Katalog

14ŞUBAT 1999. SAYI 673 13 Oğuz Kutdemir için renkler önemli. Çevresindekilerle ilişkisini "resim" aracılığıyla dışanya yansıttığını söyleyen Kutdemir'in sergisi 26 Şubat'a kadar Akbank Sanat Galerisi'nde... daetkisialtınaaldı. Karklıkültürvegelencklenn yaşandığı iiç kıtadaki sanatçıların birleştiği ortak bir nokta vardı, o da sanatın, gelenekselolana,piyasakurallannabaşkaldırmasıgcrektiğiydi. Fluxus,buyüzdentıkanmanın başladığı noktada, sanata yeni çıkış, noktaları getirmek ihtiyacının doğurduğu birtavırolarakdegerlendirildi. Akımın önde gclen isimlerinden Alman sanatçı Joseph Beuys, 1979tarihlibirsöyleşisinde, yaratıcılığın sanatçının tekelinde olmadığını söyleycrek, herkesin sanatçı olabi lme özgürl üğii, becerisi ve yeteneği olduğunubelirtti. Beuys'agöre.kurumsallaşmış yüzüyle sanat, yaratıcılığıfildişikuleyehapseden bir çelişkiden başka bir şey değildi. Beuys, genclkültürdeğerlerınin,eğitimsistemi ve medyamn katkılanyla belli birsisteme oturtulma çabasına, "sanat kavramımız uluslarüstüolmalı,farklıdisiplinleribirliktckucaklamalı"diyeitirazedecckti. KenFriedmaniseFluxus'un sanata bilimselbiryöntemleyaklaştığını,deneylcreaçık olduğunu belirterek "oyun"un Fluxus'un vazgeçilmezbirunsuruolduğunusavundu: "Hepimiz mizah yapanz ama oyun, mizahtan daha fazlasını kapsar. Düşüncelerin oyunu, özgür dcncy sel I iğin oyunu, özgür çağnşımın oyunu..." I'luxus, sanatı oyuna indirgemckle yctinmez elbette. Friedman'a göre, Fluxus'un şekillendiği hareket noktaları şöyle: "Küresellik Fluxus'un odagıdır. Bu, devletlerin sınırlarının doğa ve kiiltür sınırlarına eşit olrnadığı bir dünyada yaşamakta olduğumuz düşüncesını kapsar... Fluxus, ulusabakmaksızın,benzerdüşüncelerarasındakidıyaloğudesteklcr. Fluxus'unodağı yaşam vcsanatınbirlikteliğidir. Fluxuskurulduğunda, sanat ve yaşam arasındaki sınırlarıkaldınnakbilinçli bir amaçtı.Fluxus, yaşam vc sanat arasındaki ikilemc birçözüm aradı ve gerçektc bu ikı kavram arasında bir sınırolmadığını ılcri sürdü. Başka birdeyişle, sanat vc yaşam bütünleşmiş bir alandır ve tekbiriçeriğesahiptir. BunuböyleifadectmekdcbırsorunyaratabiliramaFluxus'un tüm amacı, ilginç soruların olduğu yerlere gitmektir." Sanatın kaynağını yaşamin içindearayan, videogösterilcri,konserlcrveperrbrmanslar ile Minimalİ7m vc Kavramsal Sanat'ın da esin kaynağı olan Fluxus, "sanat ve yaşam arasında sınıryoksa, sanat biçimleri arasında da sınır yoktur" felsefesinden hareketle yola çıkan bir sanat tavrıolarak,günümüzde de farklı biçimlerde varlığını sürdürüyor. Dick Fligins,"BirÇocuk Için FluxusÖyküsü"başlıklı yazısında, akımın kcndi içindeki devinim ve sürekliliğini şöyle vurguluyor: "...Hâlâyenil'luxus'çularçıkıyorvegruba katılıyor. Neden? Çiinkü Fluxus'un kendi yaşamı var. Bu insanlar, basıt şeylcr ıstiyorlar. Büyük şcylerin parçası olmak değil..."^ Yaşama sevinci firçada BAHAR TANRISEVER essam müfettiş" üğuz Kut' demir'intuvalinde,yaşama sevinci, şiirsel birbütünlükle çıkıyor karşımıza. Dünyaya olan sorumluluk bilincinin kuşattığı özgürlük asla başıboş kalmıyor. Oguz Kutdemir'in resme ilgısi çocuklugunda başlamış ve amatör bir ruhla yıllarca sürmüş. Geçen yıllarda aldığı resim derslerinin ardından kendi deyimiyle "olgunlaşıtıa" süresi sonaermiş. Sanatçının, Akbank Sanat Galerisi'nde açtığı sergisinde, duygularını,degişiktekniklerkullanaraközgün biçımdcyansıtmasıdikkatçekiyor. Çevresindekilerle ilişkisini "resim" aracılıgıyladışarıya yansıttığını vurgulayan Kutdemir, ancak düşünce ve duygu birikiminın yan yana gelmesiyle resim için gerekli ortamın sağlanabildiğine inanıyor. Sanatçı, "Böyle düşünülmcdiği takdirde de resim yapılabilir. Çok güzel fotoğrafbiçimindebirşeylerüretirsiniz. Ama bu gerçek anlamda resim değildir. Duygularınızı ve düşüncelerinizi bir dc çevrenizleilgilisorumluluğunuzudagÖ7 önüne alarak bir iletişim biçimi olarak bunu kullanabilmck lazım" diyor. Kutdemir, sorularımızışöyleyanıtladı: Sizi resim yapmaya itcn etmenleri anlatırmısınız? Insanlaryaşadığıçevrede,gördüklerini, duyduklarını süzgeçten geçirdikten sonra bunu bir ilışki biçimi şeklinde dışanya yansıtır. Yazarak, müzikle ya da resimle yansıtabilir. Başka şekilleride vardır bunun. Bence her insanın bu ihtiyacı vardır. Kızı Benimiçinenuygunyol.resimleifadeet Denlzln ' Kutdemtr ^yapıtlarmdan b,n... simlerdcgencllıklebirşekilvaramarenklemek. Çünkü çocukluğıımdan beri resimle il işkıın, resme yakınlığım, yatkınlığım di rın güzclliğini ön plana çıkarabilmeye, renkler arasındaki uyumu saglayabilecck ğer sanat dallanna göre daha fazla. Çocuklugumda, öğrencilikyıllanmda re birtcmeloluşturmayaçalışıyorum. Buarada da hunları kendi duygu ve düşüncelerime sim yaptım. Ancak özellikleüseden sonragöreşekıllcndirmeyeçalışıyorum. ki dönemde resim yapabilcccgim bir ortam olmadı. Birsüreara verdirn. RcsimyapmaSınır yoksa, tam bir ö/.nürlük alanını dmı ama resim ile ilgili birikımı oarada sağnıı yaıiMtıvorsunıı/? ladıgımaınanıyorum. 1 l>y4'te bir sanat orF.vel. Ama başıboş bir özgürlük değil. tamında resim eğitimı alabilme imkaııı olKurallarıbulunuyorbuözgürlüğün.sınııladu. 0 konudaki olgunlaşmay ı, sergi açabılrıdavar. Çcvrcmden.yaşadıgımdüııyadan me yöııündcn yeteılı ortamın doğmasını vedahadaötesi lümevreruiekioluşıımlann bekledim. Bu olanaklar tam olarak ancak bu lıepsinden iıısan olarak hem duygulanıyoyılmümkünoldu. Resim yaparken hangi malzeme veteknikleri kullanıyorsunuz? Esas olarak yağlı boyayı seçtim. Ancak yaglıboyabenimiçinsınırlayıcıdeğil.Teknik olarak da, altlık olarak da belirli bir şeyı tek başına kullanmıyorum. Resim anlayışımlailgilibirkategorileştirme, biçimlendirmcyapabilcceğimi zannetmiyorum. Resim, devinim, gelişimsüreci içinde.değişimcaçık veyeni fikirleri uygulayabilme imkânınasahipolduğunuzbirortamdayapabilmenizgeıekenbirşey. Klasiktarzdafotoğraf çeker gibi resim yapmıyorum. Rerum, hem etkileniyorum, hem de bunlardan sorumluyum diye düşünüyorum. Bu sorumluluk bilinciiçinde bunlaraetki yapabilecek ve yardımcı olabilecek niteliktc bir eylem biçimi olarak düşünüyorum resim yapmayı. Tamamen özgürce, sorumsuzca degil.Buçerçcveiçindesınırlamayaçalışıyorum. Işlevsel bir amacı da olmalı diye düşünüyorum. Yapıtlarınızla vermek istediğiniz bir mesajvarmı? Çevremdcki insanlann resme baktığı zaman bir şeyleralgılayabilmesive kendi duygularıçerçcvesindcalgıyabildıgişeylerden dolayımutlulukvehu/urduyması. Biraz bunu amaçlıyorum ve bu noktadan yola çıkıyorum. Yaşama sevinci benim için ön plandagelir. İnsanlarresımlerimebaktığında, kendi yaşama sevinçleri açısından bir katkı yapabıliyorsam, bu benim için biryerdeamacıngerçekleştirilmesianlamınagelir. Yaşama sevinci çok önemli. Anlatmak istediğim şeyi karşımdakine, izleyicilere tam olarak vermek istcmiyorum. Benim düşündügüm şeyi düşünsünlcristemiyorum. Onlarnealgılıyorlarsa onualgılasınlar. Türkiye'de i/leyiei ve sanatçı açısından resme bakışı nasıl bultıyorsunuz? Resimlerin topluma sunuluşu açısından olanaklar gittikçeartıyor. Resim galerileriarttı.Resimlerinisergilemecesaretı bulan insanlar çogaldı. İnsanlar düşündüklerini söyleyebilmeye başladıgı zamanbunuçcşitliyollarlailetmeyeçalışırlar. Bııherhalde bir aşamadır Türkiye'de. Sanat, içinekapalı insanların ugraştığı konuolmaktanbira/çıkmayabaşladı. Eskiden insanlar resimle, müzikle uğraşır, ancak bunu sergilemez, kendinckalırdı. Düşünün yüzlcrce resim yapmışsmı/, evinızde duruyor. Rcsimlerinizi kimse görmcmiş. Bununneanlamı var'.Mnsanlarbirşcyi başkalarıylapaylaşabiliyorlarsaozamananlamı vardır. Izlcyiciler açısından ele aldığımi7(la, aynı olumlu tavrı göremiyoru/. Bu benim sadece sergi lerigezcrkcncdındığim birsonuç. GaL'rilerın önlcrınden insanlaı gelipgeçiyor, fakat ıçeri girnıek istemiyorlar ya da gırme gereğini duymuyorlar. Sırt" galerı gezmek için belli zumanlarını ayıran insanlarınsayısı çok fa/ladeğil ^ Philip Corner, Mozart için.