Katalog

ŞUBA'I 1999. SAY1 672 a film saldırısıyla birlikte, birçok ulusal sineMichigan l Jnıversitesi'nde "Fılmlerdeöyküleıa geriledi, hatta çöktü.Yazarveyönetmenlerin yıcıyapılar"konusundadoktorayapmıs.. 1979 /.erındeki büyük hasılat baskısı, 1970'lerin bayılında Los Angclcs'a gcçerek United Artists ndanberi.Miıemayıkemirenbirhastalık. şirketiveNBCtelcvızyonuiçin senaryo analısti N erede o csk ı Avrupa f'i 1 m leri ? N erede o par olarak görev alan McKec, Columbo, Quıncy. Spcncer: ForHiregibiTRT'nindegösterdiğidiıkyünetmenlerve oyuncular? (,'okuzakbirzazi lere senaryo yazmıs'. 1984'de " Story Structulanıdeğıl, 1970'li ve 1980'Iıyillarıkastediyore"(öyküyapısı)baş,lıklıkurslarladersvcrmeyc ız. Mollywoodheı yılbirkaçyıldızveyclcnckbaşlamıs vc 1989 bahannda "Story: TheCraft of yönetmen cıkarırken, Avrupa eskilerle ıdare the Screcnwriter, Novelist and Play vvnght" (Öyliyor. Yeniler ise, Luc üesson gibi bomba f'ilmkü: Senaryocunun, Romancının veOyun Yazarpcşindc(5. F.lement).özgünçalışmalar,artık rının Sanatı) adlı kitabı piyasayaç ıkmış. jnyanınheryerindcneredeysesadecefestivalrde vc TV kanallarında izlenebiliyor. Gelelim 1989 Aralık ayında Lozan ve Münıh'teverdiğisemıncrlere. McKee.buderslerınFürkiye'dedurum daha da kötü. Hcm sinema de,öncelikleticaribaşarıüzermdeduruyor: Yöılonları zincirı, hemdc ızleyici kitlcsi Amcriııetmcnın, filmı fınanseedenlerckarşı ahlakı bn ın bomba film dağıtınıcılarınınelınde. Birkaç sorumluluğu vardır. Yatırımcı, fılmden, başk.ı ldırortayakonulanbazıfilmlervcbunlarınhabir alanda (banka, boı sa, emlak vb.) elde edccelatı,ycnibırdöııeıninhabercısisayılabilirmi? ğındençokdahafazlasınıkazanmalıdır. unuzamangüstcrccck. Ancaksonyıllarda,bıkın sinema veTVfılmlerini.reklam filmleriFilmdenkârctmeyeelbettekimsenindiyeccnbilebomba film üslubuyla eekildiğigörülüği bir şey olamaz, ama McKee, bunun ötesindc >r: Rcklamı yapılan ürüne dinozoryumurtası birnoktayıgöstenyor: Büyük,cokbüyük bırkaıbakargibi bakan oyuncular; zanç. Yarıi, bomba film yapzemli birmağaıadaymısgı Bomba film mak. Aslında burada yönelmenın fazlaöneıni dc yok. Payüzleri altlaıı ıs.ıklaııdınlhalı dekoıiar. özcl giybiler, bıli!> banka müşterılcri; suikas deyiminin ilk gısayar cfektleri, makcılcı, hazırlanan katilinmalzemeoyuncular vb. zatcn hazıı duini ortaya çıkarması gibi, kullanılışı 1975 ruındadır. Hatta fılmın pıya.vı ır vc saldırgan bir şckildc ya verileccgı tanh bıle bellidıı mekmalzemeierinimasaya y i l m d a J a W S Çükim trafığını ıdare elıııek yan ev kadınları; eanrasınüzere kımi zanıan üıılu, kımı ki temi/lik araçlarını bir baŞİaCll. IQK t i p zaman hıç tanınmayan bırını di ajan edasıyia bond çanlaseçerler. Zaten McKee, yönetıdançıkanp.yerleriparlatan S i n e m a menleıedegil.senaryoculanı amlar...Ternıınatörvebensesleniyorvenasıl bomba film ri fiimierin etkisi ait.nda d u n y a y a e g e m e n öyküsü kurabileceklerini anİlanılan gülünç ses ve gö. t latıyor. rtücfcktlen... Yalnı/rekiam OİUŞU l S e SOI1 2 0 y i l l t i mlerimı'.'Tiirkıye'dekiTV . bcrcıleri de ayn. mant.ğa g e r ç e ğ l . nikdüşmedimi? Dosyamızııı en faydalı kıssıneması ustun nageldik. Bomba filmlerin /andığı ilkeleri ele alırken, ekonomik ve teknik ;r istemez senaryolarının >ıl yazıldığını göreceğiz. gücüyle birbiri ardına bombafılmsenaryosuücınin 1 mılyondolardanbaş bomba film ığınıhatırlatalım... . McKee'ninlOemri... McKee ustaya göre büyük ticari kazanç hcdefleyen filmlerin, izleyiciyi salonlara koşturacaközellıklerledonanmış olması gerckiyor. Izleyici eglenmcli, heyecanlanmalı, mutlu olarak ayrılmalı. Çünkü'sınemaya, uyarılmak, bir sıcak bir soğuk dus yapar gibi, bir iugün intemet'te. bomba sürdürüyor. Inanılmaz gerilimbirrahatlamasahnelerinden oluşan alışıhnamış bir • senaryosu yazmayı öğn öykü ızlemek için gelmistır. riginüddiacdenkursiardan paralar harcanarak McKee. senaryocunun burabirijeyyok. ABD'deçıkan daki görevini söyle açıklıyor: cma dcrgılerındc de bunu ÇCkllen bu fllmler "lzleyicilere istediğini ver, ıt eden kurs ılanları eksik ama beklemediklen şekilde)" ıuyor. Bu, eski bir meslek dÜnyada UİUSal Peki, bu nasıl yapılabilir? agerek.Onyıl kadarönce, tşte, bomba fi Imin sırları. Bu<9'un Araiık aymda, s i n e m a y a pazar yurunMcKee'nin lOemrine... ID'H senaryo uzmanı Ro(Film ömekleri ve yorumlar t McKee, Avrupa da bir se bırakmıyor. B o m b a banaaittir.) lerturunacıkmış, Lozan ve # Krizleri ve doruk nokınih'teyaptıgıkonı^malar fİlmler Ve talarını kahramanın elinden gın sinema dergilerınde âlma: Yani, hcrhangi birsorunu, tehlikeyi kahıkıbulmuştu(ZOOM dergisinin 19891 ve ranıan kendisi atlatsın. Çözüm dışardan, sürpriz nFaust dergisinin 198970/71 sayılan). /lcKec, üç gün süreıı bu semincrlcrinde, iyi birkaynaktangelmesin."Jaws"da,tatilbölgesininşerifi Brody(RoyScheider)canavarbalığı scnaryonundayanmasıgerckcntemelilkeletek başına haklamak zorunda kalıyor. Yardım zerindedurmuı>. Ancak,bırazdangöreceği: gibi, o aslında, başarılı bir bomba film se göndermek kimsenin akl ına gelmediğinden değil, bomba filmlerin kuralıböyle... "IndianaJoyosununnasılyazılabileceğiyleilgili.Günanes" ve "Jurassıc Park" filmlerindedekişiler joynuna, ZOOM dergisinin aynı sayısında . Jacggi, Bern'de yapılan bir başka senaryo tehlikeden ya kendi çabalanyla kurtuluyorya da çarcsizkalıyorlar. "Godzilla"da(1997),inanılıınerındeni/.lenimleraktarıyorvekatılımcılan Kryzsztof Kicslovvski' nin de asagı y uka maz teknik olanaklara rağmen, canavarı birkaç kişi alt ediyor. Kahraman ya da kahramanların /nı şeyleri söyledığıni belirtiyor. Nedirbu iltehlikeyle bir başına bırakılmasının nedeni, on^r? Buna geçmeden önce, McKee üstadı bilarla özdeşleşen izleyıcinın daha fazla haz almatanıyalım. Dergi, Dominik Slappnig'in sesını sağlamak. "Zor ölüm" (1 ve 2'de) Bruce ıernotlarına,McKee'ninkısabiryaşamöyWills, "Dağcı"da(Cliflfhanger)Stallone, "Terünüdeeklemiş. minator2"ve"Silici"de(Eraser)Schwarzeneg941 Detroit doğumluuzmanın.edebiyatve ger kötüleri tek başlarına yeniyor. "Dokunulıtro dallarmda mastır derecesi var. Bir sürc mazlar" ve "Görevimiz Tehlike"gibiçokbaşaldedektiflikyaptıktansonraNewYork'agitnlı iki bomba yaratıcısı Brian De Palma," Yılan , ve yedı yıl boyunca deneysel ve avangard >adway tiyatrolarında oyııncu ve yönetmen Gözler" (Snake Eyes, 1998) adlı çalışmasında bu kuralı çığnedi ve daha inandıncı oldu. «•" rak çalışmıs.. Sonra mcmleketıne dönerek Tehlikeyi kahraman kendisi atlatsın! "(îodzilla' Dünya her defasmda Amerikalılar tarufmdan kurtarılır! "5. Element