Katalog

26 MART 2000. SAYI731 Bey yazıyor. Zekeriya Bey, y azıişlerini idare ediyor. Yazıişleri müdürü olarak Münir Bey var. Ben gece sekreteriydim. Yazıişlen toplantısı diye bir şey yok. Istihbarat şefi olarak ben şunlan yapıyordum: Arkadaşlar sabah gelir, defteri okurlardı. Ben gerekıyorsa oraya görüşelim diye yazardun. Çoğunda buna ihtiy aç olmazdı. Akşam haberler bana gelir, ben birinci sayfalıklan ayırırdım. tkinci sayfaya göreyse başlıklannı atar, sayfayı yapardım. Bir kişi kalırdı gece sekreteri olarak. 1940 başlannda Ebüzziya, Tasviri Efkar'ı çıkardı. Ömer Rıza (Doğrul) benım lngilizce hocamdı. Tan'daonunlaçalışıyorduk. Dedi ki: BuTSdatıkanacaksın, Cihat Baban'ı ikinci kez askere almışlar, Tasvırı Efkar'a gel, yazüşlerinın başına geç. Tasvir i Efkar'a, Cihat Baban'ın yerıne yazuşleri müdürü oldum. Çahştığım gazete yalnız dındar değil, Almancı bir gazete olarak da temayül göstermeye başladı. Ben her zaman komünisttim. O sırada Ali thsan Sabis, anılannı yazıyor ve bizim gazetede de yayınlanıyordu. Bu anılarda bir bölüm gördüm ve sildim attım. Lafı 'Tahsisatı Mesture'ye(örtülüödenek) getiriyordu. 'Tahsisatı Mesture zaten öyle bir şeydir ki, alan da namussuzdur, veren de namussuzdur.' Aynenbutabiri kullanıyordu. Ben bunu sildim. Burada tnönü'yü ima ediyordu. tnönü bir grup toplantısında "Ben Tahsisatı Mesture'den,Atatürk'ün bana verdiğiparaylageçiniyorum" demişti. Oraya atıf yapıyordu. Onunüzerine Ali Ihsan Sabis yazılan kesti. Böylece dizi kesildi. Tefrika kesilince gazetenin satışlan düşmeye başladı. Zekeriya bana " Ş öyle onun evine bir gitsek de özür diler gibi yapsak" dedi. Yok dedim. Ahmet Emin (Yalman) o sırada Vatan gazetesinin hazırlıklannı yapıyordu. Ahmet EminBey Tan'danbenaynlmadanönceaynunıştı. Baş makaleleri Zekeriya ve Sabiha Hanım y azıyordu. Cumhuriyet gazetesi Nadir Nadi 'nin başmakalesiyle başlar, birinci sayfada baş tarafta Hüseyin Hüsnü, Emir Erkilet askerı yorumlar, ikinci sayfada bugün îlhan'ın (Selçuk)yazdığısütunda AbidinDaveryazardı. Üçüncüsayfanın birinci sütunuMuharrem Feyzi Togay, üçüncü sayfanın orta sütunu başta yukan olmak üzere Peyami Safa'yaaynlmıştı. Birçok gazete o dönemde Alman yanhsı bir çizgi izliyordu. Buna karşı bir tek Sabiha Zekeriya vardı. Bütün matbuatta bir tek Sabiha Zekeriya vardı. Sabiha Hanım, bence o dönemin tek savaşçısıydı. Solun tek savaşçısıydı.Savaşınmukadderatı.yanisonune olacaktı? Hüseyin Cahit, kendi gazetesi Tanin'de başmakalesini yazıyordu, o da Almanlara karşıydı, ama Sovyetlere de karşıydı. Yani müttefik tarafıydı. Ahmet Emin Vatan'daaynışeyi yapıyordu. * ** DERGIDEN Merhaba, Bu haftaki dergimizin kapağında sandal gezisine çıkmış güzel bir kadın var. Adı Vasiliki Vakandias. Doğumyıh 1911. Madam Vasiliki aramızdan ayrılah çok olmadı. Dostlan onu begonvil dallan, konyak, kahve ve lokumla uğurladılar. Çok yaşlanmıştı, ölememekten şikâyet ediyordu. Bir gün yatağına yattı ve uyumaya başladı. Uykudan ölüme geçişini fark etmeleri kolay olmadı. Atina da başlayıp Burgazada ya uzanan Madam Vasiliki 'nin öyküsünü, onu yakından tanıyan Ayfer Dinçkurt yazdı. Vatan, Son Posta, Tan... 19301u, 40 'lı yıllann gazeteleri. Yarın 24 sayfa çıkacağız diyen patrona deli gözüyle bakan sayfa sekreterleri... Bugün hemen herkesin şikâyetçi olduğu Türk basını acaba geçmişte nasıldı? İkinci Dünya Savaşı 'nda Alman tarafım tutmayan kalemler hangileriydi? Kendisini komünist olarak tammlayan Müntakim Ökmen geçmişin gazetelerini, gazete patronlarını, gazetecilerini ve o yıllann solunu Oral Çalışlar 'a anlattı. Bu haftaki dergimizde kadınerkek eşitliği üzerine iyi bir haberimiz var. Artıkyasa tasarılarını kadınerkek eşitliği açısından denetleyecek bir kurul oluşuyor. Türey Köse Parlamentodaki kadın üyelerin kadınerkek eşitliğine bakışım ve eşitlik komisyonunun nasıl işleyeceğini araştırdı. Türkiye erkekleri dünya dayak (kayak değil dayak) şampiyonluğunu elde etmişken bu komisyon bir işe yaramaz demeyin. Yasalar önemli. Gelelim dayak gerçeğine: Washington Post gazetesinin geçen hafta içinde yayımiadığı araştırma Türkiye 'nin dünya üzerindeki konumunu da ortaya serdi. Elli ülkede 140 bin kadın üzerinde yapılan araştırmaya göre kadınların üçte biri dayakyiyor. Ancak Türkiye yüzde 58 ile birinci. Türkiye'yi Bangladeş, Etiyopya, Hindistan ve Mısır izliyor. Önümüzdeki hafta yeni bir dergide buluşmak üzere... Selim Ragıp Emeç... bir dersti: Üniversiteye gidiyorsun, oradan Harbiye Nezareti'ne. Onunarkasındabirbina var, oraya gidip asker elbisesi giyiyorsun. Yat kalk, sağa dön sola dön talimleri yapıyorsun. îkincisi akşamlan dil kursları var. Akşam 6 'dan 7' ye kadar kadar. Aynca yine akşamlan Inkılap Tarihi dersleri var. Bu da gariptir, Yusuf Hikmet Bayur, Recep Peker ve Mahmut Esat Bozkurt da tnkılap Tarihi derslerinin hocalan. Bensabah7.30'dailkvapurabinebüiyor, gece 10'da 10.30'da eve gelebiliyordum. Yürütemedim. Askerden döndüm, Türkiye Ali Naci Karacan... Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP) kuruldu. Başkam Şefık Hüsnü'ydü. Şefik Hüsnü o partiye beni kurucu olarak aldı. Artık gazetecilik yapmıyordum. Bir süre Cemal Hakkı Selek'le birlikte ÜniversiteKitabevi'ndeçalıştım. Selek beni oraya ortaketti. Partikurulunca oradan da aynlmak zorunda kaldım. Parti 1946 Hazıran' ında kuruldu. Bu arada bir teşebbüsümüz oldu. Cami Baykurt'un başyazarlığı altında Yeni Dünya gazetesini çıkardık. O gazeteyı 67 sayı çıkarabildik. Bu arada 4 Aralık 1945 yıhnda** Harbiye Nezareti'nde ders... Ben o sırada Vatan gazetesine gcçmişim. Vatan gazetesinden sonra askere gıttim. 1941 sonları. 32 ay askerlik yaptım. Askerliğitni Sapanca kenanndaki çogunluğu Çerkez olan dağ köy lennde atlı birliklerde yaptım. Atım olduğu için tatil günlerinde o köylerde gezerdim. Askerliğin çok uzun sürmüş olmasından şikâyetlerım olmakla beraber, rahat geçti diyebilirim. Bu arada hukuk öğrencıliğimi bitiremedim. Sebebi şu: Ben hâlâ o dönemde Rumeli Kavağı'nda oturuyordum. Günde beş saat vapuryolculuğu, öğleye kadarüniversitede dersler sürüyordu. Ancak öğleden sonra serbest kahyordum. Ama haftada bir gün, öğleden sonra askerlik dersi vardı. Bu nasıl "Sabiha Zekeriya, tkinci Dünya Savaşı 'nda basının faşizme karşı en büyük savaşçısıydu" CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIK AŞ ADINA BERİN NADİ • YAYIN DANIŞMANI: İPEK ÇALIŞLAR ([email protected]) • SORUMLU MÜDUR: FİKRETİLKİZB GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACILIK LTD. ŞTİ. • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞI CAD. NO: 3941 CAĞALOĞLU, 34334İSTANBULTEL: (0212) 5120505 • REKLAM: MEDYA C