Katalog

7MART 1999. SAYI 676 15 ları, karnaval atmosferi içinde askere çağrı kâğıtlarını yaktıkları alan. Ifadeözgürlügü Harckcti de buracla doğmuş. l%4yılındaüniversiteyönctimi,Sproul Plaza'dakalabalığapolitık konuşmalaryapılmasını engellcyen birkararalınış. Yönctim, bu türkonuşmaların sadccc Bancroft ve Telegraph caddclcrınin kesiştikleri köşebaşındayapılabıleceğinibildirmiş.Oysaburası, öğrencilerin toplanamayacakları kadar dar, konuşmaların duyulamayacağı dcnli dc yoğun trat'ik gürültüsü olan bir yermiş. Karar, yönetimin gerçek niyetini biitün çıplaklığıylaortayakoymuş.lfadeözgürlüğünüsınırlamak. Öğrcncilerderhal tepkigöstermışler. Öğrenci harcketinin öndcgelen milıtanlanndan Jack VVeınberg kararın ertesi günü SproulPlaza'datoplanankalabalığaöncebir konuşma yapmış, ardından da üniversite yönetiminieleştirenbtldınlerdağıtmış. Polis, VVeinberg'i tutuklayıpotoyabindirmi.s.. l'akatdiğeröğrencilerarkadaşlarınıngötürülmesine izin vermcmişler. Polis otosu meydandanayrılamamış.Öğrencilerotonunetrafınısarmış,önüneyatmışlar;bırınihnıdahiilerlemesinc,arkadaşlarinıalıpgötürmesinc ı>in vermcmişler. Karizmatik cylemcilerden Mario Savio i.se otonun üzerine çıkarakoünlükonuşmasınıyapmış:"Birgüngelir, ınakincnın işleyişi çok tiksindirici olur. Tiksintiyiyüreğinizinderinliğindcduyarsınız. O andan sonra artık dolaylı olarak dahi katılamaz.sıni7. Bedcnini/i manivclcyc, bütünaygıtınüzerinekoynıanız, makıneninışleyişinidurdurmanız, omakineyiçalıştıran insanlaraözgiirolmadığınızbüreceijjleyiijinc izin vermeyeceğinizi duyurmanız gerekir." Öğrenci lerogün makineninçalışmasına, polis otosuna bindirilen arkadasjlarının kampüstenalınıpgötüıülmcsinegerçckten cngel olmuşlar. Polis, VVcinberg'i otuziki saat otoda tuttuktan sonra öğrencilerin direnışı,kararlılığı karijiMndapesctmiş. Budircnişle birlikte Ifadc Özgürlüğü Hareketi de (FreeSpeech Movemcnt)dogmuş. mış. John Steinbeek anılarının şehrini ^öyle anlatıyor: "Solanas'daki çocukluk yıllarımda biz San Francisco'ya şehir diyorduk. Bildiğim tek şelıirdi orası. Bugündeorayışchirolarak düşünüyorum,orayı tanımış olan lıerkcs de böyle düşünüyor. 'Şehir', tuhafveherkese açık olınayan birsözcük... Başkalarının Paris'te 'yitik kuşak' oldukları dönemdc ben en doğru günlerimio şehirdc geçirdim.O şehirdeolgunla!jtım,tepelerinetırmandım,parklarındauyudumjimanlanndaişçilikyaptım, o!,ehrinisyanlanndayürüdüm vehaykırdım. SanF;ranciscobenisalıiplendi,amaonunbenı sahıplendiği dcnli bcn de ona sahip oldum." San Francisco'nunsonyıllarda "Manhattanlaşmış"olmasmdanyakınılıyor. Ticaret merkezinde inşa edilen gökdclenler şehrın ufıık çizgisini gercektcn değiştirmişler. şayageldiğimahallclerinyuppielerce istilası. Ycni /engin gençler, yoksul ve kalabalık ailelerin yıllardır kiracı olarak barındıklan bakımsız evlcri emlakçılarından "uygun fiyata" satın alıyor, gönüllerincc onardıktan sonra yerleşiyorlar Başta konut kiraları olmak üzere o yörede bülün f'ıyatlaryiikseliyor, hayatpahalılaşıyor. Yoksul ailclcryörcden aynlmak,orayı paralı insanlarabırakmakzorunda kalıyorlar. Gentrification (kibarlaşma)olarakadlandırılan vcbircok Amerikan şchrinde gözlemlenen bu olguy u San Francisco çok yoğun bir bıçimdeyaşıyor. Dahası, buolgu San l'rancısco'nunanlikonformist bir şehir olmaözelliğini,oköklügelcncğını detehditediyor. Kibarlasjma, yoksul ailelerinyanı sıra, San Francisco'y uyaratıcı lık ları açısmdanclverişli birçevre olarak gören ve buraya yerle.şcn Jack Kermıac "Şiirlerimizi huykıralım... Mlen Ginsbern "liluma"yı okumuştu... lurayı YeniSol'unresmiolmayanmerkezi ıalinegetirmiş.. ShattuckCaddcsi'ndeki istasyondatrenlenindiğinizdeKalifomiyaÜniversitcsi'ne /ürüyerekbcşdakikadaulaşabiliyorsunuz. Jniversıtenın sımgesi sayılan Campanilc (,'an Kulesi), Sarı Marco Mcydanı 'ndaki kuemodelalınarakinşaedılmiş. Kaınpüsteki •nyüksckbina. Değişiktonlardaseslerçıkaan altınış bir çanı var. (,'aın vc okaliptus ıgaçlarınınarasındauzananyol siziSproul 'laza'yagötürüyor. Burası,öğrcncilcrin bir amanlarprotestogösterileriiçintoplandık 1967. Janice Joplin (îolden Gateparkında bir konser veriyor... Manhattanlaşma süreci, (ieorge Moscone'nin öldürülmesinden sonra onun ycrini alan (vc politik kariyerini halen Demokrat scnatörolaraksürdiiren)DiancFcinstein'ın belediye başkanlığı döncminde i vme kazanmış. Ne ki, y ükselen gökdelenler San Francisco'nun,Kaliforniya'nınticaret vefinans dünyasındakı yerinin azalmasınaengel olamamışlar. Buaçıdanmerkezolmaözelliğini, güneydc Los Angeles uzun zarnan önce ve bır daha geri vcrmcmck üzcrc ele geçirmiş bulunuyor. Pasifik Borsası da oraya taşınmı^. San Francisco limanolarak daüncmini y itirmiş. (iemilerin büyük kısmı artık Oakland'dayüklemeveboşaltmayapıyorlar. San Francisco'nun 1980'lcrdebaşgöstermiş bir sorunu daha var: Yoksul ailelerinyaçok sayıda sanatçı, müzisyen ve yazan da ctkiliyor. Geçmişte, sevmediklcri birişte hattada sadeccon saat çalışarak ev ve stüdyo kiralarınıödeyebilenbuınsanlargeridekalan zamanlarını düş kurmaya, düşlerini gerçeğe dönüştürmeyönündeçabalamayaayırabiliyorlarmış. Bugün bunu yapabilmcleri imkânsızhalegelmiş. Şimdi.yüksclcn kiraları karşılayabilmek için sevmedıklerı işlerde çok daha fazla zaman tüketmek zorunda kalıyorlarmış. San Francisco tarihi boyunca, dünyanın herköşesindengelen.başkahiçbiryerdetutunamayan insanların sığındıkları bir li ÇilokDeresi'nde... Shattuck ('addcM'nden üniversiteyc uzanan yolun tam tersi yönde, aşağıya doğru yürüdüğünüzdeküçük birparka ulaşıyorsunuz. Çokeskide,parkınkiyısındakidaryoldanbir dcreakarmı.'j. (,'ilek Deresi (Strawberry Creck). Uzun zaman önce kurumu^. J>imdi, o dar yolboyuncalıercumartesigüniiçiftçilerpazar kuruyorlar. (Jeçtiğımiz Iikim ayının ilk cumartesigünü.çevreciörgütlerküçükparktabırşıırf'estivalidüzenlcmişlcrdi. Aslında bu festival, VVatershcd (Nchir 1 lavzalan Sınır) adı altında hcr yıl düzenleniyormu!>. Lavvrence Fcrlinghetti, Michael McClure, Diane di Prima gibi beat s.airleri şiirlerini okudular, genç şairlcr ve okul çocukları "açık mikrofon"a katıldılar. Kızılderili şamanları davul çaldılar. Çimenlere uzanmiij insanlarnıeditasyon veeleletutııs.arak kızılderili dansları yaptılar. 1960'ların politik müzisycnlerinden Country Joe McDonald şarkılarsöyledi. EcoCity Builders(Ekolojik Şehir Kurucuları) adlı çevrcci örgütün, Bob Kaufmann'ın "Şehirlersokağınbiryanına kurulmah"dizesininyazılıolduğu tshirtlergiymişgönüllüleribildirilerdağıttılar. Yakıcı olmayan sonbahar güneşi altında enfcsbirgün. Trcnle San Francisco'ya dönerken güneş batrnak üzercydi. Tepelerin arkasınakızıllıkbırakmış,camlara yansımıştı. Sanki evlerde, gökdelenlerdeyangın vardı. San Francisco bir zamanlar Kuzcy Kaliforniya'nın en büyük şehriymiş. Dalıa doğrusu, "^ehir" sözcüğünü hakeden tek ycr , enlikli bir öyküsü var San Francisco 'nun. manolmuş. Bu insanlarşehrin hoşgörülü ortaı\ S i V<K mındaya\ UH ratıcı enerjilcrini ^ dilcdiklerince kullanmış, burada kendilerine yeni hayatlarkurınuş.kcndilerini ycniden yaratmışlar. Şchrin değiştirilmek istenen yapısı vc dokusu onları sığındıkları son limandan sürgün edebilir. Dünyanın azsayıdakiantikontbrmist şehrinden biri olan San Francisco ruhunukorumak için direni/ yor. Bu şehriıı bütün sokaklarını adımlamış, hapishanesinde yatmış olan beat şairi Bob Kaufmann, San Francisco'nun "aykınlardiyan"(hipsterland)olduğunusöylemiş. Dileyelim.hepböylekalsın.^