Katalog

CUMHURlYET DERGİ İspanya'nın iki tarihi kenti, Toledo ve Segovia ortaçağdan bugüne dimdik ayakta. Daracık sokaklannda gezinen insanlar değişmiş, ama kentler yüzyıllar öncesini yaşıyor. Onların ırmaklan kentlerine hayat verirken bizimkiler Segovia... Madrid'in 60 kilometreyakınındakı kenti RomaUlardan kalma su kemerleri süslüyor. boğuluyor. Zamanı şaşırtan kentler YAZI VE FOTOĞRAFLAR: ÜMİT OTAN • • • T ajoIrmağı'nınToledo'yuokşarcasınadokunupgeçtiği yerde, zaman yüzlerce yıl önce dnrmuş... 13. yüzyıldan kalma Alcazar ve hemen solundaki gotik katedral, yıllarca kendilerini besleyen ama hıç zarar vermeyenTajo'yuselamlıyor... Görkemli taşköprü bizi Tajo' nun öte yakasına, başka bir tarihetaşıyor. İspanya'nın başkenti Madrid'in71 kilometre güneydoğusunda, yaşadığınız her şey siliniyor, tarih yüzlerce yıl öncesınden yenıden başlıyor. Katedraller, sinagoglar ve camiler aynı kuçük mekânda yıllarca bir arada var olmuş. Romalılar, Vizigotlar, Emeviler, Fransızlar, Ispanyollar, işgaller, iç savaşlar Toledo'nunbüyüsünübozamamış. Tüğla ve ahşap ağırlıklı yapılar, daracık sokaklar ve karşıdan gelen son model bir otomobil. Zamanı şaşırtan bir kent Toledo. Damarlı kubbecıkleriyle, küçük ama görkemli görünüşüyle Babül Merdum Camisi Islamiyet döneminin en önemli yapıtı... 980 yılında inşa edilmiş. Tüm özelliklen korunarak kiliseye dönüştürülmüş ve Cristo de la Luiz adı verilmiş. Bugünlerde dış duvarlan restore ediliyor. Biraz ilerideki Santa Maria la Blanca sinagogu 13. yüzyılda yeniden inşa edilmiş veToledo'nunen zarifyapılanarasındayerinialmış. Toledo konsil toplantılanna yüzyıllar boyu ev sahipliği yapmış. 1516. yüzyıllar arası yapılan Toledo katedrali ve hemen yanmda yer alan 13801440 arasında inşa edilmiş büyükkule, ortaçağ kentınin en özgün mimari yapıtlan arasında. Asken yapılanyla ünlü olan kentte, Araplardan bu yana sürdürülen deri işçiliği, kılıç vebenzeri kesici silahlaryapımı vc altın kakmacılığı hâlâ önemini koruyor. Onca korunmasına ve özene karşın Toledo' nun da bazı sanatyapıtlanbirgünortahktankayboluvermiş. 1577'deToledo'yayerleşen El Greco'nun bazı tablolan ABD'ye kaçınlmış. Ama ünlü ressamın en önemli yapıtlan arasında yer alan " Orgaz Kontunun Cenaze Töreni"," Aziz Yusuf ile Çocuk Isa" ve "Göğe Yükseliş" kentin katedral ve müzelennde bizi selamlıyor. BirzamanlarVizigotkrallannın, EndülüsEmevilerininve lspanya monarşisinin hüküm sürdüğü, ortaçağ mımarisini günümüze taşıyan kentin, bundan sonrakı geleceğı daha da parlak. Bir kere Tajo Irmağı'nabaraj yapılması diyebirkorku yok. En önemlisi; UNESCO'nun koruma altına aldığı dünya kentleri arasında Toledo da var... Segovia bir ortaçağ kenti... Madrid'in 60 kilometre kuzey Toledo, El Greco 'nun tablolarındaki kent... doğusunda 1000 metre yüksekliğindeki bir tepede kurulu Segovia, Toledo'dan daha küçük ama 800 metreyı aşan iki katlı su kemerleri her şeye bedel. Romalılar döneminde granit kesme taşlardan yapılan kemerlere yalnızca mimari açıdan bakmak yetersiz olabilir. Bu kcmcr bir sanat eseri gibi Segovia'nın girişini süslüyor. Kesme taşlarüstüste konulurkenhiçbirharçmalzemesikullanılmamış.Birzamanlarkente su taşıyan kemerlerin işlevsiz kalmasına Scgovialılann gönlü razı olmamış. Yakın bir zaman da kemerlere su verilerek hem yaşama katı Iması hem daha uzun yıllar ayakta kalması sağlanacak. Segovia'nın sukemeriyle Izmir'in Kızılçullusu kemerleri sanki birbirinin kopyası. Kızılçullu su kemerlerinin yapılış tarihi de M.ö. 300'lü yıllara kadar gidiyor. Her ikisinin de ömrü iki bin yılı aşmış. Aradakı fark, bizimkinin ayakta zor durması ve etrafının çöplüğe dönüşmüş olması... Segovia, önce Romalılann, Araplann, daha sonralan Castilla krallannın kenti haline gelmiş. Kentin en yüksek yerindeki Alcazar, ortaçağda hükümdarlann konutu olarak kullanılmış. Ortaçağ şatosuna girerken güler yüzlü genç kızlar elimize bir plan tutuşturuyor. Şömıne odasında tkinci ve Üçüncü Philip'inbüyükportreleri asılı. Mobilyalann 16. yüzyıldan kalma olduğu belirtiliyor. Kraliyet salonunda iki görkemli taht, kraliyet yatak odasında çam ağacından biryatak ve üzerinde altın işlemeli saçaklı bir örtü. Koridorda zırhlanna bürünmüş askerler birazdan hareket edeceklermiş gibi. Silah donatım ve bakım odalan, demir para basım aleti ve paralann saklandığı geniş duvarlı ginlmesi çok zor odalar... Saray Madrid'e taşındıktan sonra Alcazar kraliyet konutu olmaktan çıkıyor ve 200 yıl boyunca devlet hapishanesi olarak kullanıhyor. 1762 yılında burada topçuluk okulu kuruluyor. 1951 'den sonra kurulan kale güvenliği birimiyle Alcazar'ın tarihsel ve kültürel yapısı korunmaya alınıyor. Alcazar' ın kulesinc çıkıp Segovia'yı kuşbakışı seyrediyoruz. Ünlü bir ressamın tozlu raflardan çıkanp önümüze koyduğu bir tablo gibi... tlle de su kemerleri... Ortaçağ kentleri Toledo ve Segovia'yı gezerken hayranlık duygusuna kapılmamak mümkün değıl. Hazinelerimiz elden ele gezdi durdu. Oralarda sular "tarihi" boğmuyor, geleceğetaşıyor, yaşatıyor...^