Katalog

7ŞUHAT SAY1672 15 içinduaediyordu. Barakalannkapısınageldiğindc ha/ırol duran nöbetçileruna nc emrcttiğini sordıılar. O aııda tüm yaşamı göziinün önünden geçti ve en gür scsiy le Lyca'y ı sorguıçinalmayageldiğini söyledi. Nöbetçılerdcn biri ycrindcn fırladı ve kızı almak üzercbarakayagirdi. Cyla, Alman muhafızın yamnda bacakları titreyerek barakadan çıktı Jerzy onun bayılmasından korkuyordu, muhafıza 'daha çabuk'diyebağırdı. Sonunda yanınagelen kızın kolundan tutarak onunla ana kapıya doğrıı ilerlcmeyc başladı. Yol birtürlii bitmek bilmiyor, ikisi dc işkcnce çekiyordu. 50 metrelikyoldadefalarcasendelediler. Kapıdaki iki askerin öniine geldiklerinde Cyla durdu vcgÖ7İcnııikapaUı..lcr/y, üniformasının ıç cebinden çıkardığı kimlik ve seyahat İ7nini askere u/.attı vc lutukluyla beraber birliğinedönüyorolduğunıısöyledi. Askergözlerinikâğıltankaldırdı.öneeCyla'nın sonra da Jerzy'nıngözlcrinedelercesınebakmaya basladı. Neleroldugunuanlayamıyorlardı. Onları oracıkta vurma hakkına bile sahipti askervebiliyorlardıkieğerçekipgidcmezlerse, orada o anda ya da birkaç saat sonra içerdevıırulacaklardı. Askerbirdenkıpırdadı,kolunudimdikhavaya uzattı ve 'Hcil 1 lıtlcr' diyebağırdı. Gidebilirlerdi. Ikisidebirkaçsaniyedurakladılar, Jer/y sclamı tekrarladı vekapınındışına, ya.şama ycniden adım atlılar. llıçdurmadan,konuşmadan,birbirlerine birkezbilcbakmadanyürüyorlardı. Anayoldanormanın içlerinedoğru u/anaıı birpatikayasaptılar, birnclıirkıyısındanyürüdüler, dıkcnlcrınıçindengeçtıler, küçükbirgölün kıyısına geldiler. Hâlâ arkalarında bir 'dur' emrininpatlarnasınıbeklıyorgibiydiler, soluklarındanbaskahiçbirşeyduyulmuyordu. Sonra Lyca bırden," Baksana Jerzy, ne kadar çok kelcbek varburada" dedı. Hirbirlerine baktılarveoanda.okapıdançıktıklarından beriilkkezkendilcnnegeldiler. Korkuyerini düşünceye biraktı, yeniden ağaçların arasınagirdilcrvcsaklanarakilerlemeyebaşladılar. Hersese kulak veriyor, ormanın derinindekalmayaçabagösterıyorlardı. Auschvvitz'insirenlcri aksam sekizcivarındaduyulmaya başladı. Artik kamptan iki kişinin kaçtığı biliniyordu ve vurulma emirleri de vcrilmişlı.Köpekliaskerlerleikikişilikaraçlı iki ekip çoktan yola çıkmış olmalıydı. Ertesi giinün sabahında Gestapo Lodz kenti birliklerıne 243 numaralı Polonyalı tutuklu ilc 29558 numaralı Yahudi tutuklunun kaçtıklarını bildirdi. Emir, görüldükleri yer Auschn'itzHirkenau kampmdu toplanun esirler görünüşlerine %öre sıralara ayrılarak, kremutoryumlara gönderilmek üzere bekliyorlar. devurulmalarıdoğrultu.sundaydı. Cyla ve Jerzy 9 gün bazen kuzeye bazen giineyeilerlediler. (iecelerıormanların, patatestarlalarınıniçındcnyüriiyor.günağarırkenkuytubıryerbulupsaklanıyorlardı.9günün sonunda Lyca artık dayanamaz hale geldi. Jerzy'ye onu bırakmasını ve yoluna tek başına devam etmesıni söyledi ama Jerzy onubırakamazdı. Jerzy, oolmasa, kaçamazdıda... Genç adam sonunda Polonyalı köylülerden yardını istemeye karar verdı. Onlara kaınplaragönderilmek üzereyken kaetıgmı vekızkardcjiyleakrabalarınınyanınagidiyor olduklarını söyledi. Köylüler Alman vahşctınin boyutlannı artık bildıklcrinden ikisine de yataeak yer ve yıyecek verdiler. Ayrıcayolculuklaniçindeyollukhazırladılar. Lycabirazdinlenmişti. Ayrılacakları sabah Jerzy evsahibineborcunusordu. Adam ba;>ınıöneeğerek,Auschwitz'denkaçanlann kimseyehiçbirborcuolamayacağını söyledi. Köylüler her şeyibihyorduvesonuna kadar dayardımedeceklerdi. Onları Jerzy'nin kısabirsüredeolsasaklanabileccğiameasının evıne kadar götürdüler. Amcanın evinde bir müddet rahat ettiler. Sonra Jerzy'nin annesi gizlice oğlunugörmeyegeldi ve Lyca'nın Yahudi oldugunu öğrenincc kıyameti koparttı. Hern Yahudileri sevmiyor hem de Lyea nedeniyle oğlunun yaşamının da tehlikede oldugunu düşünüyordu. Bu arada bütün köy ikisinden haberdar olmuş, eve ziyaretlerini arttırmışlardı. Jerzy tüm olan bitenden rahatsızdı, kapı her çaldığında onları almayageldiklerini düşünüyor.gecclcri uykulan kaçıyordu. Kızılordu 34 ay sonra Lyca'nın ya;>adığı köyegırdi. Savaşbitmİ!)ti,korkacak birşey kalmamıştı.öyledediler ancak Jerzy'den hâlâ haber yoktu. Lyca, felç olmuş gibiydi. Oradanaynlamıyor, Jerzy'den bir habergelirdiyegeceleri ııykııuyuyamıyordu. Kızılordunun yavaş yavaş ilerlediğini ve Jerzy'ninyaşadığıbölgcyeheniizvarmadığını, bu nedenle de savaşın oralarda sürüyor oldugunu bilmiyordu. Yunlarındakaldığı.abladediğikadınonun buhalincdayanamadı. Kızkendiniöldürecek diye korkuyordu. Bir gün Lyca'ya, Jerzy'nin ölüın haberinı verdi. Lyca, zaten umutsuz, ölümübelırsİ7İiktendahaanlamlı buldu. Kadınıntümıtirazınarağmencşyalarını bir çuvala doldurdu ve doğduğu kente yola çıktı. Trende giderken yaşlı bir Yahudiyleahbaplıketli. Adamonungelipbenzeri acılarçekmiij olan erkek kardeşiyle evlenmesiniistıyordu. Kızılordu, Jerzy'nin saklandığıyöreyı Almanlardanaldığında,Lycayolaçıkalı dört gün olmuştu. Czernik'ler Jerzy'ye herhangi birbilgi veremedilerama kızın onlara birhaberulaslıracağındandaemindiler. Jerzy beklemcycbaşladı. Hergün çiftin yanına uğruyor, I yca 'dan bir haber gel ip gelmediğini soruyordu. Bir gün bir haber geldi. Lyca, bir hastaneyatağındayatiyor,yanındaya:>lı Yahudinin, ^imdi Lyca'nın kocası olan erkek kardeşibckliyordu. Karıkoca Jerzy'ye bunuanlatamadı. Resmin kızın ailcsindcn geldigini veçekildiktenazsonra Lyca'nınyaşama veda cttiğini, acılarının son bulduğunu söyledi ler. Lyca lsveç'tetedavigördükten sonra, kocasıyla Amerika'ya göç ettı. Kocası ona Jerzy hakkında konu^may ı hatta onu düşünmeyiyasakladı.Küçükbirkuyumcuatölyesiaçtılar veadamınöldüğü 1975 yılına kadar, Jerzy 'ninanısıeşjiğindesakin bir ya^am sürdüler. Jerzy acılarını gömdü ve tahsiline devam etti. Önce mühendıs sonra öğretıncn ardındandaevlenerek, üççocukbabası oldu. 79yılında emekliyeayrıldı. Auschvvitz'de ya^adığı yıllariçin Almanlaruna I hOOmark tazminatödediler. Sanok.Ruslargelene vehepsınikurtarana kadar kampta kaldı. Sonra Jerzy'yi buldu ve görüşmeye devam ettiler. Lyca, zaman zaman Polonya'ya uçııp, sevdiğini ziyaret ettı ve yanına sığındığı artık anıları bılcbıılanmışolanCzernikailesini... Onlara buölüm hikâyelerini niyc anlattıklarını ise asla sormadı. ^ Der Spiegel'den çeviren: AŞKIH ELÇİ Ogünden hugüne dokunulmayan Auschtvitz kampmın giriş kapısı: Dur ve kimlik eöster! Ayrılık yaklaşıyor... . •«. > t i r « . ( i . . Trm? «M ISiclccki'nin 1944'teki rııfııklanma emri... Sonunda Lyca ile yollarına ayrı ayn devam etmcye karar verdiler. Böylesi yaşamdakalabilmek için tek şanslarıydı. Jerzy birkaç gün sonra direnişçilerekatıldı, Lyca iseçiftlikte kendilerine yardımcı arayan bir çiftin yanına yerleşti. Czernik'ler yoksul ancak yürekleriçokzcngininsanlardı.Lyca'yakızları gibi davrandılar, cvlerinde yatırdılar, onunladertlcjjtıler. Bieleckiarasıragecekaranlık bastıktan sonra Lyea'ya ugruyor, iki scvgilioturupgelecekplanlanyapıyorlardı. Birgün Jerzy, direnijjçılcrlebirlikte daha uzaktakibirbölgeyegitti. Arkadaşlaııylasiirekli l.yca'yayazdığımektuplarıyollamaya çalıştiysa da mektuplar Lyca'nın eline lıiç geçmedi.Cieçmedığı ıçın de onlara yanıtya/amadı. Bağlantıları kopnuiijtu.Gcnçkadın yaşayan bırölü gibiydi artık. 2LJ