Katalog

16MAYIS 1999. SAY1 686 tasındanbirnehirlebölünmüş,derinbirvadiye yerleşmiş, gökdelenleri, istasyonları, bahçeli cvlcriylekenti kuşbakışı izliyoruz. Tepelerdc Sırpordusuna ait silahlar, açık bir hapishajıe görünümündeki kentc yönelmiş. tijtc bu tcpclerden, dürbünlü tüfeklerle yolda yürüyenleri öldürüyorlarmış. Onun içinheparasokaklarıkullanıyormuşinsanlar. Ve ölülenni şehrin dışındaki mezarlığa gömemedikleri için evlerinin öniine, bahçelcrinc, parklara gömmüşler. Küçük kiiçük taşlardikmişler, okuyorum yazıları: Hepsi benim çocuklanmın yaşındalar. llepsinin önündetazeçiçeklervardı vearalarındangeçiyordunuz. Çokctkilendim. 98yılıydıvebinalann çoğu yikıktı hâlâ. Yeni yeni tamir ediliyordu. Savcifinyıktıgı kenti, gençölüleringömüldüğü mezarlan gördünüz. Peki, bu bizim ayırdına varmadıg'ımızsavuşayolaçan nedenleri inceleme olanağı huldunuz mu ? Din ve mezhep aynhklan mı, yoksa etnikfarkhhklarmı bu savasm nedeni? Kitabımdaırkçılığavedinaymmcılığına karşıbirtutumvar. Yalnızsunudaifadeedeyim: Tüm kaynakları, tarafsız yazılmışları özellikle, incelcdikten sonra, Müslümanlara karşı demiyeyim ama dünyanın orasından bir çizgi çizcrscniz, bu tarafa karşı bir tutum olduğunu gördüm. Avrupa'nın en gelişmiş dördüncü ordusunun sahibının karşısına bir halkı silahsızbırakıyorsunuz. Elini kolunu bağlıyorsunuz dört yıl boyunca. Yctmiyor. Sularını.elektrıkvetelefonlarınıkesiyorsu, nuz. Yiyecek bulamıyorlar. Avrupa'da çıt çıkmıyor. Bunları gördüğünüzde, düşünüyorsunuz: Avrupa buna nasıl müsaade ediyor.diye. Bukitabınbclgelerinitopladıktan sonra, gerçekten içimdc bir şüphe doğdu. Hakikaten böyle katı bir tutum var mı? Şimdi Kosova'ya müdahalc ncdcniyle biraz fikirlerimdcğişiyorgibi.ÇünküBosnaHersekolaylarında, Bosnakhalkınınyokolmasını bekler bir hallcri vardı. Hirvatlartarih boyunca Almanlarla,SırplardaFransızIarla iyi ilişkiler içindclcr. FransızAlmançatışması sonucunda, nüfusunun yüzde 9O'ı ArnavutolanKosova.yapaybirçizgiylekesilip Arnavutluk'tanayn tutuluyor. Kayıtsızşartsız Yugoslavya'ya bağlıyorlar. Tito bilebunlara özerklik vcriyor. Federe devletler gibi mcrkczcbirüyegönderiyorlar. Kosova'nın oyuvaryani. AmabirdenMiloşcviçgcliyor ve 9O'lı yıllarda bunu kaldinyor. Bir hakkı gerı almak zordur. DüzmeceTV programlarıyapıyor.yapayolay lar çıkanp halkı korkutuyor. Buolayları bastırmak içinaskergönderiyor ve orada bı rak lyor sonra. Ve Fransa hep arkasında. Bunları okııyup anladıktan sonra... Acaba MüslümanHıristiyan ayırımi yok mu, diye düşünmcdcn edcmiyor insan. En dışarıdan bakmak istcdığinizde bile, bu kafanızınbirtarafınayerleşiyor. Oranın ekonomikyapısı, kaynakları vs. gibi etkenlerin bu savaşlardaki rolü nedirsizce? Vardır mutlaka ama bunu bir uzmana sormalısınız. Yinedcbırdengehesaplarıolduğu kesin. Kimbilir,belkidepctrolyatakları vardır. Yalnızşubirgerçekki,ekonomikdurum son derccc kötü. Rusya yardım edemıyor, Batı'ya muhtaç yani. Ben yine önem verdiğimbirkonuyadönmekistiyorum. Kitaptadinayırımcılığınakarijibirtavıraldım. Onu veremediyscm üzülürüm. Bu savas, bas,layıncaya kadar yüzde 40 karışık evlilikler vardı. Ilalk iç içeyaşıyordu. Osmanlı döneminde de öyleydi. Müslüman Boşnaklaı söyledıler. Meselaadamınadı Ahmet Filiboviç. Biradı Müslüman,öteki Hırisliyan. Iki kardeşten biri Müslüman, bıri Ortodoks ya da Kalolik ve bu çok doğal karşılanıyor. BftyleyasanırkenbirdenMiloşeviççıkıyor, tamamen siyasi nedenlerle büyük Sırbistan hayaliylehareketediyor. Sırplardaşizofrenikbirdurumvar. Mesela, Kosova'nın yüzde 90'ı Arnavut ama bunu kabul edemiyorlar. Çünkü orada Kosova Savaiji olmuşmuş. Görünüş hiç de iç açıcı değil, umtıtyokgibi. Nedersiniz. Yugoslavya için unıut var mı? Zoramabirmesaj verildi. Benim içişlcrim diyerek, istediklerini sonuna kadar sürdüremeyeceklerenazından. Senaryolaryazdımz, sanatyönetmeni otarak çalıştınız. 1984 'ten beri de öyküleriniz yayımlandı. Amaünübiyografıkbirromanlayakaladınız. "AdıÂylin"le... Bunda Aylin 'inkişilig'ininetkisivarmı, Türkokuruöykii ve romandan hangisine dahafazla ilgi duyuyor? Kesinlikle ve öncelikle Aylin'in kişiliğine eden bir kadın. Sanki bilinçle koymuşum. Sarıkibakıyorumki,farkınavarmadan,doğrubirad bulmuşum. "Kadının Adı Yok"abir cevap gibi. Sormuşlardı baştada, ben "Hayır", demiştim. Ama simdi oturdu. Artık kadının adı var. Kitap her kesimdcn ama özellikle gençlerdcn ilgi gördü. Entelektüeller sevmemisolabilirler.Onlarabirşeysevdirmek zordur. Kolaybirdili var. Onatakılmış olabilirler. Halbuki bu bana çok büyük bir okurkitlesisağladı. Ben de tam kullandığınız dile getirecektim sözü. Dilin özleşmesisizipekilgilendirmiyor gibi. Tezahür, mücerret, muazzam, icra etmekgibi, özellikleyazındapek kullanılmuyan sözcükleri sıkça kullanıyorsunuz? Bunları kullanıyorum, doğru. Bir kuşağın dilindcn kaikmadı. Dilin yapay olmaması DERGIDEN Merhaba, Bu haftaki kapak konumuz geçen yıl 16 Mayıs'ta Fransa 'dayitirdiğimiz Münevver Andaç. Yakından tanıma fırsatı bulamadığımız önemli bir kadınımız. Onunla ilgili aynntılı bir yaşam öyküsü sunamadık sizlere. Çünkü yaşadıklarım ancak çok yakınlarıyla paylaşmayı tercih etmişti. Kendisiyle konuşmaya gelen gazeteci ve araştırmacuan hep geri çevirmiş, hayatım kendisine saklamıştı. Ailesi de onun sessizliğine katılmayı tercih etti. Nâzım Hikmet 'ten söz eden anı kitaplarında Münevver Andaç 'a ilişkin pek çok ipucu bulmak mümkün. Ama satır aralarında yer alan tanıklıklar Münevver Andaç 'ın yaşamının ancak bir bölümüne loş bir ışık tutuyor. Bu nedenle amlara da uzak durduk. Çevirmen kimliğiyle çalıştığı kişileri büyüleyen, Orhan Pamuk 'u korkutan Münevver Hanım 'ı Paris 'te geçen ay yayımlanan Nâzım Hikmet Antolojisini tamtarak anıyoruz. Oğlu Mehmet, Münevver Hanım 'ın cenazesinde Gallimard Yayınevi 'nin editörü Guillou 'ya şöyle demişti: "Annem sonuna kadar hür ve bağımsız bir kadın olarak yaşadı ". lnamlmaz yasam serüveni boyunca onun yıkılmadan ayakta kalması belki de bu iki sözcükte saklı. Münevver Andaç 'ı tanımak, çikolatası eşliğinde içtiği orta şekerli Türk kahvesini ona bir kez olsun ikram edebilmek isterdik. Türkiye nin utanacağı çok sürgünü var. Faşist yönetimler gelip geçiyor ama onlar unutulmuyor... tpek Çalışlar Milli Savunma Bakanlığı'ndan aldığımız açıklama: Gazetenızın 21 Mart 1999 tarihli Pazar eki olan Cumhuriyet Dergisi'nin "Katilini Beraat Ettirdiler" başlıklı Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan öz'ün ölümü olayı ile ilgili sanık Ibrahim Çiftçi'nin yargılama safahatının anlatıldığı yazısının üçüncü sahifesınde, aynen "Sezen Öz, ne oldu da dava beraatle sonuçlandı diye dosyaya bakmaya gittiğinde zamanın Başbakunı Bulent Ulusu'ya yazılmış bir dilekçe ile karşılaşacaktı. Bu dılekçede avukatları, müvekıllerinin Mıllı Savunma Bakanlığında bir dosyası bulunduğundan sözetmektedirier" şeklinde bir ibare bulunduğu görülmüştür. Söz konusu yazıda belirtilen Ibrahim Çiftçi ile ilgili MİIH Savunma Bakanlığında böyle bir dosya bulunmamaktadır. (Mehmet Erkan Kurmay Albay MSB Genel Sekreteri) CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCIUKA.Ş.BGENELYAYINYÖNETMENl: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYAB YAZIİŞLE Rl MÜDÜRÜ: IBRAHİM YILDIZ1S0RUMLU MÜDÜR:FİKRETİLKİZB YAYIN YONETMENlrlPEKÇALIŞLARlGÖRSELYÖNETMEN: AYNURÇOLAK1 REKLAM: MEDYA C KAPAK ÇALIŞMASI: BÜLENT ÖRKENSOY Savaş başlayana kadar herkes iç içeyaşıyordu. AUelerinyüzde 40 V karifik evlilik yapmıştu Çok insan yuşumını yitirdi Bosna 'da. Bebekler hüyümeden gömüldüler. bağlıyorum. Koman mı, öykü mü dersek, Türk okuru romanı tercih ediyor. öyküyü pek sevmiyor. Ben okuruma Aylin'le ulajjtım. Amabunun nedeni romanolması değıl, Aylin olmasıydı bcncc. Onun ruhundaki ve yaşamındakıçelişkilerdcndolayı ilgiçekti. tlgiyi çeken Aylin tiplemesiydi. Doğrusu böyle bir patlama bcklmiyordum. Şimdi 61. baskıdayız, elimde kitap üzerıne yazılmı.1} mcktuplardan oluşan bir arşıv birikti ve şu sonuca ulaştım: Türk kadını, belki Türk erkeğide, birkadınözlemi içindeydi. Bu kadın kcndi kendini yctiîjtiriTiisj, kcndi ayakları üzerindeduranbirkadındı. Yanibırinınkarısı, birinin annesı, bırının kızı değil, kendı adını taşıyan bir kadındı bu. Bırsürü sevgililcri,kocalarıolan,amahiçbiriningölgesinde kalmayan ve adı hep Aylin olarak devam gerekir. Dilimeyerlesmis,ağzımakolaygelcnherkclimeyikullanmaktanyanayım.Dilime, anlatımımane kadar doğallıkkoyabiI ırsem, o kadar başarı 1 olurum diye düşünü1 yorum. Belki genç ku^ak için sorun ama biz ve bizden önceki kuşak kullandığı için kullandım. Hem öykülerinizde hem tvmanlannızda güçlü kadın tipleri var. Bunlarıngüçlerinin kaynağım yeterince belirttiginiz ve irdelediginiz kanısında mısınız? Aylincleadımadım vcrdığimısanıyorum. Ama Aylin giicünü daha çok karakterinden alıyor. Sevdalınka'nınNimeta'sı isebaşlarda daha cdilginken zaınanla, savaş içindeki yaşam koşullarıııın daetkisiy le kendini bulmuş bir kadınadönüştü. Daha yırtıcı oldu dıyebiliriz.^