Katalog

4TEMMUZ1999. SAYI693 çeileyargılanması,hapistenkılpayıkurtulması aslında hcp komünist yandaşlann bir oyunuidi.BuolaydaOnveH'inyaşamında dönüm noktasinı oluşturmuştu. lspanya'dan döndükten sonra, yeni bir görevi vardıartık; Ingiltere Sosyalizminin Sovyet modeline dönüştürülmesini önlcmek. Soğuk savaşın gidişı George Onvell'in korkulannm haklı olmadığını gösterdi. Düşiince özgürlüğü sıkıntısını kendisi de kitabı 1984'ü bastırmaya çalıştığında yaşamıştı. VictorGollanczSovyetler'in Batı'daki imajını zedeleyeceği gerekçesi ile Enformasyon BakanlığıSavaşDairesi'denbirindengelen öğüt üzerine kitabı basmayı reddetmişlerdi.Onvell uzınanı Prof. Davison'unaçıkladığına göre bu ögüt eski Times gazetesi muhabiri, Enformasyon Bakanlığı Rusya Bölümü Şefi Peter Smolett'ten gelmişti. Smolett'in adı Onvell listesinde yalnızca yer almakla kalmamış, aynı zamanda da adının yanına "kesinliklegüvenilmez, bırtürajan olduğundan hcmen hemen eminim" gibi ibareler düşülmüştü. Uste nasıl hazırlandı? IRD'ninilkbaşlardaamacı Onvell'in yazılarını yönlendirmck, onun antikomünist yazılaryazmasını sağlamaktı. Onvell işbirliğine yanaşmıştı ama Mrs. Kinvan'a göre çok hastaydı ve pek fazla iş çıkaramıyordu. Yinedegüvenilebilecekyazarlardanoluşan bir liste vermişti onlara. Bırkaç gün sonra da Celia'ya gönderdiği bir mektupta şöyle yazıyordu; "Ayrıca işinize yarayacaksa, size benim görüşüme göre gizli komünistlerin, yoldaşlann ya da en azından böyle eğilimleri olan, propaganda için güvenilmeyecek yazar vegazetecilerinlistesini verebilirim." Bu liste Dışişleri Bakanlığ'nın Bilgi AraştırmaDairesi'neıletildi.amabununlailgili bilgi Kayıtlar Dairesi'ndeki kayıtlardan silindi. Profesör Davison'a göre Onvell'in mavi defterinde, yanında yildız işareti olan isimlerin Dışişleri Bakanlığı'nabildirilmiş olanisimlerolmaolasılığı vardı. Kuşkusuz bu liste gerçeklerden çok Onvell 'in içgüdülerine, sezgilerine ve tahminlerinc dayanıyordu. Bazı isimlerde yanılmıştı, sonraları listcye geri dönmüş, kımı isimlerin yanına soru işaretleri ya da sorular eklenıişti. Hiçbir şekilde ilişkisinin olmadığı ve tanımadığı CharlieChaplinbunlardanbıriydi. Kinvan 'a yazdığı bir mektupta listesi ile ilgili şöyle diyordu: "Öyle aman aman bir liste değil. Arkadaşlarınıza bildiklerinden fazlasını söyleyeceğini sanmıyorum. Yine de güvenilmeyecek insanların listesını tutmakta bir zarar görmüyorum." "Güvenilmez" ve "sakıncalı" sözcüleri defterine aldığı isimlcr için sıkça kullandığı sıfatlardı. Onvell'i clcştırenleronun Kızıllan hedef gösterdığini söylüyorlardı. Celie Kinvan, listenin kimseye zarar vermediğini savunuyor... lim adamı ve hükümet danışmanı Solly Zukerman ıse "politik cahiF'den başka bir şey değildi. New Statesman dergisinin editörü Kingsley Martin "kokuşmuş liberal", oyun yazarı Sean O'Casey "çok aptal", Priestley ise "son derece Amerikan karşıtı" idi ve "Sovyetlerde büyük paralarkazanıyor"du. Her ne kadar 1 istedeki isimlerin çoğu bugün ölmüş olsalar da, kültürel ve ailevi mirasçılan bu olaya tepki gösterdi. llk tepki J.B. Pricstley'in son biyografisini yazmış olan JudıthCook'tangeldi.Solculannlistelerinin tutulduğu, insanların Stalin yanlısı olmakla ya da Moskova'dan gönderilen altınlarla geçinmeklesuçlandıklarıMcCarthydönemlerininçoktangeridebırakıldığınıdüşündüğünii belirten Cook, Priestley'inaslında Ame Sonia Onvell, eşinin ölümünden sonra eserlerini sahiplendL. Judith Cook 'un mcktubu gösterilen tepkilerden yalnızcabiri. Onvell de bu kaygıyı taşıyordu. Listesi yayınlanırsapek çok kişinin dava açacağını biliyordu. Celia Kinvan'a yazdığı bir mektupta bu listenin pekçok kişinin adınagölgedüşüreceğini, karalayıcı ve kötüleyici olduğunu yazıyordu:"Buyüzden lütfen listenin hemen bana geri gönderilmesini sağla.." Sonuçta hazırladığı listenin yalnızca birbölümünü gönderdi.şimdi listede kesinlikleemin olduğu 35 kişinin adı vardı. Celia Kinvan'aalçakgönüllülükle listenin "sansasyoncl" olmadığını, ara sıra işe yarayacak bilgilerbulunduğunu söylüyordu. Listedeki hemen herkes ölmüş olduğu için listenin yayınlanmasındasakıncagörülmcmişti. Artık ismine leke düşüriildüğü için*" rika'dan nefret etmediğini, Amerika'nın hayran olduğu pekçok yanı olduğunu, ama Amen kan pol ıtikasında eleştirdiği yanlar olduğunu yazdı. Onvell'in Priestley'in Sovyetler'deçuvallaparakazandığınailişkiniddialarını da, "Onvell hastalığından dolayı doğru dürüst düşünme yetisini yitirmiş olabilir"dıyeyanıtladı. Cook,Onvell'in yazar olması sıfatıyla, Rusya'daçokparayapılmış bileolsa bir rublesininbile Rusya dışınaçıkarılamayacağını çok iyi bilmesi gerektiğini,Priestley'in"çuvallaparası"nın"TheGood Companions" adlı kitabı sayesinde edindiğini söyledi. Priestley'inherhangi birpartiye üye olmadığını, bunun nedeninin de bütünsiyasipartilerde bir kusurgörmesi olduğunu sözlerineekledi. Ustadekimler vardı? Onvell'in listcsinealdığıisimlcrcyakıştırdığı sıfatlar özgün ve eksantrikti. Örneğin modaya düşkün ve varlıklı bohem Nancy C'unard'ilıstesındençıkarmıştr"Muhtemelenyalnızcaduygusalbirsempatizan.Aptal. Paralı" diyordu onun için. Orwell,JohnSteinbeck'inçağdaşı,onunlaaynı düzeydcgörülür. Oysa kendisi hiçde böyle düşünmüyordu. Steınbeck'e hiçbir şekilde saygı duymuyor, ona "düzmecc yazar, sözüm ona naif" sıfatlannı yakıştırıyordu. Onvell.sö/lüğündcbundandahaaşağılayicı birsıfatolaına/dı. Birkaçönemli yazardaha bu şekilde karalayıcı ifadelere nıaruz kalmışlardı. Örneğin Bcrnard Shavv'a "Tüm konularda Sovyet yanlısı,güvcni lmcz"sıfatınıyakıştırmışlı Orvvell arkadaşı Stephen Spender için de "son derece güvenilmez" ve "kolay etki altındakalır" ifadelerini kullanmıştı. Ünlü bi Onvell 'in "Gizli Komünistler" listesi "/nanılmuz, korkunç bir sok " olarak nitelendirildi...