Katalog

8 StYASET 83 FÜSUN ÖZBİLGEN STCASETIN UCUNDAN Ekonomik politikamızda yeııi bir isim: Erhard Anavatan Partisi içinde artık sık sık Almanya'nın eski Başbakanı Ludwig Erhard'ın adı anılmaya başlandı. karşın Batı'nın ve dünyanın tkinci Dünya Savaşı sonrası yıllarda çok yakından tanıdığı, bildik bir isim. 15 yıl Alman tktisat Bakanlığı yapan ve daha sonra Başbakan olan 1949'dan 1967'lere kadar Alman ekonomisine damgasını vuran bir iktisat profesörü. ANAP lideri Turgul ftzal, ötedcn beri Turkiye'ye kalkınmada örnek bir ulke olarak Japonya'yı göstermekteydi. Japon muci/.esınin bir örneğinin niçin Türkiye'de de yaratılamayacağı, aslında 196O'lı yıllarda da tartışma konusu edılmıştı. Japonya Batılı ülkeler sanayi devrimini tamamladıktan çok sonra bir atılıma girişmiş ve olağanüstü başarı elde etmişti. Bu atılım niçin Türkiye'de de tekrarlanmasındı? Şimdi programında "sosyal adalet" ılkesini sosyal politikasının temel hedefi olarak almış bir Anavalan Partisi'nin sosyal adalet ilkesini lıiç dikkate almayan "Japon Mucizesi"ni örnek alınası olanaksı/dı. Bu kez gündeme "Alman Kkonomisinin Yapıcısı" olarak nıtelenen Erhard geldı. 1949'da Alman lktisal Bakanı olan Ludwig Erhard, 1957'dc Başbakan Yardımcısı 1963'te ıse Adenauer'ın yerine Başbakan olmuştu. Adenauergibi Hıristiyan Demokrat Parti'den olan Erhard, bu partinin "iktisadi liberaliım yanlısı ve muhafaıakâr" politikasım izledi. Harp sonrası yılların bölunmuş Almanya'sında Erhard'ın döneminde: Inşaat ve sanayidc hızlı bir buyüme sağlandı. Yatırımlara onem verildi. Fert başına düşen gayrı safi hasıla huIa yükseMi. Üretim ve ihracat arttı. Böyleee savaş sonrası ekononıisi v'öknıu> olan Almanya yeniden Batı'nın güçlü ekonomıye sahıp ülkelerınden bırı halıne geldı. Ancak, Erhard bu gelişnıeleri sağlarken lkinci Dünya Savaşı öııcesi Almanya'sının dünya pazarları kendisine dar gelen guçlu ekonomik yapısını miras olarak alıyor vc zengin doğal kaynaklarından yararlanıyordu. Ayrıca 195^'lere kadar Almanya hiçbir askeri harcama yapmamasının >anısıra ABD'den oncınli miklarda >ardım görüyordu. Borviarı da erteleniyordu. Iş çevrelejinin desteği ıle iktidara gelen Erhard, Almanya'nın teslimi ile ılgıli anlaşmalardaki "lekellerin feshi" ne ilişkin kararları uygulamadı. Aksine bu dönemde tekellerin guçleri arttı. ANAP yöneticilerinin örnek olarak sozunü ettikleri Erhard'ın sosyal adalet ıle ılgili yanı ise "toplumsal denge" adını verdiği politikaları olsa gerek. Çünkü Erhard bu ilkeden hareketle 1956'dan sonra iş saatlerinde yüzde 10 bir a/altma yaptı. Iş saatlerindeki indirime karşı ücretlerde indirim yapmadı. Ancak işçiler Almanya'nın bu döneminde refahtaki artıştan aynı oranda yararlanamadı. Alman sanayisinin yabancı pazarlarda yer edinmesi düşuk işçi ücretleri sayesinde sağlandı. Ozellikle Federal Almanya'nın kurulduğu ilk yıllarda dış ülkelerden gelen 10 milyonun üzerindeki Alman, çok duşuk ücretle iş bulmaya razı oldu. Almanya'nın refah yolunda ilerlediği yıllardan sonra da kalkınma hızı giderek dııştü. Ekonomik bunalım başgöstermeye başladı. 1959'da maden ocaklarının, I963'te metalurji işçilerinin grevleri sosyal çalkantıların göstergesi oldu. Erhard'ın Şansölye olduğu 65'li yıllarda ekonomik bunalım arttı, uretimdeki artış düştü ve işsizlik başgösterdi. Dış politikadaki olumsuzluklann da sonucu olarak Erhard iktidardan düştü. Daha sonra Hıristiyan Demokrat Parti liderliğini de bırakarak siyaset sahncsindcn silindi. A navatan Partisi'nin hukumet programını hazırladığı bu günİerde ekonomik politikamızda yeni bir isim dolaşmaya başladı: Erhard ANAP'lıların sık sık sözünü eıtikleri Ludwig Erhard, Turk ekonomi politikasında yeni bir isim olarak ortaya sürülmesine Bir Italyan dergisine özel demeç yeren Başbakan Yardımcısı Turgut özal: 'Ekonomik modeli hazırlarken Erhard'ın görüşünden yararlandık* Italya'da yayınlaSettimanale" delin sosyal görüntüsüne geü^M Alma^Ludfaizlerini serbest bıra7. sayfadaki " ( ) " Basbakan: Ludwig Erhard 27 NİSAN 1981 Dönemin Başbakan Yardımcısı Turgul Özal'ın İtalya'da yayınlanan II Settiınanale dergisine o/cl demecinden bir bolum: İçinde bulunduğumuj zor durumu görerek kendimi/e bir plan yaptık. Bu uygulamalar Mrasında Amerikalı iktisatçı Friedıııaıı'ın ınetotlarından yararlandık. Uyguladığımı/ modelin sosyal gorıinlüsüne gelince, Alman Ludvvig Erhard'ın formiılüne ben/er bir sistem uyguladık. Yani pa/ar ekonomisi modelini sosyal yanına agırlık vererek geliştirme yoluna gittik. Seçimi yitirdi, 85 bin lira aldı Anavatan Partisi'nin tstanbul'da Beyoğlu, Beşiktaş ve Gaziosmanpaşa'yı içine alan 5. bölgeden seçime katılan adayları en htzlı çalışanlar arasındaydılar. Gazeteci Ihsan Biriclk 'in önderliğinde oluiturulan seçim bıirosu, her gün gazetelere bültenkr gönderdi, ilçelerdeki kahvelerde düzenli konuşmalar yapıldı. 200 bin seçmen adresine ANAP broşürleri postalandt. Semt pazarlarında kadınlara poşetler dağıtıldı, çocuklar için balonlar ısmarlandı. Faal bir örgtit için bunların faturası da haylı pahalı oldu tabii. 5. bölgeden özal'ın bacanağı Prof. Dr. Ali Tanrıyar ile Altan Kavak, Parlamentoya gırebılecek oyu sağlarken, 3. sıradaki Naim Büyükytlmaz, az bir oyla seçimi yitirdi. Buyukyılmaz 'ın kayhetmesine partıli arkadaşları üzUlürken, aile çevresi çok sevındi. Buyukyılmaz, milletvekili seçilseydi, ailesi ve çocuklarmı Istanbul'da bırakmak zorundaydı. Çünkti eşinin işi tstanbul'daydı. Buyukyılmaz seçimi kaybetti ama 85 bin lira kazandı. Seçim sonuçlarının ilan edildiği gUn Beyoğlu ilçesine giden BUyUkyılmaz'a gazeteci Biricik 85 bin lira uzattı. "Naim Bey, ANAP'ın 212 milletvekili çıkaracağtm tek bilen sizsiniz" dedi. Gerçekten de ANAP adayları ve partililer kendi aralarında bir "seçimtoto" oynamışlardı 85 kısının katıldığı bu totoda her katılan bir tahmin yapmış ve bin lira yatırmıştı. Seçim sonunda en doğru ve tek tahmini BUyukyılmaz'ın yaptığı anlaşıldı ve biner liradan toplam 85 bin lirayı BUyUkyılmaz kazandı. Parti binasının görevlilerine, çayasma parayı dağıtan Buyukyılmaz Eyüp'e gıderek bir de kurban kesti. Hani, "kumarda kaybeden aşkta kazamr" derler ya, Buyukyılmaz da "seçimde kaybedip bahiste kazandı".