Katalog

CUMHURİYET DERGİ buyana Amertka'da bJrgüzelllk krallçasl ••çlllyor. Yumuşak ve tofflbul guıellmr zaman Içlnda yartorlnl kaslı va akıskan hatlı kızlara bıraktılar. llk zenclnln krallç*llğe hak kazandığı tarltı Ise 1984. Jlll NAtmark Amerika'da yayımlanan Psychology Today DefglsTmto 70 yılın •stetlk anlayışındaki değlflml el« alıyor. Amerikan güzelleri 1921 'de sekiz yeniyetme kız, ey lülde bir haftasonu, yüzengüzelleryanşmasmakatılmak üzere Atlantic City'ye geldiler. Bu allanmış pullanmış kakofonik kent, deniz kıyısında bir tür Broadvvay 'di. Atlantic City, alabildiğine bir kalabal ığı vc türlü eğlenceleri banndıran, bataklıklar ve kumtepeleri üzerine inşa edilmiş bir çelişkiler kentiydi. Orta sınıftanbirçalışankentetrenlegelip, 1 dolara kendisini hasırdan tekerlekli iskemleyle ahşap kaldırımlar boyunca gezdirecek bir "hizmetkâr" tutabilirdi. Atlantic City Ticaret Odası tarafından, yaz sezonunu uzatmak ıçın düşlenen mayolu yarışma, modern tarihin en ünlü güzellik törenine dönüşmek için birçok nedene sahipti. Kendisini doğuran kent ve o kenti icadeden ülke. Ne denli masum ve çürümüş bir törendio. Bir et temaşası olarak Miss America, devasa kültürel savaşlann etkisinde kaldı; kadın hakları, pornografi, değişen ırk ve din değerleri. Tören 1968'dekadmhareketinin resmen başlangıcına esin kaynağı oldu; bir grupprotestocusutyenleriniyaktılar,yönetici Bert Parks' ın kuklasını ateşe verdiler, tören salonunda fırtınalarestirdiler, yanşmayı ırkçı ve militarizm yanhsı olmakla suçladılar. O zamandan beri Miss America değişti: Siyahlardan,sağırlardanseçildi,AlDS'ıönlemekten, çocuklann özgelışimine dek birçok platformda sosyal eylemci oldu ve ağırbaşlılıkla yaşlandı.. gene de mayoluydu. Son yıllarda ilginin azalması, telefon bağlantısıyla izleyici oylan almak, kızlara bikini giydirmek gibi televizyon reytinglerini artıncı cazip numaralara gerek gösterdi. Gene de her eylül, en az 20 milyon Amerikah kazananı yuhalamak ya da alkışlamak ve kitsch tacın devredilmesini görmek içincumartesi gecesinievlcrindegeçiriyor. Buyıllıkritüeli hep gözleyen biriyseniz, salt bir nostalji yüzünden de izleyebilırsinız; Miss America sizin bir genç kız olduğunuz uzak günlerin bir tür Proustvari kurabiyesi olabilir. Ya da tik sinti ve hayranlığın çelişik kanşımı olarak izleyebilirsiniz töreni. Ne var ki, 78 yaşındaki bu ikon hâlâ yaşamakta. Gerçek şu kı, Miss America bizi kültürümüzün idealleri ve çelişkileri konusunda bilgilendiriyor. IndianaÜniversitesi'nde AntropolojiProfesörüRichardWilk'egöre,bütun güzellik yanşmalan bunu yapıyor: "Her zaman kültürdeki temel karşıtlıklarla ilintilidir güzellik yanşmalan" diye açıkhyor. " Yoksa, mayo giymiş, görece yeteneksiz bir avuç kızı seyredecek milyonlarca insanı nasıl bulursunuz?" Miss America yanşmasının orta sınıftan kraliçesi, Amerikan toplumundaki derin hiziplerin örüntüsü olagelmiştir her zaman. Pekı, o bizim hakkımızda gerçekte neler söylüyor ve biz bunu neden bilmek ihtiyacındayız? •" Biz bir büyük kulübüz ama sizin de bir üyeolmanızgerektiğindenemindeğiliz. Bir ırklarvetiplerpotasıolabiliriznevarki.eğilipbükülmez bir güzellik standardına sahibiz. Hemen hemen tüm Miss America'lar beyazdı. 1971 'deki yanşmacılann ortak paydası 19 yaş, 1.65 boy, 54 kilo, kumral saç, mavi göz ve açık tenden oluşuyordu. "Miss America, resmi güzellik standardıdır, bir dolarlık banknot gibi" diye gözlemlemiş Profesör Wilk, "Geriye kalanlanmız çirkin olmak zorundadeğiliz. Güzel de olabilirizamabaşka standartlarda..." örnek olarak Monica Lewinsky'yi anıyor, tombul hatları ve eski usul kabank saçlanyla "Ortabatınm küçük kent standartlanna göre fazlasıyla güzeldir. O sepet gibi saçlar benim de yaşadığım güney Indiana'da modanın zirvesidir. Ama Monica bir Miss America'yabenzemez." llk siyah kraliçe 1984'te seçildi Vanessa VVilliams. Ondan bu yana üç tane AfrikalıAmerikalı dahataçgiydi. Williams'mince kemikli görünümüyle "beyaz" ideallere uygun olduğu söylendi, ama 1991 'deki unvan sahibi Manvorie Vincent çok koyu teni ve iri yapısıyla, değişik ve daha ayrıksı bir güzellik imgesini temsi 1 ediyordu. Şimdi daha fazla Latin genç kadın yarışmaya katıhyorya da izleyici oluyor. Göçmen ve dışarlıklı gruplar için yanşma ortak alana girebilmenin yolunu açıyor belki de. Yerel düzeyde seçmelerde göçmen kültürüyle, Amerikan ana değerlerinin çatışması açıkça gözlemlenebiliyor. Bu yerel yanşmalarda, güzellik arenasında, kültürel asimilasyona karşı savaşım olanağı doğuyor. Bütün bunlara karşın, finalistler ve kazananların büyük çoğunluğu hâlâ beyaz. • " Külkedisi orta sınıftan gelmelivekolej• li olmalıdır. Miss America bize orta sınıf Amerika ve onun değerlerinin bir çekirdek görünümünü sunuyor. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Miss Amenca, patlayan orta sınıf sivil kültürün parçası oldu. Ulusal yanşmaya katılacak kızlar önce Rotary kulüpler ve toplum örgütlerinin sponsorluğundaki eyalet yanşmalannda kazanmaya çalıştılar. Yerel düzeyde toplum uygun temsilciler anyordu. Bir kasabada aday seçilen kız "Frank ile Suzanne'in kızı Mary Jo" olarak duyuruluyordu. Küçük toplum bu kızlan tanıyordu. Bugünlerde başka çevrelerden geliyorlar artık. önceleri pompon kızlar ya da tiyatro kulüplerinden seçilirken şimdi rutbol sahalanndan, basketbol salonlanndan toplanıyorlar. Eskiden kazananlar ödül parasım koleje girmek için kullanırlardı. Şimdi çoğunlukla zaten kolejliler ve tıp, hukuk öğrenimi gibi dahayüksek hedeflerpeşindeler. Yanşmacılann tümü katılma nedeni olarak cğitim giderlcrini karşılama amacını göstcriyorlar. tşbitiricilik bundan daha orta sınıf mantığı ve Amerikan erdemlıliğıdüşünülebilirmi? • " Inanç sahıbiyiz. Kraliçe bıze derin iç• tenliğimizi ve maneviyatımızı hatırlatıyor.