Katalog

16 CUMHURlYET DERGİ Top peşinde bir yüzyıl Bugün amatör ligde oynayan pek çoktakımın, dahayüzyılın başında kurulduğunu, ünlü isimleri yetiştirdiğini biliyor musunuz? ' EMRAH GURSOY Taksim Stadı 'nda, saha kenannda maç izleyen kadtnlar... Tezahüratlar nasıldı acaba? Futbolun Istanbul'da ilk oynanmaya başlandığı yıllarda, "yumruğu kuvvetli olan"kalecioluyorvealtpasdadokunulmazhğı bulunmadığından kaleci, rakip forvetlerleboğuşmahalindetopamüdahale edebiliyordu. Şarj yapmak, kambura yatmak, çelme takmak, topla giden oyuncunun ayaklanna atlamak yasak değildi. BukuralsızlıklariçındeilklstanbulLigı, Kadıköy sahasında 1903 yılının Eylül ayındabas.ladı vesekizaysürdü. Maçlarda nıeydana gelen uyuşma/.lıklar, lstanbul Futbol Birlığı tarafından sonuçlandırıhyor ve bu dönemde maçları yönetecek hakemleraynıbirliktarafındanseçilıyordu. Hakemler, genellikle müsabakası olmayan takımların şöhretli oyuncuları arasından seçiliyordu. Zamanın ahlak ve dürüstlük kurallarına göre, elle gol atan ya da penaltıya sebep olan hatasını itiraf ediyordu. Sonralan Istanbul'da birçok kulüp daha kuruldu. Bunların arasında ilk göze çarpanlar, Altınordu, Anadoluhisan tdman Yurdu, Beşiktaş Jimnastık Kulübü, Beylerbeyı, Darüşşafaka, Dork, Fenerbahçe, Galatasaray, Gürbüzler Yurdu, Hilal, Kumkapı, Moda, Nisantaşı Jımnastik Kulübü, Rum Pera, Süleymaniye. Taksim, I ürk tdman Yurdu, Üsküdar, Beykoz ve Vefa idman Yurdu takımlarıydı. Bu dönemde yabancı uyrukluların kurduklan takımlarla Türklenn kurduklan takımlar arasında oynanan maçlarda, büyükrekabet ya^anıyor ve çoğu zaman maçlar, çıkan kavgalarnedeniyleyarıdakesıliyordu. lstanbul Ligi, yaşanan sorunlar ve lige katılmak isteyen takımların çokluğu nedeniy le 1920'li yıllarda ikiye ayrıldı. Müslüman takımlar cuma günleri, gayrimüslim takımlar ise pazar günleri oynuyordu. Ülkenin, Bırincı Dünya Savaşı'ndan yeni çıkması ve yeni bir savaşa giriyor olması sivil nüfusun ve erkek nüfusunun azalmasına neden olmuş, futbola belli bir dönem gereken ilgi gösterilememiş; aradan otuz sekiz yıl geçtikten sonra ancak 1958yılındaprofesyonel ligkurulabilmişti. lstanbul 'da kısa sürede sayısı 50'yi geçen bu kulüplerden bir kısmı maddi imkânsızlıklar yüzünden, kuruculan yabancı uyruklu olanlar ise Kurtuluş Savaşı sonrası ülkeyi terk etmeleri nedeniylekapandı. Geriyekalankulüplerden, kendı aralarındakı mücadelede başanlı olanlar, Türkiye ProfesyonelBirinciLigi'nekatümaya hak kazanıyordu. Bu lstanbul kulüplerindensekızi, 1960'lıyıllardan 1980'lerin sonuna kadar, profesyonel ligde birçok başan eldeedip bugün, "üçbüyüktakım" olarak tanınan Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'a kafa tuttu. Günümüzde ise Türkıye Üçüncü Ligi 'nde ve amatör ligde yok olmamak ıçın uğra^an bu takımlardan Alıbeyköy, Beykoz 1908 AŞ, Fatıh Karagümrük Spor Kulübü ve Kasımpaşa Spor Kulübü, Üçüncü Lig'de mücadclc ederken Beyoğlu, Feriköy, Vefa ve Yeşıldırek Spor Kulüpleri ise Türkiye Birinci Amatör Lıgi'ndeycnidenvarolma savaşı veriyor. 1908 yılında kurulan Vefa Gençlik Kulübü, bu kulüplerden ılkıydi. Vefa tdadisi öğrencilerınden Saim Turgut Aktansel, Zeki Baban, Sudi Cavıt, Tevfik Kut ve Yusuf Ziya tarafından kurulan kulübün ilk adı Vefa tdman Yurdu'ydu. İlk kuruluşunda yeşil renk formay la sahaya çıkan takım, daha sonra yeşilin yanına beyazı ekledi. Türkiye'de kurulan dördüncü takım olan Vefa İdman Yurdu, kurulduğu yıl lstanbul Ligi'ne katıldı ve ismi Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş'tan sonra dördüncü büyük olarak anılmaya başladı. 1914 yılında savaş nedenıyle kısa süre kapalı kalan kulüp, savaş sonrası çalışmalarına devam etti. 1931 yılında, daha başanlı olmak içın Kumkapı'yla birleşen kulübün adı Vefa Kumkapı oldu. Ancak yeterli başarı elde edilemediği için, bu kulüpler kısa süre sonra ayrıldı. 194647 sezonundaligşampiyonluğunu averaj la Fenerbahçe' ye kaptıran Vefa tdman Yurdu, 1950'li yıllarda Selanik'te dörtlü turnuvaya katıldı ve tüm maçlarını kazanarak ülke içındeki saygınlığınıarttırdı. Takım, Istanbul'da Admira, Dinamo, Valdholf, Rapidgibi Avrupa'nın güçlü takımlarıyla zorlu maçlar oynadı. T! Jürkiye'de futbolun tarihine baktığımızda; futbolun ilk olarak 1890 yilında Izmir'de yaşayan Ingiliz gençlcri arasında oynanmaya başladığmı görürüz. ilk futbol kulübü de 1894 yılında lzmir'in Bornova semünde lngilizlcr tarafindan, "Football and Rugby Club"adıylakuruldu. Izmir'den sonra Türk asıllıların futbol tarihi, Istanbul'da 19. yy'ınsonundaBoğaziçi sırtlarındabaşladı. RobertKoleji'nde futbolu kuralsız oynayan bu gcnçler, 1899 'da,"' Black Stockıng (Siyah Çoraplılar)" adıyla ilk kulübü oluşturdular. Aynı adıtaşıyanbirbaskakulüpde 1901 yılında Kadıköy 'de yaşayan Türkiyeli gençier tarafından kuruldu. ." 19561957, Fenerbahçe antrenörleri Lazslo Szekelly ile şerefturu atıyor...