Katalog

22 Brüksel, Bulgaristan ve Romanya’nın beklentilerini karşılamadı... C S TRATEJİ AB genişleme yorgunu Cemile Akça ATAÇ TUSAM Avrupa Araştırmaları Masası [email protected] EKONOMİK GÖSTERGELER "G enişleme yorgunu" AB, Bulgaristan ve Romanya’nın üye ülkeler arasına katılmasına yeşil ışık yakmakta zorlanıyor. 16 Mayıs’ta yayımlanan ve bu iki aday ülkenin performansını değerlendiren rapor, AB ülkesi sayısının genel beklentinin aksine 1 Ocak 2007’de 25’ten 27’ye çıkmayabileceğine işaret ediyor. 2004 yılında "büyük patlama" (big bang) denilen kitlesel katılımı kaçıran Romanya ve Bulgaristan, AB yolunda daha fazla vakit kaybetmek ve arkadan gelen aday ülkelerle aynı konumda görülmek istemiyor. Ancak AB müktesebatına uyumda hâlâ aşılması gereken önemli zorluklar bulunuyor. Özellikle Bulgaristan’ın yolsuzlukla mücadele ve adalet reformu konularında AB standartlarının çok gerisinde olduğu vurgulanıyor. Genişleme taraftarlarının eleştirilerinden çekinen AB Komisyonu, katılımın öngörülen tarihte gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini açıklamayı Ekim ayına bıraktı. AB kulislerinde konuşulanlar arasında Bulgaristan ve Romanya’nın ancak Ekim 2007’de üye olabilecekleri ihtimali bulunuyor. 1 Ocak 2008 ise en kötü olasılık olarak telaffuz ediliyor. Raporun ardından bu tür haberlerin de basına sızması üzerine AB Komisyon Başkanı Jose Manuel Barroso ve Genişleme Komiseri Olli Rehn, "cesaretinizi kaybetmeyin" mesajı vermek için Bükreş ve Sofya’ya doğru yola çıktılar. Barroso, katılımın "mümkün olduğu andan itibaren" Komisyon tarafından bu ülkelere hiçbir zorluk çıkartılmayacağının garantisini veriyor. Ancak, son rapordaki olumsuz yorumların –ki Reuters, Bulgaristan için taslak metinde daha sert ifadeler kullanıldığını; bu ifadelerin nihai metinde yumuşatıldığını belirtiyor bu iki ülkedeki AB karşıtlığını körüklemesinden ve reform sürecini sekteye uğratmasından korkuluyor. Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev de aynı noktayı vurgulayarak AB’yi, "ülkesini aşağılamaması" konusunda uyardı. Bulgaristan’ın en büyük korkusunun Komisyon’un, Bulgaristan ve Romanya’nın katılım sürecini birbirinden ayırarak Romanya’nın tek başına üye olmasına olanak sağlaması olduğu dile getiriliyor. AB ve Romanya bayrakları birarada... Y Bulgaristan ve Romanya’nın katılımıyla birlikte AB nüfusu 30 milyon artarak 480 milyon olacak. Ancak, Türkiye ile ilgili tartışmaların aksine bu ülkelerin üyelikleriyle ilgili tartışmalarda nüfus önemli bir yer teşkil etmiyor. Aksine genişlemenin bu aşamasının mutlaka gerçekleşmesini isteyenler Bulgaristan’ın nüfusunun 8 milyon olduğunun ve tahminlere göre de 2050’de yüzde 40 azalacağının altını bastırarak çiziyor. Makroekonomik göstergeler de AB’ye üyeliği engelleyecek bir nitelik taşımıyor. Romanya’nın 2004 yılında yüzde 8,4 olan büyüme oranının, 2005’te yüzde 4,1’e düşmesi, bu rakamın AB genelinde olumlu algılanmasından dolayı endişe verici bir gelişme olarak değerlendirilmedi. Bulgaristan’ın 2005’in ilk yarısında ulaştığı yüzde 6,2’lik büyüme oranının yılın sonunda yüzde 5,5’e düşmesi de, yaz mevsimindeki su taşkınlarından kaynaklandığı için eleştirilmedi. Aynı Bulgar heyetinin Brüksel temasları... şekilde, gıda fiyatlarındaki artış da AB’ye katılım sürecinde ödenmesi gereken kaçınılmaz bir bedel olduğu için raporda çok fazla vurgulanmadı. Ancak, cari işlem açığı, özelleştirme, endüstrinin yeniden yapılanması, iş çevresi ve emek piyasasının esnekliği, özel önem verilmesi gereken konu başlıkları olarak ön plana çıkarıldı. Özellikle Bulgaristan, dikkatli mali ve ücret politikaları uygulaması konusunda uyarıldı. İki ülkenin ivedilikle çözmesi gereken ortak sorun olarak ise, tarımsal ile yapısal ve uyum fonlarını AB’den alıp gerekli mercilere dağıtacak kurum ve ajansların henüz kurulmamış olmasına işaret ediliyor. Bu noktanın büyük ile adalet reformlarının tamamlanmamış olması, önem taşımasının nedeni ise, 2007–2009 yılları yolsuzlukla mücadelenin zayıf kalması, insan özellikle arasında Romanya’ya 11,5 milyar ve Bulgaristan’a 4,6 yeni doğan bebek ticaretinin vahim boyutlara milyar Avro yardım yapılacak olması ve bu iki ülkenin ulaşması gibi ciddi konular bulunuyor. Avrupa’nın bunun için gerekli hazırlıkları yapmaması… Tarım başka yerlerinde çalınan ve Bulgaristan’da el konulan için bütünleştirilmiş bir idare ve kontrol sisteminin Porsche gibi lüks arabaları Bulgar polisinin kullanıyor kurulması da bu bağlamda öncelikli bir yere sahip. olması, Bulgaristan’daki yolsuzluğun ne kadar ileri Bulgaristan’da geçtiğimiz günlerde patlak veren bir derecede olduğunun bir göstergesi olarak kabul skandal, AB’den çiftçiler adına alınan 4,4 milyon ediliyor. Ayrıca geçtiğimiz on yıl içerisinde 120’den Avro’luk ödeneği zimmetlerine geçirdiğini gösterdi. fazla kişinin tahsilât mafyası tarafından öldürülmüş Bu da bizi yolsuzluk konusuna getiriyor. olması yolsuzluk tartışmalarına mafya boyutunu da ekliyor. Bu ve bunun gibi örneklerden dolayı da AB Komisyonu Adalet ve İçişleri Komiseri Franco OLSUZLUK Frattini, Bulgaristan ve katılım süreçleri paralel Bulgaristan ve Romanya’ya yönelik ortak yürütüldüğü için Romanya "biraz daha Avrupa değerlendirmeler, bu konu başlığı altında birbirinden sınırında beklesin" istiyor. ayrılıyor. Romanya’ya yönelik eleştiriler, sınırlı OCAK 2007 ve etnik seviyede kalıyor. Dört konu başlığında Her ne kadar yukarıdaki tablo çok ümit vaat uyarılan Romanya etmese de, bu iki ülkenin 1 Ocak 2007’de AB’ye özellikle, AB genelinde katılmasına destek verenlerin sayısı az değil. Bu doğru katma değer vergisi bağlamda "eğer Letonya, Estonya ve Litvanya AB’ye toplamayı sağlayan üyeyse, Bulgaristan ve Romanya da olmalı" düşüncesi bilgisayar yazılımını sıkça dile getiriliyor. Avrupa Sosyalist Partisi de henüz benimseyip "gecikme yapıcı olmayacaktır" diyerek 1 Ocak 2007 uygulamaya koymamış tarihinde ısrarcı oldu. AB Komisyonu’ndaki olmasından dolayı tereddütlerin dışında Bulgaristan ve Romanya’nın sorumlu tutuluyor. İkinci üyeliğinin önündeki diğer bir engel de üye ülkelerin sırada ise, kötü gıda bu iki aday ülkenin katılım anlaşmalarını ulusal sağlığı koşulları geliyor. parlamentolarında oylamakta yavaş davranmaları. Söz Diğer taraftan konusu anlaşmalar, bu güne kadar sadece 17 AB Bulgaristan’ın altı konu ülkesinin parlamentosunda onaylandı. Bu durumun başlığında AB genişlemeyi engellemesinden endişe eden Almanya, standartlarını gerekli onayın en kısa zamanda Alman parlamentosu karşılayamadığından söz Bundestag’dan alınacağı sözünü verdi. Böylece gözler ediliyor. Ve bunlar yine Komisyon’un Ekim ayında alacağı tavsiye arasında kamu yönetimi kararına çevrildi. 2004 yılındaki AB’ye kitlesel üyelik trenini kaçıran Bulgaristan ve Romanya’nın müktesebata uyumunda sorunlar yaşanıyor. Mayıs ayı ortalarında yayımlanan rapor, iki ülkenin beklentilerini karşılamıyor. İki üyenin tam üyeliğinin 2008’e sarkabileceği değerlendiriliyor. 1