Katalog

CUMHURİYF.T DKRGİ Julius ve Ethel Rosenberg'in idam edilişinden tam 50 yıl sonra, Ethel 'in kardeşi, idam kararına yol açan ifadesinin yalan olduğunu itiraf etti. ABD'nin Rosenbcrgler davası karşısında takındığı tutuma karşı uluslararası kampanyalar düzenlendi, ama McCarthy'ci hükümet idamlarda ısrarlıydı. Rosenbergler ölmemeliydi 1945 yılının 6 Ağustosu' nda yedi yaşındaki çekik gözlü kız, bez bebeğine sarılıp umursamazca süzülen uçağa baktı Külçe gibi bir ağırlık düştü uçaktan, Hiroşitna'yı siskapladı. Bu atom bombasıydı. Teknolojikgelişmenin bu"üstün ürünü", yarattığı korkunç tahribatla birlikte ABD'ye dünyanın tartışmasız liderlığini sundu. 4 yıl sonra SSCB'nde ilkatombombası yeraltı denemelerini yapıldı. Bu, ABD için, tek bir düğmeye basma tehdidiyle dünyayı avucunun içinde tutabilme erkinin yok oluşuydu. Bombanınbilgilerini SSCB'yeaktaran casus aranmaya başlandı. Aynı yılların bir başka özelliği dahavardı. 1950'debaşlayanKore Savaşı'na Amerikan halkı yoğun tepki göstermişti. Savaş karşıtlarını bastıracak bir politika belirlemekgerekiyordu. llk adım, tarihe "komünist avcısı" olarak geçen Senatör Joseph McCarthy'nin "Güvenliği tehdit eden 57 nıilyon 205 bin 81 kişinin tespit edildiğini"açıklamasıylaatıldı.Ardından "tehdit unsurlarına karşı alınacak tavrı" gösterecek örnek aranmaya başlandı. Atom bumbası bilgılerinin çalınması olayı, bulunınaz bir fırsattı...Hedefsosyalistlerarasındanseçildi. Julius Roscnberg 17 Temmuz 1950'deıutuklandı. Hemenardından eşi için basın açıklaması yapan Ethel Rosenberg, hedcf tahtasına oturtuldu. 11 Ağustos 1950'de, yüzbin dolar kefalet karşıhğında serbest bırakılmak üzere (utuklandı. Hâkim lrving Kaufmann'ın başkanlık ettiği mahkeme, bir komployadönüştü Deliller ve gerçeklerin es geçildiğı duruşmalar "antikomünist propaganda"üzerinden yürütüldü ve Parti üyesi bu iki aktivistin idam edilmesine karar verildi. Cezaevinde demir perdeler arkasında yapılan görüşlerinde, özlem ve sevgi dolu mekruplarında birbirlerine duydukları tutkuyu ve derin bağhlığı ince bir hüzünle dile getiren Rosenbergler, 19 Haziran 1953'teelektriklisandalyede idam edildi. Çocuklan Robby 6, Michael ise 10 yaşındaydı. 28 Eylül 1915 doğumlu Ethel Greenglass, göçmen bir Yahudi ailenin dört çocuğunun en büyüğüydü. Yaşadığı maddi sıkıntılar yüzünden liseyi bitirdikten sonra çalışmayabaşladı. ABD'de yoksulluğıın doruğa ulaştığı ve onbinlerce insanınsosyalisthareketekatılmaya başladığı yıllardı. Ethel, sendikal harekete katıldı. Tüm zamanını örgütlenme çalışmasına ayırıyor, tiyatro ve müzik alanındaki yeteneklerini örgütlenmenin bir aracı olarak kullanıyordu. 1936 Noeli'nde şarkı söylemek üzere Uluslararası Gemi Tayfaları Sendikası'nın bağış yemeğine gittiğinde Ethel Rosenherg yasamak için uzlaşmayı reddetti. şinin ismini bilmediğini, ancak karısınmadının Ruth "olabileceğini" ifade etti. Greenglass'a bu açıklamaylaulaşıldı. Verdiği ilk ifadede de Julius Rosenberg'i suç ortağı olarak gösterdi. Rosenbergler'in ilk mahkemesi 6 Mart 1951 'de yapıldı. Greenglass, Julius'un, atom bombası bilgilerini almak üzere Gold'u gönderdiğini söyledi. Karısı Ruth'la paralel bir ifade veren Greenglass, Ethel Rosenberg'in de Ruslarla yapılan bağlantıları kaleme aldığım önesürdü. Rosenbergler'inavukatıEmmanuelBloch, Greenglass'ın cezaevinde kaldığı sürece, özel bir Robby doğdu. Bu dört kişilik aile, 1950 Temmuz'unda tel örgülerle tanışıncaya kadar yaşamını iki odalı yoksul bir evin sadeliğinde sürdürdü. Elbette, Julius ve Ethel Rosenberg'i, dönemin komünizme sempati duyan yüzbinlerce insanından ayırıp atom bombası casusluğu iddiasının odağına oturtan kimi özelliklervardı. Julius, teknikbilimlerehâkımbirmühendisti. Davanın kilit ismi, Ethel'ın kardeşi David Greenglass 194445 yılları arasında, Manhatton Projesi olarak dabilinen atom bombası projesinin geliştirildiği Los Alamos'ta askerlik tırlıyor ve Rosenberg adını daha önce hiç duymadığını söy lüyordu. Tanık ifadelerinde yalan olduğu açık birçok nokta da vardı. Greenglass'lar, Rosenbergler'in evinde Rusların hediye ettiği bir masa olduğunu, masanın altında gizli belgelerın mıkrofilmıni almakta kullanılan bir makine olduğunu ıddia etti. Rosenbergler, masanın Macy mağazasından alındığını söyledi. İddia makamı masayı delil olarak mahkemeye getiremedi. Önemli bir başka belge de, David Greenglass'ın Rosenbergler'e verdiği söylenen bir bomba taslağıydı. Taslağın Nagazaki'ye atılan bombamn planı olduğu söylenmişti. Ancak 1966'da, bombanın mimarı Phihp Morrıson, bu mahkemeye sımulan planın, bombanın yalmzca kötü bir karikatürü olduğunu, ve bu taslağın ele vereceği tek sırrın, böyle bir bombanın yapılabilir olduğuydu. Bu da zaten Hiroşıma'da 1945 yılındakanıtlanmışbulunuyordu. Somut delillerin ortaya konamadığı, iddia makamının da konuşmalarında sürekli antikomünist mücadeleye vurgu yaptığı mahkeme 14 gün sürdü. Verilen kararın adaletsizliği, davalan takip eden dünya kamuoyunda ve Amerika 'da büyük yankı uyandırdı. Uluslararası düzeyde yürütülen bir kampanyayla ABD'nin Rosenberglerdavasında takındığı katı tutum eleştirildi. Siyasetçilerin, bilim adamlarının ve düşünürlerin de destek verdiği kampanyaya rağmen, "siyasi bircinayete odaklannıış mahkeme çemberi"kırılamadı. Tepkileri gözönünde bulunduran hükümet, kararın ardından Hapisaneler Müdürü James Bennett'i.Ethel'legörüşmeyeyolladı. Bennett," işbirliğine yanaşmaları ve suçlarını kabul etmeleri durumunda idam karannın yeniden gözdengeçirileceğini" ıletti. Ancak Ethel Rosenberg, dava boyuııca takındıkları rutumdan ve suçsuz olduklannı söylemekten vazgeçmedi. Bennett'e şu sözlerle karşılıkverdr. "Elektriklisandalyeden korkııp da onların suratlarını aklamaya yanaşmayacağımız gibi, yurttaş olarak hakkımız olan adaletı talep etmekyerine çirkın, aşağılık bir pazarlığı, küçülmeyi kabul ederek, gittikçe daha sık uygulanır hale gelen antidemokratik polis devleti yöntemlerine de ortak olmayacağız..." Infaz günü olarak belirlenen 18 Haziran'da Rosenbergler'e son teklifsunuldu. Sabaha kadar Washington'a telefon kaldırıp affedilmelerini isterlerse çocuklarına kavuşacaklardı. Rosenbergler'inyanıtı şöyleydi: "Ya suçsuzluğumuza inanan onca insan, onlar da bizim çocuklarımız değil mi? Onlara ihanetetmeyeceğiz" Ve 19 Haziran 1953'de, evlilik yıldönümlerinden yalnızca bir gün sonra, Sing Sing hapishanesinde idam edildiler. ^ Derleyen: GÜLŞAH KARADAĞ Ethel ve Julius Rosenberg, tanıksız, delilsiz idam edildiler, neden komünist oluşlarıydı... Julius Rosenberg'le karşılaştı. Yahudi bir ailenin çocuğu olan Julius Rosenberg mühendislik bilimleri okuyordu. Genç Komünistler Birliğı üyesi idi. Siyasi alanda, Avrupa'daki faşizm ve Yahudi soykınmı üzerine yoğunlaşmıştı. Üniversitede yürüttüğü çalışmalarına okul bittikten sonra Sanayi Sendikası'nda devam etti, 1939'da Kumünist Partisi'ne üye oldu. Aynı yıl ikili, Yahudi göreneklerine uygun bir şekilde evlendiler. Evlilikleri boyıınca, sendikal faaliyetleri nedeniy le sürekli işsizlik ve maddi sıkıntılarla boğuştular. 1943'te ilk çocuklan Michael, 1947'de de yapıyordu. Terhıs olurken uranyum ve bir takım teknik aletler çalmaya çalışırken yakalanmıştı. FB1 'nınenbüyükşüpheliler listesine alınan Greenglass, ortaya çıkan iki ifadey le birlikte tutukJanarak Tombs hapisanesine kapatıldı. yerde tutularak, Rosenbergler aleyhine vereceği ifadeyi hazırladığını iddia edecekti. Casusluk davasının bir başka sanığı Harry Gold, mahkemede, Julius'un, Sovyet Konsolosu Anatoli Yakovlev aracılığıyla kendisini Los Alamos'taki bir eve gönderdiğini, karşısına çıkan kişiye "beni Julius gönderdi"demesini istediğini belirtti. Gold, aynca, Rosenberglerin evine giderek bir tahrik bombası çizdiğini ve nasıl yapıldığını yazdığını söyledi. Ethel Rosenberg de bu yazıyı dakti lo ctmişti. Oysa, Gold, ilk ifadesinde sözleri "beniBengöndcrdi"olarakha 'Onlar da çocuğumuz' 1950 yılı Şubat ayında, Manhatton Projesi'nde çalışan bilim adamı Klaus Fuchs, atom bombası bilgilerini Raymond adıy la bildiği bir Rusajanınaverdiğini itiraf etti. Üç ay sonra, Raymond 'un kimyager Harry Gold olduğu belirlendi. Tutuklanan Gold, belgeleri aldığı ki