Katalog

4 TF.MMUZ 1999. SAYI 693 vertbirdöpiyesgiymiş. Uzun,siyahsaçları arkaya doğrıı fönlenmiş gelinin yüzünde hafif bırmakyaj var. Kınanın sürülmesinden önce gelinin başınakırmızı, satenbir yemeniörtülüyor. Başıniönüneeğmış.oturuyor... Duvarlarına Fenerbahçe, üalatasaray takımlannınposterlerıasılıkahvchanegümde gümgümyankılanıyor. Insanlarkcndilenni Erzurumhavasınakaptırmışlar, bıldikmemleket havalan tutturulmuş yine. Halay çekenlcrkahveninçevresinidolaştıktan sonra dışarı çıkarak oyuna orada dcvam ediyorlar. Bazınenelerhiçoyunoynamıyorlar;ellerindcsigaralan vetespıhleri...Tespihleriniçekiyorlardurmaksızın.Zamanilerliyor.Tepsiye döşenmiş, üstündc rcngarenk mumlar yanankınacldeneledolaşıyor. Gençkızlardan biri bırakıyor tepsiyı, diğeri alıyor. Kına tepsısi şımdi gelin ve damadın oturduğu masada. Evlenecek çiftın başlarının üstünde gezdiriliyoroyunlarla Damadın yengesi, kızla oğlanın eline kınayı sürüyorözenle. Ellcrinın üstünü kâğıt mendille kapatıyor. Kına sürüldükten sonra ortalık bırden kararıyor. Bir süre mum ışığı altındaaydınlanıyorkahve. Genciylcyaşlısının omuz omuza halay çektiğı bir Erzurum kına gccesinin tstanbul 'a uyarlanmış hali üç saat daha devam edıyor... Her iki aile de şimdi kız larafının evine doğru yol alıyorlar.Eve gelmcdcn önce sokaktatekrarhalayçekmeyebaşlıyorlar. Geccnin gcç bir saatı olmasına karşın davul yine güm güm de güm güın. Halayda bası çeken gencin elinde beyaz havluya sanlmış bir tabak. Bu erkek tarafının kız tarafına sembolik olarak götürdüğü kuruyemiş tabağı. Birazdan aıt olduğu evde olacak. Çöp Mahallcsi'ndeki gecekonduya inen yokuşzifirikaranlık. Demırkapınınönünde yanan ampul ancak evın önünü aydınlatıyor. Bırkaç erkek dışarıdayereçomelmışler. Ellerindeki sigaraların dumanı, gece esen rüzgârladağılıyor; Halıç'e doğru uçusuyor. Haliç gece pek kokmuyor... Geçen hafta çeyizlerin scrı Idığı oda artık boş.Elbiselerindışındakiherşeyartıkyenı evde. Kadınlaroturuyorbuodada. Kimisi üç kişılik çekyatta kimisı bağdaş kurmus. yerde...K.ınagccesiıçınbaşlarınabağladıkları ipeksı cşarplan omuzlarına kaymış. Neneler de Alcvilerde "kof i" olarak bilincn örtülerini diizeltiyorlar; ak saçlannı dağıtarak... Firanca ncnc, ortülerını çıkarıyor başından. Dıger bütün yaşlı kadınlargibi oda siyah kof i bağlıyor. Ba^ına örttükten sonra etrafınasıkı sıkı doluyor kofıyı Üstüne daha renklı bırtülbentçekıyor Kofilerinpüsküllü olanlarına"törti"deniyor. Odadatörtılıkadın yok. Kara kof iler var bir dc kat kat basma elbi.seler... Kalabalıktan ve tüpün üstünde haşlanan kemığın dumanı yüzünden odanın ısısı artmakta. Kadın vc erkek mısafırlerıçın ayrı odalarda yer sofrası kuruluyor. Melek Hanım, Sevda ve Esma sofraları hazırlıyorlar. Taylan,rakıalmayagitti. Kadınlarveçocuklar haslanmıs; koyun eti yerlerken, ba^ta I lasan Bcy olmak üzere, rakı icip, kına türküsü söyleyecekler. Kınatepsisigelıyortekrardan gelinin ayaklarına siiriilmek üzere. Yine üstünde mumlar Esma, oynaya oynaya getinyorkınayı. Gelinin başınınçevresinde döndürüyortckrardan. Kınatürkösü ıçın vuruyorsa/ın tcllerınc I lasan. Anaağlıyor.... Gclının dayısı Turabi de ağlıyorama odadakı havayı dağıtmak için alıyor elınc kına tcpsisini;ba.şlıyorsallanarakoynamaya. Arkasından lisma kalkıyor. Buzdolabının üstündekı teybe biı kaset koyuyor. Koma Amed'insazındanKürtçcezgıleryayılıyor odaya Gençakrabalarınhepsiayakta. Ortalarındaana... Ana artık gülüyor... Misafirlerevlerinegıttiler. Damattarafı da kalktnaya hazırlanıyor. Evde bütün gece oyunlar devam edecek ama gelinedestek olması için damadın ablası gece oradakalıyor. Ertesı gün, herkeste birheyecan. Gelin kuaföre gitti. Öğlene doğru Çöp Mahallesi 'nin kadınlarıdagüzelleijmekiçinaynldılarevlerinden. Evde sadece erkekler ve gelin damat kaldı. Davul zurna kapıda, Melek Hanım ve kızlan, hayrertir, hâlâ ortada yoklar. Hasan Bey sınirli ve endişeli. Gelinin bclinc kuşak bağlanacak. Evinbüyük erkek çocuğu Taylan.ablasının beyaz gelınliğininbeline bağlıyor kıımızıkuşağı. Alkışlarduyuluyor.Tören bıtımınde Melek Hanım cıkageliyor. Üstünde her gün taktığı eşarbı vc giydiği elbiseleri yok. Maky a j 1 ve saçları y apı lı. 1 Çiçeklerle süslcnmış gelin arabası kapıda. Dikizaynalanna beyaz havlularbağlanmış. Evlenecek cıft ve sağdıçlan arabayabiniyorlardüğünsalonunagitmek üzere. Salonagitmcden önce Alevilcrtarafından saygı duyulan Ana Hatça'nın evine el öpmeye gidiyor.Gelin arabası mahalleyi kornaçala çala şöylebirarşınlıyor. Yolukesiliyor. Çocuklar paraistiyorlar.Zarflardağıtılıyor. PınarDüğün Salonu'nun yolu tutuluyor. Melek Hanım başını açınca... Hasan Bey'le Melek Hanım dügün sırasında az kalmış bo^anacaklarmış. Hasan Bey yaşadıklannı anlatırken gözleri doluyor. Istanbul'un tüm varoşlarını anlatıyor, pıijmanlığı ve caresızlik içinde sıkı^an kültürlerını. "Düğündekarımaokadarkızdım kı kızıma takı takmadan cKığün salonunu terk ettim. Neredeyse boşanmaya kadargeldik. Insankocasındanhabersızbirşeyyaptığında eloğlu affetmez. Açık konuşayım, makyaj olay değil. önemli olan, düğün sabahı kanm benevdeyokken kuaforegitmış. Davul zurna kapıda bekliyor;aradur hanımı evde bulasın. Sonra çıktı geldı. O geldığinde ben es. imı tanıyamadım. Erkek kardeşı Turabi'ye sordum nerede kardesin dıyc. "Aha ışte, burada" deyince bir baktım, 21 senelik eşım başı açık, boyalı. Yani ben çıldırdım. Sadece tükürdüm"lanetolsun"dedım. Aynldım." Buolaylardan sonra Melek Hanım annesıninevinetasınmış. Ama Hasan Bey dayanamamıs, kansının eve dönüş saatınde kayınvalıdesıne gıtmış: "Kızın bu akşam eve gelsın. Altı çocuğumuz var. Ne ona ne de bana sebep olma. Gelmezse sabaha bosanma da Hasan ve Melek Balkı, kızlan Sevda ve damatlarıyla... vası açarım, dedim " Bunun üzerıne eşim "Beni kimsc evimden ayıramaz" dedi. Bu olaya kadar tstanbul 'a geldığım içın hiç pişman olmamıştım. O gün dünyam yıkıldı..." Sutıye'nın adı artık Sibel. Salonu, yatak odası, mutfağı ve banyosu olan bir evde yasıyor. l^e eş,iyle gidip geliyor. Hasan Bey her ne kadar lstanbul'a geldiğinc pişman olsa da bu aralaryüzü gülüyor. Çünküaılcsıneyenı birüyekatıldı. Sevda, bırkızçocukdoğurdu. Adı Sedef. Kısacası varoşların tüm çilelerine aldırmaksızin hayat akmaya devam ediyor. Bebeklerdoğuyortekrartekrar, belkıde Istanbul'un çilesiniçekmek üzere. ..^ Çöp Mahallesi 'nde saygı duyulan bir ana. Gelin ve damat Hatça Ana 'nın evinde, hatıra fotoğrafı çektiriyorlar.