Katalog

Şili'de bugün Pinochet elini kolunu saüayarak dolaşamıyorsa bunda annelerin izi var.. Türkiye'de yirmi yılda, yaklaşık altıyüı kişi kaybedildL. Lübnan 'da iç savaş larihe kayıplanyla da geçti... Acıvı ve inadı pavlaşmak. NADtRE MATER S ana Bizei, Delia Bisutti, Khadija Roussi, Dusica Bursac, Carmen Vega hep birlikteyiz. tki kadın, Laurance Vanpaeschen ve Brigitte Kaquet buluşmaya aracılık etmenın sevincini yaşıyorlar. Sanki, Hanım Tosun, Emine Ocak, Fatma Morsümbül, Hanife Yıldız da bizimle. O iki kadın da, Nimet, Filizler, SonatyadaLemangibi. Herşey tamolsundiye koşuşturuyorlar. Brüksel 'de Direnen Kültürler için düzenlenen 5. Uluslararası Kadının Sesi Festivali'nin "Gözaltında Kayıplar" grubuyuz. Lübnan, Fas, Arjantin, Şili ve Türkıye'den sevdiklen "kaybedılen", "artıkkimse kaybedilmesın" diyen kadınlanz. Ağızlardan dökülen laflar iki ya da üç dıle uğrayarak ulaşıyorherbırimize. Ashnda, "desaparecıdas", "dısappearence" ya da "kayıp" da desen fark etmiyor, anhyornz, biliyoruz çunkü. Arjantin 'den Delia Bisutti kayıplannı sorduklannda devletin "bizde yok, onlan Avrupa'da arayın" dedığinı aktanyor. Aynen Hanım'ın 200 hafta boyunca Galatasaray'da "onlan dağda arayın bizde yok" cümlesini duymasıgibi. Kişi, güvenlik kuvvetlerince yakalandığı ya da tutuklandığı halde, devletin bunu kabul etmemesi durumuna "kayıp" denıyor. Terim, dünyada ilk kez Guatemala'dakı kıtlesel kaçırmalardan sonrakullanıldı. Ashndauygulama 1942'yekadaruzanıyor. Fransa'daki Alman Işgal Kuvvetleri Komutanlığı "Gece ve Sis" adını verdiği kararname uyannca tutukladığı Fransızlan gece trenleriyle Almanya'yataşımıştı. Aragon, "Gece ve Sis" şiirinde," Yazıyorum bu engın ve suçlu gecede/ Duyarak ya bancı askerlerin nefes alışlannı/ Ve trenler boğuluyor tünellerde bir yerlerde/ Tann bilir oralardan çıkıp çıkmayacaklannı," diye yazıyordu. Işte bu bılinen "ilk"ten sonra, "kayıp" sözcüğü Latin Amenka'dan Etiyopya'ya, Filipinler'den Irak'a, Fas'a, Lübnan'a, Türkiye'ye dünyanın pek çok ülkesinin, ne yazık ki, gerçeklerinden biri oldu. "Kayıp" esrarengiz, bilınemeyen bir yaşanmışlık, ya da uluslararası bir başka tanımlamayla "gizli tutuklama" olduğu içındır kı "kayıp"lar uğruna mücadele kolay değil, kanıt toplamaya gi rişenler inkâr ya da tehditlerle karşılaşıyor. Hatta, "kayıp"lann peşine düşenlerin de kaybedildiğiörnekleraz değil. MelİMa'nın kaçınldığı ülke... "Melissa'nın kaçınldığı ülkeye mi gidiyorsun?" Sekiz yaşındaki kızıyla arasındaki konuşmayı aktarırken Sana'nıngözleri doluyor. Melissa Russo Haziran 1995'te Brüksel 'de sokaktan kaçınldı, biryıl sonra ölü bedeni bulundu. Sana Lübnanlı, erkek kardeşi Lübnan îç Savaşı sırasında kaybolan 17 bın kışıden biri. Şimdi, iki çocuklu bir ınsan haklan savunucusu, 15 yıldır yaşadığı acıyı dünyanın başka yerlerinde taşıyan ka4 ı n ' a ı "l a konuş Kadınlar Lübnan'dan Fas'a, Mayıs Alanı'ndan Galatasaray'a "gözaltında kaybedilen" sevdiklen uğruna dünyaya ses veriyor. Arjaritin'den bu yana alınan yol aynı: Susmamak, durmaksızın sormak, sormak... Sonuç, Pinochet Şili'de elini kolunu sallaya sallaya dolaşamıyor, ashnda hiçbir yerde kaybedenler rahat değil... hangi dınden olursa olsun yeryüzünün tüm kayıplan benim meselem" derken Melissa'nın annesi Carine'e bakıyor. Küçük kızın kaçınlışını Lübnan televizyonundan duyunca ağlamış, onun için bir çiçek dıkmiş, şımdi Müslümanlann kutsal akşamı perşembeleri Melissa için birmum yakıyor. "Acılaranlatılamaz"dıyor. "Lübnan hükümeti kayıp gerçeğıni açıklamadıkça, iç savaşın izlerinden kurtulmak mümkün değil." manın heyecanını yaşıyor. "Hangı halktan,