Katalog

14 PAZARIN PENCERESİNDEN CUMHURİYET DERCİ Sadrazamıh rüyası SELÇUK EREZ Ibnülemin Mahmud Kemal, "Son Sadrazamlar" adlı eserinde, Abdülaziz'in tahttan indirilmesi ile ilgili iki rüya anlatır: Bunlardan biri, Abdülaziz'in hem Sadrazam, hem de Serasker olan Hüseyin Avni Paşa'ya anlattığı rüyadır: Ingiliz donanması, Istanbul'a top atıyordu. Taş Kışla'dan askerler inip Saray'ı sardılar. Deniz tarafına geldim, saraydan çıktım. "Serasker Avni Paşa nerededir?" soruma, "Askerler onu paraladı" cevabını verdiler. Şu ne acayip rüya? Başbakan, Babı Âli'ye gittiğinde Maliye Nazırı Yusuf Paşa'yı bulur, "Padişah beni yerimden almaya niyetli olduğundan rüya uyduruyor!" der. Paşa, "Kötü şeyler düşünmeyin. Insan aklından geçenlerin dışında da rüyalar görmez mi? Bir hükümdar, bakanlarını değiştirmek için rüya uydurmak zorunda değildir. Padişahımız, sadece gördüğü bir rüyayı açıklamıştır." diye cevap verir. Ikinci rüya, Sultan Aziz'i tahttan indiren ve muhtemelen öldürten Sadrazam Hüseyin Avni Paşa'nın anlattığı bir rüyadır. Ibnülemin Mahmud Kemal, korumak isteyen aklı başında bir kimse, gidip yılanın kuyruğuna basar mı?" Yazar, Hüseyin Avni Paşa'nın rüyasını da onun "Aslında Peygamber'den almış olduğu emri üzerine padişahı tahtından indirdiğini yaymak için uydurduğunu" düşünür. Bu rüya, Hüseyin Avni Paşa tarafından değişik tarih ve zamanlarda çeşitli kimselere anlatılmıştır. Sultan Aziz'in ölümünden kısa bir süre sonra, yaverlerden kolağası Çerkez Hasan'ın Şurayı Devlet Reisi Mithat Paşa'nın Beyazıt'taki evinde toplanmış olan Bakanlar Kurulu'nu basıp Hüseyin Avni Paşa'yı öldürmesi, bazılarınca, paşanın anlattığı rüyanın gerçekleştiği şeklinde yorumlanmıştır. Çok eskiden, rüyaların tannlardan ya da kötü güçlerden haberler taşıdığına inanılırdı: Rüyalar genellikle, gelecek konusunda bilgiler aktarırlardı. Bir rüya anlatıldığında söylenen "Hayırdır inşallah!" ilk bakışta anlamı çözümlenemeyen bir rüyanın kötü değil de iyi bir şeyin habercisi olmasını dilemekten ibarettir. Sultan Aziz zamanında da yürürlükte olan bu yorum, dinden kaynaklanır: Buhari'ye göre (Tabirur Ruya) Hz. Muhammed'e Tanrı'dan ilk ayetler gelmeden altı ay önce rüyalarla bazı mesajlar ulaştırılmıştır. Bir hadise göre, Peygamber, son tebliğ geldikten sonra da "Ey insanlar, benden sonra nübüvvetten yalnız mübeşşiret kaldı. Mübeşşıret denen rüyayı, Müslüman kişi görür.." demiştir. Sigmund Freud, Sultan Aziz'in ölümünden 25 yıl sonra rüyaların, aslında düşüncelehmızın, korkularımızın, endişelerimizin değişik bir şekilde açıklanması olduğunu söylemiştir ve Freud'dan bu yana psikologlar, rüyaları onun ve izleyicilerinin ilkelerine göre yorumlayarak hastalarını iyileştirmişlerdir. Ibnülemin'in anlattıklanna göre, Sultan Aziz, gerçekten görmüş olduğu bir rüyayı Sadrazam konusunda haklı kuşku ve endişelerini açığa vurduğunu farketmeden baş düşmanı olan Hüseyin Avni Paşa'ya anlatmıştır. Paşa da bunu, Freud'dan yıllarca önce doğru yorumlamış ve padişahı yerinden etmek için tasaıiadıklannı şekillendirmiştir. Hüseyin Avni Paşa, padişahın rüyasını sadece doğru irdelemekle kalmamış, aynı zamanda bunu dinleyen başka kimselerin nasıl yorumlayacaklannı da iyi bildiğinden, onlan istediği yolda etkilemek için, rüyanın "padişah uydurması" olduğunu savunmuştur. Hüseyin Avni Paşa, çağdaşlannın rüyalar konusunda inandıklanndan da yararlanarak, çevresindekileri, padişahı, aslında Peygamber'in emri ile tahtından uzaklaştırdığına inandırmak için "rüyasında Hz. Muhammed ile konuştuğu" söylentisini de yaymıştır. Peki, kendisinin öldürüleceği konusunda söyledikleri ve bunun gerçekleşmesi? Sadrazam, bir padişahı tahttan indirtip öldürtmenin tehlıkelerini bilmekte ve bu nedenle bilinçaltında bannan korkuları bir şekilde açığa vurmaktaydı. Bütün bunlar neyi yansıtır? Rüya yorumlarının zamanla nasıl değiştiğini ve de bazı hinoğlu bakanların, eskiden de, devletin en yüce makamlarında bulunan bazı safdilleri önce kandırıp sonra mahvettiklerini... ^ . ,. H. SERTAÇ DALKIRAN Unutulmayanlar... ürk satrancında TSF Başkanı ve Yönetim Kurulu üyesi olmadıkları halde, büyük hizmetlerde bulunmuş kişilersayesinde pek çok değerlere sahip olmuşuzdur. Peki kimdir bu kişiler ve ne yapmışlardır? Kronolojik sıra .ile baktığımızda 1943 yıllarında Istanbul Satranç Derneği'nin kurucu üyelerini birarayagetiren ve tüm bürokratik işleri yüklenen Sayın Doğan Günsav'ı, aynı yıllarda gerek oyunculuğu gerekse yayınladığı eserlerie Selim Palavan üstadımızı, 1954 yılında Türkiye Satranç Federasyonu'nun kurulmasını sağlayan Av. Metin Kumbasar'ı, gençlere yönelik çalışmalarda Nevzat Süer'i, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde gelişmesini sağlayan Em. Tuğ. Gen. Şahap Ar ve Milli Eğitim Şube Müdürü Gürol Terim'i, büyük sponsorlar kazandıran Em. Alb. Cemalettin Talum'u saygı ile hatırtıyoruz. T BanikasHristos AnZeki Istanbul IM Norm Tumuvası Vezir Hint Savunması 1.d4Af62.c4e63.Af3b64.a3Fa65.Vc2c5 6. d5 exd5 7. cxd5 g6 8. Ac3 Fg7 9. g3 0010. Fg2Ke811.00 d612. Ke1 Abd713.h3 Vc714. a4 h615. e4 Ke716. Fe3 Kae817. Ad2 Ae518. Ab5 Vb8 19. f4 Aed7 20. Ff2 g5 21. Ac4 Fxb5 22. axb5 Ah7 23. Vd2 f6 24. Ff3 Şh8 25. Fg4 gxf4 26. gxf4 h5 27. Fxh5 Kg8 28. Şh2 Fh6 29. b3 Keg7 30. Kg1 Ae5 31. Fe3 Axc4 32. bxc4 Vc733. Fg4Vf734. Fe6Ve735.Fxg8 10 Mamedov Rauf DemirelTolga Istanbul IM Norm Tumuvası Sicilya Savunması 1. e4 c5 2. Af3 d6 3. d4 Af6 4. Ac3 cxd4 5. Axd4Ac66.Fe2e57.Af3h68.00Fe79.Ke1 0010. h3 Fe611. Ff 1 Ab412. a3 Aa613. Fxa6 bxa614.Ad5Axd515.exd5Fc816.c4Fb717.Ve2 Ke818. b4 Ff819. Fb2 Kc8 20. Ad2 f5 21. Ab3 Vh4 22. Aa5 Fa8 23. Kad1 e4 24. Fc1 g5 25. Fb2 h5 26. c5 Fg7 27. Ac4 dxc5 28. Fxg7 Şxg729.Ad6Kf830.Axc8Kxc831.Vxa6Kf8 32. Vxa7+ Şg8 33. Ve7 Kf7 34. Ve8+ Şg7 35. d6 g436.d7gxh337.d8V UlkerAteş v . t | . , BayramYakup Istanbul IM Norm Tumuvası IspanyolAçılışı 1.e4e52.Af3Ac63.Fb5Af64.00Fc55.c3 00 6. d4 Fb6 7. Fg5 d6 8. Aa3 h6 9. Fh4 exd4 10. cxd4 g511. Fxc6 gxh412. e5 bxc613. exf6 Fg414. h3Fh515.Vd3Vxf616.Ac2Fxf317. gxf3 Vg6+18. Vxg6+ fxg619. Şg2 Kf4 20. Kad1 Ke8 21. Kd2 Kef8 22. Kd3 Ke823. Ke3 Kef8 24. Kd1 h5 25. Kdd3 g5 26. Ke4 Şg7 27. Ab4 c5 28. Ad5 Kxe4 29. fxe4 cxd4 30. Axb6 axb6 31. Kxd4 Ka8 32. a3 Ka5 33. Kc4 Kc5 34. Kxc5 dxc5 35. f4 g4 36. a4 c4 37. e5 Şg6 38. e6 Şf6 39. f5 Şe7 40. Şh2 c6 41. Şg2 Şd6 42. Şh2 b5 43. a5 b4 44. a6 c3 45. bxc3 bxc3 46. a7 c2 47. a8V g3+ 48. Şg2 d V 49. Vb8+ Şd5 40. Vb3+ Şe5 51. Vf3 Vd2+ 52. Şf1 Şf6 53. e7 Şxe7 54. f6+ Şf8 55. Va3+ Şf7 56. Ve7+ Şg6 57. Vg7+ Şf5 58. Vh7+ Şxf6 59. Vh8+ Şf5 60. Vxh5+ Vg5 61. Vh7+ Şf4 62. Vc2 Vb5+ 63. Şg1 Vb6+ 64. Şh1 Vd465.Vc1+Ve366.Şg2c567.Vf1+Vf2+ 01 Etüd S. Kaminer, 1937 Beyaz oynar kazanır a b c d e f g h Bu kişilerin yanı sıra Türk olmadığı halde belki de ülkemize en büyük hizmeti vermiş kişilerden birisi de Gürcistanlı Büyük Usta Eduard Gufeld'dir. Gufeld, Erivan Olimpiyatları esnasında Türkiye'nin Olimpiyat başvurusu üzerine TSF Başkanı'nın kişiliği ve siyasi kimliği hakkında şahsımdan bilgi istemiş ve olimpiyatlara katılan tüm ülke delegelerinin bu istihbarata göre oylannı kullanacaklarını açıklamış, şahsımdan aldığı olumlu bilgi üzerine ülkemiz 2000 Istanbul Satranç Olimpiyatları'na bu kişinin yaptığı büyük kulis sayesinde kavuşmuştur. Peki biz ne yapmışızdır? Bu değerlı ustayı olimpiyatlara şeref konuğu olarak davet etmeyi bile unutmuşuzdur. Ancak Türk satranç camiası her zaman bu kişiyi minnetle hatırlayacaktır. Uglerertelendl... Türkiye Satranç Federasyonu Ağustos ve Eylül aylarında yapılması gereken Türkiye Ligi karşılaşmalarınıEkim2001 ayınakadarertelediğiniaçıkladı. Izmir Ftıar Tumuvası Izmir Büyükşehir Belediyesi sponsoriuğunda Büyük Efes Oteli salonlarında düzenlenen turnuva, 30 Ağustos 3 Eylül tarihleri arasında düzenlenmekte. İki ayrı kategoride düzenlenen turnuvada toplam ödül 4 milyar TL. Turnuva teknik kurulu Ferit Çömez, Cüneyt Can ve Selçuk Büyükvural'dan oluşmakta. Izmirli satrançseverdostlanmızıbugüzelgirişimlerindenötürükutluyoruz. Müsabakalar 09.3021.30saatleri arasında oynanmakta. Kombinezon .••>'• ' •'<•••' Sultan Abdülaziz... rüyanın Abdülaziz'in tahttan indirilmesinden üç ay önce anlatıldığını söyler: Hüseyin Avni Paşa, rüyasında Hazreti Muhammed'i görür. Kendisine, "Sana, dine hizmet ettireceğim. Buna karşılık şehid olacaksın!" der. Sadrazam, yaverini, Hafız Paşa'nın Aksaray'daki evine yollayıp paşayı çağırtır. Paşadan rüyanın yorumunu ister. O da Levazım Dairesi Reisi Oivrik'li Hafız Hasan Paşa'nın oğlu Nail Bey'in Şehzadebaşı'ndaki konağına gider. Ona, "önce yemin et. Sana bir şey söyleyeceğim; kimseye söylemeyeceksin!" der.Yoaımcu da şunları söyler: Padişahın dine hürmetsizliği, hatta dinsizliği konusunda söylentiler vardır. Galiba, Avni Paşa aracılığıyla giderilerek dine hizmet edilecek. Bu rüyaları nakleden Ibnülemin M. Kemal'e göre, "Rüya, herkese söylenirse zaran görülür. Padişah'ın önce yerinden alarak, aşağılayarak kinini ve düşmanlığını körüklediği, sonra gaflete kapılarak yeniden iktidara getirdiği bir adama şüphe ve vesvese verecek böyle bir rüya anlatması aklıselimle bağdaşmaz... Nefsini tehlikeden Barcaa Tompa, Debrecen 1969 Beyaz oynar kazanır a b c d e f g h I A •JIUBZB>( 9A g p j g j.qxj e epd ı.pd z u v