Katalog

CUMHURİYET DERGİ TURGAY TUNA ykülerc.efsanclerekonu olmuş; tannlıkka|L tına çıkartılmış, bir vurlık kedi. Hz. Mıı• hammed bilc hırkasının üzerinde kendınden geçmiş nıısıl mısjil uyuyan kediyi rahatsız etmemek için hırkasının bır ucunu kcsmey ycğlemiş. Kedi eski Mısırlar için kııtsal bır hayvan. Nıl vadısinin eski insanları kediyi nesje ve müziğin, güze şarkılann, kıvrak dansların temsilcisi kedi kafal tannça Bastet'leözdeşlestirmisler... Eski Mısır'da kihemenherevdekedı beslenmı^. Inanışagöre.bt güzelyaratıkmiyavladıkçaevlerıniçı tanrıçanın in sanlarahediyesisayılanneşeyledolarmış. Kediler tekmeleyip kovalayan kedi düsmanları eski Mısır'd; dünyayagelmediklerınes.ükretmeliler...Zira,esk Mısır'da kediye vuran, tekmeleyen, kötüdavranan lar en ağır şekildecezalandırılmıslar.. Heleheleke di öldürenler!.. Onların cezası da idammıs,. Tarih kaynaklaraçokilginçanlatılarvar. Isa'dansonrak devirlerdeRomalılar'ın Mısır'aegemenolduklaı sıralarda, tskenderiyc sokaklarında dolaşan iki Ro malıaskerinönlcrineçıkan.uğursuzsaydıklarıkar bir kediyi öldürmeleri üzerine, bütiin bir mahall halkı, Romalı askerleri linç edip, cesetlerini paranı parçaetmişler. Mısır mitolojisine göre Bastet, tanrılar tanru Ra'nınkızıdır..Ncolnmş,nasılolmuşbilinmez;b güzelkızbirgünbabasınakazarak, Mısır'ıngünt yindeki Nubiaçölünde inzivayaçekilerek korkun bir aslana dönüşmüş. Gel zaman, git zaman Ra kız nı afFedip, Mısır'a geri çağırmış. Bunun üzerine a; lan görüntülü Bastet, Assuan yakınlarındaki Phila adasının kıyılarında Nil sularına giderek yıkanmı ve hemen orada sevimli bir kediye dönü^erek, üzer nebindiğibirkayıklaMısır'ınkuzeyindekiBuba' tis'e kadar gelip, bu bölgede tanrısal ya^amını d< vam ettirmeye başlamıs. (iözleri yaşl ı, kırgın ve kı. gın kız; neşe dağıtan, uysal, sevımlı yaratığın simgı lendiğigüzelbirtanrıçaolupçıkıvcrmış.. (îeneeski Mısırtarihindekedininkutsallığınu giizcl şekilde y ücelten anekdotlardan biri de, 10 52 yılında, Mısır'ın kuzcyindeki Peluz bölgesine aı PersKralıII.KambisaskerlerıyleMısır'ınkapilaı nadayandığında, Peluz'dabekleyenMısırurdnlaı nın çetin direnisi ile karşılaşmıs. Ancak, kurnaz Pe kralı KambisMısırlılar'ınhassasiyctinıgözönüı alarak,civarköylerde, kentlerdene kadar kedi var askerlerine toplattırıp bunları birer kalkan olar; kullanmış. BudıırumkarşısındadaMısırlılar.tanı çaBastet'in temsilcisi kedilerezarargelmesindi1 silahlarını bırakarakteslinıolmus,lar.. Böyleee, I V sırtarıhindePerskrallarınmhükümsürdüğüyın yedincihanedanlıkdönemibaşlaını^.. Dünyanın beşinci büyiik keııti Kahire'nin 32 k güneybatısmda yeralan, İÖ 2000 yıllarına taıihle dirilenantik Mısır'ın ilkpiramıdibasamaklıpiran dinbulunduğuSakkarah'takinekropollerarasın' bir de kediler nekropolübulunuyor... Arkeozoolo lar için eşsiz bir laboratuvar. Geçen yüzy ıldan bt burada yapılan kazılarda gün ışığına çıkartılan ke mumyalarının büyiik bir kısmı Kahire müzesiıı depolarındakorunduğu gibi; biro kadarı da Paris Louvrcs, Ingiltere'de British Museum, Amcrika' Metropolitan Museum ve ttalya'daki Torinomüzı gibi müzelerini süslüyor.. Eski Mısırhlar, inanışag rcötekiâlemdekiyaşamdatekrarberaberolabilm için kutsallaştırmış olduklan sevgili kedilen mumyalamışlar. Çok giizcl bır örnek de, tstanb Arkcoloji müzesinde bulunuyor. Mısır'da, geç y üzyıldan bcri Sakkarah'tan başka birçok kedi rr zarlığıortayaçıkartılmış. Aralarındabronzdan.a ş.aptan,granittenyapılmışolanları var. Eski Mısır lar, ülkclcrinindörtbiryanındankilomctrclercej katedcrek, kedi tannça Bastet'in Bubastis'teki ta| nağına gelıp kendilcrine farz olan hac ziyaretler yerinegetirirlermıs. Kedinin gizemlı bakışlan, gözlerindeki çekicil arıtik Mısır'da buhayvanaverilcnkutsaldcğcrin önemli nedenlerinden. Evinizdekedi besliyorsaı onukızdırmayın!.Keditanrıçayıki7dınpga/.abı gelebilirsini/..Şakabiryana,eskiMiMrdilindel dinin adı "Myeou" imiş. Herhaldc, miyavlama kc mesi dc oradan geliyor. ^ Tannça Bastet' i \cmbolize eden heykelcık. Tarihte kedileri en çok yüceltenler Mısırhlar olmuş. Firavunlar döneminde kediye tekme vuranlar ağır cezalara çarptınlmışlar. Kedi öldürenler ise idam edilmişler. Tanrıça katına yükselen kediler bile var eski Mısır'da... Teb'de Asiller Vadisi nekropolünde, duvarfreskinden detay: Kedi vefare.. Kedi tannça Bastet.. Kedileri kızdtrmaym! Kedi tanrıçanın gazahına gelebilirsiniz...