Katalog

27 MAYIS 2001. SAY1792 tek tük kurumlardan biri. Ne olursa olsun, görülmez bir sistemi vardır ve o sistem yiirür. O gclir bu gidcr, ama kurumun sistemi yürür, dolayısıy la ben farkına bile varmadan, o kurumdan çok şey öğrendim... Beğenilir,beğenilmezama o kurumda hiçbır şey yan yolda kalmaz. Lüküs Hayat'ın kostümleri için Cumhuriyet'in ilk yıllarını, öncesi ve sonrasıyla o tarihi mi araştırdımz? Bcn çok hcyecanlandım, çünkü 1920'ler, 1930'lan anlatacaktım. Okulda kostüm tarihi derslerinin dışında kostüm tarihi vardı, ama oryantal kostüm tarihi diye bir şey okumuyorsunuz... Gencay Hanım kasap kağıdı üzerineyaptığımilkçizimlcrimiçokbeğendi. N itckim Şchir Tiyatrosu'nun ilk ınodcrnize olmuş kostümüdür o. Diğer meslekdaşlanmındahakkını yemıyeyim.o kadar renk, okadartazelik... Belki de iyibirfırsattı. O günden bugüne o oyun hâlâ oynuyor, kostümü beş kez yenilendi... Kostümlere yine sizin eliniz mi değdi? Çokbarizdeğtşiklikleroldu, mesela, evin küçükkızıMemoli'nin(MehmetAli Alabora)annesi idi. Mcmoli ozamanlarilkokula gidiyordu, şimdi olmuş koskocaman. Birtakım insanları kaybettik, onlann yerini başka oyuncularaldı.Birdeinsanlarşişmanlıyor» lar. 17 sene içinde her şey değişiyor. tşin başından sonuna terzihanede de duruyor musunuz? Tabii. Bütün alışverişlerine giderim. Bütün terzihanelerde dururum. Ayakkabısından saçının tokasına kadar her şeyi ile ayrı ayrı ilgilenirim. İtalya ile Türkiye arasında bir kıyaslama şansınız oldu, Türkiye'de kostümün farkına varılıyor mu? Kostümcülere terzi gibi bakıhyordu, bazılarında hâlâ o cehalet var. Oysa kostümcü oyunun yönetmeni kadar önemlidir. Çünkü bubiryorumdur. Bizoyunun yönetmeni, dekoratörü, kostümcüsü, ışıkçısı, koreografı yanyana geliriz ve bir fikri ya destekleriz ya o fikre daha başka şeyler getiririz. Ekip işidir kostüm. Şehir Tiyatrosu'nda kostüm yapmak keyifli, çünkü altyapısı var. Ya bürokrasi? Bazen sizi yıldınr. Bazen beş metre kumaş için beş kâğıt imzalanır. Kostüm tasarımcılığı tarih bilgisiy le atbaşı gidiyor olnıalı... Tabii. Devrin psikolojisi, sosyolojisi, antropolojisi, bütün bunlaro kadar önemliki... Örneğin bir Italyan oyünsa ve faşist dönemdegeçmişse,onukostümleranlatır. Işbirtek elbise yapmak değil, dönemc dair her şeyi bilmcnizlazım... En erken dönem kostümünüz... Theope'yi yapmıştım, Yunan mitolojisiydi. RomeoJulietvaramao tamamençağdaş bir yorumdu. Lüküs Hayat birebirdi, yani tümüyledönemiaktarıyordu.Çehov'un"Delibal"ı da birebirdi. Ama benim yaptığım kostümlerin çoğu yorumdur. Kostümlerin arasında dolanırken, insanın tarihine de dokunuyorsunuz, insanlık adınaçokzayiatvarmı? Dönemin kavramlan, insanlar, olaylar, yapılar, her şey o kadar farklı ki... O dönemin insanını o günde dondurup bugüne getirseniz, aklını kaçınr ama ben bu kafa ile o döneme gittiğim vakit, çok kıymetlerin kaybolduğunu üzülerek görüyorum. Çok fazla teknik olacağız diye prototip olmaya başladık, çağa ayak uydururken prototip olduk. Kumaş kullanımında dönemine göre bir tasnif var mı? Mesela 18. yüzyılı neyle anlatırsınız? Ketenler, şile bczleri, el dokuması kumaşlar, deri kullanılabilir. Birde tiyatro ışığı, başka bir ışık.Bazıdokularistcnilcni vermiyor, sizin çok kıymetli bulduğunuz ipek kumaş, bazen o istediğiniz şeyi vermez. Onun üzerinde oynamak durumundayım. Kumaşları temin etmede dünyanın her yerine el uzatabilecek kadar olanaklarınız var mı yoksa mevcutla mı idare ediyorsunuz? Hep mevcutlarla idare ediyoruz. Bcn çoğu zamandepoyagirerim.Eski.kullanılmayan, yıpranmış kostümleri bozup bozup kumaş halinegetirip,yamalarlakullanılırhalegetiririm. O artık benim tarzım da oldu. Yeşilçam'a çalıştınızmı? Çahştım. Hangi Fılmlerde, hangi yönetmenlerle? En son Şerif Gören'le "Amerikalı"yı yaptım. Gören'le daha önce "Adcm ve Havva"dada birlıkteydık. Atıi Yılmaz'la "Asiye Nasıl Kurtulur"da, MahinurErgun'la"MedÇezirManzaralan"ndaçalıştık... Karakteryaratırkenyönetmenintalebinin dışına taştığınızda ne yapıyorsunuz, nereye kadar kavga ediyorsunuz? Sinemada benim itirazlanm ancak prodüksiyonaolabiliyor. Çünkü sinemada,asla paraçıkmaz, onun için deasladoğrudürüst işyapılmıyor. Niçinreklam filmlerindedoğru dürüst iş yapılabiliyor? Çünkü geri döneceği biliniyor. Sinemada geriye dönüş çok limitli olduğu için prodüktörler de kostümc yeterliyatırımıyapmaktankaçınıyor... Bu sadece para işi mi, beyin işe dahil olmuyor mu? Beyin işi de.. Artık sincma tamamen teknik. Teknik demek iscpara demek. Türkiye'de yönetmenlerbunugörüyorlarmı? Görüyorlar ama onlann da elleri kolları bağlı. Belki, şimdi, yönetmenler biraz daha para buluyor ve prodüksiyona para yatınyorlar. Benim sincma yaptığım dönemde ise bu çok zordu. Onun için de mümkün mertebe sinemadan uzakta duruyorum. Hem eleştiriyor, hem kayırıyorsunuz... Belki, içinde bende terlediğim için... Hep derim, bu işler kanter ve gözyaşı ile çıkar. Ben de bütün bunları bilmeden bir seyirci olarak otursaydım o filmlerin karşısına, aynı eleştiriy i yapardım. Ben de hak ettiğimi görmek isterim. Onu o hale getircnc kadar para çıkmıyor, kumaş alınmıyor, o sırada atölye bulunmuyor, bütün bu dramlan yaşıyorum... Sen bunları eleştiriyorsun ama ben bütün bunları nclcrlc yaptım? Hayır, seyirci haklı, bütün bunları bilmek zorunda değil. Aynı eleştiriyi tiyatro için de yapıyor musunuz? Hayıryapmıyorum. Çünküşimdiye kadar tiyatroda hep doğru insanlarla çahştım ve 11 şans yakaladım: Iki ay kadar kostümlü prova yapabildik.Bugünaynıprodüksiyonuyapsam, baştan sona başka yapanm. Bir içe sinmezlik var o zaman... Ben öyleyimdir. Prodüksiyona baştan dahil olmamanın getirdiği bir sıkıntı mı? Hayır, ben öyleyimdir. Hiçbir zaman yaptığım işten tümüyle hoşnut olmam, bittiği günün ertesi sabahı, "ben bunun daha iyisini yapanm" diye kalkanmyataktan. Bu prodüksiyonda Anadolu' nun yazılı, ya/ısız uzun bir tarihi var, kostümler bu tarihi karşılayacak kadar dayanıklı mı? Temmuz sonuna kadar 65 gösteri var. 65 gösteri demek, 65 kere yıkanan kostüm demektır. Üstclık, çocuklar o kadar çuk lerliyorlarkı,hergösterideiki litre sukaybediyorlar. 65 kereneyi yıkasanız kayar. Birhesap yaptım, bütün bir çalışma boyunca, bütün bir ekip beş yüzkilokaybetmişiz... Bu kadar kostüm, bir terzihanede mi üretiliyor? Terzihane yok. Türkiye'de Sultans of the Dance gibi birprodüksiyonda, kostüm projesini çıkaracak, tam teçhizatlı bir terzihane yok. Kumaşlar? Dokutuldu. Hepsi baştan sona özel yapıldı. Kostümün sahne üzerindeki hareketi, ondan da siz mi sorumlusunuz? Evet. Her hafta 23 kere giderim ve işimi kontrol ederim. Nceksik ne gedik, bakanm. Sultans of the Dance' m terzihanesi yok ama terzi lcri var, bir de temiz tutma ekibi var. Bir şey daha söyleyeyim, Sultan's çok büyük bir aritmetiktir. Çünkü 2200 parça var ve o çocuklann hepsi, her an sahnede. 2200parçayı giyipçıkarmatrafiğiniöylebirhalletmelisinizki, seyirci farkına bilcvarmamalı... Evet, kostüm sahne üzerinde değişiyor...Ondan da mı siz sorumlusunuz? Tabii. Oaritmetiği en iyi şekildeçözmeniz lazım, çözemezseniz her şey birbirine kanşır. O aritmetiği nasıl kuruyorsunuz? O tamamen tecrübe ve yetenek. Kostümde yaratıcılığın sınırları ne, nereye kadar düş gücünüzü kullanabiliyorsunuz? Sınırsızcakullanabiliyorsunuz. Kafanızda, bütünüyle prodüksiyonunuzu üstleneceğiniz, kostüme dayalı bir projevarmı? Kendi yorumumla, bir Osmanlı projesi yapabilmcyi çok isterim. ^ [email protected] Ajda Pekkan 'ın bu imajı da Göknit'den.. Asiye Nasıl Kurtulur'da da Gökntt imzasu.. doğru işler yaptım. Çok içime sindi, yaratıcılığımı burada beğendim, dediğiniz işiniz hangisi? Şu an Sultans of the Dance, öncel ik kazanan işim. Fakat orada bir sıkıntım vardır... Sultans of the Dance dahil olduğum vakit, onlar bir sene bendenönde idiler. Dolayısıyla çok kısa bir zamanım vardı. Ama şöyle bir "Çağlar Boyu Kadın"çahşmasından... Lüküs Hayat, Canan Göknil'in Türkiye'dekiilk işi...