Katalog

CUMHURİYET DERGİ Osmanlı çocuğu olarakjdoğdu, Cumhuriyetin kuruluşuna tanıklık etti. 1930'lu yıllarda gazetecilik yaptı. Ahmet Emin Yalman'dan Selim Ragıp Emeç'e, Nâzım Hikmet'ten Sabiha Sertel'e pek çok ünlü isimle çalıştı. 1946'datutuklandı. Kendi deyişiyle hep komünist kaldı. Kıdemli gazeteci ve kıdemli solcu Müntakim Ökmen Türk basınını ve sol hareketin geçmişini anlattı. 301ann solcu gazetecisi ORAL ÇALIŞLAR Müntakim ökmen, Türkiye 'nin yaşayan en eskigazetecilerinden. Müntakim ökmen, aynı zamanda ŞefikHüsnü ile birlikte 1946 yılında kurulan Türkiye SosyalistEmekçive KöylüPartisi'ninyöneticilerindendı. Bu nedenleyaşamının bırbölümünü cezaevinde geçirdi. ökmen, 1930'iann, 1940'ların gazetecisi vesosyahsti. Nâzım Hikmet 'le, Sabiha Sertel'legazetecilikyaptı. NailÇakırhan 1a, ŞefıkHüsnü'yle, Aziz Nesin 'le, ReşatFuat'la hapisyattı. Azra Erhat, Mîna Urgan ve Sabahattin Eyuboğlu ile ilk maviyolculuklam çıktı ökmen 'le 1930 'larda başlayan gazetecilik süreveninden yola çıkıp bugünlere geldik. ökmen 'leBodrum 'dakonuştuk. 1915 tstanbuTda Rumeli Kavağı'ndadoğdum. Babam benim doğumumdan önce Süveyş Kanalı'ndaölmüş. Birinci Dünya SavaYassıada'nın ünlü hâkimiSalim Başol 1940'larda komünistleri de yargıladu.. şı 'nda Osmanlı, lngiliz kuvvetlerini kaydırmakıçinMısır'dabircepheaçmış. Bizimkilerkanalı geçmeye çalışırlarkenkarşı tarafta onlann geleceğinden haberi olan lngilizler mıtralyözleri hazırlamışlar. Bota binen Osmanlı askerlerinın hepsi batınlarak öldürülmuş. Piyade yüzbaşısı olan babam öldüğünde41 yaşındaymış. Babam kökcn olarak Amavut. Aile Avlonya'danlstanbul'akaçmış.Çocukyaştagclip lstanbul'da okumuş, süvari olmuş. Rumeli Kavağı' nda benım gördüğüm, çocukluğumdaki tngıliz işgalıydi. Ondan sonra ilkokulun iki sınıfını Rumeli Kavağı'nda, sonraki sınıflan Sanyer'de okudum. Osmanlı çocuğu olarak doğdum Rumeli Kavağı'nda. İlkokulun ilk iki sınıfı vardı. Sonra babasız olduğum için Darüşşafaka'ya kaydedildim, liseyi yatılı olarak orada okudum. 1935'te mezun oldum. Aynı yıl Komünist Partisi'yle temasım oldu. TKP'nin Hikmet Kıvılcımh dönemi. Kızıl îstanbul gazetesiçıkıyordu. Üniversiteye girdim, Hukuk Fakültesi'ne ve çalışmaya başladım. O zaman Milliyet gazetesi var. O zamanki Milliyet' in başyazarı Siirt Mebusu Mahmut Bey. Bu Mahmut Bey Mustafa Kemal Paşa'nın kadrosunun ilk elemanlarından bir asker. Cumhuriyet kurulduktan sonra mebus, lş Bankası kurulduktan sonra lş Bankası tdare Meclisı Reısi. Milliyet gazetesi de Cumhuriyet Halk Partisi'nin. Fakat sahibi lş Bankası. Finanse eden de lş Bankası. Dolayısıyla gazetenın başyazan da bu Siırt mebusu Mahmut Bey. Fakat 1934 yılının sonunda gazetenin başına Ali Naci Karacan getiriliyor. O zaman Karacan, Bükreş'te Anadolu Ajansı muhabin. lş Bankası'nın Istanbul 'daki müdürü Yusuf Ziya öniş, Galatasaraylı, spor camiasından. Ali Naci Karacan da Fenerbahçeli.Ovasıtaylatanıyorlarbırbırlerini. Yenı rotatif makinalan getirtıliyor Almanya'dan. Milliyet kapanıyor, yerine Ali Naci Karacan' ın başında olduğu Tan gazetesi çıkartılıyor. Yılyine 1935. Finansörüyine lş Bankası. Birçokyazar alınıyor. Bu arada Nâzım Hikmet de Akşam gazetesinde Orhan Selim imzasıyla yazıyordu, aynı imzayla Tan'a geldi. Ben de İan gazetesinde tashihte çalışmaya başladım. Hayatımın büyük olayı Nâzım'la tanışmaktı. Birbuçuk yıl kadar bir ağabey kardeş münasebetimiz oldu. Çünküben daha önce onun kitaplannın hepsıni okumuş, Nâzım Hikmet hayranlığı dönemi yaşamıştım. Benim için bu o dönemin en önemli olaylanndan bıridir. Nâzım o zaman bilinen bir komünistti ve sürekli takip altındaydı. Hatta Peyami Safa o arada 'Türk Düşüncesi' diye bir dergi çıkartyordu kardeşi llhami Sefa'nın yönetiminde. Birpolemiğe girdilerNâzım 'la. Bir gün Eminönü'nden Galata köprüsüne doğru gelirken arkamdan Nâzım geliyormuş, koluma girdi. Bu onun meşhur jestlerinden biriydi. Kasketinin önünden saçlan çıkmış, ceketini çıkanp omzuna atmıştı." Bak bıtirdim " dedi. Peyami Safa için yazdığı hicviyeyi okudu yukardan aşağıya. BizNâzım'labunuböyleokuyarak Galata köprüsünü geçiyoruz, arkamızda da birinci şubevartabii. Gazetede sonradan isühbarata geçtim. Tan gazetesi bocalamayabaşlamıştı. Adamdeli, Ali Naci. Akşam üstügeliyor,yann24sayfa çıkacağız. Oradaki imkânlarbunael vermez. Yazıişleri çahşıyor, sayfalar düzenleniyor. Nâzım kritik zamanlarda sayfa da düzenliyordu. Gazete tutunamadı. Dört patronlu Tan... Oradan Son Posta'ya geçtim. Son Posta'da dört patron vardı. Ekrem Uşaklıgil, Selim Ragıp Emeç, Zekeriya Sertel, Halil Lütfi Dördüncü. Orada bir yıl kadar çalıştım. tstihbaratta. Sonradan Zekeriya ve Halil Lütfi, Ahmet Emin Yalman ve onun kardeşi Rıfat Bey lş Bankasf ndan Tan gazetesini satın aldı. Yine dört patron olarak. Ben de Tan gazetesine geçtim yine. Istihbarattaveröportajdaçalışıyordum. Tektük de hikâyeler yazıyordum. O zamanki tabiriyle gündüz sekreteriydim. Gündüz sekretennin esas vazifesi istihbarat. O zaman aslında istihbaratta yapılacak fazla bir iş yok. Hiçbir şey eleştirilemiyor. Hiçbir şeye müsamaha yok. Yıl 1936. Beledıyenin kaldınmı, filancanın tayini gibi şeyler. Haberlerbundan ibaret. Uzun boy lu bir şey yapılamıyor. Düşünün ki Cumhurbaşkanı, tek parti CHP'nin Genel Başkanı aynı zamanda. Istanbul Valisi Muhittin Üstündağ, hem Belediye Başkanı hem CHP tl Başkanı. Yanı vali partinin başkanı. Ankara'da Nevzat Bey (Tandoğan) aynı biçimde. Zekenya'nın Tan gazetesini alışı 1936,belki37. Dört patron var. Başyazılan Ahmet Emin