bölge sadece Irak değildir. Bugün enerjisi alışverişinin çok dışına taşmakta, Orta tarihi Türkistan bölgesinde de Türkiye ABD Asya’nın Güney Asya dolayısıyla kapitalist dünya tarafından neredeyse "istenmeyen şahıs" olarak sistemine eklemlenmesini amaçlamaktadır. görülüyor. Kimi alanlarda devam ede gelen TürkHindistan’ı denge politikasından vazgeçirip, Güney Amerikan işbirliğine rağmen, ABD’nin ortaya attığı Asya’daki dayanağı haline getirmeye çalışan ABD, "genişletilmiş Orta Asya" veya Orta AsyaGüney Asya aynı zamanda Türkistan enerji kaynaklarına ihtiyaç bütünleştirme projesi, Türk Cumhuriyetleri’nin duyan bir başka ülkeyle de çabalarını birleştirmiş Türkiye üzerinden dünyaya açılma projesine durumdadır. Ağustos ayının sonunda Kazakistan ve alternatiftir. Üstelik bu projenin gerçekleştirilmesinin Özbekistan’ı ziyaret eden Japonya Başbakanı Junişiro önündeki en önemli önşart, Afganistan’da Amerikan Koizumi, sadece enerji kaynakları açısından etkisinin devam etmesidir ve bu önşartın sağlanması Ortadoğu’ya bağımlı olan ve alternatif kaynakları arayan bir ülkeyi değil, Özbekistan ile arayı düzeltme yollarını arayan ABD’yi de temsil etti. ABD ile ilişkileri düzeltme konusunda Özbekistan’a öneri yapan Koizumi, Kazakistan ve Özbekistan ile uranyum konusunda işbirliği yolunu açarak, Kazakistan ve Özbekistan uranyumu Afganistan’daki üzerinde hakim olmaya çalışan Rusya’nın Amerikan askeri... çabalarıyla da ters düştü. ABD’nin Orta Asya politikasındaki yeni araçlara ve aracılara bakılırsa, en çok göze çarpan husus Türkiye’nin rolüyle ilgilidir. Orta Asya petrolünün alternatif güzergahı konusunda BaküTiflisCeyhan (BTC) önemli bir seçenek olmaya devam etse de, artık tek değildir. Üstelik 1990’ların başından beri tartışılan DoğuBatı bütünleşme hattının bir parçası olan BTC, bölgenin gelecekteki yüzünün ve kimliğinin oluşturulmasına esas olarak etki edecek olan diğer ulaştırma ve bütünleştirme projeleriyle desteklenmek konusunda ABD’nin yeni T Bölge üzerinde hesap yapan Çin de ev Türkmenistan’a rbay Naza kadar olan ülkelerle işbirliği olanaklarını zorluyor. Bölgeye Hindistan ve Japonya ile girmeye çalışan ABD’nin Genişletilmiş Orta Asya yaklaşımı Türkiye’yi dışlıyor.