Katalog

I6ARALIK.200I SAYI 821 19 şıyorlar Oyle sanıyorum kı buradakı sorun, buyuk sanayı toplumlannda "terorızm" kavramının yenı yerleşıyor olması llgınçtır kı Avrupah G7 uyesı ulkelerde bazı sıyasetçılenn ve entelektuellerın "teronzm" kelımesınden algıladıklannaGenova'dakıeylemlerekatılanprotestocularda dahıl "Bılgınınserbestakışı"(FreeFlowofInformatıon)ılkesını ortaya atan ABD' nın tarıhınde ı Ik defa kendı medyasına bır çeşıt otosansur uyguladığını gormek de ılgınç Bilgiyi, haberi, ticari bir meta olarak ele alan bu ilkeyle çelişen Amerikan uygulamaları Vietnam ve Körfez Savaşları sırasında da goruldu. Peki sizce haber bir hak mıdır, yoksa fiyatı olan bir hizmet midir? Sorun gunumuzde yalmz olaylan aktaran medyatık bı lgı alma değıl, dunyadakı tum ağlarda dolaşmakta olan bılgıye ^ ulaşma noktasında bır sermaye sorunudur UNESCO gıbı onemlı uluslararası topluluklann tartışmalannda "haberleşme hakkı" uzenne tartışmak yenne "habere ulaşma" hakkı uzennde dunnak gerektığı goruldu Ama yalnızca Af ganıstan 'da olanabıtene yonelık "habere ulaşma hakkı" değıl, "bılgı ven bankalanna" ulstsabılme hakkı Sizce kartellerin ya da devlet tekeli altında olan medya hâlâ Huntıngton'un 1975'te soylediği gibi "dördüncü güç" olma özelliğini koruyor mu? Huntuıgton 1975 'te ha/ırladığı raporda bu dorduncu gucun kontrol altında tutulması gerektığıne de ışaret edıyor Özellıkle"ıstısnaı" durumlarda Bu raporhazırlandığı sırada "Vietnam Savaşı Istısnaı Durumu" soz konusuydu Vietnam'da medyanın, hukumetın yurutme gucunden bağunsız hale geldığıne manı labılırdı Çunku medya Vietnam Savaşı sırasında yapılan hatalara yonelık eleştırılere yer verdı Yakın zamanda medyanın ozgurluk sorununu ele aldn bazı Amerıkalı araştırmacılar gosterdıler kı, Vietnam Savaşı sırasında Korfez Savaşı' ııdakı kadar sansur soz konusu olmamıştır Bugun şu açıktır kı knz durumunda (eğer ulus tehdıt altındaysa) "bolucu ses" çıkarabılecek bır medya olamaz tşte burada ınternet ve dığer medyalar onem kazanıyo*** Çunku burada "farklı bılgı alma" yollan soz konusu Pek çok Amenkah, Beyaz Saray onundekı savaş karşıtı protesto eylemlennı BBG ve uıternet gıbı farklı haber kaynaklanndan ogrendı Ama bu haberler Amenkan basınının satır aralarında bıle yer bulamadı Bu da gostenyor kı her knz donemı bır şekılde bellı bır amaç çevresınde yerel bır dayanışma ortamı oluşturuyor Sempoıyumun teması dahilinde "yerele" dönersek, Avrupah bir entelektüel olarak Türkiye'yi Avrupa Birliği'nın bır parçası olarakgoruyor musunu/.? Bence melez bır kultur durumu soz konusu Turkıye'nın ABılekarşılaşmasıAB'ye pek çok sorun getırecektır Çunku Turkıye farklı bır toplumsallık gerçeğıne sahıp Avı upd nın ıçınde çok cıddı kulturel melezleşme soz konusu olduğudogrudurama Turkıye'nın durumu bıraztarklı "juan ıçın AB, BatıHırıstıyan medenıyete aıt bır getto durumundadır Bence Turk devnmı ınsanlık ıçın "yenı meydan okunu" modelını çok ıyı temsıl edıyor Bu kadar farklı kulturel koklennnasıl bırarada varedılebıleceğmınenbaşanlı orneğı llguıçtırkıSamtSımon'cuduşuncenınutopyasındaAv„ rupa ıçın kurtuluş Konstantınapolıs 'ten gelecek bır kadın Mesıh'melınden olacaktır ^ gokhanrehamıha@yahoo com zdmdn Şılı 'deyaşddık Bugunkuresel bılgı toplumundan, yenı bulunmuş, geçmışı olmayan bır kavram gıbı soz edıyorlar Halbukı bızım Ulusal Bırhk çerçevesınde Şılı'de yaptığımız çalışmalar ve dırenışler ,bu bılgı toplumu modelının temelını oluşturur " Tarih boyunca iletişim teknolojilcrinin devlet desteğiylc kurulduğundan vc iktidarların iletişim araçlarını ellerindetutmakistcğınden,kıtabım/dabahsediyorsunuz. IBM'in ABD hükümetidesteğiylekurulduğunu da biliyoru/. Si/ce niçin, devletler/hükümetler iletişim teknolojilcrini ellcrinde tutma çabasındalar? I letışım teknolojılen "genel ısteğın" oluşturulmasına yarayan araçların bır parçası Ulusdevlet tanımının merkezınde olduğumuz donemde, "eğıtıtn sıstemı" benzer bır durumdaydı 1 eknık sıstemın ulusdevletın oluşturulması aşamasında oldukça gereklı olduğunu duşunuyorum Bugun durum bu sınırı da aşmış durumda Şu an ıçın şunu soyleyebılırızkı, her zaman ulusal otontenın iletişim sıstemı uzerınde kontrol kurma çabası oldu Bu noktada 11 Eylul sonrasındaolanlarabakmdk ılgınç olacaktır BerlınDuvarı'nın yıkılması ve 11 Eylul olaylan arasındakı donemde sıyasal soylemler, hep yenı teknolojılenn estıreceğı ozgurlukruzgârlan uzenne kuruldu Ve bırdenbıre ulusal çıkarlan korumak ve sozgelımı "teronzme karşı bır stratej ı gehştırmek" gerektığınde devletı "yurtseverce" devreye sokan klasık anlayışadonuldu Öte yandan"artık 'devlet' dıyebırkavramın olmadığı", "her şeyın sınırlar otesı olduğu" soylenıyor Şu çok ılgrnçtır, knz anında derhal teknoloj ıler ustunde bır devlet kontrolune donuluyor kı, "tamamen ulusal guvenlık amacıyla" tletişim teknolojilerinin her aşamasında Atina demokrasisi, Agora'lar umudu doğmuş. Bugünü diısünduğumuıde inernet, Agora fantc/ısınin yenı ayağını oluşturabilirmi? Optık telgrafın bulunuşundan bu yana, gerek bılım adamları gerek polıtıkacılar teknolojıler sayesınde demokrası ve iletişim ddhıl lum sorunların çozuleceğını haber veren "peygambervarı mesajlar" verdıler Sualtı kablolannda, radyoda, televızyonda, her yenı teknolojıde boyle oldu Bence bugun ınternet sorunu onu kullanan bıreylerın elınde şekıllenetek Bugun ıçın yaygın ınternet kullanımı tıcarı emelleruzerınekurulu Amabu,başkakullanımlarsozkonusudeğıl,anldmınagelmez Bugundunyadakıhdksızlıklar karşısında tdvır alnid adına uıternetın onemlı bu yerı var Orneğın kuresel toplumsal hareketlerde, Seattle'da, Porto Allegre'de ya da bdşka yerlerde, dayanışmaortamı yaratılnidsındd bılgı ağlan kullanılıyor Bence bu uygulamada dıkkdt edılmesı gereken nokta " gelışen medya dalıa oncekı ıletışımard(,ldnnınçozemedığı tum sorunldrı çozecek"ydiıılgısınakapılmamaktır lnternetınsosyalpro)elerdeetkınolabılmesı ıçın ornegın radyo alanında elde edılen tetrubeleı den,' katılımcı radyo programları" projesınden ders alınmdsı gerekır Çunku ınternetkullanıldrdk ortayakonanen ılgınç pro)eler, bu tıp tecrubelerden yararlarularak yapılanlar mternetın gerçekten demokratık bır projeye adapte olabılmesı ıçın, fızıksel altyapı oluşturulması ve duşunsel olarak uzenne cıddı tartışmalar yapılması gıbı pek çok koşul gereklı I1 Eyliıl sonrasında George W. Bush "Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak" dedi ve tüm diğer G7 hükbmet Armand MattelarL.. Allende hükümetinin danışmanı Armand Mattelart Istanbul'da idi. Kendısiyle 11 Eylül'ün ardından iletişimin yaşadığı sorunlan konuştuk. "Bugün kuresel bilgi toplumundan, yeni bulunmuş, geçmişi olmayan bir kavram gıbi söz ediyorlar. Halbuki bizim Ulusal Birlik çerçevesinde Şili'de yaptığımız çalışmalar ve direnişler bu bilgi toplumu modelinin temelini oluşturur." leri bu goruşb onayladı. Ardından herkes farklı gelecek senaryoları tasarladı. Si/11 Eylul sonrasının geleceğinde negoruyorsunuz? Bence buraddkı sorunsdl, şu sırdlarda yerleşmekte olan bıryargısal çerçeve"nm varlığı Bu çerçeve, kışısel guvenlık bahanesıy le oluşturulacak bır denetım ortamını da "doğal" kılmayd çdlışıyor Şu dn toplumsal ozgurluğu bıle sorgulayan, terorızme kdrşı alınmış onlemler ve uretılen polıtıkalar soz konusu 1 talya, lngıltere, Fransa ve Almanya çok kısa bır surede antıterorıst onlemleraldılar Ama Avrupa Bırlığı çerçevesıııden bakarsak, guvenlık adına sınırlandınlması gerekecek şey lenn drasına her turlu grevın ve sosyal tepkılenn dahıl edılmesıne neden olacak "onlemler" ı tartı ve en şaşırtıcı derslerden bır tanesı Amerıkalılann da kendıleruıı bu ımparatorluğun ıçuıde bulmalan oldu ABD'nın stratejık açıdan soyutlanmış durumu son buluverdı' Kapıtalızmın bugun de ulusdevlet kavramıyla ıfade edıldığını duşunen Danıel Bensaıd'e katılmıyorum New York'ta olup bıtenler bu" tur Shakespeare tragedyası sankı de, oyle değıl mı 9 Kuçuk Bush ve arkadaşlan her ne kadar bu senaryoya pek uymasalar da, burada da çokuntuye uğrayan krallık, daha doğrusu hanedanlık aılesı Dolar Talebanı ıle petrol Talebanı arasındakı çekışmeye tanık oluyoruz Bu ıkısı bırlıkte var olan şeyler, bın olmadan dığerı de olamıyor Burada egemen olan şey nefret Soz konusu olan savaş değıl, oç alma Yenıden yıllar oncesının gerçeklığı olan o Shakespearevan şıddete, Manc'ın deyımıyle bu ılkel bınktırme ıklımme donulmuş olmasını dehşet venu bulmuyor musunuz9 Saldırıların ardından, şimdi ulusal ve uluslararası bağlamda düzenleyici olması istenen ulusdevletin yeniden ağırlık ka/anmasını nasıl yorumluyorsunuz? Son otuz yıl ıçınde tanık olduğumuz en gulunç şeylerden bın de Lex Mercatora'nın, yanı pıyasa yasasının hukum surmesıdır Bu yasa devletın elınden tum yasallığını, meşruıyetını almıştır Pıyasa yasası tam da bunun ıçın oluşturulmuştur Çunku otekı uygulamalar çokmuştur, devlet mudahale etmelı, ağırlığını koymalıdu" Bu durumu 70'lerde İtalya'daki Emekçilerin Ö/erkligi adlı aşırı sol eylemin öncıisü olarak katıldığınız (13 yıl hapis ce/asına çarptırıldı, yarı liberal bir rejim tanındı) yarım kalmış devrimle kıyaslayabilir miyiz? Yetmışler çağdaş donemden çıkışın başlangıcım oluşturmaktaydı Şımdı postmodern donemdeyız Yaşamım boyunca teronst olmadun, ama kendımden oyle soz edebıluım Yıne de, bedelını pahalıya odedım1 Ne var kı, orada kıtlesel bır aşınya kaçma soz konusuydu Kendımızı yasa devletı dıyalektığının, sosyalızmle faşızm arasındakı mucadelenın ıçıne oturttuk Gunumuzde egemenhk dıye bır kavram yok artık Egemenlığuı temelı tumden savaş makınesıne, kuresel kapıtalızme destek vermek uzere değıştı Bu korkunç •* ayaklanmamn ıçmde olduğumuz şımdılerde tum bunlan denetleyen kım 9 Işte asıl sorun bu1 Amenkalılar patronluk taslamaya çalışıyorlar Ne yapılması gerekır9 "Exodus", tartışmadan el etek çek, sonsuza dek çekıl ış, savaş, bılgı Bu da, "beyzadelenn", doların Talebanları ve t petrol Talebanlanyla hıç de bağdaşmayan bambaşka bır yaşam oluşturmak anlamına gelır ^ Çeviren: RİTA URGAN