Katalog

SİYASET 84 Üç yıllık İspanyol demokrasisi ne durumda? Suarez: Kııtuplaşma beni korkııtııyor rspanya hükümetinin başkanlığını yap1 lığı 197681 yılları arasında, Adolfo Suarez'in udı, "Bay Demokrasi"ye çıkmıstı. Bunun nedenı, Franco sonrası tspanya 'da yaptlacak ılk demokratık seçimler konusunda katı bir siyasi reform uygulamastolmuştu. Suarez'in, 1981 yılında, seçimlerden bır ay önce girişilen bir sağ darbeden sonra istıfa etmesı, çoğu tspanyol için büyıik surprız olmustu. Kral "Juan Carlos da, Suarez'e, hizmetlerınden ötürü "dük"unvanı vermişti. htifasından biryıl sonra, Adolfo Suarez, partisi "Mllll Hareket"len aynlarak, "Sosyal ve Demokratik Merkez"ı kurnıu^tu. Newsweek dergisı, tspanya başkentı Madrıd'le, eskı başbakanla, ülkenin demokrasıye geçişi ve kendisinin yeniden zırveye oynaması konusunda bir söyleşı yapiı. önüne geçilmez bir durum almıştı. tstifa edersem, partide yeniden bir birlik ve güçlenme olabileceğini düşünüyordum. Parlamenlnnıın askerlerce basıldıgı ve sizin de uralarında bıılıındugunıi7 milletvekillerinin rehin alındıgı o geceden hatınnııda en çok kalan nedir? "İspanya'da demokrasıye geçişin altında geçerli birfelsefe yatıyor: Diyaloğa, açıklığa, tüm partilerinbiraraya gelerekyeni bir anayasal düzen oluşturmasına dayalı birfelsefe." meyeceğini biüyordum: Ispanya toplumunda dini ve siyasi farklılıklar vardı ve bu çoğulculuğun tanımı yapılmalı, ona bir geçit açılmalıydı. SUAREZ Güçlu merkez partisi gerekli. değiştırmeye kalkışacaklardır. Bask, sorun olmaya devam edlyor. Sizce herhangi bir çözUm yolu var mı bu konuda? SUAREZSon yıllarda, sorun hayli azaldı aslında. Basklılar, şiddeti artık eskisi kadar desteklemiyorlar. Bu önemli bir ilerlemedir ve bu, Bask'a siyasi özerklik verilmiş olmasına bağlıdır. Sorun, ancak uzun vadede çözülebilir. Bu da ancak, bölgeye daha fazla özerklik verilmesi ve terörle daha etkin mücadeleyle mümkün olabılir. Geçtigimiz hafta Bruksel'de, Ispanya'nın AET'ye girebilmesi için, uye ulkelerce agır koşullar öne sııruldu. Bunların arasında, tarıın alanında, 10 yıllık bir geçis siiresini uygulaması da isteniyordu. Başbakanlığınız sırasında, Topluluga girmek istiyordunuz. Bu konuda simdi ne du^unuyorsunuz? SUAREZAvrupa Ekonomik Topluluğu, kıtamızın birleşmesi için ılk aşamadır; bu nedenle Topluluga girmeliyiz. Ancak, bunun malıyetı yüksek olacaksa, bu fikirden vazgeçilebılır. NATO üyeligi ve sosyalist hukumelin, iiyeligin devam edip etmemesi konusundaki halkoylaması vaadiyle ilgili düşünceleriniz? Nankörliık miı? tspanya'da "Yeni Demokrasinin Mimarı" olarak Ianınıyorsunu7. Buna karşılık, partinİA, son seçimlerde yalnızca iki sandalye kazanabildi. Bu sonucu "Ispanyolların nankorlugu" şeklinde değerlendirebilir misiniz? SUAREZHayır. Son seçimlerde İspanyol seçmenin bılgece hareket cttiğini söyleyebilirim. Güçlü bir hukümetın oluşabilmesi için, sosyalistlere ve Halkçı Birlik'in muhafazakârlarına oy verdiler. öteki partıler zayıflamış ve kendi içlerinde bölünmuşlerdi. Benim baskanı bulunduğum Sosyal ve Demokratik Merkez Partisi, seçimlerden hemen önce kurulmuştu. Aslında, uç sandalye bekliyordum. Herhalde fazla yanılmış sayılmam. Sosyalistlerin iklidarda, muhafazakârların muhalefette bulundugu, iki kulba ayrılmış bir Ispanya lehlikesi var mı sizce? SUAREZ^Evet, bu gerçekten korkutuyor beni. öyle ki, eğer önümuzdeki parlamento seçımlerinde muhafazakârlar güç kazanırsa, sosyalıst hükümetin tüm yaptıklarını Utanç duydum SUAREZO gece, İspanya'da geriye doğru atılan adımın tüm dünyada görülmesinin büyuk utancı. Aynı zamanda, tum gırişimlerimin, çalışmalarımın ne kadar değersiz olduğu duygusuna kapıldım. Kral tarafından başbakanlığa getirildiginizde, Franco'nun Milli Hareket Partisi'nin başkanıydınu. Ne zaman demokrasi savunucusu oldunuz? SUAREZGeneral Franco ölmeden çok once, İspanya'da huzurun ancak demokratık sistemın kurulınasıyla elde edilebileceğıni bıliyordum. Bu durumun, içlerinde o zaman prens olan Juan Carlos'un da bulunduğu bazı etkili çevrelerce de bilinmesini istiyordum. öyle ki, siyasi reform süreci, Franco'cu meşruiyeti kendisine kaynak edinmeliydi. Başlangıç için bu durum, hayaıi önem taşımaktaydı. Böylelikle, hiçbir çevre, demokrasiye geçışten rahatsız olmayacaktı. Devletin, bırolguyu ınkârede Darbe giri>iminin üzerinden üç yıl geç(i. İspanya'da bugun demokrasinin konıımu ncdir? SUAREZSon üç yıl, demokrasinin güçlendirilmesi yolunda çalışmalarla geçti. Fakat, aynı /amanda, kendimizi bir ekonomik kri/in laın ortasında bulduk. Bu da, yeterınce guç ve karma^ık bir sureç ortaya çıkardı. İspanya'da halkın çogunlugu, istifanızın nedenini anla>amami!>tı. Bir darbe planlandıgını bildigini/ için ve buna engel olabilme dusuncesiyle mi bu kararı vermiştiniz? SUAREZhğeı darbcyle ilgılı herhangi bir şcy bılseydım, ıstıla etmezdim. İstıfa ettim, çunkü kendı partımdeki karışıklıklar Halkoylaması yapılmalı SUAREZHalkoylaması yapılmalıdır, çünkü Gonzalez iktidara gelir gelmez, bu konuda söz vermişti. Partim, AET'ye uyelik ve Cebelitarık sorununun çözünıüne yardımcı olacağı düşüncesıyle, NATO üyeliğinın devam etmesindcn yanadır. tspanya'da demokrasiye geçişin, başta l.atin Amerika ülkeleri olmak ıı/ere, birçok ülkede ornek teşkil edebilecegi goruşü var. Buna katılıyor mıısunuz? SUAREZBır reform modelini başka bir ülkeye uygulamak çok zordur Çünkü, değişik toplumlar, ekonomıler ve kültürler söz konusudur. Fakat bence, İspanya'da demokrasiye geçişin altında, geçerli bir felsefe yatmaktadır. Bu felsefe, diyaloğa, açıklığa vc tüm partilerin birleşerek yenı bır anayasal düzen oluşturulmasına dayanmaktadır. Yeniden haşbakan olmayı düşünur miisiinüz? SUAREZKişisel hedefim değil bu. Ancak, partim yeterli oyu alabilirse, buna karşı çıkmam. Asıl hedefim, güçlü ve ilerici bir merkez parti oluşturabilmek. Böyle bir parti, ulusal uzlaşmayı sağlayabilir. Hangi kesimlerin oylarını alabileceginizi tahmin ediyorsunuz? SUAREZÇoğunu sosyalistlerden. Başbakan Gonzalez, 3 milyon ödünç oy aldıklarını soylemişti. Ben de, bu oyların aslında bizim olduğunu ve seçimlerde geri alacağımızı ıımuyorum. Muhafazakârlardan fazla oy alabileceğimizi sanmıyorum. Çünkü sağcılar benden hoşlanmıyorlar. (Dış Haberler Servisi) ÎLK DtRENENLERDENDt Suarez bunlardan biriydi. İspanyol Parlamentosu Cortes'i basan askerlere engel olmak için bazı parlamenterler öne aHlmıslardu