Katalog

Judy Chicago 'nun 1983 tarihli çalışması Doğum (üstte) ve Chicago'yu binyılın en çok tartışılan on eseri tarüşmasma sokan çahşması "Akşam YemeğiZiyafeti". (altta) Hiçlikten varlığa kadın sanatı •ı.' FtLİZ ÇtÇEK / BLOOMINGTON merika'da Feminist Sanatın yaratıcılanndan ve günümüzün en çok tartışılan sanatçılanndan Judy Chicago'nun"YemekZiyafeti"adlıyapıtıNewsweek dergı si tarafından bin yılın en çok tartışılan 10 sanat eseri arasında gösterildi. Judy Chicago, 20 Temmuz 1939'da Chicago Illinois'de doğdu. 1962 California üniversitesi Sanat Bolümünü bitirdı. 1964 California Üniversitesi Sanat Bölümü Master Programını tamamladı. 1970 Fresno Üniversitesi'nde ilk Feminist Sanat Programını kurdu. 1971 'de Miriam Schapiro ile birlikte California Güzel Sanatlar Enstitüsünde Feminist Sanat Bolümünü, 1973 'te Arlene Raven ve Sheila De Brettville ile birlikte, Los Angeles 'ta halka açık ilk Feminist Sanat Bolümünü oluşturdu. 197479 Yemek Ziyafeti adlı kadın tarihine adanmış ilk anıtsal yapıtı yüzlerce gönüllünün de yardımlan ile tamamladı. YemekZiyareti'nialtıdeğişikülkede milyonu aşkın izleyici gördü. Yapıt Amerikan Senatosu da dahil olmak üzere Amerika'da büyük tartışmalara yol açtı. 19801985 Doğum Projesini tamamladı. Amerika'nın değişik yerlerinden Chicago 'ya gelen sanatçı lar yapıtın tamamlanmasına yardım ettiler. Eser 100 değişik yerde sergilendi, değişik müzeler tarafından satın alındı. 1996 Chicago Artur ve Ehsabeth Schlesinger Kütüphanesi Kadın Tarihi bölümünde yer alan ilk yaşayan kadın sanatçı oldu. Fotoğrafçı Donald Wodman ile birlikte üzerinde çahştığı Holocaust Projesi: Karanlıktan Aydınlığaadlı yapıtı Chicago Spertus Müzesinde sergilendı. Modernist/Formalist (şekilci) bir sanatçı olan Judy Chicago nasıl feminist bir sanatçı oldu? Politik bir bilinçle yetiştirildiğim için her zaman feministtim. Cinsel aynmcılıkla kolej yıllannda ilk karşılaştığımda bunuhementanımlayabıldım.Genç bir sanatçı olduğumyülarda önde olan modemıst/şekılcı gelenek doğrultusunda sıkı çalışırsam, kadınerkek aynmırun üstesinden gelebileceğimi, cinsiyetime rağmen yaptıklanmın değerini bulacağınıdüşündüm. Fakat, on yıl süren bir mücadelenin ardından kendimi kandırdığıma, gerek sanat dünyasında, gerekse yeryüzündeki ınsanlannçoğununyaşamlannıncinsiyetkavramı ile şekıllendirildiğine karar verdim. O andan itibaren cinsiyetle ilgili konular sanatımın odak noktası halıne geldi. lşte o zaman feminist bir sanatçı oldum. Fakat, cinsiyetin feminist A sanatın tek temasını oluşturduğuna inanmadığımı da belirtmek isterım. Feminıstbirperspektifle yaklaşarak herhangı bir konuyla çahşılabilır. Feminist sanatın ne olduğunu anlatabilir misiniz? Aaa, işte esas soru bu, ben bu ifadeyi kullanmaya başladığım 1970'li yıllann başından ben bu soruya tatmınedici bir yanıt vermeye çalıştım. O zamanlar, feminist sanatı dişılikle ilgili konulann sansür edildiğı sanat olarak algılıyordum. Fakat, pek tabii, dişilikle ilgili konular neleri kapsar diye sorulabilir? 1970'lerde bu basıt bir soru idi. Çünkü bız Amerikan kadınlan cinsiyeti kimliğimızın önde gelen bir yanı olarak görüyorve ırk, etnık özellıkler veyacmsı tercıhlenn daha çok olmasa bile, en az cinsiyet kadar zorlayıcı etkenler olduğunu savunan kadınlara karşı sabırsız bir tutum sergiliyorduk. Şimdi dişilik deneyımının çok yönlü olduğunu, bunlann tümüne sahip çıkmanın feminist sanatı oluşturduğunu anlıyorum. Amerıkan sanat dünyası feminist sanatı 1970'lerdeortaya çıkan ve şimdi geçmiştekalmış olanbirşey olarak görmekle buna çok kısıtlı bir tarum getınyor. Fakat, dünyayı dolaştıkça, genç kız ve kadınlann, belirli kültürlerin insanlan olarak kendi perspektiflenne dayanarak sanat yarattıklannı görüyorum. Asırlar boyunca kadınlar sanatkâr olabı Imek ıçın, gereken eğıtimı alamadılar. Bazı ülkelerde bu halen böyledir. Fakat, dünyada kadınlara sanatkâr olabilmek için olanak sağlayan ülkelerde bıle kadınlar önce erkekleri ve onlann sanatını taklıt etmekte, kendi formlannı yavaş yavaş keşfedip zaman içınde ortaya koymaktadırlar. Ancak o zaman, kadın olarak kendi deneyımlennın de sanatın önemli bir temasını oluşturabileceğinı farketmektedirler, bu feminist sanatın başlangıcı olmaktadır. Tema ve perspektif sanata birlikte feminist bir karakterkazandınr. Sizzamanımızın en çok tanınan sanatçılanndan birisiniz. Buna rağmen başarınızın uzun süre kalıcı olacağına inanmıyorsunuz; bunun nedenini açıklayabilir misiniz? Daha önce de belirttiğim gıbi, insanlık tarihinin yeni bir dönemınde bulunuyoruz. Dünyanın birçok yennde kadın sanatçılar kendi deneyim veperspektiflerini kullanarak eserler üretebiliyor. Fakat, uluslararası sanat dünyası kadınlann sanatını, kendilerine özgü tanhsel bir süreç içinde değil, sadece çoğunluğunu erkek sanatçılann oluşturduğubir sanat tanhi sürecinde bazı kadın sanatçılann ürettiği eserler olarak algılıyor. Bundan da öteye, tarih sürecinde kadınlar konusunda inceleme yaptığınızda, kadın sanatçılann yetiştiği dönemlere rastlarsınız. Fakat, bunlann eserleri, çoğu zaman onyirmı sene içinde silinip yok olmuştur. Bu yok olma süreci, erkek ve kadın sanatkârlar ile eserleri kendi dönemleri içinde birbirinden bağımsız olarak değerlendirilmedikçe devam edecektir. Kadın sanatçılann eserleri, erkek sanatçılann eserleri arasında görünmezüğini koruduğu sürece her kadın sanatkâr silinip yok olmak tehlikesi ile karşı karşıyadır. Zira, sanat tarihinin konusunu oluşturan erkek sanatçı geleneğinde çok az kadın sanatçıya yer vardır. Sanat tarihinin bir parçası olarak kabul edilebilmek için kıstas, sanatçının eserlerinin erkek geleneğine ne derece uyum sağladığına bağlıdır. Benim eserlerimin özündeki amaç yalnız kadın geleneğini yansıtmak değil, aynı zamandabenden sonra yetişecek olan kadın sanatçılar için birtemel oluşturmaktır. Kadınlarkendı geçmişlerine, bugeçmi