Katalog

21 EKİM 2001. SAYI 813 13 liğe başlamıştır. Sonra sırasıyla UBA Ajansı, Milliyet ve Günaydın gazeteleri, Nokta dergisi ve 1995 'ten itibaren de Cumhuriyet'te. Ekonomi ve politika muhabirliğiyaptı, Cumhuriyet'te dizi yazı lar yazdı. Cemal Şener'le birlikte hazırladığı "Şeriat ve Alevilik" dizisikitap olarak yayımlandı. Alevilikte kişinin kendinden sözetmesi ve övmesi çok ayıptır. O nedenle "benliğe lanet" diye bir deyim kullanılır. Biz de "Benliğe lanet" deyip burada keselim. Bir Alevi olarak nasıl bir çocukluk, gençükvaşadınız? Benim çocukluğumda özellikle de AleviSünni gerginliğinin hat safhada olduğu taşrada insanlar kimliğini gizlerdi. Dahadoğrusu gizlenıek zorundakalırdı. Bizaile olarak gizlemedik. Gizleyemezdik, çünkü dede ailesiyAlevifikralarını ilk kez derleyen gazeteci Miyase İlknur oldu. Kitabın adı "Bahçe Biziz, Gül Bizdcdir dik. Bütün Elazığ bizi tanırdı. Sokakta, okuldaarkadaşnümüze ait zamaıu, mekanı ve kahraman lanm arasında Alevilerazınlıktaydı. AleBir öğrenci tembel olduğu için dersleları belli fıkralar da var. rinde başansızdır, kendine kabahat bulvilerle ilgili küçültücü, onur kıncı birçok maz "Ben Aleviy im, hoca da bunu bi liyor Bizdc fıkra sanki anonim olması zoruntekerleme, deyim arkadaşlanmız arasında o nedenle kınk not verdi" der. Ya da terfi luymuş gibi bir düşünce var. Niye anonim çok yaygındı. Ailemizden tembihli olduedemeyen bir memur "Aslında ben şef olaolsun? Fıkra gibi yaşanan bir sürü olay duğumuz için itiraz da edemezdik. Rencide caktım ama müdür, Alevi olduğum için yup işitiyoruz. Bir olayda zekâ ve espri olur, üzülürdük. Sonra gençlikyıllanmızterfimi engelledi" diye düşünebilir. Tabi varsa bundan âlâ fıkra olmaz. lsimleri, zada birçok Alevi genci gibi sol hareketlere • bunun tersi örnekler çok fazla olduğu için manı ve yeri çıkar, al sana fıkra. Üstelik bulaştık. Sol hareketleriçinde de durumubunları doğal karşılamak lazım. Bir nevi bunları niye çıkaralım k i . T a m tersine muzpek farklı değildi. Aleviler için incitiazınlık kompleksi diyebiliriz. kahramanları, zamanı ve mekâmnı kayda ci şeyler söylenmezdi ama bizden kimliğiKitapta sadece anonim fıkralaryok, gü gcçirmek çok daha güzel. mizi, inancımızı nötralize etmemiz istenirKitapta içindesizindeyeraldığınızfikra di. varmı? Çocukluğumuzda sizi incitecek tekerleKuşkusuz gülünç duruma düştüğüm, meler,deyimlerolduğunusöylediniz... önemli gaflar yaptığım bir yığın oiay var. Hemen aklıma ilk gclcnı söyleyeyim. Ancak bu olaylara kitabın konusuy la ilgisi Sokakta oynarken, oyundan geçici bir süre olmadığı için yer vermedim. Bir de insan aynlmak isteyen çocuk, "Ağzım burnum belleği kendisiyle ilgili olumsuzluklan siyaş,banavuranKızılbaş"derdi.Oyıllarler, anımsamak istemez. da Kızılbaşlığın içeriğini bilmez ama çok Miyase İlknur kimdir, nereden gelmiştir, küçültücü bir deyim olarak kullanıldığını nereyegider? bilirveüzülürdüm.Öğrendikten sonra ise Miyase ilknur malumunuzgazetecidir. artık ben Aleviyim demek yerine "Ben Kı1963 yılında Elazığ'da doğmuştur. İlk ve zılbaşım, Kızılbaş geleneğinden geliyoortaokulu doğduğu şehirde bitirmiştir. Lirum" demeye başladık. se öğrenimini lstanbul'da tamamlamış, Bugüne gelirsek, Alevilere yönelik aysonra da Istanbul Üniversitesi'ndeTürko nmcdıkhâlâ sürüyor mu? loji okumuştur. Üniversitede iken 1985 yıSürmezmi?Bunabirçokörnekverebili. lında TürkHaberler Ajansı'ndagazeteciriz. Siyasetten iş dünyasına tonlarca örneği var. Siyaset mulıabirliği yaptığım için ilk örneği ordan verey im. Bir sol parti de önseçim yapılıp da iki Alevi aday ön sıralara seçilince "Aleviler mezhepçilikyaptf'suçlaması yapılıyor, aynı seçimde ön sıralarda Sünniler varsa, böyle bir suçlama dilin ucuna bile getirilmiyor. Bir işadamının bir yanlışlığı görüldüğünde eğer Aleviyse hemen kimliğı vurgulanıyor. Gerçi bizim toplumda bu durum, bütün azınlıklar için geçerli. Kürt, Musevi, Ermeni ya da Alevi * olunca hemen kimliği vurgulanıyor. Bir Alevi yönetici, bir iki Aleviye kadrolannda yervermişse yandı. Alevi kadrolaşma diye manşetler atılır. Oysa toplumsal banşın sağlanması için bence bunu Sünnilerin yapması lazım. O zaman hem bu propagandalar kesilir hem kendini azınlık gibi gören Aleviler "Bana aynmcılık yapılıyor" paranoyasından kurtulurlar. Aidiyetlerinden sıynlarak toplumla bürünleşirler. ^ Yapsam iyiolurdu. Bölgeleregidipalan çalışması yapsak belki birkaç ciltlik bir kitap ortaya çıkabilirdi. Ancak gazetecilik tümmesaimialdığıiçinbunazamanımolmadı.Kimbilirbilmediğimiznegüzelfıkralar vardır. Belki ileride Alevi bölgelerini tarayan biri çıkar ve yenileri eklenir. Bir kere, yasaklarla, günahlarla sınarlanmış bir düşünceden mizah çıkmaz. Mizah, düşüncesine sınır koymayan ve gülmeyiayıplamayantoplumlarda ortaya çıkar. Toplumumuzda gülmeyi ayıp sayan onlarcasöz vardır. Birisi güldüğünde "Ne karı gibi gülüyon lan!" diye hemen terslenir. Gülmek hafiflik olarak algılandığından ciddiyetin sembolü olan erkek gülemez, ayıptır. Bizim toplumumuzda sembollerle düşünme geleneği olduğu için insani olan her davranış ayıplanır nedense. Belli bir ideolojinin militanı olan kişilerde dikkat edin hiç gülmez, ağlamaz. Kendilerini, sanki doğa üstü varlıklarmış gibi göstermekisterler. Bunu neye bağbyorsunuz? Ciddiyeti yanlış algılıyoruz ve gereğinden fazla ciddiye alıyoruz. Biz insanız, ağlayacağız, güleceğiz, gaf yapacağız, çam devireceğiz. Ama bizde özellikle bir ideolojiye,biraksiyonaaidiyetlikduygusuyla bağlanan insanlar, kendilerinin o ülkiiyc olan bağlılıklarının ölçüsünü insani duygulannı bastırarak göstermek istiyorlar. Bu ülkücüsü için de böyle devrimcisi için de böyle. Kürdü için de böyle Islamcısı içinde... Alevilikte mizahın gclişmiş olmasını neye bağlıyorsunuz? Daha özgür düşünme geleneğiylemi iliııtili? Biraz öyle.. Özgür bir toplumda sanattn her dalıgelişmiştir. Alevi inancındaşiirin ve müziğin çok büy ük önemi var. Ozanlık geleneği çağlan asıp günümüze değin gelmiştir. Oysa Sünni lslamda şiir ve müziğe sadece ulema sınıfında rastlıyoruz. Avam arasında sanatla ilgilenmek ayıp karşılanır. Mizah da öyle. Alevilikte gülmek ayıp değil, tam tersine gülmeyen insanlar ayıplanır. Alevi kültüründegülmeninzamanıve mekânı yoktur. lbadette mersiye okunurken ağlayan Alevi, bir süre sonra dedenin taliplerinden biriy le şakalaşmasına kahkahaylagüler. Günlükyaşanıda da mizah var mıdır? Oooo hem de ne biçim? (jülmeyi çok sever, şakayı sever. Birbirine çok ağır şakalar yapar ve şaka kaldırır. Başka türlü o yoksulluk, o ezilmişlik çekilir mi? Alevi toplumu çok yoksul bir toplum. Osmanlı tımar vermemiş, topraksız. Ayrıca baskılar nedeniyle gözden uzak olmak için en ıssız yerlere, ya dağlara ya derelere kurmuş köylerini. Sermaye birikimi yok, mektep medrese yok. Cumhuriyetle birlikte kente inmiş. Acılı bir toplum. Yaşamı daha çekilebilirhale nasıl getirecek, şakayla, espriyle, mizahla. Muhabbet geleneğine dayandığı için belagat da güçlüdür. O nedenle fıkralanndaki gibi hazırcevaptır. Bu hazırcevaplık biraz da iktidarlara ve yoksulluğa karşı sığınılan bir mekanizma degilmi? Belki... Savunma mekanizması bütün azınlıklarda olduğu gibi Alevilerde de doğal olarak işliyor. Hatta zaman zaman paranoya derecesine bile çıktığı oluyor. Kendisineyönelikbirolumsuzdavranışıkişisel eksikliğine bağlamayıp sadece Aleviliğine bağlayan bir sürü insan var. H